Begrippen - Kennisinstituut Duurzaam Verpakken

Bioplastics | Begrippen
Januari 2015
Biobased (kunststoffen), bioplastics, bio
kunststoffen, biopolymeren, bio(logisch)afbreekbaar of composteerbaar, dit zijn allemaal
termen die aanduiden dat het om kunststoffen
gaat die uit een hernieuwbare bron zijn gemaakt
en/of biologisch afbreekbaar zijn. Niet elke
kunststof uit een hernieuwbare bron is
bio(logisch)-afbreekbaar/composteerbaar; en niet
elke composteerbare verpakking is van een
hernieuwbare grondstof.
Deze factsheet geeft inzicht in de gebruikte
begrippen rondom bioplastics. Hierbij wordt zo
veel mogelijk aangesloten bij de door
Wageningen Universiteit & research ontwikkelde
definities.
Biobased (content)2,4
Biobased betekend dat een deel (of percentage
van het gewicht van) een product of verpakking
gebaseerd is op biomassa. De Amerikanen
hanteren in hun ‘biopreferred’ programma de
ASTM-norm. Deze is gebaseerd op de hoeveelheid
recent opgeslagen koolstof in een product, de
zogenoemde C14-methode.
Vooruitlopend op Europese regelgeving verleent
het van oorsprong Belgische certificeringsbedrijf
Vinçotte in Europa certificaten ten aanzien van
biobased content van materialen.
Materialen met 1 ster hebben een biobased
content van meer dan 20 procent, 2 sterren meer
dan 40 procent, 3 sterren meer dan 60 procent en
4 sterren meer dan 80 procent.
Bioplastics2
Deze term wordt gebruikt voor biologisch
afbreekbare plastics en/of biobased plastics. In
het verleden werd met deze term
voornamelijk biologisch afbreekbaar plastic
aangeduid. Momenteel ligt de focus bij
bioplastics vooral op het hernieuwbare
karakter; deze plastics zijn dus niet per
definitie biologisch afbreekbaar. Zie ook het
schema uit de Introductie.
Biologisch afbreekbaar of biodegradeerbaar1
Deze term is van toepassing op polymeren, die
door micro-organismen (bacteriën of schimmels)
kunnen worden afgebroken tot water, kooldioxide
(CO2 ) en methaan (CH4). Of een materiaal
biologisch afbreekbaar is, hangt mede af van de
chemische structuur. Bepaalde polyesters kunnen
bijvoorbeeld worden afgebroken door microorganismen, dankzij de aanwezigheid van
zogenoemde esterverbindingen. Polymeren zoals
polyethyleen (PE) en polypropyleen (PP) bevatten
alleen koolstof en waterstof en kunnen niet door
bacteriën of schimmels worden afgebroken.
Het afbraakproces neemt tijd in beslag. Hoeveel
tijd, dat is afhankelijk van de omstandigheden en
het materiaal.
De term ‘biologisch afbreekbaar’ is in Nederland
niet beschermd en wordt ook gebruikt voor
degradatieroutes die niet biologisch van oorsprong
zijn (bijvoorbeeld UV-degradables,
oxodegradables, desintegratie).
Composteerbaar
Het Duitse certificeringsbedrijf DIN CERTO
vermeldt de biobased content in het logo. Beide
bedrijven baseren hun testen op ASTM D6866.
Kennisinstituut Duurzaam Verpakken | www.kidv.nl
Composteerbare plastics voldoen aan de EN13432,
een internationale norm voor composteerbare
plastics die in industriële composteringsinstallaties
(onder gecontroleerde omstandigheden)
voldoende snel afbreken. Zie verder de factsheet
Bioplastics - Composteren.
Pagina 1 van 2
Oxodegradeerbaar4
Oxodegradeerbare plastics zijn materialen waaraan
additieven zijn toegevoegd zodat ze onder invloed
van zuurstof (uit de lucht) uiteen vallen in kleine
stukjes plastic. Die blijven nog enige tijd bestaan,
maar zijn niet direct zichtbaar. Oxodegradeerbare
producten op basis van conventionele
petrochemische kunststoffen voldoen niet aan de
standaardnormen voor industriële compostering
(EN 13432) of voor homecomposting.
waarin iets moet worden aangevuld / dat iets kan
worden aangevuld, wil nog niet zeggen dat het
daadwerkelijk wordt aangevuld. Of iets
hernieuwbaar is, hangt dus af van de snelheid van
gebruik én de mate waarin het wordt aangevuld.
De term hernieuwbaar wordt daarom steeds
minder gebruikt. Er is voorkeur voor het begrip
biobased – ‘derived from biomass’. In het
Nederlands: gemaakt van/ontleend aan biomassa.
Petrobased
3
Recyclebaar
Recycling is het in een productieproces opnieuw
verwerken van afvalmaterialen voor het
oorspronkelijke doel of voor andere doeleinden,
met inbegrip van composteren en vergisten,
uitgezonderd de terugwinning van energie (artikel
3.7 van de Richtlijn 94/62/EG van het Europees
Parlement en de Raad van 20 december 1994
betreffende verpakking en verpakkingsafval).
Hernieuwbaar
In de concept Europese norm prEN 16575 ‘Biobased products – Vocabulary’ wordt een
hernieuwbaar materiaal omschreven als een
materiaal dat is gevormd uit biomassa en dat
onophoudelijk kan worden aangevuld. De term
‘hernieuwbaar’ leidt altijd tot discussie. De tijd
Op basis van fossiele grondstoffen, zoals aardgas,
aardolie of steenkool.
------------------------------------------------------------------In het dossier bioplastics zijn de volgende
factsheets verschenen:









Introductie
Begrippen
Composteren
Bio-PET
BioPE
PLA
Zetmeelplastics
Ontwikkelingen in de markt
Dilemma’s rondom biobased
U kunt de factsheets downloaden op de site van
het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken,
www.kidv.nl (Kennis – Factsheets).
Bronnen:
1
Wageningen Universiteit & research
2
Biobased plastics 2012, Christiaan Bolck, Jan Ravenstijn en Karin Molenveld, pagina 10
3
Basisdocument monitoring verpakkingen (2013-2022) Versie 1.0, augustus 2013, Rijkswaterstaat
4
Catalogus biobased verpakkingen 2014, Karin Molenveld en Martien van den Oever
Interessante links:
 https://www.wageningenur.nl/nl/show/Biobased-plastics-2012-een-update-van-een-snel-groeiendegroene-bedrijfstak.htm
 https://www.wageningenur.nl/nl/nieuws/Wageningen-UR-presenteert-Catalogus-BiobasedVerpakkingen.htm
Disclaimer. Aan het opstellen van deze factsheet heeft het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken de grootst mogelijke zorg besteed. Aan de
teksten kunnen geen rechten worden ontleend.
Kennisinstituut Duurzaam Verpakken | www.kidv.nl
Pagina 2 van 2