SSRI: stoppen of doorgaan?

SSRI
Stoppen of doorgaan
Belangenverstrengelingen
Funkties: Psychiater POP poli Reinier van Arkel
Geneesheer- Directeur Reinier van Arkel
Docent Koster en Brekelmans Trainingen
Raad van Toezicht Mind 2 Care
2
SSRI preconceptioneel
Wat heb je nodig om daar een advies over te geven?
3
preconceptioneel consult
Samenwerking van arts en patiënte (evt met partner)
Arts geeft advies: Patiënte beslist
4
Advies
Arts geeft professioneel en deskundig advies
-
Gebaseerd op algemene kennis en wetenschap
-
Toegespitst op de specifieke situatie van patiënte:
-
Anamnese
-
Psychiatrisch onderzoek (incl persoonlijkheid en IQ)
-
Culturele achtergrond
5
Stoppen
Wat kunnen de gevolgen zijn van stoppen?
•
Recidief klachten
•
Welke klachten en met welk gevolg/effect/schade
6
Indicaties voor SSRI
Depressie
Angst
Dwang
Eetstoornis
Chronische Post Traumatische Stressstoornis (PTSS)
8
Still Face Experiment
https://www.youtube.com/watch?v=LJRVKcOZrmU
https://www.youtube.com/watch?v=6czxW4R9w2g
9
Depressie en angst
Gevolgen voor patiënte en neonaat
Gevolgen voor het gezin
10
Wetenschap
Onbehandelde depressie en angsten in zwangerschap:
-
Laag geboorte gewicht
-
Vroeg geboorte
-
Verstoorde psychische hechting
-
Effect op de cortisol spiegel van de neonaat
-
* zie samenvatting richtlijn SSRI en Zwangerschap 2012
-
* zie handboek psychiatrie en zwangerschap
11
Doorgaan???
SSRI:
•
2 – 3 % van de zwangeren gebruikt een SSRI
•
Selectieve Serotonine Reuptake Inhibitor
•
Voorbeelden:
•
citalopram (Cipramil), paroxetine (Seroxat), sertraline (Zoloft)
mirtazapine (Remeron), fluoxetine (Prozac)
12
Werkingsmechanisme
Verhoogt de beschikbaarheid van de neurotransmitter
serotonine
Gevolg is een betere prikkeloverdracht in de zenuwcellen
13
14
Bijwerkingen
•
Misselijkheid
•
Hoofdpijn
•
Slapeloosheid
•
Moeilijke stoelgang
•
Seksuele problemen
15
Effecten op de stemming
Na 4 – 6 weken
Langzame verbetering
Sombere momenten of dagen blijven voorkomen
Verbetering van de slaap: doorslapen
16
SSRI en Zwangerschap
Weinig goed onderzoek gedaan
Moeilijk om conclusies te trekken
Weinig objectiveerbare effecten op de foetus
Geen kennis van lange termijn effecten op zenuwstelsel
17
SSRI en Zwangerschap
SSRI in de zwangerschap zijn niet gecontraïndiceerd
Er is geen SSRI van voorkeur
Routine echoscopische onderzoek is voldoende
Geen indicatie voor overname in de 2
de
lijn (obstetrie)
Psychische stabiele zwanger met SSRI gebruik: geen verwijzing
POP poli noodzakelijk
18
SSRI en de partus
Geen bijzondere effecten op de partus
B-D indicatie (ivm neonatale effecten)
19
SSRI en de neonaat
Post partum controle kinderarts
Zeer kleine kans op PPHN
(Pulmonale Persisterende Hypertensie bij de Neonaat)
- 12 uur observatie van de neonaat in het ziekenhuis
Mogelijk na 3 tot 5 dagen postpartum: enkele uren tot 1 dag
neonatale maladaptatie (onttrekkingsverschijnselen)
- instructie aan ouders
- geen extra maatregelen nodig
20
SSRI en Lactatie
SSRI’s komen in de moedermelk in lage dosering
Weinig schadelijke effecten bij a terme gezonde neonaat
21
Doorgaan of stoppen?
Jantine Janssen 28 jaar nooit zwanger geweest
•
Eénmaal depressieve klachten, 6 mnd geleden
•
Huisarts geeft SSRI op haar aandringen
•
Geen psychologische behandeling
•
Herstel na enkele weken
22
Doorgaan of stoppen
Marjella de Vries, 32 jaar, twee kinderen
•
Al sinds 8 jaar bekend met angsten
•
Veel psychologische behandeling gehad
•
Uiteindelijk beter met SSRI sinds 6 jaar
•
Eerst zwangerschap gestopt met SSRI: recidief
•
Tweede zwangerschap doorgegaan: geen klachten
23
Doorgaan of stoppen
Emma de Groot, 30 jaar, nooit zwanger geweest
•
SSRI ivm angsten nu 3 jaar
•
Start ten tijde van veel psychosociale stress
•
Familiaire belasting voor angsten en depressies
•
Moeder heeft postpartum depressie gehad
•
Nooit afgebouwd
24
Doorgaan of stoppen
Vera Boonstra, 30 jaar, nooit zwanger geweest
•
SSRI sinds 4 jaar
•
Bij start veel psychosociale problemen
•
Nu goede relatie , werk etc.
•
Enkele malen gestopt en direct weer klachten
25
Stoppen of afbouwen
Bij plots stoppen met SSRI :
Hartkloppingen
Versnelde ademhaling
Hoofdpijn
Daarom: afbouwen in 7 – 10 dagen
26
Conclusie
•
Voorkomen van recidief angst en depressie is belangrijk
•
SSRI hebben weinig nadelen
•
Als het mogelijk is stoppen en andere behandelopties
overwegen
•
Preconceptioneel advies door arts met specifieke kennis
over psychiatrische ziektebeeld, SSRI’s en effecten op
zwangerschap (voor moeder en kind) en alternatieve
behandelingsopties
27