Einde van het leven het jodendom

4/13/2011
Einde van het leven
het jodendom
Rachel Dränger
Chawa, centrum voor de vrouw
Chawa,centrum voor de vrouw
1
4/13/2011
Lecha’im
op het leven
3 pilaren:
• De Thora
• Het dienen van G’
• Barmhartigheid of
liefdadigheid (chesed)
Ziekenbezoek en zorg voor
doden = belangrijke vorm van
chesed
Hoogste graad chesed =
belangeloos zorgen voor de
doden
2
4/13/2011
De Torah, vijf boeken van Mozes ,
waar alle 613 ge-en verboden
opgeschreven staan
De joodse wetgeving
• Opdat U zult leven
• U zult ten zeerste op uw leven passen
• Ik ben God uw geneesheer
• U zult uw zieken genezen
3
4/13/2011
Iemand die het leven van een
ander redt, ook al is het voor
enkele seconden,
Is alsof hij een heel volk heeft gered
 Vraag. Reanimatie of niet
Joodse godsdienst
Geestelijke zorg
Lichamelijke zorg
4
4/13/2011
Joodse godsdienst
Geestelijke zorg
• = godsdienstvrijheid en recht op
autonomie
• Als zieke zelf niet meer kan  een ander
neemt over om in zijn geest te denken en
beslissen
• Respect dagelijks geloofsleven
Joodse godsdienst
Lichamelijke zorg
• Dagelijkse behoeften worden voorzien:
eten, drinken...
– Koosjer eten  volgens joodse spijswetten
• Familieleden brengen voedsel en bestek mee
• Glas kan van het ZH (geen poriën)
• Optimale medische zorg
5
4/13/2011
Medicatie
• Medicatie met bewezen werking
• Medicatie niet bewezen werkzame
werking: (homeopathie;
voedingssupplementen)
• Mag medicatie op sabbat ingenomen?
 Als het gaat om iemands leven: sabbatwetten en
kasjroetwetten vallen weg
Wat is zorgen? ........
• Zorgen voor iemand: = medische zorg
verlenen; dagelijkse behoefte verzorgen
• Zorgen maken om iemand: = emotioneel
betrokken zijn met de zieke en de familie
• Zorgen delen met iemand: =
vertrouwenspersoon die meedenkt in de
sfeer van de zieke
• Zorgen dat zorg georganiseerd wordt,
voor iemand die zelf niet meer kan
beslissen
6
4/13/2011
Ziek - ziekte en dood
• Zieken worden in 3 categoriën verdeeld:
– Onwel voelen: niet dringend arts nodig
– Zieke die niet levensbedreigend ziek is
– Levensbedreigende ziekte
Levensbedreigende zieke
•
•
•
•
Alles wat mogelijk is om leven te redden
Toestand wordt niet meegedeeld aan patiënt
Hoop op genezen is belangrijk
Waar wetenschap ophoudt begint het geloof
Stervensbegeleiding
• Gebeden, geld geven voor de armen,
• Goede daden doen,
• Tot inkeer komen
• Op Nieuwjaar en Grote verzoendag staat
er in de gebeden :
– Gebed, inkeer en liefdadigheid in vorm van
geld, kunnen Gods besluit veranderen
7
4/13/2011
Stervensbegeleiding
• Verpleegkundige zorg rekening houdend met
geloof van de patient
–
–
–
–
–
Menswaardigheid
Gebeden op de vastgelegde uren
Koosjer eten
Sabbat en feestdagen
Pijnbestrijding
• Behandelingen gaan door, tot de natuurlijke
dood intreedt
• Afscheid komen nemen in de letterlijke zin van
het woord kennen we niet
Euthanasie
• Levensbeeindiging niet toegestaan
• Want…. Opdat u zult leven, niet van toepassing
bij het jodendom
• Wet op euthanasie
• Daar waar de wetenschap………..
Waar de wetenschap ophoudt
Begint het Geloof
8
4/13/2011
Geloof
Wetenschap
Geloof
• Aanvaarden van …..
• Zonder een bewijs in handen te hebben
• Het geloof leidt je leven
• Bij lijden geloof je in het leven
• Bij lijden geloof je in hogere macht:
– «Oh mijn God, het zal toch niet waar zijn »
9
4/13/2011
Wetenschap
• Wetenschap:
• Dat wat de menselijke hersenen kunnen
vatten, begrijpen, opnemen
• Vaak proberen te bewijzen door
onderzoek, statistieken,
• Dulden geen uitzondering………
Wetenschap
wil de Natuur bewijzen,
Geloof
Bovennatuurlijk
geen bewijs nodig
•
Natuur is ook geloof
10
4/13/2011
Vaststellen van de dood
• Reanimatie? Levensverlengend optreden?
• Veertje
• Hersendood
• Hart kan stoppen met kloppen en toch is
patient niet dood, hart-longmachine
Orgaandonatie
• I want to die in peace, not in pieces
• Donor is niet dood, als orgaan verwijderd
wordt
• Wederopstand van de doden
11
4/13/2011
Autopsie
• Niet toegelaten:
– Onteren en verminken van lichaam
– Lichaam is geschapen naar evenbeeld
van God
– Lichaam is verpakking van de ziel “ het
huis”
Autopsie
• Indien noodzakelijk geacht:
– Gerechtelijk
– Erfelijke aandoening
– Direct medische noodzaak
– Alleen wat strikt nodig is  opstand doden
Steeds overleg met de Rabbijn
12
4/13/2011
De dode
• Begrafenis college
• Voorbereiding op de begrafenis
• Geen eer voor de dode om lang boven de
grond te staan
• Rituele wassing
• Aankleding
• Kist
• Altijd begraven
Rouwperiode
• Rouwweek
• Rouwbezoek
• Rouwmaand
• Rouwjaar
13
4/13/2011
Eerste fase rouw periode
• Begrafenis
• Rouwweek, voor eerste graad
familie, = ouders, broer,
zuster,echtgeno(o)t(e), kinderen
• Rouwbezoek
Tweede fase rouwperiode
• Afsluiting na 30 dagen,
• Echtgeno(o)t(e)
• Kinderen
• Broer
• Zuster
• Stopzetting speciaal gebed
14
4/13/2011
Derde fase rouwperiode
• Na één jaar
• Voor ouders,
• Stopzetting speciaal gebed
• Jaartijddag, voor allemaal
• Bezoek aan het graf
• Gebeden
Gebeden
• Voor de ziel die naar beneden komt,
•
• Wij sparen door het jaar kredietjes
voor de ziel zodat deze sneller tot bij
de Goddelijke troon komt
• Wensen…
15
4/13/2011
Lecha’im
op het leven
Besluit
• De verzorging hoeft het jodendom
niet te accepteren maar wel te
respecteren
• Het welzijn van de patient staat
centraal vanuit religieus standpunt
16
4/13/2011
Bedankt voor uw aandacht
• Raadpleeg
• Joodse riten en symbolen,
• Rabijn Dr de Vries
• Alle boeken van Rabijn, Dr, Mr, Evers R
• Jongleren met zorg,
• Dr Karin Janssen –van Doorn
17