PP Inleiding Hindoeïsme 4

Narinder Mohkamsing
LIRS, College 4, 26 feb 2010
Thema’s van vandaag
 Verzaking en Ascetisme
 Yoga en Meditatie
Bekendmaking
 Publieksdag – Hindoeïsme
 Het Leids Instituut voor Godsdienstwetenschappen
(LIRS) houdt een Publieksdag – Hindoeïsme op
zaterdag 27 februari 2010 van 14.00 tot 17.30 uur in het
Concordia Theater, Hoge Zand 42
 2512 EM Den Haag.
 Omroep Hindoe Media (OHM) komt vandaag tussen
12.00 – 13.00 uur wat opnames maken in zaal 011.
 Excuses voor het ongemak.
Wat was dharma ook al weer?
In welke structuren speelde dharma een rol; waar gaat het om
in die structuren?
 Hindoe levensdoelen
 Levens fasen (ashrama)
 Kastestelsel (varna/jati)
Hindoe levensdoelen:
 Dharma - plichten
 Artha
- rijkdom
 Káma
- sex
 Moksha - verlossing
Levens fasen (ashrama)
Religieus-spirituele ordening:
 Brahmacarya – celibaat
 Grihastha – huishouder
 Vanaprasth – woudloper
 Sannyasa – verzaker
dharma
dharma, artha, kama
dharma, moksha
moksha
Kastestelsel (varna)
Soc-maatsch. ordening:
 Brahmana
 Kshatriya
 Vaisya
 Shudra
- priester
- koning, leider, krijger
- handelslui
- dienders
Levens fasen (ashrama)
Religieus-spirituele ordening:
 Brahmacarya – celibaat
 Grihastha – huishouder
 Vanaprasth – woudloper
 Sannyasa – verzaker
Varnashrama-dharma
 De structuren van het kastestelsel (varna) en de levens
fasen (ashrama) vormen tezamen een optimaal model om
het hoogste levensdoel te realiseren. Het geheel van
plichten en ethiek die daarbij ten grondslag liggen is de
varnashrama-dharma.
 Tot zover ...
Terug naar onze thema’s van vandaag
 Verzaking en Ascetisme
 Yoga en Meditatie
Waar denken jullie bij de term yoga?
 Zoiets???
Wat is yoga?
 Terminologie: betekenis van het woord
 Wanneer wordt de term voor het eerst gebruikt?
Hoe is yoga ontstaan?
 Uit welke behoefte is yoga ontstaan en wat is haar
relatie met karma en ritueel?
 Yoga is voortgekomen uit een niet-Vedische millieu, de
Shramana tradities!
Buiten-Vedische Ascetische tradities
Shramana (‘zwoeger’, toiler, striver > asceet)
Bekende Shramana tradities uit het oude India:
 Jainisme
 Boeddhisme
 en Ajivika
Wat is een asceet?
 Zoiets?
 Ascese is het afstand doen van wereldlijke goederen en
behoeften, b.v. van bezit, rijkdom, eten, drinken,
seksualiteit, etc. , dit alles met een zeker doel voor ogen...
Kenmerken Asceten
 Huisloos bestaan,
 Rondtrekkend,
 Bedelend,
 Onthechtenis nastrevend,
 Zoekend naar verlossing d.m.v. extreme pogingen van
soberheid en ascese.
Waarom ascese?
 Bedoeld om lichaam en geest te onderwerpen en beheersen
zodat ze geen belemmering vormen bij meditatie of
spirituele ontwikkeling.
 Yoga is een Hindoe praktijk gericht op religieuze of
spirituele ontwikkeling door middel van fysieke en mentale
discipline, met het doel de ziel los te weken van het
lichaam, die de neiging heeft de spirituele ontwikkeling
tegen te houden, en....
 Om spirituele inzicht/kennis op te wekken die leidt
verlossing!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Twee parallelle tradities
 Vedische of orthodoxe tradition
 Shramana of heterodoxe traditie
 Ja, met de nodige kuisbestuiving …!!!
Shramana ideologie:
Alle Shramana verzakerstradities ontkennen de authoriteit vd
Vedas en benadrukken:
 karma leer > wedergeboorte en lijden
[Alles is lijden, vgl. 1ste Nobele Waarheid vd Boeddha]
 Ophouden van Lijden => Ophouden van karma =>
spirituele bevrijding => Ascese en Meditatie
 Exponenten van ascese (Jainisme) en meditatie
(Boeddhisme).
Even terugblikken op het ritueel
en karma, waar ging het om ?
 vedische rituelen zijn resultaat gericht;
 goden worden aangeroepen voor vrede, voorspoed,
overwinning, hemel, en bescherming tegen
calamiteiten als oorlog, ziekte, etc.
Scepsis in Vedische periode
(1000 – 500 BCE)
Langzamerhand onstaat er scepsis t.a.v. Vedische
tradities en het handelen, c.q. de macht van de
priesters:
 Ritueel handelen (karma) en materialisme
 De resultaat van het ritueel was tijdelijk,
vergankelijkheid werd een probleem!
 Ook wereldse geluk is v korte duur/relatief, een vorm
van lijden ...
Onderlinge kruisbestuiving
(900-600 BCE)
 Kruisbestuiving van terminologieen en ideeen:
zoals b.v. karma, reincarnatiegedachte, yoga,
dhyana, samadhi, moksa, etc.
 Centraal staat de reïncarnatie leer dat men keer op
keer geboren wordt; de vruchten van handelen,
karma, worden in een ander leven geplukt.
 het leven is een continue, ‘stroom (samsara) van
komen en gaan’ > Ontsnappen uit samsara!!!
Reïncarnatie gedachte
 Deze dogma, inherent aan het Vedisme, werd op den
duur als beklemmend ervaren; je zit gesloten in een
systeem waarin karma op onnavolgbare wijze een
uniek resultaat (adrsta, apurva) oplevert, op grond
waarvan je in een andere levensvorm belandt.
 Raakt adrsta op dan keer je naar een lagere vorm.
 Dit proces werd aanvankelijk ‘weder-dood’
(punarmrityu) genoemd [later ‘wedergeboore’ of
reincarnatie (punarjanma).
 ‘Zelfs de goden keren terug op aarde...’
Cirkel/stroom v h leven
Ophouden Lijden > Absoluut Geluk
 Men zocht naar iets bestendigs, wat meer bevrediging
bood dan het tijdelijk, aardse, overgankelijke, nl. het
omgekeerde: dat moest dan niet-tijdelijk,
bovenwereldlijk, onovergangkelijk, absoluut en zuiver
geluk zijn.
 Aan dit gepostuleerd geluk werd ook absolute
verlossing gekoppeld.
 Daar aan werden weer verschillende
verlossingsmethoden gekoppeld.
 De alleroudsten zijn: ascese en meditatie (?)
Hoofdrolspelers in Ved. Rit.
In de RV:
 brahmaanse priesters
 Zieners (rishi)
 Andere opvallende figuren in de periferie maar buiten
het ritueel:
 Keshin
 Vratya
Keshin
‘(Lang-)harige’, ‘zwijgzame’ asceten (muni) die erg veel
lijken op de hedendaagse asceten; ‘gekleed in wind’
Keshin
 Extase
 ‘Bezetenheid’’
 ‘Uittreding’
 Mindreading
 Oorzaak v deze ervarigen:
‘drugs’ (visha) die de
asceet drinkt samen met
Rudra, en is klaargemaakt
door een gebochelde heks
(?) Kunamnama.
 Visha (≠ Soma) symbool?
Van wat?
Nilakantha
 Visha (≠ Soma) symbool
van Nilakantha (?), d.i.
 Shiva, de archetype v
asceten, ‘draagt de gif
nila in zijn keel’.
 Gif gebruik bij Keshins
misschien symbolisch
voor het ‘giftige’ bestaan
zonder daardoor geraakt
te worden.
 Dhatura, een
halucinogene plant.
Verzaking - Vedische discontinuiteit?
 De ontwikkeling van de verzaking in de Upanishden is
nauw verbonden met de Vedische rituele traditie, toch
moet men de kracht van het argument onderkennen
dat de Upanishaden een discontinuiteit met vedische
rituele tradities aangeven; een discontinuiteit die nietVedische invloeden aangeeft zoals b.v. wat er in de
Keshin hymne staat (RV 10.136)
Keshin hymne (RV 10.136)
 I. The longhaired ascetic bears the fire, bears the toxic drink,





bears the two worlds; Longhair is everything …
2. The hermits have the wind as their girdle. They wear soiled
brown garments. They go along the path of the wind, when the
gods have entered them.
3. 'Mad by ascetism, we have mounted upon the winds. Only our
bodies do you mortals perceive!'
4. Through the air he flies, looking down upon all forms. The
hermit is a friend to this god and that god …
6. …, longhair reading their minds, is their sweet, most exciting
friend.
7. The Wind has stirred it up for him, Kunannama prepared it;
longhair drinks from the goblet sharing the poison with Rudra.
Vratya ‘geloftedrager’
 Vedische leger van militante ‘zwervers’, ‘werkelozen’,
‘hangjongeren’?
Kruisbestuiving Brahmaanse Ideologie
 De tradities van ascese en verzaking lijken tot zekere
hoogte een decontinuering te zijn van de Vedische
dharma tradities (?)
Dit zou er op kunnen wijzen dat ideeen over retributieve
karma, reincarnatie en sprirituele bevrijding, misschien
onstaan zijn buiten de sfeer van Vedische orthodoxie; of zelf
buiten de Arische cultuur: een divergente historische origine
zou de ogenschijnlijke contradictie binnen het hindoeisme
kunnen verklaren tussen de wereldbevestiging van de
huishouder en de wereld-negatie v d verzakers (?)
Video beelden
hinduism_extreme_pilgrimage.avi
hinduism_extreme_pilgrimage.avi
Aghori 01
From the 1992 series 'Sadhus: India's Holymen'. This
episode enters the world of Aghora, an ancient Tantric
sect of which there are few remaining practitioners. A
rare glimpse at the life of an Aghori.