EcoCircles

Het ontwikkelen van groen-blauwe netwerken levert voor diverse partijen profijt
op. De partijen ontdekken dat hun belangen ruimtelijk samenvallen in dezelfde
landschappelijke structuur. Daardoor ontstaan coalities en wordt helder wie er
gemeenschappelijke belangen en conflicterende belangen hebben. Het concept van
een groen-blauw netwerk geeft aanleiding tot coalitievorming omdat de partijen iets
aan elkaar hebben. (uit: Groen-blauwe netwerken in duurzame gebiedsontwikkeling, Paul Opdam)
EcoCircles
economische/ecologische joint ventures
in de Veenkolonien
Half ondergrondse
woningen in aarden wal
Woon-/gebruiks
gedeelte
EcoCircles: een economische/ecologische
joint venture
Kan iets zowel doel als middel zijn? Dit lijkt onlogisch, maar is o.i. toch
het geval wat betreft het EcoCircle-concept.
•
het EcoCircle-concept is een ruimtelijk ontwerp/plan, waarin
slimmer beheer van water op integrale wijze gecombineerd
wordt met betaalbaar en duurzaam wonen, werken en
recreëren, en met natuur- en gebiedsontwikkeling,
•
Natuurgedeelte
met plas
Het concept EcoCircle is ook de motor (of, beter, katalysator),
voor het proces van gebiedsontwikkeling.
EcoCircle-concept als ruimtelijk ontwerp/plan. Het basisconcept van
de Project EcoCircle bestaat uit een cirkel met een middellijn van ca.
200 meter (kan variëren ), welke door een aarden wal (ca. 3,5 m. hoog,
15 m breed) grofweg verdeeld is in 2 gedeelten. De ene helft bestaat
volledig uit natuurgebied en een plas, het andere gedeelte krijgt een
bestemming op het gebied van wonen, werken, recreëren of
maatschappelijke voorziening. Een belangrijk element in het
EcoCircle-project wordt gevormd door de (half-) ondergrondse
woningen in de aarden wal. De voordelen hiervan zijn evident: lage
bouwkosten, enorme energiebesparing, geweldige geluidsisolatie,
geen visuele vervuiling van het landschap. Het is de bedoeling dat in
de
aarden
scheidingswal
deze
half
ondergrondse
bebouwing/behuizing wordt gerealiseerd, op een zodanige wijze dat
een doorkijk naar het natuurgebied mogelijk wordt. Door gebruik te
maken van warmtepompen, zonnepanelen en biogas(geleverd door
agrariërs) zijn EcoCircles zelfvoorzienende woonenclaves.
Een EcoCircle kun je zien als stand-alone-project, maar vormt wat ons
betreft ook de bouwsteen van een groter visioen: de transformatie van
de Veenkoloniën tot een landschap van linten, vergezichten, lussen en
cirkels. Hoe?:
•
door het beekherstel van Hunze, Runde/Ruiten Aa (in hun
historische loop) en meandering van aanpalende kanalen
(voor zover ze geen onderdeel vormen van een vaarroute), en
•
het plaatsen van tientallen EcoCircles aan deze waterlopen.
Wat willen we met EcoCircles in de Veenkoloniën bereiken? Het
toekomstbeeld van de Veenkoloniën wordt gekenmerkt door een sterk
vergrijsde en dunbevolkt landschap met een beperkt aantal
bedrijfstakken (landbouw, energie en zorg). Onze ambitie is om er een
aanvullend (en kleinschaliger) toekomstbeeld naast te zetten. Door
middel van EcoCircles willen we namelijk:
•
voldoende natuurlijke waterbuffers realiseren
•
agrariërs kansen bieden op alternatieve inkomensbronnen
•
allerlei maatschappelijke voorzieningen behouden door
gemeenschappelijke en centrale voorzieningen in EcoCircles
op te nemen, op strategische knooppunten in de regio.
•
de Veenkoloniën transformeren tot een uniek landschap van
linten, vergezichten, lussen en cirkels, met een forse
uitbreiding van natuur, biodiversiteit en versterking van de
ecologische hoofdstructuur.
Door de synergie van bovenstaande elementen ontstaan in deze regio
mogelijkheden voor uniek/duurzaam/ betaalbaar wonen, werken en
recreëren met de broodnodige stimulansen voor de werkgelegenheid,
bedrijvigheid en instroom bewoners.
Te ambitieus of zelfs ondenkbaar? Vergist u zich niet: ‘the world is
changing!’ De grootste barrière voor gebiedsontwikkeling van deze
regio (de geografische afstand tot de Randstad) zal binnen afzienbare
termijn volledig verdampen door de razend snel voortschrijdende
‘total online world society & economy’.
Daarmee kunnen de
Veenkoloniën dan hun belangrijkste troefkaart voor de toekomst goed
gaan inzetten door in te spelen op de groeiende maatschappelijk trend
van ‘quality of life’ (het nieuwe werken, small communities in a big
world, cocooning, rust, ruimte en natuur e.d.).
Duurzaamheid wordt ook steeds belangrijker en we zien al een
volgende fase in ‘verantwoord leven’ ontstaan: het streven naar
zelfvoorziening. En een drang tot energiezuinig wonen. Verder
signaleren we meer en meer integraal en synergetisch denken over
landbouw, natuur, ruimtelijke ordening, waterbeheer, recreatie e.d. De
tijd van aparte (of zelfs concurrerende) ontwikkelingen (en
investeringen) op al deze deelterreinen is voorbij.
Zoals al eerder gesteld is het EcoCircle-concept niet alleen een
ruimtelijk ontwerp, maar ook een motor en katalysator in het
transformatieproces. Daadwerkelijke transformaties zullen o.i. alleen
slagen als er ‘economische en ecologische joint ventures’ worden
gesmeed
d.w.z.
samenwerkingsverbanden
tussen
bewoners,
ondernemers, overheid, en natuur-/water-organisaties. Voor zo’n
‘joint venture’-strategie heb je een katalysator nodig: iets wat
initiatieven, participatie en samenwerking op lokaal/regionaal niveau
oproept, bundelt en richting geeft: EcoCircles!
Waarom is het EcoCircle-concept die krachtige katalysator in
gebiedsontwikkeling van de Veenkoloniën?:
 Er zijn zeer vele gebruiks- en inrichtingsmogelijkheden binnen
een EcoCircle. Hiernaast een indicatief overzicht. Voor elk wat
wils.
 Het EcoCircle-concept speelt in op de trends van ‘quality of
life’, slowlife, duurzaamheid en autarkie en maakt betaalbaar
wonen, werken en recreëren in een unieke setting mogelijk.
 Het EcoCircle-concept bevat een integrale benadering van
waterbeheer en natuurontwikkeling en wonen/werken/
recreëren. Dit biedt kansen op verrassende vormen van
samenwerking en cofinanciering tussen verschillende partijen
en organisaties.
 Het EcoCircle-concept doorbreekt de traditionele beknellingen
van de ruimtelijke ordening (d.w.z. hokjes-denken: hier
wonen, daar werken en verderop wat natuur e.d.). Een nieuwe
inrichting van ruimte wordt mogelijk, met alle kansen van dien
voor innovatief wonen, werken en recreëren.
 Een EcoCircle vormt ook de bouwsteen van een groter project:
de transformatie van de Veenkoloniën tot een landschap van
linten, vergezichten, lussen en cirkels. Het maakt een flexibele
groeistrategie mogelijk, van ‘klein willen beginnen, maar
groots durven te eindigen’.
Het concept EcoCircles roept creativiteit, initiatief en samenwerking
op tussen bewoners, betrokkenen en belanghebbenden en is daarmee
katalysator, platform en motor voor verrassende lokale en regionale
ontwikkelingen op vele fronten in de Veenkoloniën.
Hoe willen we specifiek het EcoCircle-concept als katalysator gaan
inzetten en hoe willen we economische/ecologische joint ventures
smeden? Ons stappen- en communicatieplan is schematisch in de
bijlage weergegeven.
Het land van linten en vergezichten, lussen en cirkels:
In 2050 hebben de Veenkoloniën een andere naam: het land van linten,
vergezichten, lussen en cirkels. Vanuit de lucht kun je her en der tientallen
hele grote cirkels in het landschap onderscheiden. Toeristen maken
rondvluchten om dit te kunnen aanschouwen en landen dan bij een van
deze cirkels. Het bijzondere is dat, vanaf het maaiveld gezien, deze cirkels
volledig opgaan in de omgeving: de bewoners houden nu eenmaal van
vergezichten.
Vanaf het sportvliegveldje lopen de toeristen naar de cirkels. Een mooie
wandeling langs de lanen in een weids landschap. Gekwaak van kikkers
als je langs de cirkels loopt. Op het water een fuut. Achter de beboste
aarden wal ontdek je een verscholen restaurantje. Ze drinken een kop
koffie. Bij de volgende cirkel een aantal recreatiebungalows, En bij de
derde cirkel een half-ondergronds zalencentrum. Een aantal zakenlieden
komt rustig wandelend uit het centrum en wijzen in de lucht. Een sperwer.
Waarschijnlijk hebben ze net een teamtraining achter de rug en halen hun
slaapspullen uit de bungalows. De toeristen lopen het pad af. Een aantal
jongeren op de fiets komt hen tegemoet (club in het zalencentrum). In de
verte zien ze een stel dat naar het restaurant loopt. Een boer groet hen
vriendelijk en gaat verder met het beheer van de waterkant.
Installatie ‘making things
happen’-taskforce
(met mandaat provincies en
lokale overheden)
Aanleg
Pilot
EcoCircle
in 2013
Stappen- en communicatieplan
1
2
Taakstelling:
 Identificeren geschikte locatie
en bestemming voor pilotEcoCircle.
 Wegnemen ‘hobbels’ rondom
ruimtelijke ordening en
bestemmingsplannen
 Financiering pilot-EcoCircle
regelen
 Aanleg en bouw pilot
EcoCircle begeleiden
 Organiseren economical/
ecological joint ventures
De kunst van het smeden van joint
ventures
Taskforce is regievoerder in proces van kijken,
zoeken en ontdekken. Niet door in eerste
instantie zelf plannen te ontwikkelen, maar door:
 inwoners, betrokkenen en
belanghebbenden en andere partners
bewust te maken van dit concept,
 een ideeënstroom op gang te brengen,
 joint ventures tussen partijen smeden
en
 faciliteren bij de realisatie van kansrijke
inrichtings- en gebruiksmogelijkheden
van EcoCircles.
3
4
5
6
7
Ga als Taskforce met de agrariërs en
lokale ondernemersvereniging praten
over dit concept. Beleg een bijeenkomst
met de lokale volksvertegenwoordigers.
Ga in gesprek met het waterschap en
natuurorganisaties. Haal de wethouders
en ambtenaren erbij. Koppel organisaties
en mensen aan elkaar. Gooi de steen in
de vijver en oogst ideeën en initiatieven
en borduur daar op voort: smeed joint
ventures. En herhaal dit proces in al die
verschillende dorpen en streken van de
Veenkoloniën
De overheid heeft een bijzondere
verantwoordelijkheid in het ontwikkelen
van
gemeenschappelijke
maatschappelijke voorzieningen. Door
de krimp staan deze maatschappelijke
voorzieningen onder druk en ze kunnen
alleen gecontinueerd worden door
gemeenschappelijke
en
centrale
voorzieningen
op
strategische
knooppunten in de regio. De overheden
dienen actief en voortvarend deze
strategische
knooppunten
voor
gemeenschappelijke voorzieningen te
identificeren en vorm te geven.
Ga ‘doodordinair’’ makelen, op
regionaal en nationaal niveau, gebruik
makend van de pilot EcoCircle als
demonstratieobject Met Ecocircles
kun je een unieke propositie maken.
En de potentiele doelgroep is enorm
groot en gevarieerd vanwege de vele
inrichtingsen
gebruiksmogelijkheden.
.
Organiseer
synergie-conferenties
tussen
waterschap,
natuurontwikkelingsorganisaties,
lokale overheden, agrariërs, groene
investeerders etc. om EcoCircleprojecten op te zetten.
>100 EcoCircles
in 2050