Toon gehele stuk - Gemeente Heemstede

Collegebesluit
Collegevergadering: 25 september 2012
ONDERWERP
Gedenkteken Joodse Heemsteedse slachtoffers in WO II
SAMENVATTING
Naar aanleiding van de dodenherdenking op 4 mei in 2011 en 2012 is de gemeente verzocht een
gedenkteken voor de Joodse slachtoffers uit Heemstede in de Tweede Wereldoorlog te realiseren bij het
monument op de Vrijheidsdreef. Het college van B&W wil hier aan meewerken. Een door de
initiatiefnemers op te richten stichting wordt verantwoordelijk voor de realisering van het gedenkteken.
Het streven is het Joodse monument voor 4 mei 2013 te realiseren.
BESLUIT B&W
1. uit te spreken positief te staan tegenover realisering van een gedenkteken bij het algemene
monument op de Vrijheidsdreef voor de Joodse Heemsteedse slachtoffers in WO II;
2. na realisering van het monument de zorgplicht en het onderhoud op zich te nemen;
3. een bijdrage van € 1000 beschikbaar te stellen ter ondersteuning van realisatie;
4. dit besluit voor advies voor te leggen aan de commissie Middelen (B-stuk)
INLEIDING
Bij het monument op de Vrijheidsdreef, waar jaarlijks de dodenherdenking op 4 mei plaatsvindt, is een
plaquette geplaatst met daarop de namen van 45 oorlogsslachtoffers uit Heemstede. De Tweede
Wereldoorlog heeft ook in Heemstede veel meer slachtoffers geëist dan deze 45 met naam genoemde
personen bij het monument. Zowel vorig jaar als dit jaar is er door inwoners voor gepleit om bij het
monument een gedenkteken te plaatsen met de namen van de joodse inwoners uit Heemstede die zijn
omgekomen in de Tweede Wereldoorlog.
Eerder is al in 1995 verzocht om namen toe te voegen op de gedenksteen bij het monument. Toen is
daar uiteindelijk niet voor gekozen omdat men de gedenksteen en het beeld, die samen het monument
vormen, ‘met rust’ wilde laten. Wel is een ‘In memoriam’-boek samengesteld, met daarin alle namen van
hen die tengevolge van oorlogshandelingen en/of gewelddadig ingrijpen van de Duitse en de Japanse
bezetter zijn omgekomen en die volgens het bevolkingsregister van Heemstede op dat moment
ingezetene van de gemeente waren. Hierin staat ook een lijst van 140 omgekomen of vermiste Joodse
burgers uit Heemstede. Het ‘In memoriam’-boek wordt eens in de vijf jaar meegedragen naar de
Vrijheidsdreef tijdens de dodenherdenking.
Nu er opnieuw stemmen opgaan om de Joodse slachtoffers uit Heemstede te herdenken door hun
namen te noemen bij het vrijheidsmonument, wil het college hieraan tegemoetkomen. Het streven is voor
4 mei 2013 een gedenkteken te realiseren. Op 26 juli 2012 heeft een eerste overleg hierover
plaatsgevonden tussen de burgemeester en de heren Lex Wolf en Ewoud Sanders, beiden inwoners van
Joodse afkomst. Ewoud Sanders maakt deel uit van het Comité Realisering Joods Monument Heemstede
en fungeert voor de gemeente als contactpersoon.
MOTIVERING
Nu er al meerdere jaren vraag is naar een specifiek gedenkteken bij het algemene monument voor de
joodse slachtoffers uit Heemstede, wil het college daar graag aan meewerken. De reden hiervoor is dat
er geen bevolkingsgroep is geweest van wie de geschiedenis zo onlosmakelijk is verbonden met de
Tweede Wereldoorlog als de Joodse gemeenschap. De locatie bij het algemene monument is een
logische; ondanks het feit dat bij de jaarlijkse dodenherdenking alle slachtoffers in WO II en oorlogen en
vredesmissies daarna worden herdacht, is voor de meeste inwoners de eerste associatie toch met de
Tweede Wereldoorlog. Het monument is in 1949 daar ook speciaal voor geplaatst. Wij hebben in
Heemstede geen andere plek die specifiek gelieerd is aan de vervolging van joodse inwoners en de
Tweede Wereldoorlog.
585383
1/2
Collegebesluit
Collegevergadering: 25 september 2012
Het college stelt een aantal voorwaarden bij het te realiseren gedenkteken. Daarbij gaat het bijvoorbeeld
om de ruimtelijke inpassing op de Vrijheidsdreef, vandalismegevoeligheid en onderhoudsmogelijkheden.
FINANCIËN
- Het monument moet gerealiseerd worden met geld uit de samenleving (maatschappelijke
fondsen). Dit is een taak van de stichting.
- Het monument is van maatschappelijke betekenis en vervult een belangrijke symbolische rol bij
de 4 mei herdenking van de gemeente. Om die reden wil het college bijdragen in de vorm van
voorbereidende werkzaamheden voor de plaatsing van het monument. De kosten worden
begroot op 1000 euro en kunnen worden worden gedekt uit het budget feest- en
herdenkingsdagen.
- Na realisering komt de zorg en het onderhoud van het monument voor rekening van de
gemeente omdat het een monument in de openbare ruimte betreft. Het onderhoud wordt
meegenomen in de vaste ronde waarbij het vrijheidsmonument (kort voor 4 mei) een
onderhoudsbeurt krijgt.
JURIDISCH KADER
nvt
PLANNING/UITVOERING
De stichting die voor realisering van het monument zorgt, bepaalt ook de planning.
COMMUNICATIE/BEKENDMAKING
Na besluitvorming door het college zal de gemeente een eerste aankondiging doen van de plannen via
de eigen kanalen. Daarna verloopt de communicatie via de op te richten stichting.
585383
2/2