Olieopslag in zoutcavernes

Olieopslag in zoutcavernes
Informatiesessie n.a.v. Epe (DL)
Tjeerd Koopmans
Projectleider gasolieopslag
Inhoud
1. Wat, wie, waarom, waar en hoe?
2. Olielekkage Epe i.r.t. gasolieopslag
Enschede
3. Vervolgacties n.a.v. Epe
4. Planning
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden
2
01
Wat, wie, waarom,
waar en hoe?
Het realiseren van ondergrondse strategische
opslag van gasolie* in twee zoutcavernes
in Twente (2 x 125.000 m3)
* Gasolie is de verzamelnaam voor diesel, huisbrandolie (hbo) en brandstof voor de scheepvaart (mariene olie).
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden
3
De initiatiefnemers
Olie
Olie
Logistiek
Commercie
Zoutwinning
Cavernes
Vergunningen
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden
4
Waarom strategische olieopslag?
•
Verplichting vanuit EU en IEA (International Energy Agency)
•
Voldoende brandstoffen voor 90 dagen
•
COVA verantwoordelijk voor voorraad aardolieproducten
•
Opslag bij zeehavens en in buitenland
•
Wensen COVA:
– Binnenlandse i.p.v. buitenlandse opslag
– Opslag in het achterland i.p.v. nabij de zeehavens
– Zo goedkoop mogelijk
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden
5
Waarom ondergronds beter is dan
bovengronds…
1.
Vermijden van horizonvervuilende tankparken
2.
Hoge veiligheid doordat in de ondergrond geen
brand- en ontploffingsgevaar is
3.
Zoutlagen zijn ondoordringbaar voor gas en
vloeistof (zout is plastisch; poriën dichtgedrukt)
4.
Opslag binnen strenge regelgeving
(Mijnbouwwet- en regelgeving; Staatstoezicht
op de Mijnen; BRZO)
5.
Nuttig hergebruik van bestaande ondergrondse
structuur (zoutcaverne) à geen nieuwe
grondstoffen nodig voor bouw opslagfaciliteit
6.
Behoud productkwaliteit van de olie door
afwezigheid van zuurstof en omdat zout niet
oplost in olie
Bovengrondse opslag
Ondergrondse opslag
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden
6
03
Waarom in de Marssteden?
>200 cavernes
1
2
3
• Uitsluitende technische criteria, zoals:
• Stabiliteit
• Afstand tot buurcavernes
• Positie in zoutpakket en t.o.v. breuken
• Cavernegeometrie:
• Niet te groot
• Niet te klein
• ‘Mooie’ vorm (o.a. regelmatig en vlak dak)
• Onderscheidende criteria:
• Ruimtelijke inpassing
• Aansluiting bij bestemming
• Bereikbaarheid over de weg
De Marssteden
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden
7
Hoe gaat het er (98% van de tijd)
bovengronds uitzien?
-
Wat?
-
Ondiepe kom
-
Bodem: vloeistofdichte folie
-
Met een natuurlijk uiterlijk
-
Waarom?
-
BRZO-plicht:
Als álle bovengrondse beveiligingen
falen, moet de uitstromende olie
opgevangen kunnen worden
-
Nauwkeurig afgestemd met:
-
de Gemeente Enschede
-
Staatstoezicht op de Mijnen
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden
8
04
Hoe vindt de olieopslag plaats?
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden
9
Hoe ziet het er (2% van de tijd) uit
tijdens laden/lossen?
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden 10
02
Olielekkage in Epe i.r.t.
opslag in De Marssteden
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden 11
Bovengrondse situatie Epe (okt. 2014)
Ringdijk
Olievondsten
Caverne S5
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden 12
Wat is er in Epe gebeurd?
-
De gecementeerde buis (waar olie doorheen gaat) is
lekgeraakt op een diepte van 217 meter
(oorzaak: zie volgende slide)
-
Olie is de ruimte rondom de buis en het gesteente
ingestroomd è drukval in februari
-
De druk is van de caverne gehaald
-
Er zijn diverse testen uitgevoerd van boorgat en caverne
(geen druktest) è geen afwijkingen geconstateerd
-
De opslag is begin april weer in gebruik genomen
(i.e. weer op druk gezet; met lagere werkdruk)
-
Olie is via het lek op 217 meter diepte het gesteente rond
het boorgat ingeperst en stroomt via het grondwater
naar boven
-
Op 12 april is olie aan maaiveld aangetroffen
-
Vanaf 12 april: implementatie van beheersmaatregelen
en zoektocht naar locatie van lek à op 28 mei gevonden
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden 13
Wat is de mogelijke oorzaak van het
lekraken van de verticale buis?
- Oorzaak is nog niet bekend; onderzoek hiernaar is
in volle gang
- Vanwege rol justitie kan uitspraak over oorzaak
nog maanden of zelfs jaren op zich laten wachten
- Mogelijke (en meest waarschijnlijke) oorzaak:
uitrekking van de verticale buis gevolgd door
losraken op de zwakste plek (bijv. door slechte
verbinding, corrosie, etc.)
- Waarschijnlijke oorzaak van uitrekking:
“differentiële extensie” (door verschil in daling
tussen de laag direct boven de caverne en het
maaiveld; zie figuur)
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden 14
Wat zijn de belangrijkste verschillen
tussen de boorgaten in Epe en de te
gebruiken boorgaten in Enschede?
Olieopslagcaverne Epe
- één boorgat waarin een
binnenbuis gebracht is om de
pekel de caverne in en uit te
pompen
Gasolieopslagcavernes Enschede
- drie boorgaten, waarvan één voor
pekel, ander voor olie
- de olie gaat dus door de
(originele) gecementeerde
buitenbuis
- olie stroomt dus door een nieuwe
binnenbuis
- tussen olie en gesteente zitten
twee barrières, met afgesloten
ruimte ertussen
- in beide boorgaten wordt
binnenbuis gebracht
- tussen olie en gesteente zit maar
één barrière, namelijk de
gecementeerde buitenbuis
- er is geen directe bewaking voor
lekkage uit oliebuis, wel indirecte
bewaking van de druk in het
gehele opslagsysteem
- permanente en directe bewaking
van de annulaire ruimte
P
- als er een drukval is, dan is er
lekkage!
olie
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden 15
Wat als een dergelijk lek in de buitenbuis
in een boorgat in Enschede zou ontstaan?
-
-
-
De gecementeerde buis is lekgeraakt
Annulaire vloeistof (anti-corrosievloeistof; niet schadelijke zuurstofvrije
pekel) lekt uit de buis het gesteente in
Drukval waargenomen in annulaire
ruimte (want die staat onder overdruk)
Acties n.a.v. drukval:
-
Overleg met SodM over acties
-
Oliepekelspiegelmeting (om direct aan te
tonen dat er geen olie is weggelekt)
-
Druktest annulaire ruimte à lek aangetoond
Indien nodig wordt de caverne
leeggemaakt
Lek wordt gerepareerd
Géén lekkage van olie naar milieu!
Olieput in opslagsituatie
7” buitenbuis
P
5½” binnenbuis
annulaire ruimte
kleisteen
cement
zout
packer
olie
Bronnen:
-
Milieu Effect Rapportage (t.b.v. verleende vergunningen)
-
Opslagplan gasolie Twente (is mee ingestemd)
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden 16
Rek op verticale buis Twentse cavernes
is veel geringer dan in Epe
In Twente enkele
centimeters
per 100 jaar
In Twente enkele
decimeters
per 100 jaar
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden 17
03
-
-
-
Vervolgacties n.a.v. Epe
Informatieve sessies met:
- Omwonenden & Ondernemersvereniging De Marssteden
-
Milieuraden Enschede en Hengelo (incl. fietstocht)
-
College van B&W Enschede
- Gemeenteraad Enschede & PS Overijssel
Uitvoering extra risicoanalyse met focus op het Epe-scenario:
- Conclusie: opslagsysteem De Marssteden bevat 3 extra barrières die lekkage van olie
naar het milieu zoals in Epe voorkomen en is daarmee vele malen veiliger
Bespreking risicoanalyse met het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM)
- Doel: zekerheid dat opslag veilig is, voordat we starten met ombouw cavernes
-
Resultaat: toevoeging van één extra monitoringsmaatregel (permanente oliedetectie in
annulaire ruimte en 3e put als back-up voor cruciale drukmetingen)
-
Brief AkzoNobel aan EZ over doorlopen traject à bevestiging EZ/SodM dat opslag veilig is
-
Volgen oorzaaksvinding Epe
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden 18
04
Planning
2013
2014
2015
Q Q Q Q J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S
1 2 3 4
Vergunningsprocedure
x x x x x x x
Zitting + uitspraak Raad van State
à Besluiten onherroepelijk
x
‘Pas op de plaats’ n.a.v. Epe
x x
Risicoanalyse n.a.v. Epe
x
Info-sessies stakeholders n.a.v. Epe
x x x x x x
Verg. wijziging verleend & onherroepelijk
x
Detailengineering
x x x x x x x
x
Bestellingen en levertijden
x x x x x x x
Testen cavernes en ombouw cavernes
x x x x x x x x x x
Testen installatie
Start vullen cavernes 381 en 472
x x
x
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden 19
Dank u voor uw aandacht!
Meer informatie
-
Website Bezirksregierung Arnsberg:
http://www.bezreg-arnsberg.nrw.de/themen/o/oelschaden_gronau/index.php
-
Website AkzoNobel olieopslag:
https://www.akzonobel.com/hengelo/projecten/opslag_gasolie_zoutcavernes_twente/index.aspx
-
Website Veiligheidsregio Twente: http://www.twenteveilig.nl/actuele-zaken/casus-olieproblematiek/
-
Alle vergunningsbesluiten: http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/gasolieopslag-twente-aanvragen-en-besluiten
-
Ilse Jansen:
Tjeerd Koopmans:
Tobias Pinkse:
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Industrial Chemicals | Gasolieopslag De Marssteden 20