Indigo Paragraaf 3 Pruiken en revoluties Willem in t Anker HAVO II ---------------------------------------------------Wat ga je leren over deze tijd. 1. Wat waren de ideeën van de verlichters 2. Waarom brak er in Frankrijk een revolutie uit 3. Wat veranderde door de Franse revolutie Door de onthoofding van Lodewijk kwam een einde aan de absolute macht van een koning, de Franse revolutie was het einde van de eeuw die bekend staat als de verlichting. De verlichting is een periode in de geschiedenis waarbij wetenschappelijke ontdekkingen leidden tot optimisme en vooruitgang. Mensen gebruikten hun gezond verstand om de wereld om hun heen te begrijpen en zich te bevrijden van de kerk en adel, die hen veel regels oplegden en dom hield. De absolute macht van koning en kerk werd bekritiseerd mensen wilde meer invloed op politieke vraagstukken, meer vrijheden en meer gelijkheid. Deze roep onder de mensen en de burgers zorgden in Frankrijk, Nederland en Amerika tot een ware revolutie. 3.1 verlichte ideeën onder pruiken De vraag wat waren de ideeën van de verlichters De basis voor de periode van de verlichting zijn 1 de wetenschappelijke ontdekkingen in de 17de eeuw; mensen konden wetten ontdekken en de natuur begrijpen door onderzoek en het gebruik van gezond verstand. 2.Godsdienst en landsbestuur werd kritischer over nagedacht De verlichters vonden het belangrijk dat iedereen vrij toegankelijk moest zijn en hun mening mochten geven BV encyclopedie wetenschappelijke kennis in vorm van een kennis voor dat mensen 1740 boek De verlichting viel samen met de pruikentijd, vooral Frankrijk kwam veel cultuur en economische bloei en de burgerij profiteerde ervan Trias politica Tijdens de periode van de verlichting gingen de mensen kritischer denken dat deden ze ook over de macht van de koning. De Engelse filosoof John Lock had het idee dat de koning namens het volk regeerde. Als de vorst het land niet goed regeerde mocht het volk in opstand komen en de koning afzetten(=Droit Divine). Om machtsmisbruik van vorsten te voorkomen bedacht montesquiue het systeem van TRIAS POLITICA. De macht in een staat bestaat uit drie onderdelen. 1. De macht om wetten te maken 2. De macht om volgens de wetten de besturen 3. De macht om overtreders te straffen. De machten moeten gescheiden worden omdat als ze in de handen van een persoon vallen tot machtsmisbruik kunnen leiden. Roseau zegt de wetten die door de mensen gemaakt worden moeten de wil van het volk uitdrukken Roseau was er van overtuigd dat alle mensen in vrijheid en gelijkheid werden geboren. Die gedachte is typerend voor de periode van Verlichting. Het gevolg was een toenemend verzet tegen de traditionele indeling van de maatschappij in 3 standen [enkele geestelijken 2 de adel 3 burgers en boeren] Roseau kinderen waren kleine volwassenen 3.2 de Franse revolutie de kernvraag van deze paragraaf is waarom brak de revolutie uit in de lente voordat de revolutie uitbrak werd het brood in Parijs erg duur omdat de graan oogsten waren mislukt. Mensen hadden heel veel honger en er braken voedsel rellen uit. Niet de boeren maar de burgers riepen om een revolutie want ze waren wel rijk en verdiende veel geld maar ze hadden geen politieke invloed. De beste banen gingen naar de adel en geestelijkheid en die betaalde geen belasting. De burgerij eiste; 1. inspraak in het bestuur 2. afschaffing van voorrechten van de adel en geestelijken. 3. En gelijkheid in de wet In de tussentijd ging het met Lodewijk de 15de niet goed hij had heel veel geld problemen door; 1. Slecht beleid 2. Veel oorlogen 3. Aan het hof werd met veel geld gesmeten Om de crisis te bezweren riep Lodewijk de StatenGeneraal bij elkaar did gebeurden op 4 mei 1789 2 maanden voordat de Bastille wordt bestormd. In de Staten-Generaal kwamen 3 standen bijeen 300 geestelijken 300 edelen en 600 burgers. De burgers stapte op en riepen zichzelf uit tot Nationale Vergadering. De burgers zwoeren een eed pas als er een grondwet wordt opgesteld zouden ze uiteen gaan. De koning schakelde een leger en stuurde die naar Parijs om de Nationale Vergadering uiteen te jagen. Dat was het teken voor het volk om in actie te komen op 14 juli 1789 bestormde ze de Bastille, de Franse Revolutie was een feit. En op het platteland kwamen de boeren in opstand tegen de adel. Een maand later had de Nationale Vergadering alle privileges van de adel en de geestelijkheid af te schaffen; de oude 3 standenmaatschappij was in elkaar gestort Liberte, egalite, fraternite Dit is de leus van de revolutionairen en betekent vrijheid, gelijkheid en broederschap Iedereen moest gelijk zijn voor de wet en iedere burger moet bezitten over belangrijke vrijheden deze 2 ideeën staan centraal in de Verklaring van de rechten van de Mens en de Burger, deze verklaring is de voorloper van de grondwet. Voordat de grondwet af was probeerde Lodewijk te vluchten hij werd onderschept en wordt terug gebracht naar Parijs. Toen ook nog het gerucht ging dat Oostenrijk Frankrijk wilde aanvallen en Lodewijk zijn leger stuurde en verloor was het vertrouwen in de koning helemaal weg de koning werd tot dood veroordeeld en Frankrijk werd uitgeroepen tot republiek. 3.3 de republiek Terreur in Frankrijk In het najaar van 1793 bereikte de Franse revolutie een hoogtepunt de radicale revolutionairen [jacobijnen] waren de machtigste groep Robbespierre Danton Marat Heber waren hun leiders volgens hen was de Franse revolutie de wil van het volk iedereen die zich hier tegen verzetten verdiende de doodstraf. Er begon een schrikbewind ; de Terreur toen stierven veel mensen aan de guillotine. Danton Marat en met de dood van Robbespierre in 1794 kwam er een einde aan de terreur. Er volgden een aantal staatsgrepen en de chaos in Frankrijk werd groter en groter oorlogen gingen gewoon. Geld raakte op en het mislukken van de oogsten zorgden er voor dat Frankrijk nog dieper in de crisis kwam deze periode noemen we de Directoire. in in 1799 greep generaal Napoleon Bonaparte de macht. Hij voerden veel vernieuwingen door vooral op juridisch gebied. Hij liet alle wetten verzamelen ordenen en vast leggen in een burgerlijk wetboek en dat heet Code Napoleon . mm ondanks dit wetsysteem was er geen spraken van democratie(zie beneden voor de uitleg). Napoleon kroonden zichzelf en zijn vrouw als keizer en keizerin. Hij was alleenheerser en zette de oorlogen met het buiteland onverminderd door. In 1830 werd hij bij Leipzig door de Oosterijkers de Pruisen en de Russen hij werd verbannen naar Elba en hij ontsnapte weer naar Parijs. En naar een regering van Honderd Dagen werd hij bij Waterloo definitief verslagen en verbannen naar sint Helena en daar stierf die ook. De Franse revolutie en de Verlichting In 1783 waren de Engelse koloniën in Amerika erin geslaagd zich los te maken van Groot-Brittannië dit noemen we de Amerikaanse Revolutie. Tijdens deze revolutie werd een grondwet opgesteld waarin de ideeën van de Verlichting werden uitgewerkt. In Europa was er veel enthousiasme over de Amerikaanse Revolutie maar de poging mislukten. Pas toen den Franse revolutie uitbrak en de Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burgers dit werd een voorbeeld voor andere landen. In de gebieden die Napoleon veroverden werden hervormingen doorgevoerd door juridisch en onderwijs en bestuurlijk gebied. Abolitionisme = Maatschappelijke beweging, gebaseerd op de ideeën van de Verlichters, die actie voerde om de slavenhandel en slavernij af te schaffen. Amerikaanse revolutie = De opstand van de 13 koloniën tegen Groot-Brittannië. Bataafs revolutie = Revolutie in de Republiek door de patriotten. Code Napoleon = Burgerlijk wetboek waarin Napoleon alle wetten en regels liet vast leggen. Continentaal Stelsel = Poging van Napoleon om GrootBrittannië economisch te verwoesten door het vasteland van Europa voor de Engelsen af te sluiten. Democratie = regeringsvorm waarbij het volk zichzelf direct regeert of door middel van een volksvertegenwoordiging. Directoire = Periode na de dood van Robespierre tot de staatsgreep van Napoleon Bonaparte waarin in Frankrijk een democratische regering orde op zaken moest stellen. Franse revolutie = Revolutie die begon met de bestorming van de Bastille op 14 juli 1789. Grondwet = Verzameling wetten waarin de grondrechten van de burgers en het bestuur van de staat zijn vastgelegd. Guillotine = Apparaat, geperfectioneerd tijdens de Franse revolutie, waarmee op een snelle manier mensen konden worden onthoofd. valbijl Pruikentijd = Periode in de 17e en 18e eeuw waarin het dragen van grote pruiken modieus van. Terreur = Periode in de Franse revolutie waarin radicale revolutionairen, de Jacobijnen, aan de macht waren. Verlichting = 18e-eeuwse politiekwetenschappelijke stroming die het gebruik van het verstand boven alles stelde. 1751 = Publicatie van de Encyclopédie. 1787 = Oprichting van de Britse "Society for the Abolition of the Slave Trade". 1793 = Executie Lodewijk XVI. 1799 = Napoleon komt aan de macht. 1776 - 1783 = Amerikaanse revolutie. 1782 - 1806 = Bataafse revolutie 1789 - 1799 = Franse revolutie.