Wat is mijncardiovasculair risicoprofiel
advertisement
Wat is mijn cardiovasculair risicoprofiel ? 27 september 2016 Herbert De Raedt Dienst cardiologie Onze Lieve Vrouw Ziekenhuis Aalst Waarover • Epidemiologie • Pathofysiologie • Risicofactoren • Take home message Doodsoorzaken van >65 jaar in Europa 28 Pathofysiologie Inflammatie Progressie Endotheeldysfunctie – initiatie Stabiliteit – plaque ruptuur Pathofysiologie Plaatjes adhesie activatie thrombus Risicofactoren ? Risicofactoren • familiale antecedenten IHD : man <55 jaar, vrouw <65 jaar • leeftijd : man >45 jaar, vrouw >55 jaar • roken • diabetes • hyperholesterolemie • arteriële hypertensie • overgewicht Risicofactoren, beïnvloedbaar ? • familiaal : man <55 jaar, vrouw <65 jaar • leeftijd : man >45 jaar, vrouw >55 jaar • roken • diabetes • hyperholesterolemie • arteriële hypertensie • overgewicht Roken n Roken • Verband tussen roken en atherosclerose • waarbij het risico op CHD verdubbelt • vrouwen hoger risico op acuut myocardinfarct • stoppen met roken na AMI vermindert het risico -40% over 2 jaar Mee roken relatief risico op CVD = 1,26-1,65 Het verbod op roken in openbare plaatsen verminderde het aantal opnames voor AMI Diabetes Diabetes • Diagnose • nuchtere glycemie >126mg/dL • HbA1c >6,5% • Risicobepaling • indien hart- en bloedvaten ziekte : zeer hoog • indien geen hart- en bloedvatenziekte : hoog Diabetes • is de sterke onafhankelijke risicofactor voor CHD • voor mannen : risico x 2,4 • voor vrouwen : risico x 5,1 • versnelt atheroma vorming op jonge leeftijd • overstijgt het lagere CHD-risico bij premenopauzale vrouwen • mechanisme ? • endotheeldysfunctie, inflammatie, wijzigingen in lipiden metabolisme, hypertensie, nierfalen • voorkomen van diabetes • verandering in levensstijl en dieet Diabetes Hypercholesterolemie Hypercholesterolemie • Virchow (1821-1902) suggereerde de associatie tussen lipiden en atherosclerose • observationele studies (oa Framingham) • bevestigd door MRFIT, PROCAM en ARIC • relatie totaal cholesterol en CHD risico • 1mmol/L reductie in totaal cholesterol geeft reductie in CHD mortaliteit • 50% in man/vrouw 40-49 jaar • 17% in man/vrouw 70-79 jaar Hypercholesterolemie • statines verminderen cholesterolemie • - 1mmol/L komt overeen met 11% reductie van IHD • oplopend tot -36% over 5 jaar • verhoging van HDL met 1mg/dL reduceert totaal CHD-risico met 2-3% • triglyceriden ? • de rol als onafhankelijke risicofactor is controversiëel • meer deel van het globale metabool syndroom Risico ? • SCORE risk chart • 10 jaars risico • om te overlijden • tgv een CVD • voor high risk • voor low risk SCORE risk chart • >10 % : zeer hoog risico • gedocumenteerde CHD • diabetes • chronisch nierlijden (GFR<60ml/min) • > 5% maar <10% : hoog risico • familiale dyslipidemie • ernstige hypertensie • >1% en <5% matig risico • familiale antecedenten van CAD, abdominale obesitas, sedentair, laag HDL, verhoogde triglyceriden, verhoogd hs-CRP, sociale klasse • <1% laag risico Cholesterol • invloed van statines • op mortaliteit • in primaire preventie • in secundaire preventie • optimaal LDL-cholesterol • in secundaire preventie • <70mg/dL Hypercholesterolemie Hypertensie Definitie en classificatie van de bloeddruk (mmHg) Categorie Systolische BD Diastolische BD Optimaal Normaal Hoognormaal Graad 1 hypertensie (licht) Graad 2 hypertensie (matig) Graad 3 hypertensie (ernstig) Geïsoleerde systolische hypertensie < 120 120-129 130-139 140-159 160-179 ≥ 180 ≥ 140 < 80 80-84 85-89 90-99 100-109 ≥ 110 < 90 Wanneer de systolische en diastolische bloeddruk van een patiënt in verschillende categorieën vallen, is de hoogste categorie van toepassing. Geïsoleerde systolische hypertensie kan eveneens gegradeerd zijn (graad 1,2,3) op basis van de systolische bloeddrukwaarden in de vermelde categorieën, mits de diastolische bloeddrukwaarden lager zijn dan 90. Hypertensie • Verschillende observationele en experimentele studies • Diastolische bloeddruk is een onafhankelijke voorspeller van CVD risico • Systolische bloeddruk is een nog sterkere voorspeller • +20mmHg SBD = mortaliteit : 3x risico op CVA en 2x risico op AMI • Antihypertensieve behandeling vermindert • CHD mortaliteit met 10-12% • CVA mortaliteit met 36% hypertensie en mortaliteit door CHD 7 Countries Study Group. NEJM 2000;342:1 BD en leeftijd : CIHL Prospective Studies Collaboration. Lancet 2002;360:1903 BD en leeftijd : CVA Prospective Studies Collaboration. Lancet 2002;360:1903 Hypertensie • Factoren ? • chronische stress • gebrek aan fysische activiteit • overgewicht • Dieet ? • zoutinname • INTERSALT studie (Circulation 2008) : • Natrium inname >100mmol/dag (= 6g NaCl/dag) : SBD + 3-6mmHg en DBD + 0-3mmHg • EPIC-Norfolk studie (Am J Clin Nutr 2004) : • zoutinname <5g/dag halveerde risico op hypertensie in vgl met >10g/dag • kalium inname ie gerelateerd met een lager bloeddruk • THOP studie (Portugal) (Br Med J 2007) • minder zout inname : daling bloeddruk 1,2-1,7mmHg en daling CVD -25% over 10-15 jaar Overgewicht Overgewicht • obesitas en overgewicht : onevenwicht tussen energie-inname en -verbruik • vetweefsel is een metabool actief weefsel dat mediatoren vrijstelt die lichaamsgewicht en insulineresistentie controleren • het heeft invloed op inflammatie en thrombose • leidend tot endotheeldysfunktie en atherosclerose • verband tussen obesitas en diabetes en CVD risico • verband met verhoogde mortaliteit : CVD en kanker • vooral via verhoogde SBD, verhoogde cholesterol en diabetes Overgewicht Dieet Dieet • landmark studie : Seven Countries Study (Circulation 2011) • observationeel • voordelige effecten van groenten en fruit, noten, granen, vis • nadelige effecten van transvetten, voeding en drank met hoge glycemische index, bewerkt vlees • voordeel van DASH-dieet en “Mediterraan” dieet • INTERHEART case-control study (Lancet 2004) • dieet rijk aan groenten en fruit : minder risico op eerste AMI • transvetten ? Dieet • Transvetten zijn vetten waarin minimaal één van de vetzuren, die met het glycerol zijn veresterd, één of meer dubbele bindingen zich in de trans-configuratie bevinden. In hun natuurlijke vorm bevinden die verbindingen in enkelvoudig of meervoudig vetzuren zich altijd in de cis-configuratie • Transvetten zijn artificiële vetten gebruikt in de voedingssector om commerciële redenen en hebben geen nutritionele waarde. • 1% energie uit transvet vervangen door onverzadigd vet vermindert het CHD-risico met 12% Alkohol • relatie tussen alkohol en CHD risico is complex • J-vormige curve Alcohol • alcohol verbruik 2,5-14,9g/dag vermindert het CHD mortaliteit risico met 14-35% • regelmatig en matig alcohol verbruik is protectief, • maar episodisch ongeremd “binge” drinken geeft hoger risico op AMI en totale mortaliteit • ADVIES • Matig alcohol verbruik • vrouwen : 10-20g alcohol per dag • mannen : 20-30g alcohol per dag Beweging Gebrek aan beweging • sinds 1950 weet men al dat gebrek aan beweging geassocieerd is aan een verhoogde totale mortaliteit en een verhoogd cardiovasculair risico • een actieve levensstijl kan de totale mortaliteit en het cardiovasculair risico verminderen met 20-35% • hoe ? • • • • via verhoging van HDL-cholesterol verlaging van de bloeddruk verbetering van insuline resistentie en glucose tolerantie vermindering risico op DM type 2 Beweging Take home message Risicofactoren, beïnvloedbaar ? • familiaal : man <55 jaar, vrouw <65 jaar • leeftijd : man >45 jaar, vrouw >55 jaar • roken • diabetes • hyperholesterolemie • arteriële hypertensie • overgewicht Veranderen levensstijl • rookstop • vermageren • verminderen overmatig alkoholgebruik • meer lichaamsbeweging • verminderen zoutiname • meer fruit en groenten eten • minder eten van (gesatureerde) vetten Veranderen levensstijl • rookstop • vermageren • tot BMI<25 en buikomtrek <94cm (man) of <80cm (vrouw) • verminderen overmatig alkoholgebruik • <20-30 g/dag (Man) of 10-20 g/dag (vrouw) • meer lichaamsbeweging • >30 min oefeningen 5-7 dagen/week • verminderen zoutiname • beperking tot 5-6 g/dag • meer fruit en groenten eten • minder eten van (gesatureerde) vetten vragen ? Overgewicht
