Zin en Onzin van Nanotechnologie Erika Eiser Het beste zeilschip uit de geschiedenis De Thomas W. Lawson. (Gebouwd 1902 – vergaan 1907). DIE FOUT BEGAAN WE GEEN TWEEDE KEER! We gaan niet de ontwerpen van gisteren bouwen met de techniek van vandaag… … toch?! Voorbeeld: Nanotechnologie 1. GITAAR OP EEN CHIP 2. PRETPARK VOOR STOFMIJTEN Maar dit is nog geen ECHTE nanotechnologie…. …Nu: “the REAL stuff”! Dit was nog min of meer serieuze wetenschap... Maar wat voorspellen de nano-goeroe’s? Nanobots will kill us all! Life on earth is threatened by grey goo… Waarom was prins Charles ongerust??? Vermoedelijk had hij op internet gezocht onder Nanotechnology – en dan vind je het volgende: EET ZOVEEL EN ZO VET ALS JE WILT… NANOROBOTS ruimen het cholesterol op! ROOK ER MAAR OP LOS… NANOROBOTS maken uw longen schoon WAARSCHUWING: DE NU VOLGENDE FILM IS ONGESCHIKT VOOR JEUGDIGE KIJKERS… Nooit meer griep! NOOIT MEER GRIEP! Nooit meer naar de kapper? Foutje… Kortom…. Het miniaturiseren van verouderde apparaten is GEEN nanotechnologie Is nanotechnologie dan onzinnig?? Helemaal niet. Het kan werken… …en het werkt. Voorbeeld: Een levende cel is “nano-technologie in actie” …en vrijwel alle “robots” die ik liet zien bestaan al honderden miljoenen jaren. Nanobots will kill us all! …ook de “grey goo” van Prins Charles: POKKEN ANTHRAX EBOLA HIV GRIEP PEST Hoe werkt ECHTE nano-technologie? 3 punten zijn belangrijk: Kaboutertechnologie gaat over kleine bouwsteentjes (moleculen) van 1 tot enkele 100 nm’s (1m = duizend miljoen nanometer = 109nm) Zulke kleine deeltjes zijn heel licht. Dus zitten ze niet vast op een plek maar bewegen ze voortdurend. Dat noemt men “Brownse beweging”. Hoe kunnen wij zulke kleine machines bouwen en zichtbaar maken? Een ECHTE nanomotor…. ATP-synthase complex Vraag: Hoe maak je nano-apparaten? Antwoord: Nano-apparaten maken zichzelf Zoals bijvoorbeeld een kristal spontaan ontstaat… Voorbeelden Ongeordende vloeistof vormt SPONTAAN regelmatig kristal. Voorbeelden Zeep moleculen: zijn amphifiel (water en olie lievend) staart (hydrofoob) hoofd (hydrofiel) dubbellaag membraan micel Self-Assembly! Het systeem vormt SPONTAAN regelmatige structuren. zeep molecules water olie Voorbeelden Phospholipide een soort van biologische zeep moleculen (maakt alle celmembranen) Hoe kunnen wij zulke kleine deeltjes zien? Directe methoden: Atomic Force Microscope (AFM) Hoe kunnen wij zulke kleine deeltjes zien? Indirecte methoden: Verschijnselen bepaald door de geometrie Goud (Au) colloide: als ze zo klein zijn als een virus veranderen ze de kleur. Lichtmicroscoop: Zichtbare golflengtes: 750 – 380 nm deeltjes kleiner dan 380 nm zijn niet zichtbaar in de microscoop. Vloeibare kristallen zijn moleculen van enkele nanometers grootte. Zij vormen kristallen die het licht kunnen draaien! zichtbaar als mooie texturen in de microscoop. Interesante web-paginas over Kabouter technologie. http://www.mtmi.vu.lt/pfk/funkc_dariniai/nanostructures/nano_robots.htm http://www.seas.upenn.edu/~shuyang/research.html http://www.cem.msu.edu/~cem252/sp97/ch23/ch23notes.html http://diamond.kist.re.kr/DLC/microst/gallery.htm http://gmwgroup.harvard.edu/domino/html/webpage/homepage2.n sf/HOME?OpenFrameSet