eerste concept visiedocument 1e lijn

Missie en visie Multizorg VRZ op de
eerstelijns zorginkoop
Optimale gezondheid voor onze verzekerden door samen met
zorgaanbieders in te zetten op zelfmanagement en kwaliteit van zorg.
Voorwoord
De zorgaanbieders in de eerstelijn krijgen een steeds belangrijkere rol in de zorg én het
maatschappelijke domein. Thema’s als wijkgericht werken, integrale zorg, eHealth en
uitkomstbeloning komen in een snel tempo op de eerstelijnszorgaanbieders af. Daarnaast
worden de financiële kaders door de toenemende zorgvraag, mede veroorzaakt door de
vergrijzing en het toenemend aantal chronisch zieken, steeds krapper. De samenwerking tussen
zorgverzekeraars en zorgaanbieders in de eerste lijn staat mede hierdoor steeds meer onder
druk. Hierbij vergeten we nog wel eens dat er een belangrijk gemeenschappelijk belang is,
namelijk de gezondheid van uw patiënt en onze verzekerde.
Zowel Multizorg VRZ als de deelnemende zorgverzekeraars a.s.r. en ONVZ hebben een unieke
positie in het speelveld van zorgverzekeraars. Zij werken landelijk, hechten grote waarde aan
keuzevrijheid van hun verzekerden en aan een goede dialoog met zorgaanbieders. Vandaar dat
wij op 12 januari 2015 de brancheorganisaties in de eerstelijn1 hebben uitgenodigd voor een
gesprek over de ontwikkelingen in de eerstelijnszorg en de wijze waarop Multizorg VRZ hier een
onderscheidende rol in kan spelen.
Wat al snel opviel in het gesprek met de brancheorganisaties was dat de wijze waarop Multizorg
VRZ traditioneel de zorg heeft ingekocht, namelijk door contractering per zorgsoort, meer aan
moet sluiten bij de ontwikkelingen in de sector. Veel actuele en toekomstige onderwerpen in de
eerstelijn kennen een gemeenschappelijk karakter. Vandaar dat wij hebben besloten een
overkoepelende missie en visie voor de gehele eerste lijn op te stellen. Deze missie en visie
wordt de leidraad voor de eerstelijnszorginkoop van Multizorg VRZ in de komende jaren.
Met gepaste trots mag ik dit voorwoord schrijven van het definitieve missie- en visiedocument
voor de eerstelijnszorg inkoop. Deze heeft als basis gediend voor het inkoopbeleid 2016 dat we
op 1 april 2015 in eerste aanzet op onze website hebben gepubliceerd.
Wij zullen blijvend de dialoog aangaan met als vertrekpunt ons gemeenschappelijke belang,
optimale gezondheid voor uw patiënt en onze verzekerde! Ik wens u veel leesplezier.
Met vriendelijke groet,
Dirk-Jan Willekens
Manager Inkoop eerstelijnszorg
April 2015
Vertegenwoordigers van de volgende beroepsorganisaties waren aanwezig: KNGF, LHV, NVD, NVH, EN,
NVLF, BTN, ACTIZ en de VVOCM.
1
2
Ontwikkelingen in de eerstelijnszorg
“Minister Schippers van VWS wil “zorg en ondersteuning in de buurt”. Zorg die laagdrempelig en
nabij is, waar je terecht kunt met eenvoudige vragen, die onnodige medicalisering tegengaat,
zelfstandigheid en zelfredzaamheid bevordert en ertoe bijdraagt dat mensen zo lang en zo
gezond mogelijk in het dagelijkse leven kunnen blijven functioneren. De ‘eerste lijn’ speelt hierin
een sleutelrol: de huisarts, de wijkverpleging, de thuiszorg, de apotheek, de tandarts, de
fysiotherapeut, de diëtist, de psycholoog, de jeugdzorg, het maatschappelijk werk en al die
andere zorgaanbieders die niet-complexe zorg dichtbij huis verlenen. Als de eerste lijn zich goed
organiseert, is zij volgens de minister in staat om 80% van alle zorgvragen adequaat op te
vangen. Daarvoor moet er wel wat veranderen: meer naar de mensen toe gaan, de
bereikbaarheid vergroten, beter samenwerken, minder versnippering, minder doorverwijzen,
meer preventief werken, mensen aanspreken op wat zij zelf kunnen en hen daarbij
ondersteunen. De organisatie en financiering van de zorg moeten de ontwikkeling in de richting
van meer samenhangende zorg in de buurt ondersteunen. Deze opgave is niet vrijblijvend.
Hervorming van de eerstelijnszorg is noodzakelijk om aan de vraag tegemoet te komen, de
kwaliteit te waarborgen en de kosten in de hand houden.”2
De afgelopen jaren zijn de eerste stappen genomen in de organisatie en financiering van de
eerstelijnszorg in lijn met de visie van VWS. De bekostigingssystemen van de huisartsenzorg en
waarschijnlijk ook de wijkverpleging kennen beiden een element van resultaatbeloning. Hiermee
is een eerste stap gezet om de bekostiging van de zorg te verschuiven van fee-for-service naar
pay-for-performance, een bekostiging op basis van kwaliteitsuitkomsten of
gezondheidsuitkomsten. Daarnaast wordt er breed ingezet op een meer integraal aanbod van
zorg. De patiënt en zijn zorgvraag worden hierbij centraal gesteld. De invulling hiervan is nog
erg divers, van monodisciplinaire zorgarrangementen rondom een aandoening tot de eerste
experimenten rondom integrale geboortezorg. Dit vraagt om samenwerking binnen de
eerstelijnszorg en tussen de disciplines van eerstelijnszorg en andere zorgdossiers.
Positie Multizorg VRZ
De aan Multizorg VRZ deelnemende zorgverzekeraars a.s.r. en ONVZ kenmerken zich als
zelfstandige, landelijke kwaliteitsspelers met excellente producten en diensten en hoogwaardige
dienstverlening. Zij hechten grote waarde aan de keuzevrijheid van verzekerden. Zij zijn de
verzekeraars van zorg voor mensen die vrij en bewust keuzes maken. Zij kennen dan ook geen
sturing naar voorkeursaanbieders. ONVZ en a.s.r. nemen hiermee in de zorginkoop een unieke
positie in. Vanuit deze onderscheidende positie geven a.s.r. en ONVZ richting aan het
inkoopbeleid dat gezamenlijk binnen Multizorg VRZ wordt opgesteld. Hierbij zoeken zij de
samenwerking met de regionale zorgverzekeraars Eno en Zorg en Zekerheid.
Als inkooporganisatie borgt Multizorg VRZ de toegankelijkheid, betaalbaarheid en de kwaliteit
van de zorg voor verzekerden van a.s.r en ONVZ. Gezien de unieke positie van a.s.r. en ONVZ landelijk werkende restitutieverzekeraars - hanteert Multizorg VRZ de volgende inkoopstrategie
in de eerstelijn.
Multizorg VRZ stemt de wijze van zorginkoop af op de specifieke markt van zorgaanbieders.
Voor de eerstelijnszorg, waar grote aantallen zorgaanbieders werkzaam zijn, hanteren wij in de
meeste gevallen een standaardovereenkomst. Daarin sluiten wij zo nauw mogelijk aan bij de
gangbare kwaliteitseisen vanuit de beroepsgroep en hanteren wij een marktconform tarief. Door
consultaties met de beroepsverenigingen en het houden van ronde tafelgespreken op specifieke
2
Bron: Integrale zorg in de buurt, Berenschot, van der Geest: april 2012.
3
onderwerpen zorgen wij ervoor dat het geluid van de zorgaanbieders betrokken wordt in ons
inkoopbeleid. Naast de standaardovereenkomsten maken wij maatwerkafspraken met
zorgaanbieders die een innovatief zorgaanbod bieden voor onze verzekerden. Wij zetten ons
maximaal in om onze inkoopprocessen zo efficiënt mogelijk te organiseren. Zo zullen wij de
komende jaren in toenemende mate digitaal gaan contracteren en meerjarenovereenkomsten
sluiten.
4
Missie en visie op de eerstelijnszorg
Missie
Onze missie is:
“Optimale gezondheid voor onze verzekerden door samen met
zorgaanbieders in te zetten op zelfmanagement en kwaliteit van zorg.”
Gezondheid wordt gedefinieerd als het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te
voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.3
Visie
Wij hechten grote waarde aan de keuzevrijheid van verzekerden. Onze verzekerden kiezen zelf
hun zorgaanbieder. Wij laten de invulling van de zorg over aan de zorgaanbieders en
verzekerden. Zolang de zorgaanbieders zich houden aan de normen van de Inspectie van de
Gezondheidszorg, de richtlijnen van de beroepsgroep, onze polisvoorwaarden en vanuit het
principe van gepast gebruik de zorg bieden. Wij respecteren de professionaliteit van de
zorgaanbieders en geven hen de mogelijkheid zich op basis van kwaliteit en service te
onderscheiden richting onze verzekerden. In deze vrijheid is de zorgaanbieder intrinsiek
gemotiveerd om de kwaliteit van zorg inzichtelijk te maken. Wij geloven dat kwaliteit leidt tot
doelmatigheid. Het is aan de zorgaanbieder om, in samenspraak met de patiënt, te bepalen
welke zorg op dat moment het meest geschikt is. Wij noemen dit shared decision making. Wij
willen met onze verzekerden de dialoog aangaan om te bezien hoe wij de positie van de
verzekerde in het proces van shared decision making kunnen versterken. Met als uiteindelijk
doel dat onze verzekerden in staat zijn om regie te voeren op hun eigen gezondheid.
Om uitvoering te geven aan deze missie en visie voor de eerstelijnszorg zetten wij de komende
jaren in op een versterking van de eerstelijn ten behoeve van de verzekerde. Om onze missie te
vertalen naar de praktijk hebben we een aantal uitgangspunten benoemd die worden toegepast
bij de zorginkoop. Vanuit het belang van de verzekerden zijn de uitgangspunten gericht op
respectievelijk de verzekerden, de zorgaanbieders en de randvoorwaarden.
3 Bron: The ability to self manage in the face of social, physical, and emotional challe nges, M. Huber
et al., WHO, BMJ: juli 2011.
5
Uitgangspunten voor de zorginkoop
De uitgangspunten zijn uitgewerkt in betekenis voor onze verzekerden, voor de zorgaanbieders
en naar randvoorwaarden die we willen stellen.
Verzekerden
Keuzevrijheid
ONVZ en a.s.r. geven hun verzekerden maximale keuzevrijheid. Wij streven naar een zo hoog
mogelijke contracteergraad om de verzekerden een zo groot mogelijke keuze te geven in
zorgaanbieders. Wij hanteren hierbij randvoorwaarden rondom prijs en kwaliteit.
Preventie en zelfmanagement
Preventie en zelfmanagement zijn belangrijke thema’s voor de komende jaren. Zowel preventie
als zelfmanagement kunnen ervoor zorgen dat er minder zorg nodig is. De verzekerde heeft de
regie over zijn eigen gezondheid, met als doel langer gezond en zelfstandig te leven. Wij zetten
in op innovatieve en/of digitale toepassingen om preventie en zelfmanagement te
ondersteunen.
Innovatie binnen de zorg is noodzakelijk om in de toekomst de kwaliteit, toegankelijkheid en
betaalbaarheid van de zorg te kunnen behouden. Multizorg VRZ zoekt samen met zorgaanbieders naar
innovatieve zorgideeën en mogelijkheden voor betere zorg en preventie. Het centrale uitgangspunt hierbij
is dat innovatieve concepten concreet toepasbaar zijn, voorzien in de behoefte van de verzekerden van
a.s.r. en ONVZ, betaalbaar zijn en voldoen aan de hoogwaardige kwaliteit die verzekeraars nastreven.
Meer specifiek stimuleert Multizorg VRZ het gebruik van eHealth als zijnde een innovatieve vorm van zorg
met veel potentie om het zelfmanagement van patiënten te versterken en de zorg effectiever en efficiënter
te organiseren. De verantwoordelijkheid van het implementeren van eHealth ligt bij zorgaanbieders.
Multizorg VRZ neemt hierin een faciliterende rol in de zin dat deze zorg ingekocht wordt voor de
verzekerden van a.s.r. en ONVZ.
Multizorg VRZ is in 2015 gestart met een pilot blended fysiotherapie middels een samenwerking met
HelloFysio. De HelloFysio-app is een persoonlijke online omgeving waar de verzekerde zijn of haar
persoonlijke behandelplan kan inzien, vorderingen kan bijhouden en interactief kan communiceren met zijn
fysiotherapeut. De fysiotherapeut kan de vorderingen online monitoren en bijsturen als het nodig is.
Door de HelloFysio-app in de fysiotherapiepraktijk in te kopen, bieden a.s.r. en ONVZ hun verzekerden de
mogelijkheid meer regie te voeren op hun eigen behandeltraject. Daarnaast biedt het verzekerden gemak
doordat ze op elk moment op elke plaats kunnen werken aan hun herstel. Tegelijkertijd biedt het de
mogelijkheid om de zorg doelmatiger en mogelijk kosten-effectiever te organiseren. De fysiotherapeut kan
zich op een positieve manier onderscheiden richting zijn patiënten en krijgt meer vrijheidsgraden bij de
uitvoering van zijn beroep. De evaluatie van de uitkomsten van de pilot moet aantonen of deze resultaten
daadwerkelijk worden gerealiseerd.
Zorgaanbieders
Eerlijk aanbod
Onder een eerlijk aanbod verstaan wij een aanbod dat recht doet aan de inspanning die de
zorgaanbieder levert. Wij houden hierbij rekening met de wet– en regelgeving,
marktomstandigheden en de financiële consequenties voor de verzekerden. De
zorgovereenkomsten dragen bij aan een beperking van administratieve lasten voor
zorgaanbieders en zorgverzekeraars en kennen een evenwicht in contracteisen en tarief. Wij
streven naar een optimale balans in directe behandeltijd voor verzekerden en tijd die besteed
wordt aan het in kaart brengen van de kwaliteit van zorg. Voor de verzekeraar geldt dat het
gehanteerde tarief de eigen financiële soliditeit niet aantast alsmede de concurrentiepositie niet
verzwakt.
6
Open dialoog
Wij zijn altijd bereid om in gesprek te gaan met zorgaanbieders. Wij consulteren in ieder geval
meerdere keren per jaar de beroepsverenigingen over ons inkoopbeleid en de praktische
uitwerking hiervan, maar ook over thema’s als kwaliteit, effectiviteit en betaalbaarheid. Wij
gaan de dialoog aan met (groepen van) individuele zorgaanbieders. Doel is om een relatie op te
bouwen en een beter beeld te krijgen van het zorgveld. Bij de zorginkoop werken wij volgens de
principes van de ‘Good contracting practices’ van de Nederlandse Zorgautoriteit.
Samen experimenteren
Wij gaan experimenten aan die aansluiten bij de specifieke populatie van beide
zorgverzekeraars. Om de positie van de verzekerde te versterken zetten we in op initiatieven
die leiden tot verhoging van de kwaliteit, doelmatigheid en het vergroten van de keuzevrijheid.
Randvoorwaarden
Juiste zorg op de juiste plaats
Om de zorg betaalbaar te houden dient de zorg zo efficiënt en effectief mogelijk te zijn. Dit
betekent geen onder– of overbehandeling. Er wordt geen duurdere zorg geleverd als er
goedkopere en kwalitatief vergelijkbare zorg voor handen is. En de zorg wordt door de daartoe
meest geschikte zorgaanbieder geboden. De juiste indicatiestelling van de zorgvraag van de
verzekerde is hierbij het uitgangspunt. De zorgaanbieder zet zich in om samen met de
verzekerde te komen tot een behandeldoel, dit noemen wij shared decision making.
Juiste zorg op de juiste plaats betekent ook dat de zorg zoveel mogelijk in de eigen omgeving,
wijkgericht en in samenhang en afstemming met het sociale domein wordt vormgegeven.
Hierdoor ontstaat de noodzaak tot samenwerking tussen zorgaanbieders binnen de eerstelijn en
daarbuiten. Bijvoorbeeld met aanbieders van tweedelijnszorg en de gemeente. Samenwerking
moet leiden tot aantoonbare meerwaarde in klanttevredenheid, kwaliteit van zorg en
betaalbaarheid. Om dit inzichtelijk te maken hebben we uitkomsten van zorg nodig.
Transparantie in kwaliteit
Kwaliteit van zorg vinden wij belangrijk. Bij het bepalen van de kwaliteitsindicatoren is een
leidende rol weggelegd voor de beroepsgroep. Zij bepalen welke indicatoren kwaliteit inzichtelijk
maken. Kwaliteit moet volgens ons in ieder geval leiden tot een hogere mate van effectiviteit en
klanttevredenheid. De door de beroepsgroep gekozen indicatoren moeten dit minimaal
inzichtelijk maken. Spiegelinformatie vanuit verzekeraars kan zorgaanbieders inzicht geven in
hun eigen handelen. Daarmee kan het tot verbetering van de kwaliteit van zorg leiden. In 2016
maken wij een analyse van de mogelijkheden die Multizorg VRZ heeft om spiegelinformatie ter
beschikking te stellen aan zorgaanbieders.
In samenwerking met alle betrokkenen gaan wij de komende jaren invulling geven aan de
geformuleerde uitgangspunten en randvoorwaarden.
7