Studiefiche - studiegids UGent

Studiefiche
Academiejaar 2015-2016 t.e.m. 2016-2017
Radiobiologie en -genetica (D002819)
Cursusomvang
(nominale waarden; effectieve waarden kunnen verschillen per opleiding)
Studiepunten 4.0
Studietijd 110 u
Contacturen
30.0 u
Aanbodsessies en werkvormen in academiejaar 2016-2017
A (jaar)
hoorcollege
21.25 u
zelfstandig werk
6.25 u
Lesgevers in academiejaar 2016-2017
Vral, Anne
Godderis, Lode
GE05
KUL
Aangeboden in onderstaande opleidingen in 2016-2017
Postgraduaatsopleiding Radioprotectie
Verantwoordelijk lesgever
Medelesgever
stptn
4
aanbodsessie
A
Onderwijstalen
Nederlands
Trefwoorden
radiobiologie, radiogenetica
Situering
Dit opleidingsonderdeel maakt deel uit van de module Biologische en medische
aspecten.
Inhoud
1. Overzicht basiscelbiologie en moleculaire genetica
1 Genoom/chromosoom organisatie
2 Type DNA schade en herstel mechanismen
3 Controle van celcyclus en checkpoints
4 Mutaties/chromosoomaberraties: algemene kenmerken, belang en gevolgen
2. Effecten van ioniserende straling t.h.v. cytoplasma, celmembraan, DNA en
chromosomen. Verschillende types van stralingsgeïnduceerde DNA schade
1 1 Directe en indirecte werking van ioniserende straling ter hoogte van het DNA
1 2 Belangrijkste types van stralingsgeïnduceerde DNA schade en de
1 1 stralingsgeïnduceerde DNA schade-respons pathways
1 3 Mogelijke uitkomsten voor de cel: celoverleving, celdood, DNA mutaties,
1 1 chromosoomaberraties
1 4 Chromosomale schade
1 1 1 Types van chromosoomaberraties
1 1 2 Mechanismen betrokken bij de vorming van chromosoomaberraties en hun
1 1 1 classificatie.
1 1 3 Het verband tussen chromosomale schade, stralingsdosis, LET en RBE van de
1 1 1 stralenkwaliteit, dosistempo/fractionatie, celcyclus, cellulaire herstelcapaciteit.
3. Cellulaire respons ten opzichte van DNA schade: DNA herstelmechanismen,
celcyclus checkpoints, apoptose, genexpressie, ...
1 1 Cytogenetische testen
1 1 1 Cytogenetische testen als biologische dosimeters: dicentrische test, premature
1 1 1 chromosoom condensatie test, translocatie analyse, micronucleustest
1 1 2 Cytogenetische testen voor het bepalen van de individuele
1 1 1 stralingsgevoeligheid en kankerpredispositie: micronucleustest en G2
1 1 1 chromatide test
1 2 Klonogene overlevingstesten, cel proliferatietesten
1 3 Stralingsgeïnduceerde apoptose
(Goedgekeurd)
1
1 4 DNA schade- en hersteltesten: PFGE, Komeettest, gamma-H2AX foci
1 5 Moleculair biologische technieken: microarray, real-time RT-PCR, SNPs
4. Effecten geassocieerd met lage dosis straling.
1 Genoominstabiliteit en carcinogenese
2 Epigenetische effecten
3 Bystander effect
4 Adaptieve respons
Begincompetenties
Geen specifieke vereisten
Eindcompetenties
1 De effecten van ioniserende straling op genetisch, chromosomaal en cellulair vlak
1 kunnen beschrijven en verklaren.
2 De belangrijkste methoden die gebruikt worden voor biologische dosimetrie en voor
1 het evalueren van genetische stralingssusceptibiteit begrijpen en kunnen
1 beargumenteren.
3 De verworven kennis aanwenden om stralingstherapieën, -diagnostiek en
1 risicoanalyse van patiënten en occupationeel/accidenteel blootgestelden
1 (stralingsbescherming) te interpreteren.
Creditcontractvoorwaarde
Toelating tot dit opleidingsonderdeel via creditcontract is mogelijk mits gunstige beoordeling
van de competenties
Examencontractvoorwaarde
Dit opleidingsonderdeel kan niet via examencontract gevolgd worden
Didactische werkvormen
Hoorcollege, zelfstandig werk
Toelichtingen bij de didactische werkvormen
Hoorcolleges
Zelfstudieopdrachten
Leermateriaal
• Syllabus met collegenotities (partim Radiobiologie)
• Handouts van de powerpoint presentaties
• Artikels uit wetenschappelijke tijdschriften (Engelstalig)
Referenties
Aanbevolen handboeken (niet verplicht):
Biomolecular action of ionizing radiation by S. Lehnert (2008 by Taylor and Francis
Group), ISBN - 13:978 0 7503 0824 3
Basic Clinical radiobiology, 4th Edition. Edited by M. Joiner and A. van der Kogel (2009
by Hodder Arnold), ISBN 978 0 340 929 667
Vakinhoudelijke studiebegeleiding
Evaluatiemomenten
periodegebonden evaluatie
Evaluatievormen bij periodegebonden evaluatie in de eerste examenperiode
Schriftelijk examen, werkstuk
Evaluatievormen bij periodegebonden evaluatie in de tweede examenperiode
Schriftelijk examen, werkstuk
Evaluatievormen bij niet-periodegebonden evaluatie
Tweede examenkans in geval van niet-periodegebonden evaluatie
Niet van toepassing
Toelichtingen bij de evaluatievormen
a) Schriftelijk examen met open vragen (partim Radiobiologie)
b) Schriftelijke zelfstudieopdracht (partim Radiogenetica)
Eindscoreberekening
Om het eindcijfer te bepalen worden de volgende wegingsfactoren gehanteerd:
schriftelijk examen: 3/4; werkstuk: 1/4
(Goedgekeurd)
2