Gynaecologie Een miskraam en dan?

Patiënteninformatie
Gynaecologie
Een miskraam en dan?
Inleiding
Wanneer u meegedeeld wordt dat u een miskraam heeft (gehad), is dat
doorgaans een heel verdrietige en vaak onverwachte boodschap.
Figuur 1
Bij een normale zwangerschap wordt een vruchtzak aangemaakt
met daarin een embryo (zie figuur 1). Bij een zeer vroege miskraam
is al vroeg in de zwangerschap de groei gestopt en is er geen embryo
ontwikkeld. Op de (inwendige) echo is dan alleen een vruchtzak
zichtbaar (blighted ovum). Bij een iets latere miskraam is de groei
verder gekomen en een embryo zichtbaar door middel van een
inwendige echo. Het embryo heeft echter geen hartactie en is meestal
kleiner dan de zwangerschapsduur aangeeft (missed abortion).
Deze vormen van miskraam kunnen ongemerkt verlopen, of soms
gepaard gaan met weinig (bruin) bloedverlies of geringe buikpijn.
Gaat de baarmoeder het zwangerschapsweefsel uitdrijven en opent
de baarmoedermond zich, dan ontstaat krampende pijn en
bloedverlies. De kans dat de zwangerschap eindigt is dan zeer groot.
Is het zwangerschapsweefsel volledig uit de baarmoeder gedreven dan
verdwijnt de pijn en het bloedverlies en sluit de baarmoedermond zich
weer. Soms blijft er echter nog weefsel in de holte van
de baarmoeder achter en is de miskraam (nog) niet compleet.
Een miskraam is een vaak voorkomend verschijnsel: bij tenminste één
op de tien zwangerschappen treedt een miskraam op.
2
In Nederland krijgen jaarlijks 20.000 vrouwen een miskraam. De kans
op een miskraam neemt toe met de leeftijd. Voor vrouwen beneden
de vijfendertig jaar is de kans op een miskraam bij een zwangerschap
ongeveer 1 op 10. Tussen de vijfendertig en veertig jaar eindigt 1 op
de 5 tot 6 zwangerschappen in een miskraam. Tussen de veertig en
vijfenveertig jaar 1 op 3, boven de vijfenveertig jaar de helft van de
zwangerschappen (zie figuur 2). Eén keer een miskraam betekent
meestal geen verhoogde kans bij een volgende zwangerschap op
een nieuwe miskraam. Bij een aantal miskramen achter elkaar raakt
de kans op een miskraam wel hoger (zie herhaalde miskramen).
Figuur 2
Kans op miskraam
50 %
Percentage
40 %
30 %
20 %
10 %
<35
40
45
>45 Leeftijd
Vaginaal bloedverlies en lichte menstruatieachtige pijn kunnen het
eerste teken van een miskraam zijn. Zwangerschapsverschijnselen
zoals gespannen borsten en ochtendmisselijkheid nemen soms af
vlak voor een miskraam. Bij een blighted ovum of een missed abortion
heeft u meestal weinig klachten. Wanneer het zwangerschapsweefsel
wordt uitgedreven door samentrekkingen van de baarmoeder krijgt
u weeënachtige pijn en helderrood bloedverlies. Een miskraam kan
niet worden tegengehouden of worden voorkomen. De pijn en het
bloedverlies nemen geleidelijk toe bij een miskraam en wanneer de
baarmoeder geheel leeg is, weer af.
Een miskraam kan vele oorzaken hebben, meestal is er een afwijking
in de chromosomen die toevallig is ontstaan bij de bevruchting van
de eicel. Dit leidt tot een stoornis in de aanleg van de zwangerschap
3
waardoor de zwangerschap niet verder kan groeien en wordt
afgestoten. In deze voorlichtingsfolder wordt verder niet ingegaan op
de oorzaak, maar gaat de aandacht uit naar het vervolgtraject.
Wat als er een blighted ovum of missed abortion is geconstateerd,
hoe gaat het verder? Uw arts zal diverse opties met u bespreken:
1 Afwachten
U kunt rustig afwachten tot de miskraam zelf op gang komt. Daar is
niets op tegen en niet gevaarlijk voor uw gezondheid. Het is moeilijk
te zeggen hoe lang het duurt voordat de miskraam spontaan op gang
komt. Deze onzekerheid maakt dat veel vrouwen na een bepaalde
periode van afwachten toch kiezen voor een actieve benadering zoals
genoemd onder 2 en 3. Ook kan het zijn dat de eenmaal opgetreden
miskraam niet compleet is, zodat alsnog gekozen moet worden voor de
opties onder 2 en 3.
2 Een zuigcurettage
Daarbij wordt mbv een dunne zuigbuis de inhoud van de baarmoeder
leeggezogen, eventueel na oprekken van de baarmoederhals. U kunt
daarna kortdurend bloed verliezen zoals bij een menstruatie en u kunt
wat krampen voelen. De ingreep vindt plaats onder narcose of met
een ruggenprik. Dit is bedoeld als pijnstilling bij baarmoederkrampen.
Mogelijke complicaties bij zuigcurettage zijn bloeding, perforatie van de
baarmoeder en ontsteking van de baarmoeder. Deze treden gelukkig
zelden op. Heel zeldzaam treden er na een curettage verklevingen op in
de baarmoeder waardoor de menstruatie uitblijft en de vruchtbaarheid
nadelig wordt beïnvloed. Deze verklevingen kunnen vaak wel weer met
een operatieve ingreep opgeheven worden. Als u een rhesus negatieve
bloedgroep heeft krijgt u anti D immuno-globuline (anti-D)
(zie Bloedgroep, rhesusfactor en irregulaire antistoffen).
Soms is medicamenteuze voorbehandeling nodig bij een zuigcurettage.
Dit is vooral het geval bij zwangerschappen waarbij het vruchtje groter
is dan 10 weken en bij vrouwen die nog niet eerder een kind gebaard
4
hebben. Door de voorbehandeling wordt de baarmoederhals weker
en is het eenvoudiger de zuigbuis in te brengen met daardoor minder
kans op complicaties. U krijgt dan van uw arts 2 tabletten Misoprostol
van 200 microgram die u zelf 3 tot 4 uur voor de ingreep vaginaal mag
inbrengen. Soms is het zo dat u het vruchtje al kwijtraakt voordat de
zuigcurettage heeft plaatsgevonden. In dat geval zal er een inwendige
echo worden gemaakt om te zien of de baarmoeder echt leeg is en of
curettage alsnog nodig is.
3 Medicamenteus
Medicamenteus opwekken van een miskraam dmv Misoprostol.
Misoprostol is van oorsprong een maagtablet die baarmoederkrampen
als bijwerking heeft. Misoprostol is niet geregistreerd als middel
voor het opwekken van een miskraam. Het gebruik ervan voor
deze indicatie is echter wel wereldwijd door alle officiële instanties
geaccepteerd en het wetenschappelijk bewijs van effectiviteit
(kans van slagen) en veiligheid is voldoende geleverd. U krijgt van uw
arts 4 tabletten van 200 microgram (dus in totaal 800 microgram) die
u zelf vaginaal dient in te brengen of desgewenst kan de arts dit doen.
Het is heel normaal als u kort na het inbrengen de tabletten alweer
verliest of dat u ze later nog aantreft. Dit is niet erg en komt doordat
de omhulsels van de tabletten niet oplossen terwijl de werkzame
bestanddelen van de tabletten heel snel door het lichaam worden
opgenomen. Misoprostol zorgt vervolgens voor het uitdrijven van het
zwangerschapsproduct uit de baarmoeder.
In de meeste gevallen treedt dan binnen 24 - 48 uur een complete
miskraam op. Deze verloopt met bloedverlies en buikkrampen.
Het is moeilijk te voorspellen met hoeveel bloedverlies en pijn het
gepaard gaat. Dit wisselt per persoon. Vaak is het te vergelijken met
een zware menstruatie. Het is ook moeilijk te voorspellen hoe lang het
proces duurt maar in de praktijk mag een miskraam in volle gang niet
langer dan een dag duren. Wel kan er nadien nog dagen tot enkele
weken een weinig vaginaal bloedverlies optreden, soms ook met
verlies van een stolsel.
5
Indien 24 uur na het toedienen van de Misoprostol nog “niets” gebeurd
is (geen bloedverlies, geen krampen), wordt aanbevolen nogmaals 4
Misoprostol tabletten vaginaal toe te dienen.
Wanneer moet u na een miskraam of een curettage medische
hulp inroepen?
Het is verstandig om in de volgende situaties de arts of verloskundige
te waarschuwen:
-Bij hevig bloedverlies (langdurig en meer dan een gewone
menstruatie). Zeker bij klachten van sterretjes zien of flauwvallen
moet u medische hulp inroepen.
-Bij aanhoudende klachten. Als u krampende pijn en/of hevig
bloedverlies blijft houden kan dit wijzen op een incomplete
miskraam. Er is dan nog een rest van de zwangerschap in de
baarmoeder aanwezig. Een (nieuwe) curettage kan dan nodig zijn.
-Bij koorts. Een temperatuur van 38/ºC of hoger kan wijzen op
een ontsteking in de baarmoeder, die eventueel behandeld moet
worden met antibiotica
- Bij ongerustheid.
U kunt dan contact opnemen van maandag tot en met vrijdag van
08.30 tot 17.00 uur via telefoon (015) 260 42 07 en van 17:00 - 08:00
uur, 015 - 260 32 30 .
Herstel en nacontrole na een miskraam
Het lichamelijk herstel na een spontane miskraam of een curettage is
meestal vlot. Gedurende één tot zes weken kunt u wat bloedverlies
en bruinige afscheiding hebben. Het is verstandig met gemeenschap
(samenleving) te wachten tot het bloedverlies voorbij is. Het zwanger
worden op zich wordt door een miskraam niet bemoeilijkt en medisch
is het niet nodig te wachten met opnieuw proberen zwanger te raken.
De volgende menstruatie treedt na ongeveer vier tot zes weken op.
-Na een spontane of medicamenteus opgewekte miskraam:
U krijgt een controle afspraak na 1 week om te kijken of de
6
miskraam inderdaad compleet is opgetreden.
Soms is er dan nog een restje aanwezig. Afhankelijk van de grootte
hiervan en uw klachten wordt dan besloten af te wachten, te curetteren
of u opnieuw medicijnen te geven. Desgewenst krijgt u na 6 weken
nog een vervolgafspraak om na te praten, eventuele vragen te
beantwoorden etc.
- Na zuigcurettage
U krijgt een telefonische afspraak na 2 weken en eventueel een
controleafspraak 6 weken na de curettage. Dan wordt geëvalueerd
hoe het met u gaat en worden eventuele vragen beantwoord.
- Psychologische / geestelijke hulp
In alle gevallen kunt u gebruik maken van psychologische of
geestelijke begeleiding door psychologen ( Mw. Lansbergen)
of onze geestelijke verzorgers). Uw behandelend arts kan u
doorverwijzen.
Een volgende zwangerschap
Een volgende zwangerschap verloopt in de meeste gevallen goed,
ook bij vrouwen die meer dan één miskraam hebben doorgemaakt.
Als u zwanger wilt worden is het sowieso verstandig gezond te leven.
Een miskraam is niet te voorkomen, wel kan het geruststelling geven
om voor een volgende zwangerschap af te spreken dat de arts een
(inwendige) echo maakt.
Tot slot
Mocht u nog vragen hebben na het lezen van deze folder,
aarzel dan niet om deze te stellen aan uw gynaecoloog.
7
Gasthuis Delft
Diaconessenhuis Voorburg
Behandelcentrum Westland
Gezondheidscentrum De Reef
Reinier de Graafweg 3-11
Fonteynenburghlaan 5
Middelbroekweg 2a
Kiekendiefstraat 17
2625 AD Delft
2275 CX Voorburg
2671 ME Naaldwijk
2496 RP Den Haag
Tel 015 260 30 60
Tel 070 340 1100
Tel 0174 63 77 00
Tel 015 270 68 00
foldernr. 204765
versie april 2013