Wonen en leven met aardbevingen

Wonen en leven
met
aardbevingen
Meningen,
knelpunten en
oplossingsrichtingen
van burgers
Onderdeel van CMO STAMM
Carola Simon
[email protected]
Lunchlezing Kenniscentrum NoorderRuimte
25 februari 2016
Inleiding
Doel
In beeld brengen van de effecten van
de aardgaswinning op de
woonbeleving, leefbaarheid en
woonwensen van bewoners
Onderzoeksgebied
9 gemeenten: Appingedam, Bedum,
De Marne, Delfzijl, Eemsmond,
Loppersum, Slochteren, Ten Boer,
Winsum.
Centrale vragen
• Hoe beleven de bewoners de gaswinningproblematiek en meer
specifiek de aardbevingen?
• Hoe beïnvloedt dit hun woonbeleving, de leefbaarheid,
woonwensen en (toekomstig) verhuisgedrag?
• Welke oplossingen dragen de bewoners aan?
 Specifiek gaat het om met een brede groep mensen in gesprek te
gaan, deze mensen te horen en de kans te geven om in
oplossingsrichtingen te denken en deze aan te kunnen geven.
Methodiek
1. Burgerpeiling d.m.v. vragenlijst (n=4.200, 21%)
3 onderwerpen:
- leefbaarheid en voorzieningen
- verhuisplannen
- gevolgen aardbevingen op het wonen en de woning
2. Verdiepende gesprekken
Laatste vraag: wilt u meedoen aan
verdiepende gesprekken?
JA! 1.083 mensen (25% van totale respons)
4 grote bijeenkomsten met
maximaal 125 bewoners
Welke impact
hebben de
aardbevingen op het
leven van de
bewoners?
Welke oplossingen
dragen de bewoners
voor deze problemen
aan?
Versnellingskamers
11 versnellingskamers
• 11 sessies met:
- Woningeigenaren (in elke gemeente)
- Huurders (Loppersum, huurders uit gehele gebied)
- Jongeren (Slochteren, 16-24 jaar)
• Selectie:
- huur/koop woning
- wel/misschien/niet willen verhuizen
- geen/lichte/zware schade aan de woning
• Elke sessie: 2,5 uur, 12-20 mensen
• In totaal is met 163 bewoners gesproken
Vragen versnellingskamers
1. Stellingen over leefbaarheid en verhuizen
2. Wat is de impact van de aardbevingen op uw persoonlijke
leven?
3. Uit de enquête blijkt dat 40% van de mensen misschien of
zeker wil verhuizen
– Wat kunnen mensen zelf hieraan doen?
– Wat kan de overheid doen om mensen in het gebied te
laten blijven?
4. Als u een groot bedrag (bijvoorbeeld 1 miljard euro) te
besteden hebt om het leefbaar te houden in dit gebied,
waar besteedt u dit aan?
Thema’s
•
•
•
•
•
Schade afhandeling en procedures
Waarde en verkoopbaarheid woning
Vertrouwen en onbegrip
Emoties en gevoelens
Woonomgeving en leefbaarheid
 Knelpunten
 Oplossingen
Schade afhandeling en procedures
Langdurige procedures
“Geen structurele oplossing na jaren
overleg”
Onzichtbare schade
“De fundamenten van het huis?”
“Alleen kosmetische oplossingen”
Aantal contactpersonen/instanties
“Zonder dat ik iemand heb gesproken
had ik al mijn 3e contactpersoon”
Niet gehonoreerde schade
“constructiefout”
“Ontkenning van bodemdaling / zetting van de
bodem door gaswinning”
Waarde en verkoopbaarheid woning
Proces
Waardeverlies
“verlies van je spaarpot”
“Mijn huis gaat in rook op”
Verkoopbaarheid van de woning
“Niemand wil hier meer komen
wonen”
“Nu alleen schadeherstel. Over
waardvermindering wordt niet
gesproken”
OZB omhoog
Gevolg: mensen doen geen nieuwe
investeringen meer in eigen woning
Vertrouwen en onbegrip
Politieke
onzichtbaarheid
Gebrek aan vertrouwen
Slechte communicatie
“Den Haag gaat alleen voor het grote
geld en laat de burgers van
Groningen in de kou staan.”
“Niemand spreekt de
waarheid”
Rechtsongelijkheid
“Geen rechtsbijstandsverzekering”
“De macht van grote bedrijven: Forum
wel geld, Jan met de pet niet”
“Waarom heeft de
overheid niet als
eindverantwoordelijke
de moed om een vuist te
maken tegen
NAM/Shell?”
“Wanneer wordt het eindelijk
een landelijk probleem in
plaats van een Gronings?”
Gevoelens van onveiligheid, onrust
en boosheid
Gevoel van onveiligheid in eigen huis
“Ik durf de kinderen ‘s nachts niet alleen
te laten”
Veiligheid van gebied
“Angst voor een dijkdoorbraak”
Onrust
“Je vraagt je steeds
af: hoe staat mijn
huis ervoor?”
Onzekerheid over
toekomst
“Twijfels of ik wel op mijn
geboortegrond kan blijven”
Gevoel van onvrijheid
Het beheerst mijn leven
“We zijn gevangen in de eigen
woning. Kunnen niet weg!”
Woonomgeving en leefbaarheid
Fijn wonen en sociale binding!
Leefbaarheid staat onder druk
Maar ook “Voor mij persoonlijk is het een
gegeven dat vrienden uit zicht verdwijnen.
Hun huizen zijn onbewoonbaar verklaart.”
Mensen vertrekken als gevolg van de
aardbevingen en er komen geen of nauwelijks
nieuwe mensen naar het gebied
Aantasting erfgoed
“De monumentale panden die
verloren gaan zorgen voor een
afbreuk in de provincie”
Trots op Groningen
“ernstig zorgen over het negatieve beeld van de
regio dat door de media naar buiten wordt
gebracht”, “Blijvende imagoschade”
Huurders hebben andere problemen
• Komen niet in aanmerking voor de waardevermeerderingsregeling
van 4000 euro.
• Lopen de kans dat ze zelf moeten bijbetalen als de schade hoger
uitvalt.
• Krijgen te maken met huurverhogingen, terwijl ze wel in de ‘rotzooi’
zitten.
• Zijn geen partij in de onderhandelingen over schade afhandeling.
• Voelen zich achtergesteld.
Jongeren en aardbevingen
Jongeren maken zich net zo druk over veiligheid, schade en
leefbaarheid als volwassenen.
“In sommige gevallen kant
het een gevaarlijk situatie
zijn voor mensen”
“Schade aan huizen,
wegen en fietspaden”
“extra geld van gemeente
wat in deze schade worden
gestopt”
“Er zijn mensen in
Slochteren wiens huis
letterlijk op instorten
staat, maar zij krijgen niks
vergoed omdat het een
constructiefout is”
“Door de onduidelijke situatie
durf ik (en met mij wellicht
vele anderen) geen huis te
kopen in het Noorden”
Oplossingen aan overheid/NAM
• Schade vergoeden als gevolg van gaswinning i.p.v. aardbevingen
• Protocol van werkwijze voor experts
• Meer transparantie. Duidelijkere en soepelere regelgeving
• Moerdijkregeling
• Bij verkoop woning uitgaan van WOZ waarde voor Huizinge
• Erkenning en betere communicatie
• Laagdrempelig loket waar mensen met zorgen heen kunnen
Bedrag te besteden aan leefbaarheid.
Waaraan?
Aardbevingsbestendig maken van woningen en
gebouwen
Alternatieve energie en verduurzaming van de panden
Bevorderen van werkgelegenheid
In stand houden van voorzieningen, uiteenlopend van
jeugdvoorzieningen, zorgvoorzieningen, sport en
commerciële voorzieningen
Behoud van het culturele erfgoed
Mobiliteit en infrastructuur
Wat kunnen bewoners zelf
oppakken
•
Ervaringen delen en elkaar op de hoogte houden
•
Werkzaamheden in buurt/straat met elkaar combineren en afstemmen om
overlast zoveel mogelijk te beperken
•
Schade blijven melden
•
Actie voeren
•
Elkaar helpen om positief te blijven denken
•
Blijven wonen in het gebied en niet verhuizen
•
Energieneutraler maken van woning
•
Trots zijn op Groningen
Tot slot
• Overall waren alle ruim 600 deelnemers positief over het verloop van de
bijeenkomsten en enthousiast over de methode.
• Sommige mensen hadden moeite met de vraag over leefbaarheid: men is
bang dat de aandacht te makkelijk van de problemen weg vloeit.
• Geen verschillen tussen gemeenten wat betreft de impact op het
persoonlijke leven.
• Niet alleen woningeigenaren maar ook huurders ervaren problemen.
• Jongeren ervaren ook onrust en gevoelens van onveiligheid.
Hoe verder?
De verhalen van bewoners maken duidelijk dat de leefbaarheid in het gebied
zwaar onder druk staat.
 Via een denktank van en met bewoners additionele instrumenten uitwerken
om leefbaarheid te bevorderen.
 Blijf de bewoners betrekken.
 De overheid en NAM zijn volgens de bewoners nu aan zet om gehoor te
geven aan alle oplossingsrichtingen die zijn aangedragen.
http://sociaalplanbureaugroningen.nl/aardbevingen/wonen-en-leven-met-aardbevingen/
http://www.cmostamm.nl/aardbevingen