Duurzaam is de toekomst

Duurzaamisdetoekomst
Voorstellenvoorhetregeerakkoord2017-2021
DenHaag,20april2017
DuurzaamheidsoverlegPolitiekePartijen
1
Vooraf
Nederlandishetlandbijuitstekomeenduurzameeconomieensamenlevinginterichten.
Duurzaamheidiseenbitterenoodzaak,enhetbiedtookgrotekansenvoordeBVNederland.
Dekomendejaren,endiestrekkenzichuitovermeerderekabinetsperiodes,zaleenmajeure
transitiemoetenplaatsvinden,alsweonzebredewelvaart(economisch,ecologischen
sociaal)willenblijvenontwikkelen.Nederlanddoetdietransitienietalleen,want195landen
hebbenhetklimaatakkoordvanParijsondertekenden139landenhebbenhetverdrag
inmiddelsgeratificeerd.MondiaalzijndeUnitedNationsSustainableDevelopmentGoalsde
duurzaamheidsstandaardvoorallelanden.MetEuropeselandenstrevenwenaarbrede
welvaartvolgensdeOESOBetterLifeIndex.EnookinNederlandbestaatbredeconsensus
datde‘MonitorBredeWelvaart’hetkompaszalzijninonsstrevennaarbredewelvaart:hier
&nu,laterénelders,binnendegrenzendiedeplaneetkandragen.Wezijnbovendiengeen
volger,wijzennietmetonzevingernaaranderelanden,maartonenallereerstzelf
verantwoordelijkheidenwillenvooroplopen.Erisdaaromgeentwijfeloverhetfeitdathet
komendekabinetduurzaamheiddeallerhoogsteprioriteitzalmoetengeven.Hetbrede
welvaartsbegripishierbijuitgangspuntvoorhetbeleid.
Dewereldstaatbovendiennietstil.Deprognosesenmodellenwordenpermanent
aangepastdoordatderealiteitzeheeftingehaald.Indenabijetoekomstvaltnietuitte
sluitendatverdereaanscherpingvanmaatregelennodigzijnomdoelstellingeneerderdan
nugeplandtehalen.Datbetekentdatdemaatregelenenplannendiewevandaag
bedenken,morgenmoetenwordenbijgesteld.
InditlichtdoethetDuurzaamheidsoverlegPolitiekePartijenhetkabineti.o.een
overzichtelijkaantalvoorstellen,dierichtinggevendzijnvooreenadequaat
duurzaamheidsbeleid.Overdevoorstellenhoeftpolitiekgeentwijfeltebestaan,omdatde
achterbannenvaneengrootaantalpartijenmetelkaarhieroverinhoudelijkconsensus
hebbenbereikt.Bijgaandpakketaanvoorstellenisdebasisvoorverduurzamingvooreen
komendkabinet.
DezenotitieisbedoeldalsinputvoorhetRegeerakkoordenallereerstgebaseerdopde
diverseverkiezingsprogramma’senvelerapportenvanmaatschappelijkeorganisatiesen
onderzoeksinstellingen.Hetstukisopgedeeldindrieoverzichtelijkehoofdstukkenenbevat
eenaantalsamenhangendeparagrafenenalinea’steneindetoteenconsistentduurzaam
beleidtekomen.Hetstukheeftnietdepretentiecompleettezijn,maarweldebelangrijkste
duurzaamheidsvraagstukkenaandeordetestellen.
Denotitieissamengestelddoorpartijcommissiesc.q.netwerkenvanzespolitiekepartijen:
VVD,CDA,D66,GroenLinks,PvdAenChristenUnie(*).Hiermeeiseenbreedpolitiek
draagvlakvoorhetbeleidendemaatregelendiewijindezenotitievoorstellenenweethet
toekomstigekabinetzichgesterktdatditbeleidvruchtbaarkanwordenuitgevoerd.
Wijzienuiteraardmetveelbelangstellinguitnaardeweerslagvanonswerkinhet
definitieveRegeerakkoord!Wijzijngraagbereideenverdertoelichtingtegeven,enin
gesprektekomenoverdeuitwerkingvanonzevoorstellen.
DecommissiesennetwerkenvanVVD,CDA,D66,GroenLinks,PvdAenChristenUnie.
2
A.EnergieenKlimaat,MobiliteitenInternationaleSamenwerking
1.NationaalEnergieAkkoord2.0
Klimaatwetverankertbeleidendoelen
MethethuidigeEnergie-akkoordiseengoedestartgemaaktmethettransitiedenken,maar
zijnweerniet.Hetheefteenambitieusenrobuustvervolgnodig.HetNationaalEnergie
Akkoord2.0,hetmasterplanvoordeEnergietransitieomvatdeKlimaatakkoordenvanParijs
(2015),aantepassenin2018nadetussenevaluatiedoorhetIPCC.Hetwordtverankerdin
eenKlimaatwet.DeKlimaatwetomvattussendoelenvoordeafbouwvanCO2-broeikasgas
emissies:2020(25%),via2030(40%)en2040naar2050(95%).Uiterlijkin2050wordt
vrijwelalleinNederlandgebruikteenergieschoonopgewekt.Spiegelingaande
doelstellingenvandevoorhoedeindeEUwordtnormgevend.
Doelenenergiebesparingwordengeborgd
IndeKlimaatwetwordtookhetdoelvantweetotdrieprocentenergiebesparingperjaar
geborgd.DaarbijmoetwordengegarandeerddatNederlandmetdemaatregelendie
genomenwordendezedoelstellinghaalt.
2.Marktordening2.0:eenstrategischplan
Nieuwspeelveld,nieuweafspraken
Deenergiemarkt-nucentraalengrootschalig-wordtmeerenmeerookdecentraalen
kleinschalig.Datbetekenteennieuwspeelveldvanaanbiedersenafnemers.Door
consequentbeleidenjuisteprijsstelling,wordenproducenten,netbeheerdersenafnemers
gestimuleerdomhunnieuwerolintevullen.Onderdelendaarvanzijn:visieeninvullingten
aanzienvanvraagsturing,energie-opslag,conversie(power-to-gase.a.)enwarmtenetten;
metdaarbijruimteinregelgevingvoorpilotsenafstemminginEU-verband(metnameNWEkoplopers).Hierbijzalgelden:“Overheidwaarhetmoet,enMarktwaarhetkan”.Maarook
“CentraalwaarhetmoetenDecentraalwaarhetkan”.
Nieuwetechniekennemenrolvanaardgasover
Warmte/koudebehelstdehelftvandetotaleenergievraag,waarnunoginvoorzienwordt
dooraardgas,waarbijéénaanbiedersterkoverheersendis.Techniekenzoals,wko,wkk,
geothermie,warmtenetten,warmtepompen,etc.zullenderolvangasovermoetennemen.
Warmtewordtdaarmeeeensterklokaleentendeleeenregionaleactiviteit,metvele
aanbieders.EenuitbreidingvanhetbestaandeAardgasmarktmodeltoteenWarmte
Marktmodel,zalditaccommoderen.
Meerruimtevoorinnovatie
Pilotszullendeconcretiseringvandemarktmodellenbevorderen.Hetkabinetzaldaartoede
experimenteermogelijkhedenverruimen,zodatpilotsnietbelemmerdwordendoor
bestaanderegelgevingvoorenergieenruimtelijkeordening,diegebaseerdzijnopoude
marktmodellen..
3
3.Energietransitie:VoorzieningszekerheidenEconomischemotor
Gaswinninggaatomlaag
UitgangspuntbijdegaswinninginGroningenisdeveiligheidvandeinwoners.Degaswinning
wordtdezekabinetsperiodeteruggeschroefdnaareenveiligniveau.Metjaarlijksbesluiten
oververdereverlaging.Einddoelisdataardgasopslagen–winningprimairgerichtzijnop
piekenbuffervoorzieningenenindustriëleprecisietechnieken.
Kolencentralesgaandicht
Ditkabinetneemteenbesluitoverhetpadnaarsluitingvandekolencentrales.Voorwaarde
isdatdeCO2rechtenuitdemarktgehaaldworden.Functieveranderingkanditproces
bevorderen,bijvoorbeelddoorgrootschaligeenergieopslag.Indienditprocesnietsnel
genoeggaat,zullendeProvincieswordenaangespoordengefaciliteerdomhunrolals
bevoegdgezagtegebruiken.
Routekaart(aardgasloze)Warmtevoorziening
NudeNederlandseaardgasproductiesterkteruggebrachtwordteneenafhankelijkheidvan
importgasongewenstis,zalonzewarmte/koude-voorzieningandersingerichtmoeten
worden.Dezeaardgaslozewarmtevoorzieningkangebaseerdwordenoprestwarmteen
aardwarmteincombinatiemetwarmteopslag,warmtenetten,opwarmtepompenen
zonneboilers,allesincombinatiemeteenkrachtigisolatieprogramma.Hiertoezaleen
routekaarttot2030ontwikkeldworden.Voorhogetemperatuurwarmte(dehelftvande
warmtevraag),noodzakelijkbijgrootschaligeindustriëleprocessenenmobiliteit,zullen
anderetechniekeningezetmoetenworden.Ditzalexplicietinderoutekaartopgenomen
worden.ProefboringennaargasindeWaddenzeewordenniettoegestaan.Erwordengeen
vergunningenverstrektvoorboringennaarschaliegasensteenkoolgas.
RoutekaartWindenergie2030
Windopzeebegintzich(ook)inNederlandsnelteontwikkelen.Ditheeftaltoteen
doorbraakinkostprijsgeleid.Dit(succesvolle)beleidzaldoorgezetengeïntensiveerd
worden.EenRoutekaart2030meteenjaarlijkseaanbestedingvan2GWnieuw
windvermogenoplandenopzeezalzospoedigmogelijkvastgesteldworden.Zowordt
continuïteitna2023gegarandeerd,meteengrootpotentieelaanwerkgelegenheid.Het
kabinetondersteuntdeinEUverbandontwikkeldeplannenvoorwindparkenennetwerken.
Ruimtelijkeplanvorming,financieringenregelgevingzullendaarbijinternationaalafgestemd
worden.
Energieopslagénconversie
Indezekabinetsperiodewordtbepaaldopwelkewijzeopslagenconversievanduurzame
energieendeontwikkelingvansmart-grids,beidezoweloplokaalalscentraalniveau,verder
wordenontwikkeldengestimuleerd.Optimalisatievanhetgebruikvanverschillende
technischeoptiesstaathierbijvoorop.
4
MobiliteitrichtingzeroCO2
DehuidigemobiliteitleverteenongewenstehoeveelheidCO2-emissiesop.Deindustrieiser
ondanksveleinnovatiesnietingeslaagddezeemissiessignificantterugtebrengen.Zijzal
dusgedwongenmoetenwordenhaarinnovatiekrachtandersintezettenenwelnaarzero
CO2-emissievoorvoer-,vlieg-envaartuigen.Hetkabinetisvoornemensomdeverkoopvan
nieuwefossielaangedrevenvoertuigen,incl.bussen,teontmoedigenenper2025geheelte
latenstoppen.Datvereistnualeenaantalinfrastructureleaanpassingen,metals
belangrijkstevoorbeeldhetnetvanlaadfaciliteiten,zowellangsdeopenbareweg,op
parkeerplaatsenalsbijbedrijven.Hetopheffenvandeknelpuntendienualgevoeldworden
zaldenodigeinnovatiekrachtvandeindustrievergen,terwijlaanlegenonderhoud
werkgelegenheidoplevert.
4.OrganisatieEnergietransitie
OverheidvoertKrachtigeregie
Deomvangenimpactvandeenergietransitieis,invergelijkingmetbijvoorbeeldde
Deltawerken,vaneenandereordevangrootte,m.n.quacomplexiteit.Hetgaatom
duizendengroteenkleineprojectendieinsamenhanguitgevoerdmoetenwordenin
samenwerkingmetburgersenbedrijvenopalleniveaus.Deregiefunctieiscruciaal,netals
destijdsbijdeuitvoeringvandeDeltawerken.Datistoennietbijdemarktbelegdendatkan
ooknu,bijdeenergietransitie,nietbijdemarktbelegdworden.Hetkabinetzietdaarbijeen
krachtigeregievandeoverheiddaarmeealsonontkoombaar.Waarhetgaatomeen
landelijke,centraalaangestuurdeinfrastructuur,zaldatderijksoverheidzijn,insamenspraak
metbeheerders.InhetdomeinvanLagetemperatuurwarmtezaldelokaleoverheidregie
voeren,metnameomdathiergeensprakeisvaneenlandelijkeinfrastructuur.
Ruimtelijkeinpassing
IndealinvoorbereidingzijndeNationaleOmgevingsvisiezaldetoekomstige
grondgebondenenergieproductie(wind-enzonneparken)nadrukkelijkmeegenomen
worden.Erzullenveel(moeilijke)ruimtelijkeordeningskeuzesgemaaktmoetenworden,
onmisbaarvoorhetgoedfunctionerenvandemarktmodellen.Volledigezelfvoorzieningin
2050zalvoorNederlandnietmogelijkzijn;daarvoorishetenergieverbruiktehooginrelatie
tothetopeenacceptabelewijzegebruikvanderuimte.Hetkabinetneemtzichvooromook
alindezekabinetsperiodeteonderzoekeninhoeverreditkanwordenopgelost.Omdatalle
onsomringendelandenhetzelfdeprobleemhebben,zalininternationaalverbandworden
geplandenontwikkeld.
5
B.Economie,landbouw,water,luchtennatuur
Circulairwordthethartvandeeconomie
Detransitienaardecirculaire(enklimaatneutrale)economiebiedtgrotekansen.Deze
systeemwijziging,vanontwerptothergebruik,isgoedvoorhetmilieu–hetleidtimmerstot
mindervervuilingenverspilling.Hetisgoedvoordeeconomie–hetlevertimmersgrote
kostenbesparingenenmeerleveringszekerheidvansteedsschaarserwordende
grondstoffen.HetdraagtbijaanhetrealiserenvandeklimaatdoeleninzakeCO2-emissie
reductie.Circulairondernemenbrengtnieuwebedrijvigheidenmeerwerkgelegenheidvoor
zowelhoog-alslaagopgeleiden.Deeconomischewaardeverschuiftimmersvangrondstof
naararbeid.Omdeovergangnaardecirculaireeconomieteversnelleneninternationale
kansenvoorNederlandteverzilveren,neemthetkabinetdevolgendemaatregelen:
•
InvervolgophetGrondstoffenakkoordwordenextraprivateenpubliekemiddelen
voornoodzakelijkeenkansrijkeinvesteringenintechnischeensocialeinnovaties
samenmetmaatschappelijkepartnersbijelkaargebrachtinNLInvest.
•
Hetkabinetintroduceerteensamenhangendpakketmaatregelendathethartzal
vormenvanhetmilieu-eneconomischbeleid;hetwegnemenvanonnodig
belemmerenderegelgeving,circulairinkoopbeleid,producteisenopEuropeesniveau,
lagerebelastingdrukoparbeidengerichtehandelsbevordering.
•
Topsectoren,deNationaleWetenschapsagendaendeOnderwijs-enOnderzoeksregelingenvoorhethogerenmiddelbaarberoepsonderwijswordenmeergefocustop
maatschappelijkevraagstukkenalsklimaatenmilieuenkrijgenextramiddelenomte
investereninprogramma’sgerichtopkenniseninnovatievoordecirculaireeconomie.
EengroteopgavevoordeLandbouw
Delandbouwheeftvoordekomendejareneengroteverduurzamingsopgave.Biodiversiteit,
bodemvruchtbaarheidenwaterkwaliteitlopentegroterisico’s.Delandbouwondervindt
bovendiensteedsmeerhindervanklimaatveranderingeniszelfmedeveroorzakerdaarvan.
Verduurzamingisnietalleeneenopgave;hetisdankzijdekoploperspositiemondiaalvooral
ookeenkansteinnoverenendevoorspronguittebouwen.Onzekennisenkundehebben
wezelfnodigenistegelijkertijdeenexportproduct.
Desectorisallereerstzelfverantwoordelijkdeuitdagingenaantegaanenzaldaarvoorhaar
productiemethodenmoetenaanpassenenmoeteninnoveren.Ookhiergeldt:eenduurzame
landbouwiscirculair.Deoverheidsteltdaarvoordoelenenkaders,enneemtgerichte
maatregelenomdezeopgavetehelpenslagen.Deomgevingswetwordtingezetomaan
vergunningenduurzaamheidseisenteverbinden.Landbouwsubsidiesenfiscalemaatregelen
zijnalleenbeschikbaarvoorduurzaamheidsprestatiesvanondernemers:ditbetreftzowel
investeringeninverduurzamingalsdeleveringdoorboerenvanmaatschappelijkediensten
zoalsnatuurbehoud.Opmilieubelastendegewasbeschermingsmiddelenzaleen
milieuheffingwordentoegepast.Dezeheffingkomttengoedeaaneeninnovatiefondsvoor
verduurzamingvandelandbouw.
Effectieverbestuurvoorwater,hogerenormenvoorluchtkwaliteit
Hethuidigetoezichtop(water)milieudelictenisontoereikendenverdeeld.Tevaakente
veelkunnenvervuilersdaardoornietwordenvervolgd.Debevoegdhedenvoorvaststellen
vanbeleid;hethoudenvantoezichtencontrole–inhetkadervandeEuropese
kaderrichtlijnWater-wordendaaromgeconcentreerdbijdewaterschappen.Datgeeftdeze
6
organisatieseensterkerepositievooreeneffectiefbeheervanoppervlakte-en
grondwaterkwaliteit.Bijdesterkerepositievandewaterschappenhoortookeensterkere
democratischecontrole.Hetkabinetonderzoektwelkeaanpassingennodigzijnenkomt
daarvoormetvoorstellen.
Luchtkwaliteit,zowelbuitenalsbinnengebouwen,iseenbelangrijkefactorvoorde
gezondheid.HetkabinetwileenaangescherptNationaalSamenwerkingsprogramma
Luchtkwaliteit,gebaseerdopdenormenvandeWHO.
InvesterenindeNatuur
Natuurheefteenbelangrijke–vaakimmateriële–waarde.Natuurdraagtbijaanwelzijnen
gezondheid,enlevertconsumentenenbedrijvendienstendieingeldnietzijnuittedrukken.
Natuurmoetwordenbeschermd,maarookwordengebruikt.Natuurisbondgenootvan
klimaat-enwateropgaven.Daaromkiesthetkabinetteinvestereninnatuurontwikkeling.In
Nederlandisplaatsvooreenrobuustnetwerkvanaaneengeslotennatuurenevenzeervoor
natuurdichtbijhuis.Omditindepraktijktebrengenzethetkabinetinoprealisatie,uiterlijk
voor2027,vanhetNationaalNatuurnetwerk(EHS).Hiervoorwordenplannenvoor
bestaandeennogaanteleggenenteverwervennatuurgebiedenversterkt.Ruimtelijke
belemmeringenvoornatuurontwikkelingwordenweggenomen,ennatuurwordtinde
ruimtebetergeïntegreerd.
Naastruimtevoornatuurisookfinancieringeenkritischesuccesfactor.HetDeltafonds
wordtbeschikbaarvoorhetrealiserenvannattenatuur,overstromingsbescherming,
klimaatadaptatieengroeneruimteindestedelijkeomgeving.Voorhetbevorderenvan
biodiversiteitwordennieuwebeleidsinstrumentenontwikkeld.
Maatschappelijkeuitdagingennieuweinvalshoekvoorgekanteldetopsectoren
Topsectorenzijngerichtophetontwikkelenvankennisenhetbevorderenvankennisuitwisselingvooreconomischekansen.Intoenemendematezijndiekansengebaseerdop
maatschappelijkeuitdagingen,waarbijmeerderedisciplinesensectorenzijnbetrokken.Om
dieredenwordtdeoriëntatievandetopsectorengekanteld:nietdeindustriesectorenzijn
hetdoel,maarhetoplossenvanmaatschappelijkeuitdagingenlevertambitieuzeinnovatiedoelenopalsenergieopslag,gepersonaliseerdezorg,digitaliseringvanproductieketens,
nieuwebusinessmodellenvoorhetzuinigomgaanmetgrondstoffenenduurzamevoedselproductie.Dezewerkenpositiefenwervend,ooknaarnieuwegeneratieseninvesteerders
enzijnlaagdrempeligvoorzowelstart-upsalsscale-ups.Financieringsmogelijkheden
verschuiven,zodatermeerruimtekomtvooronderzoek,ondernemerschapenhetMKB,
doorbijvoorbeelddehuidigePPS-toeslagOnderzoekenInnovatieteverruimen.
Stelduurzaamheidalsnormbijhandelsbevordering
Internationalehandelsbevorderingofhandelsmissiesmoeteninhettekenstaanvan
duurzaamheid,enditisookhetcriteriumvoordeelnamevanbedrijvenensupportdieze
vandeoverheidkrijgen.DeoverheidprofileertzichmethetNederlandsebedrijfslevenalsde
partnerdiekennis,ervaringenconcreteoplossingenbiedtvoorduurzaamheid.
DaarnaastpleithetkabinetinEuropavoormeerhandhavingsbevoegdhedenvoorEuropese
milieuregelsalsmededeoprichtingvaneeninternationaalmilieuhof.Milieukrijgtdaarmee
eengelijkwaardigbelangindeinternationalerechtspraak.DaartoekunnendeEuropese
milieuregelsinclusiefhandhavingsbevoegdhedenalsvoorbeeldopgenomenwordenin
aanvullingopdebevoegdhedenvanhetinternationaalgerechtshofinDenHaag.
7
C.Vanbelastingnaarbelonenenbeprijzen
Fiscaleverschuivingvanarbeidnaarvervuiling
Omdemarkthetwerktekunnenlatendoen,verschuivenwebelastingdrukvanarbeidnaar
vervuilingengrondstoffen.Nationaalzoekenwederuimtehiervooreninternationaal
strevenwijnaarhetopheffenofaanpassenvanregelingendieeenlevelplayingfield
verstoren(bijvoorbeeldoveremissiesvaninternationaalverkeer).Idealiterverwerkenwede
maatschappelijkekostenvanvervuilingengebruik/verbruikindeprijsvanproductenenaan
debron;metaccijnzenofbronbelastingwordendezeexternekostengeïnternaliseerd.
Primairegrondstoffenbeprijzenwezwaarderdansecundaireomcirculariteittebevorderen.
Hetkabinetsteltditprincipeinternationaalaandeordeinhetkadervandeuitvoeringvan
hetakkoordvanParijs.
Subsidies,fiscalevoordelenofanderewetgeving,dietegengesteldwerkenaanvergroening
zijnmarktverstorendenvormeneenuitgavenpostzonderpubliekbelang.Dezewordendan
ookafgebouwdofgestaakt.Voorbeelden:deheffingskortingopdeenergiebelasting,de
vrijstellingvanaccijnsvoorvliegverkeerendeBTW-vrijstellingopkolen.
BronbelastingenETSprijstenminste50€/ton
Erkomteenbronbelastingopfossieleenergiedragersendirectevervuiling:alsNederland
waarmogelijk,viadevormingvaneenEuropesekopgroepwaardatinternationaal
noodzakelijkis.HetETSwordtzodanigversterktdateenCO2-prijsvanminimaal50€/ton
ontstaat.DaartoewordtinEUverbandhetoverschotaanemissierechtengeschrapteneen
eindegemaaktaanhetgratisweggevenvanCO2-rechten.Zolangdatnietgeregeldis,zorgt
eenCO2-heffingvooreenbodemprijs.DezewordtbijvoorkeurinNW-Europeesverband
ingesteld.Erwordtgestartmeteenbeperktebodemprijsin2018,dezewordtjaarlijks
stapsgewijsverhoogd.
Verlagenvandebelastingenenheffingenoparbeidmaaktreparatie,hergebruikenrecycling
aantrekkelijk.Hetzorgtervoordatlagereinkomensgroepenwordengecompenseerdener
werkgelegenheidontstaatvoorminderhoogopgeleiden.
CO2–bonus/malusvoorenergieverbruik
DeregeringzaleenCO2bonus/malussysteeminbestaandebelastingenverwerken,zoals
auto-enenergiebelastingen,zodanigdatlageCO2-uitstootminder–enhogeCO2-uitstoot
meerwordtbelast.Tebeginnenmet:
•
DeenergiebelastingwordtgedifferentieerdnaarCO2,waarbijomdeindustriete
ontziendehuidigeEB-staffelshetstartpuntvormendusbezwaarvanuitdeindustrie
valtnauwelijksteverwachten.Hetisdusgéénnieuwebelastingmaareenbestaande
diewordtgerelateerdaangroeneofgrijzeenergie.
•
Motorrijtuigenbelasting.Dezewordtgeheelvariabelengebaseerdop:
o Kilometrageperjaar.
o CO2uitstootvanhetvoertuig.Zowordthetookvoorparticuliererijders
interessantomhybrideofelektrischtegaanrijden.
8
•
Bijtellingvandeleaseauto.DezewordtookgebaseerdopCO2-uitstootmaarmeer
gedifferentieerd.Inderegelingisruimtevooreenaanpassingvandestroomterugleververgoeding,waardoorenergie-opslagwordtbevorderd.
Duurzameinnovatiestimulerenmeteenrobuustontwikkelingsfonds
DeduurzameeconomischetransitiedieNederlandwil,levertveelop,maarvergtwel
investeringen.Omdefinancieringvanduurzaammateriaalgebruikenenergiebesparingen-
conversietefaciliterenontwikkelthetrijkNL-InvesttoteenOntwikkelingsbankvoor
InnovatieenDuurzaamheid.Naastgeldverschaffinghelptdezebankookbijcofinanciering,
borgstelling,projectontwikkelingenprojecten-bundeling.Voorditrevolverendefondswordt
€10miljardstartkapitaalingebrachtvanuitoverheid,ECB/EU,pensioenfondsenenandere
bronnen.
Duurzametransparantie
Elkpensioenfondsvermeldtinzijnjaarverslaghoeinhetbeleggingsbeleidrekeningwordt
gehoudenmetmilieu,klimaat,mensenrechtenensocialeverhoudingen(Pensioenwet,
artikel135lid4).HetzelfdeartikelzalwordenopgenomenindewetgevingvoorBankenen
Verzekeraars.Ookvooroverheden,centraal,regionaalendecentraal,wordtindekomende
kabinetsperiodetoegewerktnaareendergelijkeverslaglegging.Transparantiebetekentook
datinternationaleorganisatiesheldermakeninwelkelandenzijwelketransactiesdoenen
waarenwelkebelastingenzijbetalen.
Bredewelvaart
InhetjaarlijkseVerantwoordingsdebatrapporteerthetkabinetaandeTweedeKamer
volgenshetBredeWelvaartsbegrip,omditdebatoverde‘standvanhetland’ook
evenwichtigtevoereneneventueeltekunnenbijsturenomderesultatenverderte
verbeteren.BijPrinsjesdagformuleerthetkabinetdeverwachteresultatenvanhaarplannen
voorhetkomendjaarintermenvanBredeWelvaart.Hetkabinetgaathieroverookinhet
Europesesemesterrapporteren.
9
OverDopp
CommissiesennetwerkenvanVVD,CDA,D66,GroenLinks,PvdA,SGP,PvdDenChristenUnie
voerensinds2008geregeldoverleg,genaamdhetDuurzaamheidsoverlegPolitiekePartijen.
Integralevoorstellenin2010leiddentothetSERakkoord,voorstellenin2012
ondersteundenhetregeerakkoord2012,voorstellenin2015ondersteundende
energietransitiediscussievanwetenschappelijkebureausenpartijen.
Voorbehoud
DeduurzaamheidscommissievandeChristenUniemaaktgraageenvoorbehoudmet
betrekkingtotdelandbouwparagraaf.
Contact:
GijsDröge,[email protected];0653177112
10