Gehoorrevalidatie op het AC

Gehoorrevalidatie bij jonge kinderen
Alex Hoetink
klinisch fysicus - audioloog
Onderwerpen
• Werking van het gehoor
• Gehoorverlies
• Gehoordiagnostiek op het Audiologisch Centrum (AC)
• Gehoorrevalidatie op het AC
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
2
Anatomie van het gehoor
Uitwendig- en middenoor
Gehoorzenuw en
Centraal Auditief Systeem
20 januari 2016
Cochlea
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
3
Frequentie-analyse in de cochlea
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
4
Onderwerpen
• Werking van het gehoor
• Gehoorverlies
• Gehoordiagnostiek op het Audiologisch Centrum (AC)
• Gehoorrevalidatie op het AC
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
5
Risicofactoren voor (congenitaal)
gehoorverlies
•
Prenataal
– Genetisch (ca. 50% van permanente gehoorverliezen)
– Infecties zoals rubella, toxoplasmosis en CMV (ca. 5 %)
– Medicijn- of drugsgebruik van moeder
•
Perinataal (ca. 20%)
–
–
–
–
•
Postnataal risicofactoren (4,6-15%)
–
–
–
–
•
20 januari 2016
Prematuriteit, laag geboortegewicht
Anoxia, apnoe, cyanosis (blauwzucht)
Kernticterus, hyperbilirubinemie
Ernstige neonatale sepsis, rhesus incompatibiliteit
Meningitis
Hoofdwond
Mazelen
Ototoxische medicijnen
Craniofaciale anomalieën
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
6
Soorten gehoorverlies
Conductief gehoorverlies
Retrocochleair
Cochleair gehoorverlies
Perceptief gehoorverlies = cochleair en/of retrocochleair
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
7
Soorten gehoorverlies
op basis van anatomie
• Conductief gehoorverlies
– Verzwakking van geluid geeft detectieproblemen
– detectie = waarnemen dat er wat is
• Cochleair en retrocochleair gehoorverlies
– Verzwakking van geluid geeft detectie problemen
– Verminderde frequentie- en tijdresolutie geeft naast
detectieproblemen ook discriminatie en
identificatieproblemen
– discriminatie = waarnemen dat er een verschil is
– identificatie = waarnemen wat iets is
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
8
Waarom neonatale gehoorscreening?
Gevolgen van prelinguaal gehoorverlies:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Vertraagde (of geen) taalspraakontwikkeling
Verstoorde spraakperceptie en -productie
Verstoorde receptieve en expressieve taal
Effecten op cognitie
Leerproblemen
Problemen met sociale ontwikkeling
Problemen met familie-kind interactie
Vroege detectie en interventie is belangrijk om negatieve
effecten van gehoorverlies zoveel mogelijk te beperken.
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
9
Aantal kinderen met congenitaal gehoorverlies
200
180
160
140
120
geboortecijfer/1000
100
unilateraal
80
bilateraal
60
40
20
0
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Incidentie (per 1000) congenitaal gehoorverlies
1
0.9
0.8
0.7
0.6
0.5
unilateraal
Gegevens 2014 voorlopig
0.4
bilateraal
Bronnen: CBS en TNO/CH 2015 R11327
0.3
0.2
0.1
0
2009
20 januari 2016
2010
2011
2012
2013
2014
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
10
Onderwerpen
• Werking van het gehoor
• Gehoorverlies
• Gehoordiagnostiek op het Audiologisch
Centrum (AC)
• Gehoorrevalidatie op het AC
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
11
Rol van het Audiologisch Centrum
1.
2.
3.
4.
5.
20 januari 2016
Diagnostiek omtrent ernst en aard gehoorverlies.
Technische revalidatie (met bijvoorbeeld hoortoestellen) gericht
op hoorbaar maken van (spraak)geluiden.
Volgen van taalspraakontwikkeling en eventueel doorverwijzen
voor vroege interventie.
Ondersteunen van gezin bij omgang met kind met gehoorverlies
en eventueel aanmelden doorverwijzen voor vroege interventie.
Volgen van cognitieve ontwikkeling om taalspraakontwikkeling
in een breder kader te plaatsen.
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
12
Overzicht diagnostiek
Ontwikkelingsleeftijd
Audiologisch onderzoek
Spraaktaalonderzoek
Algemeen ontwikkelingsonderzoek
0 – ½ jr
BERA
OAE
Tympanometrie
LittleEars vragenlijst
BOA
IMP
BSID-II-NL
½ - 1 jr
OAE
Tympanometrie
LittleEars vragenlijst
Overgang BOA naar VRA
IMP
NCDI
BSID-II-NL
1 – 3 jr
OAE
Tympanometrie
LittleEars vragenlijst
VRA
NCDI
Lexilijst
Schlichting
BSID-II-NL
SON-IQ 2,5-7
WPPSI-III-NL
CBCL 1,5-5
3 – 5 jr
OAE
Tympanometrie
Spelaudiometrie
Kinderspraakaudiometrie
Schlichting
CELF-preschool
SON-IQ 2,5-7
WPPSI-III-NL
CBCL 1,5-5
>5 jr
OAE
Tympanometrie
Toonaudiometrie
Spraakaudiometrie
Schlichting
CELF-4-NL
TAK
Linguïstisch onderzoek
SON-IQ 2,5-7
WPPSI-III-NL
WISC-III-NL
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
13
Onderwerpen
• Werking van het gehoor
• Gehoorverlies
• Gehoordiagnostiek op het Audiologisch Centrum (AC)
• Gehoorrevalidatie op het AC
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
14
Overzicht revalidatie
Ontwikkelingsleeftijd
Lichte gehoorverliezen
en unilaterale verliezen
Matige gehoorverliezen
Ernstige gehoorverliezen
0 – 3 maanden
Afwachtend beleid
Afwachtend beleid
Aanmeten hoortoestellen
Gezinsbegeleiding
3 - 6 maanden
Afwachtend beleid
Aanmeten hoortoestellen
Gezinsbegeleiding
Etiologisch onderzoek
Controle hoortoestellen
Gezinsbegeleiding
Etiologisch onderzoek
Aanmelden bij CI-team
6 – 12 maanden
Afwachtend beleid
Controle hoortoestellen
Gezinsbegeleiding
Etiologisch onderzoek
CI-implantatie
Gezinsbegeleiding
Etiologisch onderzoek
12 – 24 maanden
Afwachtend beleid
Controle hoortoestellen
Gezinsbegeleiding
Etiologisch onderzoek
Intensieve fase CI
Gezinsbegeleiding
Etiologisch onderzoek
>24 maanden
Afwachtend beleid
Controle hoortoestellen
Gezinsbegeleiding
Behandelgroep/logopedi
e
Controle CI
Gezinsbegeleiding
Behandelgroep/logopedi
e
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
15
Belangrijk signaal is spraak
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
16
Gevoeligheid van het gehoor
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
17
Gehoor revalidatie
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
18
(Technische) Revalidatie
• Hoortoestel
• BAHA / Beengeleidertoestel
• CI
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
19
Hoortoestel
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
20
Inregelen hoortoestel
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
21
Beperkingen
• Hoortoestel = versterker ≠ nieuw oor
• Hoortoestel ≠ bril
• Doel: onderdrempelige geluiden hoorbaar maken en harde
geluiden niet te hard maken
• Hoortoestel kan niet goed
selecteren
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
22
Overwegingen
• Hoortoestel
– Omni-directionele stand microfoon
– Uitschakelen speciale features
– Geluid zo natuurlijk mogelijk
• Oorstukje
– Zacht materiaal (siliconen)
– Op maat gemaakt
– Geen venting
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
23
Complicerende factoren
• Snelle groei gehoorgang
– Vaak nieuwe oorstukjes
– Regelmatig instelling hoortoestel aanpassen
• Relatief korte draagtijd
– Veel slapen en liggen
– Onwennigheid bij ouders
• Bij matige gehoorverliezen is effect niet altijd zichtbaar
• Rond leeftijd van een jaar vaak uit oren trekken
hoortoestellen
– Verlies/beschadiging hoortoestellen
– Frustratie bij ouders
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
24
Beengeleidertoestel (BAHA)
• Bij een (wisselend) conductief of gemengd verlies
• Indien hoortoestel niet mogelijk is
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
25
Cochleair implantaat
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
26
Cochleair implantaat
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
27
Indicaties voor CI
• Doof of ernstig slechthorend, onvoldoende profijt van
hoortoestel
• Dove kinderen: vroeg implanteren!!
• Progressief slechthorende kinderen: later kan ook nog
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
28
Werking CI
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
29
Afregeling CI
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
30
Spraakcodering
Live spraak
20 januari 2016
Elektrode stimulatie
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
31
DANK U VOOR DE AANDACHT
20 januari 2016
Alex Hoetink - ALGO terugkomdag Zwolle
32