Uw advocaat op kosten van uw verzekeraar

Verzekering rechtsbijstand
Uw advocaat op kosten
van uw verzekeraar
Onontbeerlijk? Neen. Verplicht? Nog minder. Maar
de verzekering "rechtsbijstand" kan u wel heel
wat kosten besparen bij een avontuur voor een
rechtbank.
I
edereen kan te maken krijgen met
justitie, om zich te verweren of om
in het gelijk gesteld te worden bij een
geschil. De financiële implicaties zijn
echter niet min: gerechtskosten, advocatenhonoraria, betaling van experts
enz. En dan hebben we het nog niet
over de bijkomende kosten als de zaak
in beroep of zelfs in cassatie gaat.
Maak de rekening
Het belang van een rechtsbijstandsverzekering zal vooral afhangen van uw
specifieke situatie. Als u bijvoorbeeld
een juridische opleiding hebt genoten
32 BUDGET&RECHT juli /augustus 2010 – nr. 211
of als u een jurist in uw familie hebt,
zal zo'n polis voor u al minder interessant zijn, dan wanneer juridische
kwesties u totaal vreemd zijn.
Het is ook aan u om na te gaan of u
eventueel de kosten van een proces
zelf kunt dragen. Vervolgens moet u
zelf uw eigen kosten-batenanalyse
maken door de premie van een dergelijke verzekering en de kans dat u
betrokken wordt bij een rechtszaak
tegen elkaar af te wegen.
Als u bijvoorbeeld eigenaar bent van
een woning die u verhuurt, als uw
fiscale situatie erg ingewikkeld is of
als u bang bent om op een dag een ge-
schil met uw werkgever te krijgen, kan
een dergelijke verzekering erg nuttig
blijken. Op voorwaarde althans dat
dit type van geschillen automatisch,
zonder beperking, door de polis van
uw keuze gedekt wordt.
Advocaat soms terugbetaald
Het klopt dat rechters de winnende
partij van een proces voortaan een
rechtsplegingsvergoeding toekennen,
die geacht wordt de gerechtskosten te
dekken. Als u uw proces wint, zult
u de kosten die u maakte, in theorie
dus terugbetaald krijgen. Maar opge-
let! Het bedrag zal meestal niet volstaan om het ereloon van uw advocaat
te betalen. Bovendien is de uitkomst
van een proces altijd onzeker en als
u de rechtszaak verliest, moet ú de
gerechtskosten van de tegenpartij betalen. Zonder dan nog te spreken over
de prijs van een eventuele procedure
in beroep, waarbij het evenmin zeker
is dat u de zaak zult winnen.
Spelregels
Na alles tegen elkaar afgewogen te
hebben, hebt u er toch voor geopteerd
om een verzekering rechtsbijstand te
nemen? Dat betekent nog niet dat u
zich voor het minste probleem naar
uw advocaat kunt reppen om de rekening dan gewoon door te schuiven
naar uw verzekeringsmaatschappij.
Uw verzekeraar zal eerst alles in het
werk stellen om de zaak buiten de
rechtbank te regelen. Bij een geschil
met een derde dient u dus eerst contact op te nemen met uw maatschappij
om haar juridisch advies of bemiddeling te vragen. De verzekeraar zal
altijd proberen om tot een minnelijke
schikking te komen.
Het is pas wanneer die oplossing onmogelijk blijkt dat de rechtsbijstandsverzekering uw verdediging voor haar
rekening zal nemen, ongeacht of dat
nu voor een strafrechtbank, een burgerlijke rechtbank of een administratieve instantie (bv. de autokeuring) is.
En dat ongeacht u de verwerende of de
eisende partij bent.
Op dat ogenblik zal de maatschappij
zowel de advocatenhonoraria als de
expert- en gerechtskosten voor haar
rekening nemen, die van u gevraagd
zullen worden indien u verliest.
Eerst in der minne
Het kan echter gebeuren dat u en uw
maatschappij het niet eens zijn over de
opportuniteit van een proces.
De polissen rechtsbijstandsverzekering zijn verplicht te voorzien in twee
clausules ten gunste van de consument: de vrije keuze van advocaat en
de objectiviteitsclausule. Deze twee
bepalingen maken dat de verzekerde
niet noodzakelijkerwijs verplicht is
om zich neer te leggen bij het standpunt van zijn verzekeraar.
We zeiden het al: de verzekeraar zal
alles in het werk stellen om een geschil in der minne te regelen. Tijdens
AL GEDEKT DOOR EEN ANDERE POLIS?
Soms worden uw advocatenkosten door een verzekering gedekt, die u al om andere
redenen sloot.
Voor een probleem in verband met een wagen (ongeval, verkeersovertreding) kunt u
een beroep doen op de rechtsbijstandsverzekering die erg vaak opgenomen is bij de
BA-polis voor motorvoertuigen die u verplicht sloot. We bespraken dit al in een eerder
artikel (BR 210).
In andere gevallen kunt u een beroep doen op het gedeelte rechtsbijstand van uw familiale
BA-verzekering. Deze zal echter alleen uw burgerlijke aansprakelijkheid dekken voor schade
veroorzaakt aan derden door uw fout of nalatigheid, in het kader van uw privéleven.
Andere mogelijkheid: de familiale BA kan tussenkomen in geschillen waarin u zelf schade
hebt geleden, waarvoor u de burgerlijke aansprakelijkheid van een derde kunt inroepen.
Er zijn echter tal van zaken die aan het vrij beperkte toepassingsgebied van deze twee
verzekeringen ontsnappen: een geschil met een aannemer die uw woning bouwt, met
een handelaar in leren meubels, met uw huurder of eigenaar, met uw werkgever, met
de fiscus …
Hebt u al een verzekering
rechtsbijstand via een andere
polis? Het toepassingsgebied
ervan is waarschijnlijk beperkt
tot enkele specifieke kwesties.
deze fase beschikt u weliswaar over
behandelt, is er geen enkel probleem.
de mogelijkheid om een advocaat te
Dat is echter niet noodzakelijkerwijs
raadplegen, maar dan wel op eigen
het geval. Stel dat uw verzekeraar van
kosten, behalve in vier hypothetische
mening is dat een proces nutteloos is,
situaties waarin de verzekeraar de hoomdat hij vindt dat de zaak bij voornoraria voor zijn rekening dient te nebaat verloren is. Of dat hij het voorstel
men: wanneer een procedure noodzavan de tegenpartij billijk vindt en dat
kelijk is; wanneer er sprake is van een
hij denkt niet méér uit de brand te
belangenconfl ict met de verzekeraar;
kunnen slepen voor de rechtbank.
wanneer er dringende maatregelen
Of stel dat de onderhandelingen tusgetroffen dienen te worden; wanneer
sen de verzekeraar en uw tegenpartij
de verzekeraar niet de maatregelen
maar blijven aanslepen en u eindelijk
treft die de situatie
schot in de zaak
vereist. Als de verwilt zien komen.
zoeningspoging
Of dat u, tegen
Als de verzoeningspoging mislukt,
mislukt en als uw
het advies van
mag u zelf uw advocaat kiezen op
verzekeraar een
uw verzekeraar
kosten van de maatschappij
juridische of adin, een proceduministratieve prore in kort geding
cedure nodig acht
(spoedprocedure)
om in het gelijk gesteld te worden, mag
wilt aanspannen om de aanstelling
u zelf uw advocaat kiezen.
van een expert en de betaling van een
provisie te verkrijgen om een deel van
uw schade te dekken.
Objectiviteitsclausule
Welnu, in al deze gevallen hebt u,
op basis van de objectiviteitsclauZolang u het eens bent met de manier
sule, wettelijk gezien het recht om
waarop uw maatschappij het geschil
BUDGET&RECHT juli /augustus 2010 – nr. 211 33
Verzekering rechtsbijstand
RECHTSBIJSTANDSVERZEKERING PRIVÉLEVEN
andere waarborgen
E
A
A
A
C/B
B
AFB
250
A
E
A
A
A
C/B
B
C/B
260
BFA
D
EFD
A
A
E
A
A
A
B
B
D
254
ETHIAS Toegang tot het Recht
B
D
E
E
C/B
C
C
C/D
A
A
C
D
152
LAR Pastel 99
B
D
EFD
A
D
B
C
A
A
C/B
BFA
EFD
238
KBC Defendo Particulier
B
A
A
A
C/D
B
E
E
A
A
BFC
EFD
175
AVERO Alle Risico's
B
D
EFD
A
A
E
C
A
A
C/B
BFC
EFD
213
P&V Ideal Home
B
D
E
E
BFA
C/D
A
C/D
A
A
EFD
D
91
AUDI Priva Plus
C
D
E
E
D
A
E
E
E
A
A
D
79
EUROMEX Emex
arbeidsrecht
Premie (€)
A
A
basisbedrag
A
EFD
fi scaal recht
B
A
erfrecht
A
A
persoonsrecht en
familierecht
A
ARAG Package Excellence
bouw
DAS Conflictenpolis
sociaal recht
MAATSCHAPPIJ en polis
Soort contract
Keuze van de expert
Verzekerd bedrag
EINDBEOORDELING
verbintenissenrecht
Dekking
A zeer goed voor dit criterium, B goed, C redelijk, D zwak, E slecht
het standpunt van uw verzekeraar
te betwisten. Het staat u dan vrij om
raad te vragen aan een advocaat van
uw keuze, die u zal kunnen zeggen of
het al dan niet interessant is de zaak
bij de rechtbank aanhangig te maken
met een grote kans om het pleit in uw
voordeel beslecht te zien. Als de advocaat de verzekeraar in het gelijk stelt,
krijgt u toch de helft van de prijs van
de consultatie terugbetaald. Als hij
uw hypothese onderschrijft, neemt
de maatschappij zijn volledige ereloon voor haar rekening en hebt u het
recht om een gerechtelijke procedure
op kosten van de rechtsbijstandsverzekering op te starten. Deze door artikel 93 van de wet op de verzekering
bekrachtigde principes zijn in alle
polissen opgenomen.
behalve"-principe toe.
De minst goede contracten werken
met een beperkende lijst. Wat niet in
de lijst is opgenomen, is automatisch
van dekking uitgesloten.
Geen erfenis of echtscheiding
De verzekering komt doorgaans tussen in:
– Consumptieaangelegenheden: geschillen met een verkoper (niet-conforme of laattijdige levering, verborgen gebreken ...).
Voor andere domeinen van het contractuele recht (vastgoedinvesteringen, waarborg enz.) verschilt de
dekking erg van maatschappij tot
maatschappij. Meestal voorzien de
contracten in een wachttijd van drie
maanden.
– Strafrechtelijke zaken: verkeersgeschillen zijn altijd uitgesloten. Dat
geldt echter niet altijd voor zaken
waarin u tussenkomt als eigenaar of
bestuurder van het voertuig, zoals een
geschil met de autokeuring.
– Fiscaalrechtelijke zaken (behalve
bij Audi), soms zonder wachttijd, soms
met een wachttijd van zes à twaalf
maanden.
Worden soms eveneens gedekt, zij het
vaak in beperkte mate:
– Arbeidsrechtelijke zaken: opzegging, eenzijdige wijziging van de
arbeidsvoorwaarden enz. Sociaal-
Twee soorten dekking
We namen de 9 belangrijkste rechtsbijstandscontracten in België onder de
loep en kozen daarbij voor de meest
uitgebreide basisdekking. We vergeleken op basis van 37 criteria.
De dekking blijkt aanzienlijk te varieren tussen de maatschappijen. Dat
geldt ook voor de premies.
De beste polissen dekken alle geschillen, behalve degene die uitdrukkelijk
uitgesloten zijn. Slechts drie maatschappijen passen dit "Alle risico's,
34 BUDGET&RECHT juli /augustus 2010 – nr. 211
De polissen dekken familierechtelijke zaken, maar echtscheidingen worden hiervan
vaak uitgesloten of maar voor
beperkte bedragen gedekt.
50 ADVOCATEN
TOT UW DIENST
U hebt een juridisch probleem?
De 50 advocaten van ons Contact
Center staan voor u klaar.
Opgelet: het gaat hier om
eerstelijnsadvies om u een beter zicht
op de situatie te geven. Als uw zaak
voor de rechtbank komt, moet u zelf een
advocaat in de arm nemen, eventueel
op kosten van de maatschappij waarbij
u een verzekering rechtsbijstand
sloot.
rechtelijke problemen (pensioenen, arbeidsongevallen enz.) worden meestal
uitgesloten.
– Familierechtelijke zaken (erfenis,
schenking, alimentatie enz.).
– Zaken in verband met successierechten.
– Zaken in verband met bouw en renovatie (geschillen met de aannemer,
de architect enz.).
– Zaken in verband met eigendom
(huurgeschillen, onteigening enz.).
Worden vaak uitgesloten: processen
voor een internationale of supranationale rechtbank (bv. het Europees
Hof van Justitie). Wanneer echtscheidingszaken niet worden uitgesloten,
zijn ze veelal gedekt voor erg beperkte
bedragen: € 750 tot € 1 875.
Bedrag van de schade
De meeste maatschappijen interpreteren het begrip schadegeval vrij
beperkend. Zo moet het geschil niet
alleen plaatsgevonden hebben na de
Beste Koop
Vraag uzelf eerst af of rechtsbijstand in uw
geval wel een goede investering is. Weet dat,
ook al kan zo'n verzekering nut hebben, ze
onderworpen is aan tal van beperkingen.
De inhoud van de polissen is verbeterd sinds
ons onderzoek in 2006. De nieuwe wettelijke
bepalingen zijn daar niet vreemd aan. Als
de rechtsbijstandsverzekering aan bepaalde
voorwaarden voldoet, kan de verzekerde namelijk fiscaal voordeel genieten in de vorm
van een vrijstelling van belasting. Het gaat
hier echter om een bedrag van maximaal
€ 13,32, wat, toegegeven, erg beperkt is.
ondertekening van het contract, maar
ook de feiten die aan de basis ervan
liggen, moeten zich voorgedaan hebben na het sluiten van de verzekering.
Deze clausule ontzegt de verzekerde
elke dekking telkens er een bepaalde
tijd verstreken is tussen het feit dat
aan de basis van de schade ligt en de
klacht. Een voorbeeld uit de praktijk:
maagklachten veroorzaakt door een
medische prop die de chirurg tijdens
een operatie vergat te verwijderen.
Eén enkele maatschappij kent haar
dekking toe, als blijkt dat, op het
ogenblik van de ondertekening van
het contract, de verzekerde niet op de
hoogte was van de feiten die tot het
geschil zouden leiden.
Verzekerd bedrag
Op het ogenblik dat de polis wordt
gesloten, krijgt de verzekerde vaak
twee formules voorgesteld: een basisformule die zijn verdediging voor de
burgerlijke en strafrechtbanken dekt,
en een bijkomend bedrag voor de andere dekkingen (fi scale geschillen,
arbeidsrechtelijke kwesties enz.).
Volgens ons is een bedrag van € 100 000
een minimum voor de basisdekking
(vanaf B in onze tabel).
Zware of opzettelijke fout
De wet verbiedt het dekken van opzettelijke fouten. De rechtbanken interpreteren dit begrip echter erg strikt:
voor hen is er, in het kader van de
rechtsbijstandsverzekering, pas sprake van een opzettelijke fout, als de
We duiden dit keer drie Beste Kopen aan. Het
beste contract uit de test is DAS Conflictenpolis, gevolgd door Arag Package Excellence
en Euromex Emex; alle drie hebben ze een
premie die in elkaars buurt ligt. Hierbij dient
opgemerkt dat het soms mogelijk is om een
vermindering van de premie te verkrijgen
door een franchise te aanvaarden of als men
andere contracten bij dezelfde maatschappij
heeft. Wat u ten slotte eveneens dient te
weten, is dat het contract Ideal Home van
P&V voorbehouden is voor mensen die bij die
maatschappij al verzekeringen hebben.
verzekerde er opzettelijk voor heeft
proberen te zorgen dat er een geschil
is. Dat is natuurlijk quasi nooit het geval. In de praktijk zijn de maatschappijen dus bijna altijd verplicht om
tussen te komen. Dat belet bepaalde
verzekeraars niet om in hun contract
opzettelijke fouten uit te sluiten, soms
door deze te beperken tot gevallen die
voor de strafrechtbank verschijnen.
Sommige maatschappijen sluiten niet
systematisch alle zware fouten uit,
maar weigeren hun dekking in sommige specifieke gevallen, zoals alcoholintoxicatie of dronkenschap, of de
actieve deelname aan een vechtpartij
of provocaties.
Uw eigen expert kiezen
De verzekerde heeft het recht om vrij
zijn advocaat te kiezen. Sommige contracten beperken deze keuze echter,
bijvoorbeeld door de verplichting op
te leggen dat er een advocaat van het
land gekozen moet worden waar het
proces zal plaatsvinden. Verder herinneren we u er ook aan dat, als u zich
tot een advocaat wendt vooraleer de
maatschappij alles in het werk gesteld
heeft om tot een minnelijke schikking
te komen, u zijn honoraria zelf dient
te betalen.
Expertisekosten zijn ten slotte altijd
gedekt, maar sommige maatschappijen
laten u geen volledig vrije keuze met
betrekking tot de expert zelf. Soms
moet die Belgisch zijn enz.
▲
Jean-Paul Coteur, Paul Louyet en Anne Moriau
in samenwerking met de enquêtedienst
BUDGET&RECHT juli /augustus 2010 – nr. 211 35