Diverticulose en diverticulitis

Diverticulose en
diverticulitis
U heeft last van uitstulpingen in uw dikke darm (diverticulose) of van een
ontsteking van deze uitstulpingen (diverticulitis). In deze folder leest u meer
over het ontstaan en de behandeling hiervan.
Neem altijd uw
vens
verzekeringsgege
wijs mee!
en identiteitsbe
Wat zijn divertikels?
Divertikels zijn uitstulpingen van het slijmvlies van de darmwand die meestal in
het laatste deel van de dikke darm voorkomen. Ze kunnen worden vergeleken
met de binnenband van een fiets die op een zwakke plek door de buitenband
naar buiten drukt, waardoor er een uitstulping ontstaat.
Verschijnselen en klachten
Het aantal mensen bij wie divertikels in de dikke darm voorkomen is de laatste
jaren fors toegenomen. Zeker 40% van de mensen boven de 40 jaar zouden
divertikels hebben. Veel mensen weten dit niet omdat het meestal geen
klachten veroorzaakt. Krijgt u er wel last van, dan gaat het meestal om buikpijn,
obstipatie (moeilijke stoelgang) of diarree. De problemen ontstaan meestal pas
als er ontlastingsresten in de divertikels achterblijven, waardoor bacteriën zich
gaan vermenigvuldigen en de kans op een ontsteking (diverticulitis) groter
wordt. De ontsteking kan ook leiden tot een vernauwing van de doorgang
van de dikke darm, waardoor de ontlasting niet meer goed door de darm
gaat. Divertikels kunnen ook een darmbloeding veroorzaken. Dit kan met veel
bloedverlies gepaard gaan.
Divertikels moeten niet worden verward met darmpoliepen. Poliepen groeien
op het slijmvlies van de darm naar binnen en kunnen darmkanker veroorzaken.
Divertikels groeien door de darmwand heen de buikholte in en worden nooit
kwaadaardig.
2
Diverticulose en diverticulitis
Wat is diverticulose en hoe ontstaat het?
Diverticulosis betekent dat er divertikels aanwezig zijn in de dikke darm.
Diverticulosis is vaak het gevolg van een tekort aan voedingsvezels in de
voeding, wat tot harde ontlasting kan leiden. Dit zorgt ervoor dat de spieren
van de darm zich erg moeten inspannen om de harde ontlasting voort te
bewegen. Hierdoor neemt de druk in de dikke darm toe en ontstaan er
uitstulpingen (divertikels) op zwakke plekken in het slijmvlies. Behalve een
vezelarme voeding kan de oorzaak ook liggen in het slapper worden van de
darmwand bij het ouder worden.
Wat is diverticulitis?
Diverticulitis ontstaat wanneer een divertikel ontstoken raakt. Dit kan
gebeuren wanneer er ontlastingsresten achterblijven in de divertikels, die
er voor zorgen dat er steeds meer bacteriën bijkomen. Het slijmvlies van de
divertikels raakt hierdoor beschadigd, wat op den duur kan leiden tot een
ontsteking en het ontstaan van een abces. Een abces is een holte gevuld met
pus. Dit gaat gepaard met pijn en meestal met koorts. Het komt soms voor dat
de divertikel knapt en de darminhoud de buikholte inloopt. Er is dan sprake
van een perforatie, die een buikvliesontsteking kan veroorzaken. Hierbij gaat
het om een levensbedreigende situatie waarvoor vrijwel altijd een operatie
nodig is. Ook kan een operatie nodig zijn bij steeds terugkerende ontstekingen
of wanneer een ernstige ontsteking niet reageert op de behandeling met
medicijnen en (aangepaste) voeding.
3
Wat zijn de klachten?
Zoals beschreven hoeven divertikels niet altijd klachten te veroorzaken. Hevige
klachten ontstaan vooral bij diverticulitis.
De meest voorkomende klachten zijn:
• buikpijn linksonder in de buik; de pijn kan direct hevig zijn of er is sprake
van eerst zeurende pijn die pas na enkele dagen erger wordt;
• veranderd ontlastingspatroon: obstipatie en/of diarree;
• een opgezette buik;
• misselijkheid, soms met braken;
• soms bloedverlies uit de anus;
• koorts.
Behandeling
Dieetmaatregelen
Bij diverticulose raden we altijd een voedingsvezelrijke voeding aan. Hierbij
moet u ook 1½-2 liter vocht per dag drinken. Een voedingsvezelrijke voeding
is goed voor iedereen met diverticulose, ook als u geen klachten heeft. Als
er sprake is van buikpijn, obstipatie of diarree, kan een voedingsvezelrijke
voeding helpen om uw klachten te verminderen. De kans op obstipatie wordt
hiermee kleiner. Dit gaat de vorming van nieuwe divertikels tegen. Meer
informatie over de reden en inhoud van een vezelrijke voeding, kunt u lezen
in de folder “Darmproblemen” die verkrijgbaar is bij de verpleegkundige of uw
maag-, darm- ,lever (MDL-)arts.
In de acute fase van de ontsteking kunt u vaak tijdelijk niets eten. De darmen
moeten volledig tot rust komen. Om ervoor te zorgen dat u tijdens het ziek
zijn wel de benodigde voeding krijgt, geven we u volledige drinkvoeding of
sondevoeding. Als de ontsteking geneest, kunt u uw voeding weer uitbreiden
naar een “normale” voeding, met extra aandacht voor voedingsvezels en vocht.
4
Diverticulose en diverticulitis
Als er sprake is van een vernauwing van de dikke darm, kan het noodzakelijk
zijn uw voeding tijdelijk aan te passen. In dat geval raden we een vezelarme
voeding aan die ervoor zorgt dat u tijdelijk weinig ontlasting produceert. Als
de vernauwing weg is, kunt u langzaam weer “normale” voeding eten, zolang u
maar extra aandacht heeft voor voedingsvezels en vocht.
Medicijnen
Als de divertikels ontstoken zijn, schrijft de MDL-arts een antibioticakuur
voor. Ook krijgt u dan een medicijn om uw ontlasting zachter te maken, zoals
Metamucil of Movicolon. Als het nodig is, krijgt u een pijnstiller tegen de pijn
en de krampen.
Operatie
Bij ernstige complicaties, zoals een (dreigende) perforatie of een
buikvliesontsteking, is het noodzakelijk om te opereren. Het kan nodig zijn dat
hierbij een stuk darm wordt verwijderd, waarna de uiteinden van de resterende
delen van de dikke darm weer aan elkaar worden gehecht. Ook kan het nodig
zijn dat de chirurg een tijdelijk stoma plaatst. Uw ontlasting kan dan via deze
kunstmatige uitgang uw lichaam verlaten. Meestal kunnen de darmuiteinden
na enkele maanden weer aan elkaar worden gehecht, zodat het stoma
opgeheven kan worden.
5
Leefregels
De beste manier om uw dikke darm gezond te houden en vorming van
divertikels tegen te gaan is door gezond te eten. Een gevarieerde, regelmatige
en vezelrijke voeding die tevens voldoende vocht bevat, is de basis voor een
goede darmwerking en een goed ontlastingspatroon. Behalve gezond eten is
het ook goed om regelmatig te bewegen en te sporten. Dit heeft een positieve
invloed op uw hele lichaam en helpt mee de darm(ritme) gezond te houden.
Verder is het van belang te stoppen met roken, omdat roken een schadelijke
invloed heeft op het maagdarmkanaal.
Als u gewend was een voeding te gebruiken met weinig vezels, kan de
overstap naar een vezelrijke voeding in eerste instantie een verergering van
eventueel bestaande klachten geven, zoals een opgezet gevoel, winderigheid
en rommelingen in uw darmen. Uw darmen worden door de toename van
vezels meer geprikkeld, waardoor het darmritme toeneemt. Wees erop bedacht
dat dit toegenomen darmritme juist wenselijk is en dat het zeker een aantal
weken kan duren voordat de darmen aan de nieuwe manier van eten gewend
zijn. Het is daarom verstandig om niet meteen op te geven als de klachten
toenemen, maar de voedingsveranderingen en de darmwerking zes tot acht
weken de kans te geven. Uiteindelijk heeft u er baat bij!
Vragen?
Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen, dan kunt u die tijdens de
opname aan uw arts of verpleegkundige stellen.
Na de opname kunt u terecht bij uw MDL-arts of op het telefonisch spreekuur
van de verpleegkundige poli MDL. Dit vindt elke werkdag plaats tussen 9.00
en 10.00 uur en tussen 13.30 en 14.00 uur (zonder afspraak). Bel voor het
spreekuur 088 - 005 8888 en vraag naar seinnummer 3631.
6
Diverticulose en diverticulitis
7
Rijnstate,
uw ziekenhuis in de
regio Arnhem, Rheden
en De Liemers.
Rijnstate
Postbus 9555
6800 TA Arnhem
T 088 - 005 8888
E [email protected]
www.rijnstate.nl
097336/2014-04 Uitgave: Afdeling Marketing & Communicatie Rijnstate, 2014
Bij Rijnstate kunt u telefonisch en voor de meeste
specialismen via www.rijnstate.nl uw afspraak maken.