Planten - Waddenzeeschool

Planten
Inleiding
Voor liefhebbers van wilde planten zijn de wadden een paradijs. Dat de eilanden zo’n rijke vegetatie
hebben komt aan de verscheidenheid aan landschappen. Vooral de duinvegetatie en de
kweldervegetatie zijn hier in grote mate voorhanden. Vergeleken met de rest van Nederland zijn de
wadden wat planten betreft nog ongeschonden.
Wat ga je doen?
Je gaat kijken naar de planten die kenmerkend zijn voor het waddengebied. Hoe zeldzaam zijn
de planten in de rest van Nederland? Je kunt verschillende plantenopnamen maken in een
natuurgebied (denk om de toestemming!) en een vergelijking maken met de plantengroei op de
verschillende plekken, en een verklaring proberen te geven. In een kwelder- of duin gebied kun je
onderzoek doen naar de (groei)omstandigheden van kwelder- en duinvegetatie. Je kunt met een
boswachter op pad en bijvoorbeeld via een interview proberen te achterhalen welke planten
beschermd zijn en waarom.
Informatie
Kwelders
Kwelders zijn stukken land die direct, zonder duinenrij of dijken, aan ondiepe getijdengebieden zoals
de Waddenzee grenzen. Ook in het deltagebied komen kwelders voor, die men daar 'schorren' noemt.
Bij hoge waterstanden worden kwelders overspoeld met zeewater. Met het zeewater meegevoerde
zand- en slibdeeltjes kunnen dan bezinken. Ze komen tussen de vegetatie terecht en spoelen
daardoor niet meer weg. Door deze opslibbing worden kwelders geleidelijk hoger.
Er is een groot verschil tussen lage en hoge kwelders. Lage kwelders staan bij vrijwel elk hoogwater
onder water, terwijl hoog gelegen kwelders alleen bij stormvloeden onder water komen. Door het
regelmatige zoutbad kunnen er op de kwelder alleen maar planten groeien die tegen een flink
zoutgehalte in de bodem kunnen. Kwelders vormen qua oppervlakte een zeldzaam natuurgebied met
een unieke flora en fauna.
ONDERZOEKSOPDRACHT WADDENZEESCHOOL - PLANTEN
De planten op de kwelder kunnen er tegen zo nu en dan door zout water overspoeld te worden. Door
het achtergebleven zout in de bodem groeien ze langzaam. Veel soorten, waaronder lamsoor, bloeien
massaal in de nazomer. Dit kleurt de hele kwelder die dan op z'n mooist is. In de herfst sterven de
meeste kwelderplanten af, sommige alleen bovengronds. Kweldergras blijft ook in de winter groen, als
het niet te hard vriest. Zeekraal is een echte pionier van het natte deel van de kwelder.
Duinen
Duinen beginnen waar het strand ophoudt. Een duingebied kan een of meer duinrijen breed zijn. De
duinen zelf zijn zandheuvels, met daartussen lager gelegen gebieden, de duinvalleien. Een groot deel
van de kust van de zuidoostelijke Noordzee bestaat uit duingebieden. Ze zijn een natuurlijke vorm van
kustverdediging, die kan worden bedreigd door kustafslag. Als gevolg van de voortdurende invloed
van de zee en de wind vindt men in de duinen een unieke planten- en dierenwereld. Verder zijn de
duinen van belang voor recreatie en drinkwaterwinning.
Het duinlandschap bevat veel bijzondere elementen: de zeereep, duingraslanden, open duinvegetatie,
meren, beekjes, natte en droge valleien, struwelen, en bossen. De kenmerkende processen binnen
alle elementen zijn duinvorming, vegetatie-ontwikkeling en successie, en een karakteristieke
waterhuishouding. Door deze verscheidenheid aan omstandigheden is de diversiteit aan soorten
groot.
Het duin kent veel verschillende vegetaties. De flora van de stuivende zeereep, met helm, zandhaver
en blauwe zeedistel is heel anders dan die van jonge duinvalleien achter de zeereep, met vlierbosjes
en duindoornstruiken. In oudere duinen is er een groot verschil tussen de vegetatie van de
noordhellingen (gematigd klimaat, veel kraaiheide en eikvaren), de zuidhellingen (sterk wisselend
klimaat, veel korstmossen) en de vlaktes (meestal heidevelden).
ONDERZOEKSOPDRACHT WADDENZEESCHOOL - PLANTEN
Weblinks
Site over de flora van zoute gebieden:
scheldeschorren.be/CMSimple/?Flora
Monitoring kwelderflora, trefwoord 'kwelder':
waddeninzicht.nl/index.php?id=423
Stichting Duinbehoud (actie en achtergrondinformatie):
duinbehoud.nl
Over de Vlaamse duinen:
dekust.org/dekust/index.aspx
Over verdroging:
rivm.nl/milieu/milieubalans_verkenning/milieubalans (zoek op 'verdroging')
Foto's van duinlandschappen:
lekkerelucht.nl (kies landschap > duin/bos)
Informatie en schema's van duinformatie:
deltawerken.com/het-duinlandschap/36.html
ONDERZOEKSOPDRACHT WADDENZEESCHOOL - PLANTEN