Leidraad duurzaam gescheiden leven

Leidraad
Wel of geen ongehuwden AOW?
De gevolgen voor het AOW-pensioen en de eigen bijdrage AWBZ als uw partner in een verpleeg- of
verzorgingshuis verblijft.
Deze leidraad is bedoeld voor echtparen waarvan één van beiden blijvend opgenomen is in
een verpleeg- of verzorgingshuis. De ander blijft in de eigen koop- of huurwoning achter.
Het kan in dat geval financieel voordelig zijn om als duurzaam gescheiden levend van elkaar
te worden aangemerkt, maar dit is sterk afhankelijk van uw persoonlijke situatie. Voor de
AOW bijvoorbeeld bent u dan ongehuwd. De AOW voor een ongehuwde is hoger dan de
AOW voor een gehuwde. Vaak stuurt de Sociale Verzekeringsbank (SVB) een brief waarin
zij u op deze mogelijkheid wijzen. Daarin staat ook dat het niet in alle gevallen positief
uitpakt. Het is dus belangrijk dat u de financiële gevolgen van deze mogelijkheid goed
onderzoekt, voordat u de keuze maakt. Deze brochure is bedoeld om u hierbij te
ondersteunen. U kunt aan de uitkomst van de rekensom echter geen rechten ontlenen.
Let op! De SVB hanteert als beleidslijn dat een eenmaal gemaakte keuze definitief is. Kiest
u voor duurzaam gescheiden leven, dan kunt u alleen als u weer met uw partner gaat
samenwonen de gehuwdenstatus voor de AOW terugkrijgen. In de meeste gevallen zal
hervatting van de samenwoning echter niet mogelijk zijn. Het maken van de juiste keuze is
dus belangrijk!
Deze informatie is gemaakt op basis van de huidige regelgeving. Veranderingen, die op
stapel staan en die mogelijk op korte of langere termijn worden ingevoerd zijn in deze
publicatie niet meegenomen.
Duurzaam gescheiden leven
Van duurzaam gescheiden leven is –kort samengevat- sprake als twee echtelieden niet meer
bij elkaar wonen, alsof zij niet meer gehuwd zijn. Eén van beiden beschouwt deze situatie als
duurzaam (definitief). Meestal is dit het geval wanneer één van beiden een indicatie heeft
van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) voor langdurig zorg met verblijf. Dat betekent
dat terugkeer naar de gezamenlijke woning niet meer mogelijk is.
Deze leidraad stelt u in staat te berekenen of duurzaam gescheiden leven voor u en uw
huwelijkspartner financieel voordeel oplevert. Uiteraard is het financiële aspect niet het enige
dat u in de besluitvorming moet betrekken. Emotionele aspecten zijn minstens zo belangrijk.
Daarvoor kunnen wij natuurlijk geen leidraad opstellen. Die aspecten kunt u zelf het beste
beoordelen.
De indeling is als volgt: per onderwerp treft u eerst een korte uitleg aan, met daarna één of
meerdere vragen of een situatieschets. Op de volgende bladzijden kunt u in de tabel het
betreffende bedrag invullen. Vaststaande bedragen hebben wij al ingevuld.
De volgende onderwerpen komen aan bod:
- AOW-pensioen
- Ander pensioen
- Heffingskortingen voor de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen
- Eigen bijdrage zorg met verblijf (AWBZ)
- Eigen bijdrage zorg zonder verblijf (Wmo)
- Aanvullende bijstand of langdurigheidstoeslag
- Kwijtschelding of vermindering lokale en regionale belastingen
- Huurtoeslag
- Zorgtoeslag
1
Belangrijk: de regels voor fiscaal partnerschap zijn op 1 januari 2011 veranderd. Eén van de
veranderingen heeft betrekking op duurzaam gescheiden leven.
Woont u op verschillende adressen (bijvoorbeeld in een verzorgingshuis en op een
particulier adres), dan beschouwt de fiscus u nog steeds als fiscaal partner. Pas bij een
ingediend verzoek om echtscheiding eindigt het fiscaal partnerschap.
Dit kan gevolgen hebben voor uw besluit om als duurzaam gescheiden te gaan leven.
Woont u op verschillende adressen, maar u hebt nog geen verzoek om echtscheiding
gedaan, neemt u dan contact op met de ANBO Advieslijn (030 233 00 88).
A.
AOW-pensioen
De hoogte van het AOW-pensioen hangt af van de gezinssamenstelling. Er zijn bedragen
voor gehuwden, die allebei 65 jaar of ouder zijn, voor gehuwden van wie de één wel al 65
jaar is maar de ander nog niet, voor alleenstaanden en voor alleenstaanden die in het gezin
nog een kind jonger dan 18 jaar verzorgen.
Het AOW-pensioen voor een gehuwde is gebaseerd op 50% van het minimumloon, voor een
alleenstaande 70%. Een echtpaar ontvangt dus samen 100% minimumloon, bij duurzaam
gescheiden leven zou dit 140% kunnen zijn.
Bij deze leidraad zijn wij ervan uitgegaan dat u beiden aanspraak maakt op het volledige
AOW-pensioen. Hebt u een AOW-hiaat (korting wegens niet-verzekerde jaren), neemt u dan
contact op met de ANBO Advieslijn (030 233 00 88).
Bent u allebei 65 jaar of ouder, vul uw gegevens in op de bijlage. Is één van u 65 jaar of
ouder en de ander jonger dan 65 jaar, neemt u ook dan contact op met de ANBO Advieslijn
(030 233 00 88).
B.
Ander pensioen
De meeste bedrijfspensioenen die naast het AOW-pensioen worden uitbetaald, veranderen
niet als u duurzaam gescheiden gaat leven. Het pensioen is namelijk of van u of van uw
partner. Het pensioen wordt dan ook meegerekend bij degene die het ontvangt. Informeer
voor de zekerheid bij uw pensioenfonds of pensioenverzekeraar. Vraag duidelijk naar het
verschil in het netto pensioen dat u ontvangt in beide situaties.
C.
Heffingskortingen voor de inkomstenbelasting en premies volksverzekeringen
Op het totaal van de belasting die u moet betalen, wordt een heffingskorting toegepast. De
hoogte van die korting hangt af van uw persoonlijke situatie. U hebt recht op de
alleenstaande ouderenkorting als u in het betreffende jaar in aanmerking komt voor een
AOW-pensioen voor een alleenstaande. In de rekentabel is de aanvullende ouderenkorting
weergegeven.
D.
Eigen bijdrage zorg met verblijf (AWBZ)
Voor de eigen bijdrage gelden twee regelingen; de hoge eigen bijdrage en de lage eigen
bijdrage. Duurzaam gescheiden leven wordt in deze regelingen gelijk gesteld met ongehuwd.
Ongehuwden (dus ook duurzaam gescheiden levend) betalen meestal een eigen bijdrage op
grond van de hoge eigenbijdrageregeling. Gehuwden zijn doorgaans een eigen bijdrage
verschuldigd op grond van de lage eigen bijdrageregeling
In de lage eigen bijdrageregeling wordt rekening gehouden met het feit dat voor de
achterblijvende partner de kosten van de (voormalige gezamenlijke) huishouding doorlopen.
2
De hoge eigen bijdrageregeling gaat er van uit dat er geen kosten meer zijn van een
zelfstandige huishouding.
Het Centraal Administratiekantoor (CAK) stelt uw eigen bijdrage vast. U kunt op de website
van het CAK (www.hetcak.nl) een proefberekening maken van beide situaties. U kunt het
CAK ook schriftelijk verzoeken om een berekening te maken. In deze leidraad vindt u een
voorbeeldbrief die u aan het CAK kunt sturen.
De eigen bijdrage wordt berekend op basis van inkomensgegevens van 2 jaar terug (het
peiljaar). De eigen bijdrage AWBZ 2012 gebeurt op basis van het verzamelinkomen 2010;
voor 2011 op basis van het verzamelinkomen 2009.
Daarom is het raadzaam om het eerste volledige jaar dat u een alleenstaanden-AOW
ontvangt, een herziening aan te vragen. Dit verzoek wordt alleen gehonoreerd als u verwacht
dat het huidige jaarinkomen (2012) ten minste € 1816, - lager is dan het inkomen in het
peiljaar (2010).
E.
Eigen bijdrage Wmo
Als u zorg of hulp in uw eigen woning hebt, is daarvoor ook een eigen bijdrage verschuldigd.
Die hoeft niet te worden betaald als uw partner in een verzorgings- of verpleeghuis is
opgenomen. Kiest u voor duurzaam gescheiden leven, dan vervalt deze vrijstelling. U bent
de bijdrage dan wel verschuldigd. Dat geldt ook als u nu niet gebruik maakt van deze vorm
van zorg, maar in de toekomst wel.
Hebt u thans vrijstelling van de eigen bijdrage Wmo, dan vult u het bedrag dat u nu niet hoeft
te betalen in bij de nieuwe situatie. Is het bedrag u niet bekend, informeer dan bij uw
gemeente. Of maak een proefberekening op de website van het CAK (www.hetcak.nl)
F.
Aanvullende bijstand / langdurigheidstoeslag
Als uw inkomen en vermogen (o.a. uw woning/ banksaldo) beneden een bepaalde grens
komt, bestaat er mogelijk recht op aanvullende bijstand. Soms komt u tevens in aanmerking
voor de zogenaamde langdurigheidstoeslag.
Hebt u nu recht op bijstand of de langdurigheidstoeslag, dan kan het duurzaam gescheiden
gaan leven hier verandering in brengen. Informeer bij de gemeente of dat zo is, en zo ja, om
welke bedragen het gaat.
Andersom is ook mogelijk. U hebt nu geen recht op bijstand of langdurigheidstoeslag, maar
als u als ongehuwde wordt aangemerkt wel. Ook hiervoor kan de gemeente u inlichtingen
geven. Neem de opgave van de gemeente over in de tabel.
G.
Kwijtschelding of vermindering lokale en regionale belastingen
Bij een laag inkomen is het mogelijk dat u geheel of gedeeltelijk vrijgesteld bent van het
betalen van gemeentebelasting, waterschapsbelasting e.d. Dit kan wijzigen als u duurzaam
gescheiden gaat leven. Informeer bij de gemeente of dat zo is, en zo ja, om welke bedragen
het gaat.
Andersom is ook mogelijk. U hebt nu geen recht op vrijstelling of vermindering, maar als u
als ongehuwde wordt aangemerkt wel. Ook hiervoor kan de gemeente u inlichtingen geven.
Neem de opgave van de gemeente over in de tabel. Gemeenten kennen ook een regeling
voor één- en meerpersoonshuishoudens. Op het moment dat u alleen in de woning woont,
3
kunt u direct bij de gemeente verzoeken om te worden aangemerkt als
eenpersoonshuishouden.
H.
Huurtoeslag
De huurtoeslag is deels afhankelijk van het inkomen van u en uw partner. De grondslag voor
de toeslag verandert bij duurzaam gescheiden leven als u in een huurwoning blijft wonen,
nadat uw partner in een verzorgings- of verpleeghuis is opgenomen. U hebt dan geen
toeslagpartner meer. De huurtoeslag wordt dan alleen op basis van het inkomen van degene
die in de huurwoning blijft wonen, berekend. Mogelijk maakt u nu pas aanspraak op
huurtoeslag. U kunt het (nieuwe) bedrag aan huurtoeslag zelf berekenen op
www.toeslagen.nl Kies voor ‘Proefberekening’. Neem de oude en nieuwe huurtoeslag over in
de tabel.
De veranderingen in het fiscaal partnerschap per 2011 gelden niet voor de huurtoeslag. Als u
duurzaam gescheiden leeft van uw partner, hebt u geen toeslagpartner.
I.
Zorgtoeslag
De zorgtoeslag is deels afhankelijk van het inkomen van u en uw partner. De grondslag voor
de toeslag verandert bij duurzaam gescheiden leven. U hebt dan geen toeslagpartner meer.
Mogelijk maakt u nu pas aanspraak op zorgtoeslag. U kunt het nieuwe bedrag aan
zorgtoeslag zelf berekenen op www.toeslagen.nl Kies voor ‘Proefberekening’.
Neem de oude en nieuwe zorgtoeslag over in de tabel.
De veranderingen in het fiscaal partnerschap per 2011 gelden niet voor de zorgtoeslag. Als u
duurzaam gescheiden leeft van uw partner, hebt u geen toeslagpartner.
J.
Totaal
U hebt, voor zover op u van toepassing, bedragen in de gele vlakken vermeld. Soms zijn het
bedragen in de plus, en soms in de min.
€
€
€
Tel alle plusbedragen bij elkaar op
Tel alle minbedragen bij elkaar op
Verschil
Is het verschil positief, dan levert in uw situatie het duurzaam gescheiden gaan leven u nu
een financieel voordeel op. Als de uitkomst negatief is, hebt u dat voordeel niet. Wat het
financiële aspect betreft kunt u beter alles bij het oude laten.
4
Bijlage
Alle al ingevulde bedragen gelden in 2012. Elk jaar worden deze bedragen aangepast.
Gehuwd: hiermee wordt de huidige situatie bedoeld, de situatie voor een samenwonend echtpaar.
DGL: Dit is het bedrag dat van toepassing zou zijn als u zich laat registreren als duurzaam gescheiden
levend. DGL is de afkorting voor duurzaam gescheiden leven.
A. AOW-pensioen. De netto bedragen (met heffingskorting) van het AOW-pensioen zijn al ingevuld.
Het verschil is ook meteen zichtbaar.
Uzelf
Uw partner
Gehuwd
€ 698,72
€ 698,72
DGL
€ 1.003,26
€ 1.003,26
Verschil
+ € 304,54
+ € 304,54
Verschil totaal
+ € 609,08
B. Ander pensioen. Vul de bedragen in die u bij navraag van uw pensioenfonds hebt ontvangen.
Uzelf
Uw partner
Gehuwd
€
€
DGL
€
€
Verschil
+/+/-
Verschil totaal
+/-€
C. Heffingskorting. In deze tabel staat het bedrag van de alleenstaande ouderenkorting
Uzelf
Uw partner
Gehuwd
€0
€0
DGL
€ 35,08
€ 35,08
Verschil
+ € 35,75
+ € 35,75
Verschil totaal
+ € 71,50
D. eigen bijdrage AWBZ. Vul de bedragen in van de opgave van het CAK (brief of via website).
Uzelf
Uw partner
Gehuwd
€
€
DGL
€
€
Verschil
+/+/-
Verschil totaal
+/-€
E. eigen bijdrage Wmo
Uzelf
Gehuwd
€0
DGL
€
Verschil
-€
Verschil totaal
-€
Verschil
+/-€
Verschil totaal
+/-€
F. aanvullende bijstand / langdurigheidstoeslag
Uzelf
Huidig bedrag
€0
DGL
€
G. Kwijtschelding of vermindering lokale en regionale belastingen
Uzelf
Gehuwd
€0
DGL
€
Verschil
+/-€
H. Huurtoeslag
5
Verschil totaal
+/-€
Uzelf
Gehuwd
€0
DGL
€
Verschil
+ €
Verschil totaal
+ €
Gehuwd
€0
DGL
€
Verschil
+ €
Verschil totaal
+ €
H. Zorgtoeslag
Uzelf
6
Aan het CAK
Postbus 84015.
2508 AA ‘s-Gravenhage
Plaats …………….
Datum ……………
Betreft: hoge eigen bijdrage AWBZ - instelling
Geachte heer, mevrouw,
Hierbij wend ik me tot u met het verzoek om een voorbeeld berekening te maken van de
hoge eigen bijdrage AWBZ van mijn partner.
Van de Sociale Verzekeringsbank heb ik namelijk een brief ontvangen waarin de
mogelijkheid van een wijziging in mijn AOW-pensioen wordt genoemd; namelijk dat mijn
partner en ik beiden een ongehuwdenpensioen ontvangen. Dit heeft gevolgen voor de eigen
bijdrage voor de zorginstelling waar mijn partner verblijft.
Voordat we een keuze maken, wil ik daarom graag weten hoe hoog de eigen bijdrage AWBZ
wordt als wij beiden een ongehuwdenpensioen ontvangen. Dit mede gezien het feit dat
volgens de beleidsregels van de Sociale Verzekeringsbank een eenmaal gemaakte keuze
definitief is. Ik begrijp dat de eigen bijdrage gebaseerd wordt op het peiljaar van het tweede
kalenderjaar voorafgaand aan dit jaar. Gaarne ontvang ik een berekening op basis van ieder
AOW-pensioen naar de alleenstaandennorm.
Gegevens van mijn partner:
Naam:
………………………………….
Geboortedatum:
………………………………….
BSN-nummer (sofi): ………………………………….
Gegevens van de zorginstelling:
Naam:
………………………………….
Plaats:
………………………………….
Adres:
………………………………….
Onze inkomensgegevens:
Naast de AOW hadden we de inkomsten uit aanvullend pensioen bruto per jaar over het
peiljaar 2010:
Partner
€
Ondergetekende
€
Hartelijk dank voor de moeite.
Met vriendelijke groeten,
(handtekening)
(naam)
(adres)
(Bewaar een kopie van deze brief voor uw eigen dossier)
7
Nuttige adressen
ANBO
Postbus 18003, 3501 CA Utrecht
Tel.(030) 233 00 60 (algemeen),
(030) 233 00 88 (Advieslijn)
Internet: www.anbo.nl
Belastingtelefoon
Het adres van de Belastingafdeling en
Inspectie waar u onder valt, kunt u opvragen
via de belastingtelefoon: Tel. (0800) 0543
Internet: www.belastingdienst.nl en
www.toeslagen.nl
(ook voor informatie en het bestellen van
folders)
CAK
Postbus 84015, 2508 AA ’s-Gravenhage
Informatielijn
(0800) 0087 (zorg met verblijf)
(0800) 1925 (Wmo)
(0800) 1925 (zorg zonder verblijf)
www.hetcak.nl
Sociale Verzekeringsbank (SVB)
Postbus 1100, 1180 BH Amstelveen
Tel: (020) 656 56 56
Internet: www.svb.nl
8