Morituri te salutant!

Morituri te salutant!
Warriors Of Rome
Door Thom Prins: 09-12-2015
We groeten. We doen onze maskers aan en gaan in de stelling staan. We wachten tot de scheids
roept “Stelling.... Klaar.... ALLES!”. Wanneer ze dat doet ga ik dieper zitten, maar beweeg niet, klaar
om te verdedigen. Mijn tegenstander komt met nette passen vooruit en versnelt opeens. Ze denkt
dat ze mij gaat raken, maar bijna op het laatste moment stap ik vliegensvlug naar voren. Ze schrikt en
haar aanval breekt momenteel. Dit is mijn kans. Ik maak een schijnbeweging naar haar zij. Zij zal
natuurlijk denken dat ik haar in haar moment van schrik onderschat, dat zij mij daarmee kan foppen.
Ze probeert mij met wering 4 te weren, maar mijn sabel is opeens aan haar andere zijde en met een
zacht tikje scoor ik daar een punt. De scheids roept “Halt!” en geeft aan wiens punt het is en
waarom. We gaan terug naar de stellinglijn en beginnen opnieuw. Uiteindelijk staat de stand 5-3 voor
mij. We doen onze maskers af, schudden handen en zeggen “Goed geschermd”. De training is nu
afgelopen. Ik wens de resterende mensen een fijn weekend en loop terug naar de kleedkamer.
Terwijl ik terugloop denk ik “Wat gaat dat tegenwoordig soepel, zulke nette passen in rechte
lijnen, een zacht tikje met een omgebogen punt is al genoeg om een punt te maken, bij 5 punten is
de mach afgelopen en dan schud je elkaar de hand, geef je een compliment en loop je gewoon weg,
of je nou gewonnen of verloren hebt. Ik denk terug aan de geschiedenis les, een paar duizend jaar
geleden ging dat niet zo soepel. Een paar duizend jaar geleden, in de tijd van het Romeinse Rijk, was
dat niet zo soepel gegaan als je als gladiator in de ring had gestaan.
“Het leven als gladiator in het oude Rome was een afgrond van bloedige duisternis , die alleen zwak
verlicht werd door de kans op eer, rijkdom, publieke adoratie en de amoureuze aandacht van
adorerende vrouwen.”
- Alan Baker in The Gladiator the secret history of Rome’s warrior slaves.
Gladiatoren konden worden onderverdeeld in drie groepen: De infami, de ter dood veroordeelde
slaven, krijgsgevangenen of misdadigers. Deze gladiatoren kregen geen opleiding. De (later
toegevoegde) niet veroordeelde slaven, gevangen in alle door de Romeinen veroverde landen,
kregen een opleiding van 3 tot 4 maanden. De vrije burgers of aristocraten die hun geld hadden
verloren en ervoor hadden gekozen om als gladiator een kort maar roemrijk leven te leiden, kregen
meestal een volledige opleiding en als ze erg goed waren ook medische verzorging. Gladiatoren
werden in scholen opgeleid en werden lid van de familia gladiatoria waar ze de eed aflegden: “Ik zal
lijden, zweepslagen ontvangen, gebrandmerkt of gedood worden, als ik niet gehoorzaam.” De
meeste mensen weten niet dat er ook vrouwelijke
gladiatoren waren. De school stond onder leiding van een
gladiatorenbaas. Hij trainde niet alleen de gladiatoren maar
hij kocht en verkocht zijn gladiatoren aan één van de vier
scholen in Rome. In leven blijven was voor een gladiator
zeer moeilijk zeker voor de minder goede. De meeste
gladiatoren stierven tussen hun twintigste en hun dertigste
en hadden 5 tot 34 gevechten op hun naam staan. De
oudste gladiator is op zestigjarige leeftijd gestorven en had
tien gevechten op zijn naam staan maar de slaaf met de
meeste gevechten op zijn naam was Asteropaeus met 107
gevechten. Geld verdienden de gladiatoren wel
bijvoorbeeld een gladiator van de laagste rang verdiende
aan één optreden drie keer het jaarsalaris van een
gemiddelde Romein en een ervaren gladiator kreeg voor één optreden 12 keer het jaarsalaris van
een gemiddelde Romein.
Gladiatoren vochten met veel verschillende wapenuitrustingen:
Fascina (harpoen), galea (visored helm), galerus (metale schouder plaat), gladius (zwaard; zie
afbeelding hiernaast) (hier komt het word “gladiator” vandaan), hasta (lans), iaculum (net), manicae
(leren elleboog- of polsbandjes), ocrea (metale of gekookt leren enkelbeschermer), parma (rond
schild), scutum (groot langwerpig schild), sica (gebogen kromzwaard), subligaculum (lendendoek). Er
waren ook verschillende soorten gladiatoren. De verschillende soorten gladiatoren werden vaak
vernoemd naar vijanden van Rome, zoals de Samniet, die droeg een helm met pluim en vizier, een
beenplaat aan zijn linker been tot aan zijn dij, had een kort zwaard en een groot schild. Andere
beroemde soorten gladiatoren zijn bijvoorbeeld de retiarius (‘netvechter’), die had een groot net
(rete), een drietand en een dolk. En de Galliër (gallus), die oorspronkelijk lichtbewapend was, maar
later een langwerpig schild, steekzwaard (gladius) en helm kreeg. In de vroege keizertijd veranderde
zijn naam in murmillo, een soort vis, omdat hij vaak tegen de retiarius vocht, die hem in zijn net ving.
Gladiatorische gevechten werden gehouden in amfitheaters.
Een van de meest bekende van deze amfitheaters is het
Colosseum in Rome. De voorstelling begon altijd met een
optocht van alle gladiatoren. Voordat de gladiatoren gaan
vechten zeggen ze tegen de keizer "Morituri te salutant!" (wij
die gaan sterven groeten u) en het gevecht begon met muzikale
begeleiding.
Als een strijder zwaar gewond werd, riep het volk: "Habet" (hij
heeft hem). Als een gladiator zich overgaf dan mocht het
publiek zeggen of die gladiator dood moest. Als ze hun duim
omhoog staken vonden ze dat hij dapper had gevochten en dat hij dus mocht blijven leven. Staken zij
hun duim omlaag, dan moest hij dood.
Gladiatoren waren de helden van hun tijd. Hoe meer er echter in het leven van de Romeinse
gladiatoren gegraven wordt, hoe minder er overblijft van de bloeddorstige gevechten zoals wij ze in
film en op televisie te zien krijgen. Gladiatoren waren écht vedetten, die groupies hadden, die
weliswaar streden met een wapen in plaats van met een bal, maar die net als schermers aan strikte
regels onderworpen waren. Schilderingen uit de Romeinse tijd suggereren dat gladiatoren die tegen
elkaar vochten dikwijls aan elkaar gewaagd waren, en dat ze vochten in aanwezigheid van meestal
twee scheidsrechters. Het vakblad Forensic Science International brengt een analyse van de
overblijfselen gevonden op een oud gladiatorenkerkhof in wat nu Turkije is, waar vroeger de wortels
lagen van het Romeinse rijk in West-Azië. Er konden 67 skeletten geanalyseerd worden met de
modernste forensische technieken, zoals scanners en microscopische been-analyse. En wat bleek? De
meeste gladiatoren hadden maar één zware wonde. Wat impliceert dat er niet ononderbroken op los
gehakt werd, zoals wel eens gesuggereerd wordt. Als een man zwaar geraakt was, was het gedaan.
Onze voorouders waren misschien niet zo barbaars als we graag denken.
Maar het onderzoek toonde ook aan dat we niet in het andere uiterste mogen vervallen:
gladiatorengevechten presenteren als een soort show, waarin de vechters amper geraakt werden zoals in het fameuze Amerikaans worstelen op de televisie - is evenmin een waarheidsgetrouw beeld.
Want er werd wel degelijk gevochten tot de dood. Ondanks het feit dat ze helmen droegen, waren
tien van de onderzochte gladiatoren gestorven als gevolg van dezelfde soort wonde aan de zijkant
van het hoofd. Veel kans dat dit een soort afmaken na het gevecht betrof. Waarschijnlijk leefden veel
zwaargewonde gladiatoren nog als ze van de arena werden weggedragen. Na de spelen moesten
lijken en kadavers opgeruimd worden. De lijken werden door de doodsdemon, Charun, afgevoerd.
Eerst gaf hij de dode nog de genadeklap met zijn hamer. De demon en zijn helpers namen het lijk
mee door de poort des doods naar de lijkenkamer. Hier werd de wapenuitrusting verwijderd.
Gladiatoren konden een begrafenis krijgen, misdadigers en christenen werden gedumpt op afgelegen
plekken, in ravijnen, in de Tiber of als voedsel voor de roofdieren gebruikt. Het vlees van de dieren
ging naar arme mensen.
Ik doe mijn jas aan en pak mijn schermtas. Iedereen is al de kleedkamer uit, behalve natuurlijk weer
ik, want ik was weer eens te lang met mijn gedachten bezig. Ik doe de zware deur met een hand een
beetje moeizaam open. Mijn moeder wacht in de auto op me, ik ben al veel te laat. Nu moet ik mijn
eigen strijd met bloed, zweet en heel veel tranen overwinnen, want ik heb morgen een Frans
proefwerk........
Bronnen:
http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/892-rome-het-colosseum-en-de-gladiator.html
http://www.scholieren.com/spreekbeurt/30034
http://ancienthistory.about.com/cs/games/a/gladiatorweapon.htm
http://ancienthistory.about.com/od/games/a/thumbsup.htm
http://gladiatorenfestijn.jouwweb.nl/soorten-gladiatoren