Presentatie Sociale Alliantie, Beilen, 9 november 2011

Joep van Zijl
Presentatie Sociale Alliantie, Beilen, 9 november 2011
1.
Cordaid is vooral bekend als internationale ontwikkelingsorganisatie en werkt internationaal
aan armoedebestrijding maar heeft ook in Nederland een programma armoedebestrijding.
Het programma heeft een lange traditie die al startte in 1914 bij de opvang van Belgische
vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Met de fusie in 2006 met de Bond Zonder
Naam is het programma verder versterkt en uitgebreid.
2. Enkele jaren terug is Cordaid ook lid geworden van de Sociale Alliantie. Cordaid is
verontwaardigd over het feit dat wereldwijd sprake is van armoede, sociale ongelijkheid en
sociale uitsluiting. We zien in de wereld allerlei globale problemen als klimaatverandering,
migratie, energievoorziening en sociale ongelijkheid tussen en binnen landen. In India bv is
een grote rijke bovenlaag van 300-400 miljoen mensen, een middenlaag van 300-400 miljoen
mensen en een grote groep van 200-300 miljoen armen onder de armoedegrens. Het land
zou zelf zoveel meer kunnen doen aan armoedebestrijding en sociale gelijkheid. Ik geloof
dan ook in de kracht van mensen en gemeenschappen om zelf initiatief te nemen.
Ook in Europa is de armoede groeiend (volgens Caritas Europa en in kader Zero Poverty
Campaign > 70 miljoen mensen op of onder de armoedegrens), in de krant stond van de
week een stuk over groeiende armoede in de VS (van 45 miljoen naar 49 miljoen mensen). In
Nederland kent u het armoede rapport van Disk/Arme kant van Nederland.
3. Tegen de armoede komen overal in de wereld mensen in Verweer, zie de occupy movement.
Verontwaardiging en schaamte binden ons in de sociale alliantie. In een recent artikel
spreekt men van collectief egoïsme (Crisis resultaat van collectief egoïsme, Podium trouw, 20
oktober 2011)en we kennen de uitwassen van hebzucht in het bankwezen. De rellen in
Engeland kunnen een voorbode betekenen van sociale onrust die uitgroeit tot sociaal
conflict.
4. We zien dat in Nederland de bezuinigingen alle lagen van de bevolking treffen, vooral de
mensen aan de onderkant van de samenleving die rond moeten komen van sociale
voorzieningen waarop fors gekort wordt; ook de pensioenen staan onder druk. Door de
keuzes van dit kabinet pakken die bezuinigingen extra zwaar uit bij de armsten en groeit de
armoede. De Euro crisis zal nog meer druk zetten op bezuinigingen. Bij deze keuzes voor
bezuinigingen blijven bepaalde zaken uit beeld zoals hypotheekrente aftrek voor hoge
inkomensgroepen.
5. Ik denk dat we niet om die bezuinigingen heen komen en dat we lastige jaren gaan krijgen.
We leven in een koude, ijzige periode. Dat noopt ons tot nog meer onderlinge solidariteit en
inzet voor elkaar en voor nieuwe initiatieven. We hebben het getij niet mee in de
samenleving van de “ik- kultuur” en waar kerken –met name de katholieke kerk- meer
gericht is op zichzelf en diaconie en caritas niet beschouwt tot haar corebusiness. We
moeten elkaar blijven bemoedigen in onze solidariteit met de armen.
6. Die keuze voor vernieuwing vergt dan ook dat we niet alleen in verweer komen maar nieuwe
initiatieven nemen. Ik was 2 weken terug in Den Bosch bij een initiatief voor vrouwenopvang
waar samengewerkt wordt met de woningcorporatie en gemeente om een aantal woningen
te verkrijgen waar de vrouwen zelfstandig kunnen gaan wonen. Er is volop fondsen geworven
en men kreeg ondersteuning en subsidie van het bedrijfsleven voor inrichting van de
appartementen. Geslaagd initiatief waarmee we klappen van bezuinigingen op kunnen
vangen. Ik zie vele grijze haren in dit gezelschap, de uitdaging is om de samenleving in
beweging te brengen in solidariteit, dat we zelf meer verantwoordelijkheid nemen voor zorg
en armoedebestrijding (zoals voedselbanken en Sociale restaurants) want van de overheid
hoven we het voorlopig niet te verwachten.
7. De uitdaging is jonge en nieuwe mensen in beweging te brengen voor nieuwe initiatieven. Ik
citeer in dit verband uit de laatste uitgave van Ondersteboven (uitgave van Arbeidspastoraat
Disk, nr 4-11):
Mensen gevraagd
Mensen gevraagd om vrede te leren
Waar geweld door de eeuwen model heeft gestaan
Mensen gevraagd die de wegen markeren
Waarop alles wat leven heeft verder kan gaan
Mensen gevraagd om de noodklok te luiden
En om tegen de waanzin de straat op te gaan,
Mensen gevraagd om de tekens te duiden
Die alleen nog moedwillig zijn mis te verstaan
Mensen gevraagd om hun nek uit te steken
Voor een andere tijd en een nieuwe moraal
Mensen om ijzer met handen te breken
Ook al lijkt het ondoenlijk en paradoxaal
Mensen gevraagd die in naam van de vrede
Voor behoud van de aarde en al wat daar leeft,
Wapens ook zelf tot een ploeg willen smeden
Voor een oogst die aan allen weer overvloed geeft
Mensen gevraagd,
Er worden mensen gevraagd.
Dringend mensen gevraagd,
Mensen temidden van mensen gevraagd
Ter afsluiting het Chinese gezegde: de huidige generatie plant de boom, zodat de volgende generatie
van de schaduw kan genieten.