Eén op de 3 branden ontstaat door een defect in de elektra

Eén op de 3 branden ontstaat door
een defect in de elektra
Het risico op brand door onveilige elektra wordt door ondernemers vaak onderschat. De elektrische installatie is het
hart van uw bedrijf. Bij uitval ligt alles stil. Jaarlijks heeft elektrische onveiligheid bij bedrijven zo’n 500 tot 1000
branden tot gevolg. Daarom is het belangrijk dat de elektrische installatie, de apparaten en machines en
aangesloten apparatuur van uw bedrijf in orde zijn. Uit onderzoek blijkt dat de meeste ongelukken met elektriciteit
ontstaan door achterstallig onderhoud of ondeskundigheid van medewerkers. In dit whitepaper leest u wat u en uw
medewerkers kunnen doen om uw elektrische installatie in topconditie te houden en brand en bedrijfsschade te
voorkomen.
1
Ondeskundigheid brengt uw bedrijfsvoering in gevaar
•
•
•
•
•
•
•
Bij problemen met de elektra wordt bij sommige bedrijven vaak eerder een ‘handige’ collega erbij geroepen dan een
deskundige installateur. De meeste branden door defecte elektra ontstaan dan ook door:
het (onveilig) werken aan elektrische installaties die onder spanning staan
niet-naleving van de bedrijfsinstructies, of van de elektrotechnische normen
provisorische reparaties
ondeskundig uitgevoerde uitbreidingen
slecht of onvoldoende onderhoud
onvoldoende controleprocedures
onvoldoende toezicht op de elektrische installatie door deskundigen
11%
29%
Oorzaken van brand door
defecte electra
n Slecht of onvoldoende onderhoud
60%
nInstallatiefouten
n Ondeskundig uitgevoerde uitbreiding
Afbeelding 1 Oorzaken brand door defecte elektra
Bron: schadecijfers Interpolis
Vermijd isolatiefouten en overbelasting en zorg dat de installatie goed is ontworpen zodat de elektrische
componenten goed worden gekoeld. Vervang defecte of beschadigde isolatie onmiddellijk. Zorg ervoor dat onder
spanning staande delen als schakelkasten en groepenkasten goed zijn afgeschermd. Zo voorkomt u elektrocutie.
Maar het allerbelangrijkste is dat de elektrische installatie het vermogen van de aangesloten machines en apparaten
aankan.
1 van 5
Een voorbeeld:
Een bedrijf had regelmatig storing in het besturingssysteem van een machine. Omdat het openen en sluiten van
de besturingskast nogal tijdrovend was, liet men deze uiteindelijk maar open staan. In de kast hoopte zich stof op,
dat door vonken van een magneetschakelaar in brand raakte. De kast brandde uit en de machine kon voor langere
tijd niet worden gebruikt. Met als gevolg een flinke omzetderving!
2
Laat nooit onbevoegde of incompetente mensen aan elektrische installaties werken
De Arbowet heeft geen concrete bepalingen voor werken met elektriciteit, maar verwijst naar de normen NEN 1010
en NEN 3140. NEN is de afkorting van NEderlandse Norm. De NEN is een standaard waarin alle Nederlandse
normen voor aanleg, onderhoud en beheer van de elektrische installatie wordt vastgelegd. Voor elektriciteit zijn dat
onder meer de NEN 1010 en NEN 3140.
NEN 1010
NEN 1010 geeft (veiligheids)bepalingen voor opbouw van laagspanningsinstallaties, inclusief de opleverinspectie. In
het bouwbesluit wordt NEN 1010 genoemd. Daarmee is deze norm ook in de wet opgenomen. De opbouw van een
installatie wordt altijd gedaan door een erkend installatiebedrijf.
NEN 3140
NEN 3140 is van belang voor uw dagelijkse bedrijfsvoering. Deze norm geeft (veiligheids)bepalingen voor de
bedrijfsvoering van laagspanninginstallaties. Het doel van deze 3140-norm is om aanrakingsgevaar en brandgevaar
te voorkomen. Daarnaast worden met het hanteren van de norm storingen voorkomen. En daarmee is de continuïteit
van een bedrijf beter gewaarborgd. Volgens de Arbowet bent u verplicht om ervoor te zorgen dat uw medewerkers
veilig kunnen werken. Voor elektrische installaties kunt u aan deze wet voldoen door te werken volgens de
beschreven richtlijnen in de ‘3140’.
3
Alles verzekeren is geen oplossing
4
Top 5 van meest voorkomende gebreken en preventietips
Uw onderneming is verzekerd tegen brandschade. Maar wist u dat u daarmee maar het topje van de ijsberg afdekt?
Alle extra rompslomp en uitgaven bij grote schades zijn vaak niet verzekerd. Deze kosten kunnen oplopen tot een
veelvoud van de verzekerde schade. Denk daarbij aan de negatieve aandacht in de pers of aan tijdverlies door
inefficiëntie omdat het bedrijfsproces verstoord is. Een kleine brand kan zorgen voor een grote klap die nog lang
na-echoot in uw onderneming. Omdat voorkomen beter is dan verzekeren, geven wij u preventietips en adviezen
om brand door defecten aan elektra te voorkomen.
1. Kapotte onderdelen
Een loshangende wandcontactdoos, een kapotte wandcontactdoos die met plakband weer aan elkaar is geplakt,
een gesmolten schakelknop… Situaties die u vast herkent en die het meest voorkomen. Het risico op een
elektrische schok of zelfs brand is in deze situaties groot.
Preventietip: Laat kapotte onderdelen zo snel mogelijk repareren.
2. Gebruik van verlengkabels en kabelhaspels
Als er snel ergens stroom nodig is, is het verleidelijk om een verlengkabel neer te leggen. En voordat u het weet
ligt er een kluwen aan snoeren en stekkerdozen. Doordat de snoeren dicht op elkaar liggen, worden ze warm en
kunnen ze smelten. Ditzelfde geldt voor niet-uitgerolde kabelhaspels.
Preventietip: Hebt u stroom nodig op een plek waar die nu niet is, laat een deskundig installateur dan extra
wandcontactdozen aanleggen.
2 van 5
3. Vervuiling besturingskast en opslag in technische ruimtes
Bij sommige bedrijven staan de besturingskasten van machines altijd open of zijn niet goed afgedicht. Hierdoor
kan stof zich ophopen in de kast. De warmte van de elektrische installatie in combinatie met stof en vuil kan het
begin zijn van brand. Vaak wordt een technische ruimte zoals de laagspanning verdeelruimte en de CV-ruimte
gebruikt als extra opslagplaats. Breekt er in zo’n ruimte brand uit, dan is het extra lastig om bij de brandhaard te
komen.
Preventietip: Geef vuil geen kans en houd besturings- en meterkasten dicht en sla geen materialen op in
technische ruimtes.
4. Onvoldoende oplettendheid bij gebruik van automatische zekeringen
Om brand bij kortsluiting te voorkomen worden zekeringen (stoppen) gebruikt. Er bestaan verschillende soorten
zekeringen. Bij een ‘gewone’ smeltzekering brandt de smeltdraad door bij een te hoge hoeveelheid stroom.
Daarna moet deze zekering worden vervangen door een nieuwe. Tegenwoordig wordt echter steeds vaker
gebruik gemaakt van de automatische zekering. Die kan na een stroomonderbreking meteen weer worden
ingeschakeld. Maar een zekering springt niet voor niets! Als een zekering meerdere keren achter elkaar springt, is
dit een signaal dat er ergens kortsluiting of overbelasting is ontstaan. Negeren van dit signaal kan oververhitting
veroorzaken waardoor brand ontstaat.
Preventietip: wat voor zekering u ook gebruikt, ga altijd na waarom de zekering is gesprongen en los het
onderliggende probleem op.
5. Geen aarding van elektrische apparaten
Alle apparaten in een bedrijf hebben een aansluiting met randaarde nodig. Van koffiezetapparaat tot
vleessnijmachine, van printer tot houtzaagmachine. Een goede aarde is belangrijk voor de veiligheid. Goede
aarding voorkomt dat het apparaat onder spanning komt te staan en zorgt ervoor dat het op een juiste wijze
wordt afgeschakeld. Hiermee wordt voorkomen dat een medewerker een ‘schok’ krijgt of – erger nog - wordt
geëlektrocuteerd.
Preventietip: laat een bevoegde deskundige nagaan of de apparaten in uw bedrijf goed geaard zijn en of deze
nog voldoende laag is.
5
Adviezen en tips voor aanleg en onderhoud van installaties
Nieuwe installaties
In een nieuw gebouw moet de elektrische installatie worden aangelegd volgens de geldende voorschriften (NEN
1010). Dat valt onder de verantwoordelijkheid van een erkend installateur. Tijdens de bouw worden in nieuwe
installaties vaak wijzigingen aangebracht. Daarbij wordt het originele ontwerp aangetast, waardoor mogelijk kabels
en apparaten onjuist zijn beveiligd en/of verkeerd gekozen. Ook komt het voor dat verbindingen niet goed vastzitten
met overbelasting op deze punten tot gevolg. Provisorisch aangelegde bekabeling kan ook problemen veroorzaken
als deze niet voldoende beschermd is tegen mechanische beschadiging. Als eigenaar van een gebouw en als
opdrachtgever van nieuwe gebouwen en installaties hebt u recht op een opleveringsinspectie en een
herstelverklaring van de installateur. Dat ligt vast in het bouwbesluit. Gevonden fouten in de installatie kunnen zo
nog onder garantie worden hersteld.
Tips bij nieuwbouw:
• Laat elektrische installaties ontwerpen door deskundigen en aanleggen door een erkend installateur.
• Let speciaal op ruimtes met (stof)explosiegevaar en op zeer vochtige ruimtes (NEN 1010).
3 van 5
•
•
•
•
Laat installatie en apparaten voorzien van een overspanningbeveiliging.
Let er bij de aanschaf van apparatuur op dat deze voldoet aan de geldende normen.
Maak gebruik van goedgekeurde materialen. Pas bij extreem hoge of lage temperaturen speciale bekabeling toe.
Een doorvoering voor kabels mag de brandwerendheid van een muur of scheiding niet aantasten. Laat dit direct
herstellen.
• Stel besturingskasten stof-, vocht- en trillingsvrij op.
• Zorg voor een ‘eerste’ inspectie conform de NEN 1010.
Bestaande installaties
Elektrische installaties worden uitgebreid en nieuwe machines worden geplaatst via een ‘tijdelijke’ aansluiting die
vervolgens jaren blijft bestaan. Ondernemers realiseren zich vaak niet dat ze moeten nagaan of aanpassing van de
elektrische installatie nodig is als de bestemming van een ruimte wijzigt. Denk aan ruimtes die worden ingericht als
spuiterij of vloeistofberging. Of aan ruimtes waar accu’s worden opgeladen en ruimtes die een ‘natte’ bestemming
krijgen.
Wanneer de omgevingstemperatuur hoger wordt, zijn kabels eerder aan hun maximaal toegestane belasting en
moeten ze worden vervangen of zekeringen worden aangepast. Dit speelt bijvoorbeeld bij het plaatsen van
compressoren en pompen. Wanneer u uw machinepark uitbreidt of vervangt, kan het benodigde vermogen veel
hoger worden. Vaak wordt vergeten de doorsnede van de voedingskabels te controleren en aan te passen,
waardoor de bestaande kabels overbelast kunnen raken.
Tips bij het wijzigen van een bestaande installatie:
• Stel vast of aanpassing van de elektrische installatie nodig is als de bestemming van een ruimte verandert.
• Laat uitbreiding van de installatie uitvoeren door een erkend installatiebedrijf.
• Laat door de installateur of leverancier controleren bij vervanging van machines en apparaten of aanpassing van
bekabeling en zekeringen nodig is.
• Let er bij de aanschaf van apparatuur op dat deze voldoet aan de geldende normen.
• Zorg voor een ‘eerste’ inspectie van de uitbreiding of wijziging conform de NEN 1010.
Periodieke aandacht voor de installatie:
• Controleer of thermische beveiligingen van elektromotoren nog op de juiste waarden zijn afgesteld.
• Zorg voor voldoende (en de juiste!) blusmiddelen bij verdeelkasten, elektrische apparaten en machines.
• Laat de revisietekeningen bijwerken door de installateur en bewaar ze op een veilige plaats zodat ze bij een
calamiteit meteen te vinden zijn. Bij voorkeur buiten de verdeelkast waar ze bijhoren.
• Laat de installatie en aangesloten apparatuur periodiek keuren door een erkend inspectiebureau. Dit is de NEN 3140
keuring, deze is verplicht vanuit de Arbowet.
• Controleer of de juiste zekeringen worden gebruikt.
• Neem bovenstaande controlepunten op in uw zelfinspectieprogramma.
4 van 5
6
Interpolis gelooft in preventie
7
Online ElektraCheck
8
ElektraCheck NEN 3140
9
Wilt u meer weten?
5 van 5
Omdat voorkomen beter is dan verzekeren, steekt Interpolis veel energie in het voorkomen van schade. Dat is goed
voor ú, maar ook voor ons. Want op schade zitten we allebei niet te wachten. De kennis die wij in huis hebben over
de oorzaken en gevolgen van schade gebruiken we graag in uw en ons voordeel. Met preventie kunt u schade
voorkomen of beperken. Want alles verzekeren, is geen oplossing.
U kunt zelf veel doen om de elektra in uw bedrijf in topconditie te houden. Wilt u een snelle inschatting van de
veiligheid van de elektra in uw bedrijf? Vul de online Interpolis ElektraCheck in en u weet het binnen een paar
minuten.
Wilt u écht weten hoe veilig de elektra in uw bedrijf is? Daarvoor is een uitgebreide inspectie van de elektrische
installatie in uw bedrijf conform NEN 3140 nodig. Interpolis neemt u dit graag uit handen. Dat doen we met de
ElektraCheck volgens NEN 3140. Na deze inspectie weet u hoe veilig uw elektrische installatie is op het gebied van
gebruik, aanraking en brandveiligheid. De ElektraCheck is een visuele inspectie van uw bedrijf. Aangevuld met
metingen, beproevingen en eventueel aangevuld met een thermografisch onderzoek. Zodat we mogelijke
brandrisico’s op tijd opsporen. U krijgt een vakkundig advies met een uitgebreide rapportage. Voor uw veiligheid en
die van uw medewerkers. Deze dienst wordt uitgevoerd door onze partner Parkstad Inspecties. Zij kunnen voor u
ook de volledige NEN 3140 inspectie uitvoeren.
Meer informatie vindt u op www.interpolis.nl/bedrijfsrisico. U kunt ook contact opnemen met de Interpolis
Preventiedesk via e-mail: [email protected].