Handelingen 13: 38-52 Zwolle-Berkum 5 juni 2016

Gk.147; Ps.107:1; Hand.13:38-52; LB.434:1,2,5; Opw.334; Ps.87:3-5; Gk.109; Ps.34:4,5
Ze zijn er helemaal vol van!
1. 15 mei: met Pinksteren deden Arjan, Martijn en Rianne belijdenis van hun geloof. Ze
waren er vol van. En hoe gaat het nu? Hoe ging het eigenlijk na dat eerste Pinksterfeest?
2. Er kwamen steeds meer volgelingen van Jezus maar daarmee kwam ook het verzet
van het Joodse volk, o.a. door Paulus. Nadat hij bekeerd was, bestemde God hem tot
‘zendeling onder de heidenen’. In Hand.13 (eerste zendingsreis) gaat Paulus eerst naar
de synagoge. Naar het joodse volk, waar hij zich zo verwant mee voelt. En wat
benadrukt hij (o.a. begin hs.13) naar hen toe dat Jezus wel moest komen, na het O.T.
Ook zo benieuwd hoe hij dat verteld heeft? Met een verwijzing naar Habakuk wijst hij de
Joden ook nu op het gevaar dat ze lopen als ze niet luisteren. De ernst van het Evangelie
(vs.41). Wat vindt hij dat erg. Wat is Paulus emotioneel, net als in Rom.9:2-8!
3. Zijn spreken roept veel op bij Joden en proselieten. De Joodse leiders zijn jaloers en
‘lasteren het Evangelie’. Zo vervullen zij zelf de woorden uit (bijv.) Jes.49,6. Daar wordt
Israel het licht voor de volken genoemd, want via de joodse afwijzing gaat het goede
nieuws naar de heidenen. Nu komen ook heidenen tot geloof. Hoe? Zij luisteren en
reageren (vgl.HC25). Zij kiezen voor God want God kiest voor hen (vs.48).
4. Paulus en Barnabbas worden weggejaagd door de Joodse leiders. Naar het bevel van
Jezus in Luc.9,5 schudden ze het stof van hun voeten: je legt de verantwoordelijkheid
daar neer waar die hoort! Wat doet deze ingrijpende situatie met de ‘prille gelovigen’? Zij
zijn vol vreugde en vol van de Geest. Vreugde zit hem dus niet in het volgen van leiders
en gaat dus verder dan de omstandigheden. Vreugde is er bij hen vanwege vrede met
God en rust voor je ziel. Dat is wat God jou/u ook gunt. Verkijk je niet op leiders maar
raak zelf vol van de grote Leider. Dat geldt voor Arjan, Martijn, Rianne en ons allen!
Gesprekspunt, kindfragment, citaten, bijbelrooster
1. Evangelieverkondiging onder Joden vraagt onze aandacht. Heb je iets met ‘je oudere
broer’, het Joodse volk? Waarom wel/niet? Lees Rom.11 nog maar eens en wees ook blij
dat je zelf het bevrijdende nieuws hebt gehoord. Ben je er vol van? Deel het!
2.

voor de kinderen: w . . t je n . g d . t die 3 v . . r in de k . rk stonden? Zij
wonen n . . t in Israël m . . r h . ren t . ch bij het v . lk v . n God. Jij ook. Vraag th . . s
maar hoe dat zit! Geniet je ook zo van de zomer. Pauze op school in de zon! G . . . . . . s!
3. ‘De gebeurtenissen in het Pisidisch Antiochië worden door Lucas breed uitgewerkt, net als die in
Filippi (hs.16) en in Athene (hs.17). In deze uitgewerkte episodes gaat het steeds om essentiële
situaties. Door de uitwerking krijgen ze een voorbeeldfunctie in Handelingen. Als Lucas hier het
optreden van Paulus in de synagoge van Antiochië beschrijft, wil hij niet alleen vertellen wat er
toen en daar gebeurde. Hij wil de lezer ook laten zien hoe men het evangelie van Jezus Christus in
de synagoge preekte en hoe men het evangelie in joodse kring naar voren hoort te brengen’
4. ‘Kiest God voor ons of kiezen wij voor Hem? Als ik het goed begrijp, staat hier dat God al van
tevoren heeft bepaald wie behouden worden en wie niet. Maar dat klinkt niet echt eerlijk. En er
staat hier toch dat de heidenen de boodschap van God hoorden en ze er blij van werden en ze
daarom het geloof aanvaardden? Maar deze tekst wordt wel in de DL als bewijstekst gebruikt voor
de overtuiging dat God bepaalde personen van eeuwigheid af heeft uitgekozen om tot geloof te
komen. Is dat de reformatorische leer? Die is dan in strijd met het evangelie want daarin klinkt
juist telkens de oproep Christus aan te nemen. Je heb het alleen begrepen als je beseft dat het
evangelie met twee woorden spreekt: wij kiezen voor God, omdat Hij voor ons gekozen heeft’
5. Bijbelrooster: zondag Hand.13:1-39; maandag Jes.49:1-7 (‘knecht’ Israël wordt hier ‘Knecht
Jezus’); dinsdag Jes.42:1-9 + Gal.1:16 + Gen.12:3; woensdag Hab.1 (5); donderdag Rom.9 (2.78.30); vrijdag 1Thess.2 (13-16); zaterdag over ‘stof aan je voeten’: Luc.9:1-17 (5) + Luc.10:1-16
(10-12). Liefhebbers: Hand.16 en 17 net als Hand.13 uitvoerige beschrijvingen over verkondiging
Ds.G.J.Klapwijk, Zwolle-Berkum, 5 juni 2016
Gk.147; Ps.107:1; Hand.13:38-52; LB.434:1,2,5; Opw.334; Ps.87:3-5; Gk.109; Ps.34:4,5
Ze zijn er helemaal vol van!
Blok 1. Ergens vol van zijn….
Je hebt al 6 pannenkoeken op maar ze zijn zo lekker…. Je neemt er nog eentje en nog
eentje…
Tot je helemaal vol zit, of te vol…..
Je kunt ook op een andere manier ergens vol van zijn.
Vol van een idee, van iets dat komen gaat.
Als je bijna jarig bent, of als je de volgende dag op vakantie gaat.
Je kunt er zo vol van zijn dat je het bijna nergens anders meer over kunt hebben.
Drie weken geleden deden Arjan, Martijn en Rianne belijdenis van hun geloof.
Ze waren er vol van.
Een mooi moment en ’s middags liepen ze mee in de rij die Avondmaal vierden.
Indrukwekkend. Over genade voor een mensenkind..
Als gemeente momenten om te koesteren….
Je hoort wel eens een jongere die een jaar (of een paar jaar) geleden belijdenis hebben
gedaan. De wekelijkse gang naar belijdeniscat is eraf.
Ze ervaren soms dat ze in een gat vallen.
Dat is een bewijs, volgens mij, dat geloven op je eentje niet gaat.
Dat je elkaar daarbij nodig hebt.
Er zijn in de gemeente wel mogelijkheden om weer aan de slag te gaan gezamenlijk.
Maar soms is de stap naar zoiets net te groot.
Vol enthousiasme in de periode voorafgaand aan Pinksteren, maar daarna…
Hoe moet het dan? Hoe blijf je vol van wat je hebt ontdekt over God?
Hoe blijf je vol van de heilige Geest?
Dat geldt natuurlijk niet alleen voor Arjan, Martijn en Rianne: dat geldt voor ons
allemaal!
Hoe is dat nou eigenlijk gegaan die eerste keer, na het Pinksterfeest in Jeruzalem?
Het werd Pinksteren. Wat een indrukwekkend gebeuren.
En daarna dan? Bleven ze er vol van? En zo ja, hoe dan?
We staan vandaag stil bij hoe het ging in Handelingen, na het eerste Pinksterfeest.
Blok 2. Op die eerste Pinksterdag werd de Geest uitgestort op de leerlingen van Jezus.
Met enorme kracht. Duizenden mensen komen tot geloof.
Voor het Joodse volk is dat heel ingrijpend.
Het lijkt op een nieuwe religie die de bestaande joodse manier van geloven bekritiseert.
En het raakt de Joden vooral zo omdat dat hele basale, nl. er is maar één God, er
discussie werd gesteld. Die Jezus stelt zich gelijk met God. Furieus.
Vanwege de heiligheid van God en vanwege je eerbied voor Hem moet dit nieuwe geloof
worden aangepakt.
En we weten het: Paulus was daar een van de fanatiekste voorbeelden van.
Wat heeft hij de ‘mensen van de weg’ vervolgd!
Wat heet het hem ontzettend dwars gezeten, de rest van zijn leven!
Zou dit misschien ‘de doorn in zijn vlees’ zijn geweest (2Cor.12)?
Maar gelukkig is dit niet het laatste woord dat over hem gezegd kan worden.
Op weg naar Damascus, om de leerlingen van Jezus daar een koppie kleiner te maken
(ze hadden nog eens wat over voor hun geloof…!), werd hij door Jezus zelf bekeerd.
Tegen alle verwachtingen in werd Paulus zelf christen.
Zijn omgeving wilde het in het begin ook maar nauwelijks geloven.
Paulus christen geworden… ja, ja.. straks doet hij het alleen maar om te infiltreren….
Maar langzaam maar zeker wordt duidelijk dat deze Paulus een instrument wordt in Gods
hand om het Evangelie van de opgestane Heer te gaan brengen bij de heidenvolken.
En dan komen we in hs.13 ‘de eerste zendingsreis van Paulus tegen’.
Ik weet niet of je het zo voelt maar je bent als Nederlander extra alert op zo’n moment.
Het kan je raken want hier gaat het Evangelie de wereld over, o.a. op weg naar ons!
En wat er dan gebeurt op die eerste reis wordt in hs.13 vrij uitvoerig beschreven.
In hs.16 en 17 komt het ook nog een keer vrij uitgebreid aan de orde.
Lucas wil als het ware een soort patroon weergeven van hoe dat gaat.
En in elk geval wordt duidelijk dat Paulus altijd eerst het Joodse volk opzoekt.
Zijn en Gods diepe verlangen is dat de Joden die zo leven met de HERE, die zo serieus
bezig zijn met het zoeken en dienen van Jahwe, dat zij gaan ontdekken dat het verhaal
van Jezus niet iets anders is, maar daarmee volledig in de pas loopt.
Sterker nog: dat het juist heel goed past bij het O.T.
Jezus is de vervulling van Gods beloften, al gedaan in het paradijs!
De geboorte en het werk van de Here Jezus, zelfs de uitstorting van de heilige Geest
komen rechtstreeks voort uit dat wat gezegd en beloofd wordt in het O.T.
Ik ben altijd benieuwd hoe (bijv.) Petrus dat zal hebben uitgelegd.
Bijv. in Hand.3:18: ‘zo heeft God echter in vervulling doen gaan wat hij bij monde van
alle profeten had aangekondigd, dat zijn messias zou lijden en sterven’.
En als Jezus in Luc.24 aan de Emmausgangers uitlegt dat dit alles zo in de Schriften was
voorspeld…. Boeiend. Wat zal Hij allemaal gezegd hebben?
Ik weet niet hoe hij dat heeft duidelijk gemaakt.
Ik weet wel dat het hele OT verteld over God en over zijn goede wereld en goede wet en
ook dat het mensen niet lukt…dat het wachten is op de vervulling van Gods beloften, al
gedaan vanaf het paradijs en door het hele OT heen regelmatig terugkerend…
Zoals Mozes en Elia (wet en profeten) ook vast hebben gesproken met de Here Jezus bij
de verheerlijking op de berg…
Kortom: deze Jezus is Gods belofte.
En hoe heftig als je deze belofte naast je neerlegt.
Meerdere malen wordt Paulus daar zeer emotioneel over.
Vooral in Rom.9 tref je hem diep emotioneel aan.
Het volk waar Paulus zelf uit voortkomt, het joodse geloof dat hem met de paplepel was
ingegoten. Het volk waar hij zich zo diep mee verbonden voelt.
En dan zijn het vooral de leiders die het maar niks vinden, die nieuwe religie.
Maar dat is zo erg als je Jezus afwijst! Dan komt het niet goed.
En daarom is Paulus, daarmee begonnen we de bijbellezing vanmorgen, zo
confronterend. Hij verwijst naar een slecht moment in de geschiedenis van Israel en zegt
dat het zomaar weer zo kan gaan. Dat is waar hij het over heeft in vs.40-41.
Een citaat uit Habakuk 1,5.
De Babyloniers waren bezig het land in bezit te nemen en de bevolking weg te voeren in
ballingschap.
En niemand leek het door te hebben.
Er gebeurt iets heel ergs en je hebt het niet door!
Zij waren toch Gods lieveling? Hen kan niets gebeuren….
Maar ondertussen liep het helemaal verkeerd af met hen.
En nu weer: Jezus is gekomen als Redder maar je wilt er niet aan: ‘straks ga je ook te
gronde’, zegt Paulus.
Dat is altijd de ernst die meekomt in het verkondigen van Jezus Christus.
Goed nieuws, redding. Iemand die de dood heeft overwonnen.
Ja, helemaal waar! Maar je krijgt er pas deel aan als je in Hem gaat geloven!
En bij zijn emotionele oproep zie je dat er, net als vandaag, op twee verschillende
manieren gereageerd wordt.
De een vindt het een mooi verhaal en wordt overtuigd, de ander niet.
Kijk maar….
Voor sommigen duurt het veel te lang voor het weer sabbat wordt.
Zij willen niet een hele week wachten voor ze weer naar de synagoge mogen en gaan op
straat zo weer verder: preekbespreking in de buitenlucht, zeg maar.
Met een hele grote groep: Joden en proselieten.
Proselieten zijn mensen die ‘van huis uit’ geen Jood zijn maar er zeer erg in
geïnteresseerd zijn en die zich ook laten besnijden om op die manier toch betrokken te
zijn bij het joodse volk.
En dat maakte zoveel indruk in de stad Antiochië (huidige Turkije) dat de volgende
sabbat zo’n beetje de hele stad naar de synagoge kwam.
Dus hier komen de niet-joden pas duidelijk in beeld, in vs.44.
Eerst naar de synagoge. Dat is steeds hetgene wat Paulus doet.
Maar langzaam maar zeker zie je dat er iets anders gebeurt.
De joodse leiders proberen ‘het Evangelie te lasteren’.
Het Evangelie over Jezus onwaar en slecht te noemen.
En op die manier wordt het joodse volk ook een licht voor de heidenen.
Zoals je bijv. in Jes.49,6 kunt lezen: ‘Ik zal je maken tot een licht voor alle volken’!
Wij herkennen die woorden omdat de Here Jezus ze zelf ook heeft voorgehouden aan zijn
discipelen. Wees licht in de wereld.
Laat Mij door jullie heen schijnen. Wees het zout der wereld.
Maak mensen nieuwsgierig. Heb lief!
Maar hier ontstaat ook een andere beweging…
Zij worden het licht voor de wereld omdat ze zelf niet willen!
Dat is nogal heftig… omdat jullie niet willen geloven gaat het Evangelie naar de heidenen
toe.
‘Omdat jullie het eeuwige leven niet belangrijk vinden, ga ik nu naar de heidenen toe’….
De tragiek van het Joodse volk. Onze oudere broer.
Dezelfde Abraham en Mozes als voorvader, dezelfde boeken uit het O.T. maar daarna
toch zo’n heel andere route.
Zij wachten op de Messias en vinden het erg als Jezus wordt afgeschilderd als Gods
Zoon!
Maar het Evangelie van Gods Zoon is niet tegen te houden.
En zo komen er steeds meer ‘heidenen’ tot geloof.
Hoe gaat dat dan?
Dat gaat hetzelfde als bij het joodse volk.
Het geloof in de God van Israel is een ‘luister-geloof’.
‘Hoor, Israël’!!
Er wordt verteld over Hem en daarop wordt gereageerd.
Niet magisch, niet ingewikkeld, niet voor ingewijden, geen bijzondere rituelen.
Gewoon taal, gewoon woorden.
En, we hebben daar afgelopen zondagmiddag uitgebreid bij stilgestaan, dat is dan het
wonder van de heilige Geest.
De Geest die zo graag samen op trekt met het Woord van God en daar gebruik van
maakt om mensen tot geloof te brengen.
Verkijk je dan niet op de uitdrukking ‘die voor het eeuwige leven bestemd waren’, maar
merk op dat er heel gewoon het woord van God verteld wordt.
En dat de luisteraars altijd allemaal (!) worden opgeroepen om te geloven.
Voor je gevoel kies je er zelf voor om te geloven en als je het allemaal wat beter begrijpt
krijg je door dat het God is die voor jou kiest. Jou op het oog heeft.
Jij kiest voor God omdat God voor jou kiest…
En vanaf Gen12 heeft God al heel de wereld op het oog.
Via Abraham een zegen voor alle volken.
Hier in Handelingen zie je het gebeuren.
Emotioneel voor Paulus omdat veel volksgenoten er niet aan willen.
En anderzijds hijzelf en heel wat andere Joden wel, en ook heel veel niet-joden!
Prachtig om dit te zien gebeuren in het bijbelboek Handelingen.
Een boek dat duidelijk maakt dat het Evangelie niet te stuiten is.
Maar ook dat er een keus van je verwacht wordt als je dit bijzondere Evangelie hoort.
En wat komen er felle emoties los, in alle opzichten.
Kijk maar!
Blok 4. De Joden zijn zo jaloers en zo verblind dat ze alle (vooral rijke en voorname)
krachten mobiliseren om voor elkaar te krijgen dat Paulus en Barnabas werden
verdreven uit dat gebied. Moet je voorstellen….
Er zijn 2 mannen die komen met het Evangelie over Jezus, de Koning van de wereld.
Hij die door de Joden aan het kruis is geslagen is opgestaan uit de dood.
Heeft de straf betaald, en er is weer licht in de duisternis: wat een wonder!
Wat een liefde.
Zij hebben het verteld, jij gaat het geloven, en zij worden vervolgens weggejaagd.
We zien hier de duivel bezig als een brulllende leeuw.
Zijn belang is dat het Evangelie niet verspreid mag worden in de wereld.
Geen goed nieuws! Dus weg met de brengers ervan…
‘Op het verkeerde paard gewed’, zou je kunnen denken.
Een prachtig verhaal maar de leiders worden weggejaagd en het lijkt wel of zij, met die
machtige God aan hun kant, daar niet eens iets tegen kunnen doen…..
Je zou toch gelijk weer afhaken?
Wat heb je aan zo’n geloof, als je zomaar kan worden weggejaagd?
Paulus en Barnabas schudden het stof van hun voeten.
Zoals Jezus het aan zijn discipelen leerde in Lucas 9 en 10.
Als mensen je niet willen ontvangen en niet naar je willen luisteren, ga dan weg en
schudt het stof van je voeten.
Wat je hier ziet is dat Paulus en Barnabas worden weggejaagd.
Maar door hun manier van reageren ontdek je dat zij degenen zijn die hier macht
hebben.
Het stof van je voeten schudden betekent dat je de verantwoordelijkheid geheel laat bij
degenen die jou en je boodschap hebben afgewezen!
De verantwoordelijkheid wordt geheel gelegd bij hen die het Evangelie horen en afwijzen.
Het ongeloof wordt bevestigd.
De miskenning van de Meester leidt tot je ondergang. Zelfs het stof van die plaats moet
achterblijven!
Als je het Evangelie gehoord hebt en het hebt afgewezen is je oordeel zwaarder dan voor
hen die er niet van gehoord hebben…
Dus het Evangelie brengen betekent ook de vrijblijvendheid voorbij gaan.
Realiseer je dat als je het aan niet-gelovige mensen brengt.
Belangrijke opdracht van onze Heer maar hoe belangrijk is het hoe gereageerd wordt!
En ik zie nog iets gebeuren in Hand.13, na het vertrek van Paulus en Barnabas.
De achterblijvende leerlingen waren vervuld van vreugde en van de heilige Geest
(vs.52)!
De leiders zijn verjaagd en jij hebt een hart dat vol vreugde is: wat een wonder.
Ja, inderdaad een wonder want je bent ook vervuld van de heilige Geest.
Vol van de Geest…. Dat is niet dat je gelooft.
Vol van de Geest is dat je gelooft en dat je jezelf in alles richt op God.
Een verlangen naar meer. Een gebed om inwoning van de Geest.
Zoals we een paar keer zongen de afgelopen weken: ‘heilige Geest van God, vul mijn
hart opnieuw!’.
Vol van de Geest betekent diep onder de indruk van wat de Vader en de Zoon gedaan
hebben! Vol van de Geest betekent verlangen naar de woorden van God omdat de heilige
Geest zich zo graag geeft via en met het Woord.
Dat geeft vreugde.
Vreugde is dus geen plezier omdat alles leuk, aardig en gezellig gaat.
Dus geen vreugde omdat je zo’n fijne baan hebt!
Dus geen vreugde omdat je zo’n fijne vriendengroep hebt!
Dus geen vreugde omdat je kerngezond bent?
Nee, een vreugde die verder reikt en dieper gaat dan de omstandigheden.
Vreugde omdat je door de Geest Jezus Christus, je Redder, hebt leren kennen.
Dan kan er een vreugde komen die de omstandigheden te boven gaat.
Zoals je Paulus ergens anders hoort zeggen, vanuit de gevangenis: ‘wees altijd
verheugd’!
En in Hand.2: zij gebruikten de maaltijd in een geest van eenvoud en vol vreugde.
Zoals mensen soms zo’n vrede kunnen ervaren terwijl ze een heel moeilijk leven hebben.
Ken je dat? Zou je het willen kennen?
Vrede met God; rust voor je ziel.
Je hoeft je niet meer zo druk te maken; je hoeft niet zo te scoren.
Dat is wat God vandaag ook wil laten verkondigen.
Aan al die heidenen buiten Israel.
Maar allereerst aan het Joodse volk zelf.
Als leiders worden weggejaagd blijft de grote Leider nog steeds aanwezig.
Je hoeft niet afhankelijk te zijn van leiders.
Je mag zelf persoonlijk een levend geloof hebben.
Want de Geest wil jou persoonlijk vullen.
Zo ook Arjan, Martijn en Rianne. En natuurlijk, wat heb je elkaar nodig.
Nadat je die persoonlijke keus hebt gemaakt.
Dat merk je, als je na je belijdenis niet meer naar cat vraagt.
Dat vraagt om creativiteit, om wijsheid, om een gemeenschap.
Om samen te groeien en samen vol te zijn van God.
Meer dan de moeite waard.
Het is mijn verlangen dat ik en wij, dat we samen hier vol van zijn.
Is het ook jouw verlangen? Amen.