Kaartenbak beschermende en bedreigende factoren

Pedagogische Kaartenbak
Beschermende/Bedreigende factoren
Esther Zoeter
Deze kaart gaat over de beschermende en bedreigende factoren en over het
vijf stappenplan voor professionals.
Bij gezinnen met een problematische opvoedsituatie of waar zich kindermishandeling afspeelt is er
vaak sprake van bedreigende factoren. Bij de gezinnen waar de opvoedsituatie juist goed is spelen er
vaak beschermende factoren een rol.
Bedreigende factoren
Bedreigende factoren worden ook wel risicofactoren genoemd. Voorbeelden zijn scheiding, ziekte
werkeloosheid binnen het gezin, maar ook bijvoorbeeld school of een burenruzie kan een risicofactor
zijn. Deze factoren kan een professional in kaart brengen als er sprake is van een problematische
opvoedsituatie binnen een gezin en hoe deze ook weer opgelost kunnen worden. Deze bedreigende
factoren kunnen een grote rol gaan spelen in de verdere ontwikkeling van het kind.
Beschermende factoren
Beschermende factoren worden ook wel protectieve factoren genoemd. Voorbeelden zijn welvaart,
goede gezondheid of een hecht gezin. Door deze beschermende factoren zouden de bedreigende
factoren juist positief beïnvloed kunnen worden. Er is pas sprake van een beschermende of
protectieve factor als er ook echt iets beschermd moet worden. Dat zal dan de bedreigende factor
zijn.
Het verschilt per kind of het de gebeurtenis als beschermend of als bedreigend ervaart.
Kindkenmerken
Temperament: moeilijk of makkelijk
Een kind met een moeilijk temperament word als een bedreigende factor gezien en een kind met een
makkelijk temperament als een beschermende factor.
Intelligentie: hoog, normaal of laag
Een kind met een normale intelligentie word gezien als een beschermende factor. Een kind met een
hoge intelligentie kan zowel een beschermende als bedreigende factor zijn en een kind met een lage
intelligentie is een bedreigende factor.
Gezinkenmerken
Gezinssamenstelling: gescheiden of ouders bij elkaar
Het uit elkaar gaan van de ouders is een bedreigende factor en een gezin waarin de ouders bij elkaar
zijn en er een warme relatie is is een beschermende factor.
sociaal economische status: leven van een uitkering of een van de of beide ouders hebben een
inkomen.
leven van een uitkering zal meer stress en onrust met zich meebrengen en is dus een bedreigende
factor omdat het een negatieve invloed kan hebben op de ontwikkeling van het kind. Een gezin
waarin er geen geldzorgen zijn zal er meer rust zijn en daarom is het een beschermende factor. Ook
het gezinssysteem, gezinstype en culturele achtergrond van de ouders spelen een rol.
Opvoederskenmerken
Bij deze kenmerken staan de vier basisdimensies centraal (ondersteuning bieden, instructie geven,
controle uitoefenen en grenzen stellen). Als de ouder hier niet in tegemoet wil komen en zijn of haar
eigen wil belangrijker vind is er sprake van een bedreigende factor. Als de ouder dit in
overeenstemming doet met het kind is dit een beschermende factor.
Pedagogische Kaartenbak
Beschermende/Bedreigende factoren
Esther Zoeter
Schoolkenmerken
Wanneer een kind word gepest door medeleerlingen op school of boven zijn of haar niveau mee
moet kunnen functioneren aan het lesprogramma zijn dit bedreigende factoren. Beschermende
factoren zijn dan weer vormen van beschikbare hulpverlening op school zoals een maatschappelijk
werker.
Omgevingskenmerken
De omgevingskenmerken is in feite iedereen die bedraagt aan de opvoeding van het kind.
Beschermende factoren spelen hier de grotere rol. Voorbeelden zijn vrienden, familie of
professionele hulp. Het zijn als het ware steunbronnen voor het kind als hulp tegen de bedreigende
factoren.
Het signaleren van problematische opvoedsituaties in 5 stappen
Deze verplichte meld code bestaat uit vijf stappen die een professional moet kunnen doorlopen om
zijn vermoedens van kindermishandeling te toetsen.
STAP:
1
In kaart brengen van signalen
2
Overleggen met collega’s en eventueel het AMK raadplegen
3
Gesprek met de cliënt (ouders)
4
Het wegen/analyseren van geweld of de mishandeling. (eventueel het AMK raadplegen)
5
Beslissen: Zelf hulpverlening organiseren of definitieve melding AMK