Niet alle filosofie begint bij Plato

28-2-2016
Moderne filosofie
Niet alle filosofie begint bij Plato
Maieutiek college 6
Theo Meereboer &
Petra Bolhuis
•
•
•
•
•
Descartes (1596-1650)
Ik maak de werkvloer leeg.
Ik kan aan alles twijfelen,
Maar als ik twijfel dan is er altijd een ‘ík’.
Met Descartes wordt het mechanistisch,
mathematisch wereldbeeld hét
verklaringsmodel (alle zijn is één groot
mechaniek)
Maieutiek 2016-college-6
Maieutiek 2016-college-6
Gevolg
Rationalisten ( geest heeft primaat)
• Religie verandert van theïsme naar deïsme,
• Religie wordt in later stadium geloof i.p.v.
verklaringsmodel,
• Scheiding lichaam- geest komt tot stand,
• Wetenschappelijke revolutie,
• Filosofie gaat uiteen in rationalisme
(systeemfilosofie) en empirisme (kentheorie) ,
• De wereld komt los van het denken te staan.
• Spinoza (1632-1677); radicaliseert Descartes en
maakt de natuur=God tot basis van een
gedetermineerde wereld. Begrijpen wat is, maakt
dat je daarin de passende plaats kunt innemen.
• Leibnitz(1646-1716);materie is proces, dus alles
in de natuur is voortdurend in verandering en
wisselwerking met elkaar. Elke monade
weerspiegelt alle andere monaden en in die
enkele monade is de gewaarwording . Zag zelf
verbanden met het Chinese denken.
Maieutiek 2016-college-6
Maieutiek 2016-college-6
Empiristen (zintuigen hebben primaat)
Hume (1711-1776)
• Locke (1632-1704); wij zijn tabula rasa en
waarnemen+ reflectie vult ons bewustzijn met
inhoud over de eigenschappen (maar niet de
substantie!) van de wereld.
• Heel liberaal, omdat we alleen eigenschappen
kunnen kennen, moeten we maar aannemen
dat er een God en een iets is waar de
eigenschappen toe behoren, maar weten
doen we het niet.
• Het begrip substantie is constructie van het
verstand. Er zijn innerlijke en uiterlijk
waarnemingen en daarna gaat het verstand
verbanden leggen.
• Alle causale verbanden zijn het gevolg van het
verstand. Het idee dat waargenomen zaken
zich zullen herhalen zijn custom and belief.
Maieutiek 2016-college-6
Maieutiek 2016-college-6
1
28-2-2016
Pogingen om de kloof te overbruggen
Hegel (1770-1831),
• Kant (1724-1804) ; De wereld an sich is
onkenbaar, maar de wereld zoals die door ons
wordt waargenomen kennen wij door een
combinatie van rationaliteit en empirische
waarneming.
• Rousseau (1712-1778); wil terug naar de
natuur, alle cultuur is pervertering van de
goede natuur van de mens.
• Hegel gaat uit van de Geest die zich
veruitwendigt in een proces waarin deze
zichzelf wil begrijpen. Wij met ons denken
maken deel uit van dat proces.
• These- antithese synthese
• Uiteindelijk heffen wij mensen onszelf op naar
het Absolute of de Geest, zodra wij het
denken ver genoeg hebben beoefend.
Maieutiek 2016-college-6
Maieutiek 2016-college-6
Marx (1818-1883)
Relatie met andere denkwijzen
• Marx draait het denken van Hegel om en stelt
dat het proces van begrijpen op aarde moet
gebeuren en op aarde haar gevolgen zal
hebben.
• Het is niet de geest die zich veruitwendigt, het
is de materialiteit die tot geest ( ideeën en
cultuur) komt. Onderbouw bepaalt
bovenbouw.
• Eerst vooral aandacht voor China.
• Daarna aandacht voor het hindoeïsme en
boeddhisme.
• Reizigers en daarna vooral Jezuïeten.
• Vertalingen die beschikbaar komen zijn
belangrijk
• Christendom, kolonialisme en teleurstelling
over westers denken bepalen houding
tegenover oosters denken
Maieutiek 2016-college-6
Maieutiek 2016-college-6
Andere houding kolonialisme
Wat achtergronden
• In de eerste jaren van het kolonialisme (1500-1850) was er sprake
van handelskolonialisme, dat wil zeggen dat er voornamelijk
handel werd gedreven met de kolonie. Deze handel was wel
oneerlijk en vooral gericht op de verrijking van het moederland.
Ook waren het toen nog aanlegplaatsen op een lange zeeweg naar
het verre oosten om voedsel en water te verversen.
• Na 1850 komt er een andere vorm van kolonialisatie bovendrijven,
namelijk het exploitatie-kolonialisme, waarbij de kolonie volledig
werd uitgebuit, geëxploiteerd door het moederland. Er is dan
sprake van roofbouw op de kolonie. Deze vorm van kolonialisme
werd voornamelijk toegepast in Afrika en Azië. Na 1850 waren
vooral Frankrijk en Engeland de meest actieve landen met de
meeste koloniën, maar ook Portugal, Duitsland, Nederland en
België hadden één of meerdere koloniën.
• Bron; http://wiki.omopedia.nl/Kolonialisme
Maieutiek 2016-college-6
• http://www.human.nl/durf-te-denken/2013/ren-descartes.html
(Andere genoemde filosofen kun je ook bekijken bij human)
• http://www.husserl.nl/index.php/publicaties/14artikel/maatschappij/183-de-nederlandse-verbeelding-vanchina-door-de-eeuwen-heen-orientalisme
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Westerse_opvattingen_over_
Tibetaans_boeddhisme
Maieutiek 2016-college-6
2