Uitvoeringsprogramma Biobased Greenports

VZHG congres
workshop bio-economie
30 oktober 2015
Even voorstellen
Carolien Huisman
 Chemie:
universiteit Leiden, promotie TU Delft
 Ervaring
beleidswerk: provincie Zuid-Holland
 Stichting
Biobased Delta Zuid-Holland: programmamanager
 InnovationQuarter:
business developer chemie
Jeroen Ververs

Bestuurskunde: Radboud Universiteit in Nijmegen

Ervaring in advieswereld en openbaar bestuur

Regio Holland Rijnland: ruimte en economie

Programma Biobased, naast energie
Onderdelen
1.
Wat is biobased en waarom werken we er aan?
De urgentie en de uitdaging
2.
Wat gebeurt er al?
De kracht van Zuid-Holland in inspirerende voorbeelden
3.
Hoe werken we en wat kunt u doen?
De instrumenten en het schaalniveau
4.
Discussie
Wat is de Biobased Economy?
Nieuwe non-food
toepassingen van biomassa
Wel food, feed, textiel,
papier?
Dan heet het bioeconomie.
Circulaire economie: sluiten van kringlopen
Hoe gaan we om met grondstoffen? Europa noemt ‘resourceefficiency’ één van de grote ‘societal challenges’.
Relatie tussen biobased economy en
circulaire economie
Terug naar de biomassa
Wat kan je ermee doen?

Opeten

Verbranden

Vergisten

Vergassen

Omzetten in biobrandstoffen

Inzetten als chemische grondstof

Interessante stoffen eruit halen
Cascadering: waardevolle toepassingen hebben
voorrang

Biomasa-piramide of F-ladder
Biobased economy is cross-sectoraal thema
biomassa-pyramide
Biomassa genoeg? Ja!

Wereldwijd productie voedsel 5 maal groter dan materialen,
afvalstroom 10 maal groter

Technologie in opkomst die reststof als grondstof gebruik

Toekomstige oplossing: landbouw produceert voedsel +
materialen (reststof).

Duurzaam en zonder conflict met voedselproductie

Zorgvuldige afwegingen en transitiestappen noodzakelijk!

Transitie naar circulaire economie moet worden
gestimuleerd
Transitie in beginfase: kleine stappen,
die soms suboptimaal zijn
Daarnaast is biomassa lastig

Bevat meestal veel water

Bederfelijk

In het algemeen niet verpompbaar

Moet voorbewerkt worden

Komt op verschillende plekken vrij

Niet het hele jaar beschikbaar

Niet altijd van dezelfde kwaliteit

Moeilijk te ontsluiten

Bestaat uit verschillende componenten
Kortom: niks voor chemici, laat die biologen het maar houden!
Toch maar even doorbijten!
De wereld zoals hij nu is blijft
namelijk niet bestaan.
De huidige chemische sector staat onder
druk….

Internationale concurrentiepositie verslechtert

Weinig (stabiele) incentives voor vergroening

Internationale bedrijven vaak alleen productie: innovatie geen
prioriteit

Weinig herinvesteringen en nieuwe investeringen.

Gaat nog te goed met havens (overslag, bulk) voor transitie

Hoge energieprijzen, fluctuerende grondstofprijzen

Lage toegevoegde waarde
per kilo product
15
…en heeft een nieuw perspectief nodig
olie
suiker
grondstoffen
hout
ambities
drivers
Business case
eiwit
systeem
investeringen
Groene bouwstenen
drop-in
Projecten
Economische perspectief
16
De huidige tuinbouwsector staat onder
druk….
17
…en heeft een nieuw perspectief nodig
18
Motieven om aan Biobased Economy te
werken
planet



Nieuwe
verdienmodellen,
hoogwaardiger gebruik
Chemische sector onder profit
druk; nieuw perspectief
Tuinbouwsector onder
druk; nieuw perspectief

CO2 en
klimaatverandering

Plastic soup
Duurzaam
=
volhoudbaar
people

Olie raakt op en
wordt geleverd door
instabiele regio’s

Behoud van banen

Maatschappelijke
issues
Zuid-Holland:economisch
sterke regio
Amsterdam
Greenports
• largest
in the world
Schiphol
Airport
• 5300 ha flowers, plants, fruits, vegetables, trees, flower bulbs
• leading in technolgy for crop growing and inward processing
• strong cluster
• production value: 8 billion euro/year
Greenport
Mainport
Den Haag
Knowledge axis
Knowlegde
Rotterdam
World class knowledge development in:
• Life & Health Sciences
• Space technology
• Water & Delta technology
• Biotechnology and Chemistry
Mainport Rotterdam
•
•
•
Number 11 in the world, largest in Europe
435 mio tons freight shipped in 2011 and growing
Ambition to become 'Europe's industrial cluster' and 'Global Hub' while leading the field in
efficiency and sustainability
Holland Rijnland als Biobased regio
Ontwikkeling Regionaal programma
Biobased Holland Rijnland

kansen vanuit topsectorenbeleid, na onderzoek in 2012

benutten sterke potenties regio

werken in triple helix verband en gezamenlijk ontwikkelen
innovatieve business cases

werkwijze: van onderop, organisch, inspelen op energie, krachten
bundelen, netwerken

visie: versnellen transitie naar duurzame biobased economie door
benutten potenties

Ontwikkeling van een programma
Thema’s in Holland Rijnland
Reststoffen
Solar fuels
Algen
Inhoudsstoffen
Een greep uit de initiatieven en
projecten

Grondstoffenfabriek van Hoogheemraadschap Rijnland

TopSurf

Groen asfalt

Kansen productielandschap in Rijn- en Veenstreek

Biogas bij Heineken

Solar fuels: bijmenging waterstof met groen gas

Extractenbibliotheek
Ervaringen

Transitie van onderop: laat duizend bloemen bloeien

Verbinden van triple helix partijen werkt

Kennisdelen en samenwerken met medeoverheden

Stimuleren (MKB) belangrijk, onder andere via inkoop

Procesgeld en cofinanciering overheid wenselijk,
initiatieven komen vanuit markt

Goed zicht op subsidiestromen wenselijk

Gaat langzaam, maar gestaag
Onderlinge afstemming overheden:
wat voeg je toe als overheid?
EU en Rijk
agendavorming
Provincie
kennisinfra
visie
financiering
grote
projecten
fiscale
instrumenten
Regio en gemeenten
ruimte
financiering
innovatie
programma,
thema’s en
projecten
zichtbaarheid
strategische
allianties
Wat is meerwaarde overheid? Wat kunt u
als gemeente doen?

Zoek naar biobased initiatieven in uw regio

Verbind potentiële partners

Organiseer (kennis) bijeenkomstens sluit aan op netwerk
via Biobased Delta Zuid-Holland

Stimuleren: meefinancieren in vroege fase en biobased
inkoop bij producten
Biobased Delta Zuid-Holland

Versterken positie Haven-Industrieel Complex als global hub
en industrial cluster: innovatie, clusterversterking. Schaal:
ZW-Nederland, Vlaanderen, NRW

Breder benutten Greenports in ZH: nieuwe
verdienmodellen, innovatie, specialisatie, verbinden sterkte
markt in veredeling met sterke markt in producten

Tot waarde brengen van kennis door samenwerking
kennisinstellingen met bedrijven. Versterken
kennisinfrastructuur als internationale asset

Versnippering tegengaan en toevoegen organiserend
vermogen
Ter afsluiting nog enkele inspirerende
voorbeelden
Discussievragen

Waar ziet u kansen voor uw eigen organisatie in de
Biobased Economy?
Welke thema's spelen in uw gemeente/regio?

Triple helix lijkt een magisch woord. Hoe kunnen we het
beste samen optrekken en versnellen?
Wat werkt wel en wat werkt niet?

Is de toekomst aan de oude bedrijven of aan de nieuwe?
Wie worden winnaars en wie verliezers?
Hoe kan je als overheid hierin een rol spelen?