Ergonomie als oplossing voor fysieke belasting

 Ergonomie als oplossing voor fysieke belasting
Bewegen is gezond
Beweging is noodzakelijk om gezond te blijven. Een belangrijk risico voor
heel wat mensen is een gebrek aan beweging. Hierdoor verzwakken spieren,
pezen en gewrichten en verhoogt de kans op aandoeningen van het
bewegingsapparaat.
Het
hart-
en
bloedvatensysteem
wordt
minder
gestimuleerd, met een minder goede fysieke conditie tot gevolg. Dit kan op
termijn aanleiding geven tot specifieke problemen (te hoge bloeddruk,
zwaarlijvigheid,…). Beweging is ook belangrijk voor de psychische
gezondheid. Er blijkt bovendien een positieve invloed te zijn op de
hersenwerking. Er moet dus gestreefd worden naar voldoende beweging
tijdens en naast het werk.
Vermoeidheid een risico?
Bewegen kan leiden tot vermoeidheid. Het kan als ontspannend ervaren
worden maar toch zijn er ook risico’s aan verbonden. De gevolgen van
fysieke belasting worden echter bepaald door een combinatie van factoren,
zoals de spierbelasting en het energieverbruik, de wijze van spierbelasting
(statisch of dynamisch), het aantal uren slaap en de mogelijkheden tot
recuperatie, dag en nachtwerk, mentale belasting, omgevingsparameters
zoals warmte, koude en lawaai.
Indien de fysieke belasting (op het werk) de belastbaarheid overstijgt,
ontstaat mogelijk een gevoel van uitputting. Dit kan de levenskwaliteit
verlagen en kan bovendien ernstige risico’s inhouden bij bepaalde
werkzaamheden. Er is namelijk een duidelijke link tussen vermoeidheid en
het hebben van ongevallen. Personen die fysiek overbelast zijn, zullen
vlugger fouten maken bij het verwerken van informatie en het bedienen van
machines of voertuigen.
Klasse
Metabolisme
Voorbeelden
(watts)
Rust Zittend
100
Rust Staand
120
Licht
180
•
Secretariaatswerk
•
Licht zittend handwerk (bedienen van
een toetsenbord, tekenen, naaien,…)
•
Besturen van een wagen, bedienen van
een pedaal,…
•
Boren,
lichtjes
polijsten
van
kleine
stukken
Middelmatig
300
•
Gebruik van kleine handwerktuigen
•
Occasioneel, traag stappen
•
Gestadig werken met armen en handen
(timmeren, vijzen,…)
•
Besturen
van
voertuigen,
tractoren,
vrachtwagens,…
Zwaar
410
•
Intense arbeid met de armen en met de
romp
•
Behandelen
van
zware
voorwerpen,
bouwmaterialen
•
Spitten, zagen met de hand schaven
•
Snel stappen (5,5 tot 7 km/u)
•
Wagentjes en kruiwagens duwen en
trekken
Zeer zwaar
520
•
Zeer intense en snelle arbeid
•
Zwaar spitten, graven
•
Beklimmen van ladders en trappen
•
Zeer snel stappen, loppas (>7km/u)
Fysieke belasting
Verschillende methodes, met toenemende nauwkeurigheid, kunnen worden
gebruikt ter evaluatie van de fysieke arbeidsbelasting, dit wil zeggen de door
het lichaam ontwikkelde energie per seconde (de kracht) om het werk te
volbrengen.
Fysieke arbeid kan ingedeeld worden in licht, middelmatig, zwaar, zeer
zwaar werk. De kwalificaties licht, middelmatig, zwaar en zeer zwaar worden
gebruikt voor een onafgebroken arbeid van 8 u. Zij hebben geen
toegevoegde waarde voor een occasionele arbeid van enkele ogenblikken.
Streven naar dynamische spierbelasting, vermijden van statische
belasting
Bij dynamische spierbelasting kan bij de betrokken spiergroepen een
regelmatig patroon of afwisseling van samentrekken en ontspannen
vastgesteld worden. Hierdoor ontstaat een pompwerking in de spier die helpt
bij het circuleren van het bloed. Zuurstofrijk bloed wordt aangevoerd naar de
werkende spieren en afvalstoffen worden afgevoerd. De pompende werking
van de spieren ondersteunt de hartpomp. Het gebruikte bloed moet immers
bij een rechtopstaande houding tegen de zwaartekracht in naar het hart
gepompt worden.
Bij een statische spierbelasting zijn de spieren in contractie maar veranderen
niet van lengte. Zij zullen samentrekken en gedurende een bepaalde tijd in
die toestand blijven. Hierdoor ontstaat er een gebrek aan circulatie en een
opeenstapeling van afvalstoffen. Dit kan ook leiden tot een ongezonde
stijging van de bloeddruk.
Het bloed moet immers circuleren terwijl de samengetrokken spieren een
grotere weerstand bieden. De hogere concentratie van afvalstoffen kan
zorgen voor een ongunstig milieu ter hoogte van de actieve spieren en
pezen, wat kan aanleiding geven tot letsels.
De kans op fysieke overbelasting is dus groter bij statische spierbelasting en
moet
bijgevolg
zoveel
mogelijk
vermeden
worden.
Dit
kan
door
ondersteuning te bieden bij het hanteren van bepaalde gewichten
(bijvoorbeeld een ophangsysteem voor gereedschap, voldoende grote tafels
zodat de armen kunnen steunen, voldoende afwisseling in het werk).
Als regel wordt soms vooropgesteld dat bij dynamische spierbelasting de
grens van 20% van de maximale kracht van de betrokken spiergroep niet
mag overschreden worden bij repetitief werk. Voor statische spierbelasting
ligt die grens voor sommige onderzoekers op 5% van de maximale
spierkracht.
(Bron: Belgian Safe Work Information Center - BeSWIC)