Griekenland (750-490 BCE) De bazen onder elkaar Nieuwe idealen

Niet alle filosofie begint bij Plato
Griekenland (750-490 BCE)
Maieutiek college 2
Theo Meereboer &
Petra Bolhuis
Maieutiek 2016-college-2
Tijdbalk
800 - 480 BCE.
480 - 323 BCE.
323- 31 BCE.
31 BCE- 500
Maieutiek 2016-college-2
(naar de Haan en Mols, Cultuurgeschiedenis van de oudheid, wbooks2011)
Archaïsche periode ( 2 Perzische oorlog)
Klassieke periode ( dood Alexander de Grote)
Hellenistische periode
Romeinse periode (529 sluit de laatste fil.
de
School)
• Voor meer info bijvoorbeeld;
http://flinterm.home.xs4all.nl/Grieksegeschiedenis-in-vogelvlucht.html
Stedelingen in Griekenland m.n.
Athene
• Leven in de stadstaat als vrije mannen,
• De mens is goed, de goden zijn wispelturig en
onbetrouwbaar.
• Waar gaat men zich op richten?
• Het goede leven.
• Wat is daarvoor nodig?
Maieutiek 2016-college-2
Maieutiek 2016-college-2
De bazen onder elkaar
Nieuwe idealen
• Hiërarchie wordt doorbroken!
• Zoeken naar goede staatsvorm. Democratie (af
en aan)
• De belofte van geen geweld.
• Dit geeft innerlijke diepte en verandering van
gedrag; Immers wat doe je met de energie van
de impuls die je niet onverkort uit mag
voeren?
• Vrije man kan doen wat hij wil. Hij volgt zijn eigen
ethos en in het verlengde van het overleefbewustzijn is
hij een held als hij sterk en machtig is. Zijn eventuele
bevoorrechting door de goden draagt alleen maar bij
aan zijn heldenstatus.
• In de stadstaat ontstaan nieuwe idealen zoals
gelijkmoedigheid, eudaimonia en apatheia,
• Held is hier niet langer de strijder, maar in een
‘umwertung aller werte’ wordt degene die het goede
leven kan leven als stedeling, het nieuwe morele
voorbeeld.
Maieutiek 2016-college-2
Maieutiek 2016-college-2
Filosofen
• De wereld wordt ingewikkeld, dus komen er
leermeesters voor jonge mannen die net als
hun vader bestuurders moeten worden.
• Leiding kunnen geven is je eigen leven vorm
kunnen geven.
• Kennis ………………....Sofisten,
• Levensstijl……………..Socrates, Diogenes
Socrates, Plato
• Socrates (470-399)markeert het moment dat de filosofie
niet meer gaat over kennis van de oergrond, maar over
zelfreflectie.
• Plato (427-347 ) schreef de dialogen op waarin Socrates
spreekt met tijdgenoten.
• Vandaag de dag gaan we er van uit dat het in de eerste
werken om verslagen van echte gesprekken gaat. In het
latere werk schrijft Plato meer zijn eigen visie.
• Socrates krijgt de gifbeker.
• Plato wil daarna een staat waarin mensen als Socrates
kunnen gedijen, de democratie is dat in zijn optiek niet.
• Plato sticht ‘De Academie’; de eerste filosofische school in
de westerse traditie
Maieutiek 2016-college-2
Maieutiek 2016-college-2
Plato
Aristoteles 384-321
• Leerling van Plato.
• Sticht later een eigen school (peripatetische
school, naar de wandelgang van het Lyceum)
• Aan de ene kant veel minder politiek dan
Plato; filosofie omwille van de theorie
• Aan de andere kant veel praktischer dan Plato;
geen kennis vanuit de ideeënwereld, maar
kennis door observatie van alles wat er is.
• Inspirator van westerse wetenschappen.
De dialoog
Grotallegorie
Ideeënleer
De mens als
wagenmenner
• De staat
•
•
•
•
Maieutiek 2016-college-2
Maieutiek 2016-college-2
Aristoteles
Cynici en sceptici
• Aristoteles is de eerste van wie we weten dat
hij een denksysteem ontwikkelt om daarmee
zijn kennis te ordenen. Logica, Syllogisme.
• Observaties van de natuur,
• De weg van het midden,
• Doeloorzakelijkheid en potentie
Maieutiek 2016-college-2
• Phyrrho van Elea 360-270BCE Een
grondlegger van het scepticisme,hij heeft
vermoedelijk niets zelf geschreven.
• Diogenes van Sinope (404- 323 BCE)
beroemdste cynicus. Leefde volgens
overlevering in een ton. Cynicus stamt af van
hond.
Maieutiek 2016-college-2
Hellenistische scholen
• De Academie van Plato (427- 347) gesticht in
388 BCE(tot 529 !)
• De Tuin van Epicurus (342-271) sticht de tuin
in 306BCE v Chr. (Epicuristen of Hedonisten)
• De Stoa van Zeno (335-265) oprichter van de
Stoïcijnen.
• Het Lyceum van Aristoteles (384-322) gesticht
in 335 BCE.
Maieutiek 2016-college-2