De geslachtsverdeling bij Myrica gale

De
geslachtsverdeling bij Myrica gale L.
Douwe+T.E.
van
Sex distribution in
So
in
little
far,
attention
plants.
gamous
with
sex in
as well
has been
A recent
given
survey
In monoecious
the female
polygamous plants
their
(Sytsingawiersterleane
132,
8605 CV
Sneek)
Myrica gale L.
the Netherlands.
(usually
der Ploeg
to the
sexual
plants
the male and female
flowers at the base of the
the middle catkins have
as the United
is
Kingdom
given on
in
the flowers of
monoecious, dioecious,
catkins occur either
branch, rarely
at the
flowers.
hermaphrodite
The information
subsequent years.
differentiation
revealed the existence of
top),
on
or
Dioecious
this matter in
Myrica gale
as
the
well
same
L.
poly-
branches
on different
plants
as
may
ones; in
change
the Flora’s of the Netherlands
reviewed.
shortly
Inleiding
In Nederland werd
bij
de Wilde Gagel
verandering
van
tweehuizige
stmik.
veel
dat
(tot
er
10
In
een
wat
aan
aantal
toe
in
planten
ste
Gorteria 22
geschonken
geheel
niet
aan
aan
de
De Wilde
gagel
staat
in het veld liet zien dat het aantal
is dan het aantal
geslachtsverdeling
het voorkomen
van
geslachts-
bekend als
een
mannelijke planten
vrouwelijke planten.
Voorts bleek
populaties
1
populaties
van
in
vaak
(1996)
van
en
de Wilde
de meeste
en
gagel
werden in het
voorjaar
van
1995
een-
geheel vrouwelijke planten gevonden.
is het vaak
verreweg
mannelijke katjes,
katjes zijn
aandacht
in het
opeenvolgende jaren.
malen) groter
Bij eenhuizige planten
de tak
en
variatie in de geslachtsverdeling voorkomt.
huizige, geheel mannelijke
katjes dragen;
weinig
Waarneming
en meer
nogal
Onderzoek
tot nu
(Myrica gale)
zo
dat takken zowel
gevallen
vindt
in het bovenste deel de
gemengd geslacht.
In zulke
men
mannelijke
als
vrouwelijke
dan in het onderste deel
vrouwelijke (Fig. 1).
katjes
van
De middel-
kunnen alleen mannelijke
81
bloemen
vrouwelijke
en
maar
ook tweeslachtige
al in het midden
algemeen zijn
de top
takken
onderin
met
katjes
slacht. Soms
de
takken
meeste
den vindt
vrouwelijke
op dezelfde
met
valt af
Toch werden
zijn.
die
gevonden
ten
sluitend
maar
resten
leiden
verleden
onderin
met
Gagel (Myrica
gale),
mannelijke katjes
en
een
tak
droegen,
jaar uitsluitend mannelijke.
waren
aan
de
den
gedragen.
in het
bovenin
de
vrouwelijke.
als
kon
takjes die
dat
De
vorig jaar
worden
zitten
takjes
aarspil
en
van
of
nog
tot
langer
is dan
nog
het
variaties in de
bovengenoemde
variatiepatroon
van
de Wilde
zodanig
duidelijk
gagel.
leken de bloemen normaal vruchtbaar te
slachtige
zijn,
met
takjes
slechts
onopvallende
met
over.
kunnen
geslachtsverdeling
In alle
ver
aan
herkenbaar. Van de manne-
dunne dode
Alle
had-
de vrucht-
lijke katjes daarentegen blijven
tot
vrou-
vastgesteld
jaar vruchten
volgende jaar
littekens
uit-
jaar
dragende katjes blijft namelijk
1. Wilde
de
herhaaldelijk plan-
Dat zulke struiken het
Fig.
van
dat
geslacht
van
vrouwelijke katjes
dit
welijk
en
Zel-
vrouwelijke
van
te
struiken stabiel
meeste
ge-
mannelijke bovenin.
en
Uit het voorkomen
bloeiwijzen
of
plant
mannelijke katjes
takken
men
en
gemengd
van
vrouwelijke katjes.
onderin
katjes
met onderin man-
mannelijke katjes
dragen
enkele takken
voor-
Minder
katje.
mannelijke katjes,
weer
bovenin
en
takken
het
in het midden
nelijke,
aan
van
aanwezig zijn,
bloemen,
gevallen
van
gemengde bloeiwijzen
misschien
uitzondering
worden
gerekend
van
de
twee-
bloemen.
Literatuuronderzoek
De
meest
gangbare
Flora's
van
schijnselen nauwelijks aandacht;
of
een-
riger
met
82
Thijsse
en
3
alleen
bij
tweehuizig zijn.
de
beschrijving
De Zakflora
vermeldt het voorkomen
"ten deele
de bovenbeschreven
aan
alleen enkele oudere gaan
drukken vermelden zowel de Flora
recente
sius &
Nederland besteden
van
van
van
van
Heukels
tweehuizige
5
als
de familie
Suringar
gemengde katjes". Garjeanne
2
en
4
,
en
er
die
op in. Tot de
van
Heimans,
Myricaceae
dat de
ver-
meest
Hein-
planten
vanaf de achtste druk, is uitvoe-
eenhuizige planten
Heukels
6
naast
planten
voegen daaraan nog
Gorteria 22
toe
(1996)
dat
bloemen worden
tweeslachtige
soms
7
Flora
Oecologische
Duitse
wordt slechts de
Franse Flora's geven
en
8
bij uitzondering eenhuizig.
en
soms
de landen vond ik
vrouwelijk
van
overgang
15
Europaea
16
Lloyd
9
10 11
volledige
zeer
gagel genoemd.
gagel doorgaans tweehuizig
vermelden daarnaast dat
ook
gagel
melding gemaakt
is
twee-
een
kan veranderen.
geslacht
van
dit
van
is
mannelijk als omgekeerd
naar
Sindsdien vermelden zowel
gemerkte planten.
Flora
dat Wilde
dat Wilde
vermelding
een
In de Britse literatuur wordt wel
aan
aan
Enkele Flora's
de Wilde
van
bloemen zeldzaam kunnen voorkomen. In geen enkele Flora uit de genoem-
slachtige
een
In de meestal
aangetroffen.
tweehuizigheid
verschijnsel.
vastgesteld,
worden
gagel mogelijk
uit
eenslachtige
voorouders is
Zowel
het laatste
aantal Britse flora's
het verschijnsel. Kwantitatieve schattingen
13
14
als
gegeven door
die in Wales dezelfde variaties vond als hierboven beschreven.
,
dat de Wilde
12
Hij oppert
geëvolueerd.
Conclusie
In Nederlandse
variaties
populaties
voor te
komen
mogelijkheden zijn
planten
niet
se
de
1.
doen door
De
de vele
maar
onder
R.
3.
J.
van
der
1994.
te
en
de
Heimans,
de
aan
op
Fjirtich
it Unlan
het Skar
is
fan
Jelsma onder
Earnewald
Aldeboarn
verschijnsel
zou men
kun-
kweken.
in het reservaat van
onder
(?)
enkele Nederland-
geslachtsverandering
populaties
Mêd
een
te
meeste
is echter nog
vooral het
en
de
vrouwelijke
vele floristen reeds
aan
slechts
merken of door struiken
betrekking
Ottema
(11.13.32),
(11.23.41),
de
en
Wiers-
Koloanjes
het Skar
bij
St.
bij Katlijk (16.14.14).
1990. Heukels'
Meijden,
Mennema,
bloemen,
omgekeerde
hierbij,
opvolgende jaren, lijkt
(6.43.23),
(11.13.34),
Johannesga (16.12.24)
2.
o.a.
het
worden;
variaties
mogelijke
in
in het veld
Veenwouden
onder Earnewald
de
van
eenhuizige planten
van
Nader onderzoek
zijn.
planten
waarnemingen hebben
ma
kunnen
Het voorkomen
te
alle in de literatuur beschreven
gagel blijken
geslachtsverdeling
bovendien niet zeldzaam. Ook is waargenomen dat
geslachtsverandering
florist bekend
nen
betreft de
volgend jaar mannelijk
een
geconstateerd.
lang opgevallen,
van
Wilde
van
wat
Flora
Heinsius
van
&
Nederland, ed. 21. Groningen.
Geïllustreerde Flora
Thijsse's
van
Nederland,
ed. 23.
Baant.
4.
W.F.R.
Suringar,
1895.
Zakflora,
W.F.R.
Suringar,
1931.
Geïllustreerde
5.
A. J.M.
6.
H.
7.
E.J.
8.
W.
Weeda,
Rauh
W.
J.
Senghas,
Gebiete,
Rothmaler,
Lid,
A.
ed. 87.
1966.
(ed.),
9.
F.
Buchenau,
G.
11.
J.-E.
Hegi,
de
Nouvelle
Régions
Gorteria 22
1982.
og
Svensk
L. de
Langhe,
Flore
L.
de la
voisines.
(1996)
Alleen
-
Flora,
Vilmorin,
ed.
ed.
4.
Berlijn.
2. Oslo.
Berlijn.
1973. Flore
Belgique,
J.
Flora.
Meppel.
von
Deutschland
und
seinen
angren-
tweehuizig.
de
-
Duvigneaud,
tweehuizig.
Tweehuizig.
-
Tweehuizig.
-
Tweehuizig, zeer
deel
Tiefebene.
Mitteleuropa,
du Grand-Duché
Alleen
-
France,
der Nordwestdeutschen
Delvosalle,
Groningen.
1. Amsterdam.
Flora
Kopenhagen.
ed. 23.
von
14.
1. Leiden.
Schmeil-Fitschen.
Flora,
Illustrierte Flora
ed.
de Nederlandsche
Oecologische Flora
Exkursionsflora,
1894. Flora
1981.
voor
Nederland
Heidelberg.
1872. Illustrierte
M. Guinochet &
10.
van
Leeuwarden.
Zakflora,
1981. Dansk Feltflora.
1974. Norsk
Garcke,
Handboek
1985. Nederlandse
& K.
Hansen
1907.
1911. De Flora
Heukels,
zenden
K.
Garjeanne,
ed. 8.
ed.
3,
-
eenhuizig.
Tweehuizig.
Leipzig.
Band
J. Lambinon
de
zelden
1. Parijs.
III,
Teil
& C.
Luxembourg,
du
1.
Berlijn.
Vanden
Berghen,
Nord de la France
1973.
et des
Meise.
83
J.E. de
Langhe,
het
België,
van
L.
Delvosalle,
J.
Duvigneaud,
J. Lambinon & C. Vanden
Groothertogdom Luxemburg, Noord-Frankrijk
en
de
Berghen,
1983. Flora
aangrenzende gebieden.
Meise.
12.
A. J.
of
Davey
Linn.
Zie
Soc.
ook:
gale.
13.
&
M.
Gibson,
Hermaphrodite
A.R.
1917. On the
in
distribution
Myrica gale,
with
of Monoecious
Observations
Plants,
and the Occurence
on Variations
of Sex.
Proc.
129: 6-7.
A.J.
New
Flowers
Davey
Phytol.
Clapman,
16:
& G.M.
Gibson,
1977.
Notes on
the Distribution
of Sexes in
Myrica
147-151.
T.G. Tutin &
E.F.
Grey-Wilson,
1989. De
Warburg,
1962. Flora
of the
British
Isles,
ed.
2. Cam-
bridge.
14.
M.
15.
T.G. Tutin et
al.,
16.
D.G.
Lloyd,
1981. The Distribution
138:
29-45.
84
Blamey
& C.
1964. Flora
Europaea
geïllustreerde flora.
1.
Baarn.
Cambridge.
of Sex
in
Myrica gale.
Plant
Systematics
and Evolution
Gorteria 22
(1996)