Hoogste tijd voor duurzaamheid

Hoogste tijd voor
duurzaamheid
Ruimte scheppen voor duurzaam Alkmaar in 2030
Visie Alkmaar 2030
Redactie: Mona Osman, Feiko van der Veen
Bijdragen: Corrie Breed, Ewout Deurwaarder, Wim Bart Stoop, Wim van Veen, Anke Wisselink
Inhoudsopgave
Inleiding
Waarom deze visie
pag. 3
Samenvatting
pag. 5
Alkmaar duurzaam groen in 2030
Wensbeeld
Motivatie
Gereedschap
pag. 6
Alkmaar duurzaam vervoer in 2030
Wensbeeld
Motivatie
Gereedschap
pag. 9
Alkmaar duurzaam bouwen in 2030
Wensbeeld
Motivatie
Gereedschap
pag.11
Alkmaar duurzame economie in 2030
Wensbeeld
Motivatie
Gereedschap
pag.14
Alkmaar duurzame samenleving in 2030
Wensbeeld
Motivatie
Gereedschap
pag.16
Bijlagen
Bijlage 1: Duurzame aspecten van groen in de stad
Bijlage 2:Toekomstige ontwikkelingen duurzame energie
Bijlage 3: Nationaal Landschap Noord-Hollandse Duinen
Bijlage 4: Duurzame aspecten bouwen
Bijlage 5: Kaart wensbeeld routes en natuur Alkmaar 2030
pag.17
pag.18
pag.19
pag.20
pag.21
Verklarende woordenlijst
pag.22
Bronvermelding
pag.22
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 2 van 22
Inleiding
Waarom deze visie?
Een belangrijk onderdeel van het collegeprogramma van de gemeente Alkmaar is het ontwikkelen van
een beeld over de toekomst. Over dit toekomstbeeld zullen gesprekken plaatsvinden tussen de
gemeente, private partners en de bewoners van Alkmaar. De gemeenteraad wil intensief betrokken
zijn bij dit zo belangrijke en richtinggevende project voor de stad. Een aantal fracties heeft haar eigen
visie op de toekomst gegeven of is hier mee bezig. Een toekomstvisie zorgt ervoor dat je helder hebt
wat je in de toekomst voor de stad gerealiseerd wilt hebben. Met een toekomstvisie voor 2030 kan je
nu al belangrijke en noodzakelijke maatregelen treffen om je wensen voor de toekomst te behalen.
GroenLinks vindt de toekomstvisie Alkmaar 2030 belangrijk en geeft daarom haar visie op Alkmaar
2030. Wat GroenLinks betreft moet duurzaamheid het voornaamste leidende principe zijn als we het
hebben over de gewenste toekomst. Wij baseren onze visie daarom op dit thema.
Alkmaar duurzaam niet alleen hier en nu maar ook daar en straks
1
Uit onderzoek blijkt dat 58%
van de mensen het afgelopen jaar zelf structureel iets hebben
veranderd waardoor hun gedrag duurzamer is geworden. Denk hierbij aan groene stroom, fair trade
producten of het aanschaffen van een hybride auto.
Tijdens de aftrap bijeenkomst voor de visie Alkmaar 2030 was er een stemronde voor een
hoofdthema. De meeste stemmen van alle politieke partijen samen gingen naar Alkmaar als duurzame
stad in 2030. Het is duidelijk, er is een groeiend besef in de samenleving, bij iedereen, bij de burgers
en in de politiek. Daarom:
Het is de hoogste tijd om te kiezen voor duurzaamheid
Deze visie weerspiegelt ideeën die in de samenleving leven en geeft richting om deze ideeën te
verwezenlijken. Er zijn meerdere wegen die naar een duurzame stad leiden. Maar dan moet je eerst
een duidelijk beeld hebben hoe een duurzame stad er uit ziet. Daarom presenteert GroenLinks in
deze visie een beeld van een duurzaam Alkmaar in 2030 als handvat voor de toekomst.
We verbruiken onze natuurlijke hulpbronnen in dermate hoog tempo, dat de aarde niet in staat is deze
op tijd weer aan te vullen. Als we onze huidige levenswijze in het westen voortzetten, hebben we in
2
2050 twee aardbollen nodig om in ons consumptiepatroon te kunnen voorzien . De zogenaamde
Ecologische Voetafdruk meet hoeveel vierkante meter (aan landbouwgrond, bossen en oceanen) we
gemiddeld per persoon nodig hebben om in onze dagelijkse behoefte te kunnen voorzien. Per
wereldburger is er slechts 1,8 hectare op aarde beschikbaar. De Nederlander gebruikt 4,4 hectare
voor zijn leefstijl.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 3 van 22
Het goede nieuws is, dat we weten waar we moeten beginnen, en wel bij ons energiegebruik. De
manier waarop we energie opwekken en verbruiken neemt bijna de helft in van onze voetafdruk op
deze aarde. Met de juiste keuzes zijn snelle verbeteringen te maken. De benodigde technologieën zijn
al voor handen. GroenLinks wil zuinig omgaan met energie en ruimte en duurzame energie
toepassingen voor Alkmaar en een CO2 neutrale stad in 2030.
Voor een stadsvisie met hoofdthema duurzaamheid moet eerst duidelijk zijn wat het begrip
duurzaamheid inhoudt. De internationaal erkende definitie van het Brundtland Report (WCED, 1987)
is: “Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling waarbij voorzien wordt in de huidige behoeften zonder dat
de komende generaties beperkt worden om in hun behoeften te voorzien.”
Er is dus sprake van duurzame ontwikkeling als er een gezonde structurele balans wordt gevonden
tussen sociaal-economische ontwikkeling, de natuurlijke omgeving en maatschappelijk welzijn. Dit
levert als resultaat op dat na ons komende generaties dezelfde kansen hebben om in hun behoeften
te voorzien als de huidige generatie. Bij duurzaamheid moet je ver vooruit kijken en naast hier en nu
ook denken aan daar en straks. Een duurzaam beleid is een beleid met een horizon van minimaal
twintig tot vijfentwintig jaar. Duurzaamheid is dus een prachtig thema voor een visie tot 2030.
Economische groei krijgt nu veel prioriteit in de maatschappelijke ontwikkeling. Voor veel
Nederlanders is meer tijd echter belangrijker dan meer geld. Maatschappelijke verantwoordelijkheid en
cultuur verdienen dus meer aandacht. In 2030 is er wat ons betreft meer ruimte gecreëerd voor
activiteiten buiten het werk, zoals mantelzorg, ontspanning en cultuur.
Een duurzame samenleving heeft oog voor de toekomst en voor het op peil houden van de
maatschappelijke voorzieningen. Dat betekent investeren in een duurzame economie en in zaken als
groen, schone lucht, openbaar vervoer, jeugd en cultuur. Dan is er duurzame welvaart, dan kunnen wij
onze kinderen een betere wereld achterlaten dan wij zelf hebben aangetroffen. Voor Alkmaar wil
GroenLinks meer natuur, meer recreatieve wandel- en voetpaden, ook naar het landschappelijke
schoon buiten onze gemeentegrenzen.
Om duurzaamheid te bereiken in de stad moet er ruimte zijn om dit te realiseren, op alle gebieden.
Voor de natuur, voor de bedrijvigheid en voor de inwoners. Daarom:
•
•
•
•
•
Ruimte voor groen
Duurzaam ruimtegebruik
Ruimte voor toepassing van duurzame energietechnologieën
Ruimte voor een duurzame economie
Ruimte voor elkaar
De in de visie beschreven onderwerpen voor een duurzaam Alkmaar beginnen elk eerst met de
beschrijving van een wensbeeld van duurzaam Alkmaar in 2030. Natuurlijk zal niet de hele stad op de
schop gaan voor 2030. Maar de bestaande wijken zullen allemaal ooit aan de beurt komen voor
renovatie, ook al is het in 2050. Dat is het moment om de principes van duurzaamheid toe te passen.
Hierna volgt bij elk onderwerp een onderbouwing waarom het omschreven beeld wenselijk is voor een
duurzame stad. Tot slot staat bij elk hoofdstuk beschreven welke uitvoerende maatregelen GroenLinks
aanbeveelt om tot een duurzame stad te komen.
Duurzaamheid moet je durven ondernemen
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 4 van 22
Samenvatting: duurzame kijk op 2030
In 2030 is het in Alkmaar prettig vertoeven, je woont er prettig en gezond. Je kunt dichtbij huis werken
en recreëren. Voorzieningen als winkels en zorg bevinden zich dichtbij huis. De Alkmaarders zijn
verantwoordelijke bewoners voor elkaar en op het gebied van milieu en energieverbruik. De
ecologische voetprint van de gemiddelde inwoner is verbeterd.
Alkmaar is in 2030 een groene stad, er is veel groen in elke wijk. Iedereen heeft een groene ruimte in
zijn nabije omgeving om te ontspannen of te recreëren. Er zijn fiets- en wandelpaden waardoor je snel
van de natuur in de omgeving kunt genieten. Een duurzame stad is een groene stad, letterlijk en
figuurlijk. Letterlijk dat er meer groen is in de vorm van bomen, plantsoenen en groene vegetatie.
Figuurlijk gezien in groene maatregelen en handelen met respect voor natuur en milieu en rekening
houdend met de generaties die na ons komen. Voor de stad denken wij hierbij aan groen of duurzaam
handelen in de omgang met energie, vervoer, ruimte, bouwen, economie en samenleving.
Met de verdergaande verstedelijking is veel groen nodig om de stad prettig leefbaar te houden.
Ruimte maken voor groen kan door efficiënter met ruimte om te gaan door functies te stapelen, groen
op te tillen en ruimte te besparen. Door openbaar groen verschillende functies te geven kunnen meer
mensen hier gebruik van maken. Groen in en om de stad is belangrijk voor de gezondheid, voor de
natuur, maar ook op sociaal en economisch gebied. Groen zorgt voor een gevoel van veiligheid, rust
en ontmoeting. Een groene omgeving stimuleert recreatie. GroenLinks wil natuurgebied in de
Westrand, Loterijlanden en het voormalig vliegveld Bergenmeer. De binnenduinrand leent zich
fantastisch voor Nationaal Landschap.
Een duurzame stad is een schone stad met verantwoord autogebruik en schone brandstoffen. Het
gebruik van openbaar vervoer, de fiets en het delen van autogebruik zijn zaken die bij het leven van
de Alkmaarders horen. Het openbaar vervoer in de stad en haar wijken rijdt comfortabel en frequent,
ook naar omliggende gemeenten. Alkmaar heeft deelautostations in elke wijk. Voor schoon
brandstofgebruik zijn er voldoende accu-oplaad- en duurzame brandstofpunten. Nieuwe infrastructuur
is niet meer nodig doordat een kilometerheffing spitsverkeer duurder maakt dan rijden buiten de spits.
De wijken en binnenstad zijn autovrij door parkeertransferia (ondergronds). Vanaf de stations en
parkeertransferia kan je met de fiets (witte fietssysteem) of elektrisch aangedreven autokarretjes naar
het centrum en huis rijden.
Alkmaar behaalt in de gebouwde omgeving veel winst op het gebied van energie en ruimtegebruik.
Door efficiënt en creatief om te gaan met ruimte kan aan de bouwbehoefte voldaan worden. Hierdoor
wordt schaarse ruimte en natuur gespaard. Thuiswerkstations en maatschappelijke voorzieningen zijn
in woonwijken in een gebouw gecombineerd. Zo worden ruimte bespaard en de langeafstandsmobiliteit verlaagd. Parkeer en opslagfuncties worden goed ondergronds gerealiseerd. En in de bouw
wordt op een actieve en passieve manier energie bespaard en duurzaam opgewekt. Denk aan op het
zuiden bouwen en het standaard inzetten van zonne- en windenergie. Deze maatregelen kunnen
goed in woningbouw en bedrijfsmatige bouw worden toegepast. Op bedrijventerreinen wordt optimaal
van de ruimte gebruik gemaakt en wordt leegstand voorkomen door samenwerking met
regiogemeenten. Ook hierdoor wordt landschap gespaard.
Kansrijke sectoren in duurzame ontwikkeling zijn ICT, duurzame energie- en milieutechnologie en
toerisme. Alkmaar speelt in 2030 een belangrijke rol met een kweekvijver en centrum van duurzame
energietechnologieën. Deze Green Energy Valley bestaat uit een samenwerkingsverband van twee
universitaire opleidingen en bedrijven in de duurzame technologie ontwikkeling. In 2030 verkiezen
mensen - nog meer dan nu - vrije tijd boven meer inkomsten. De uitbreiding van recreatieve
voorzieningen draagt bij aan de lokale werkgelegenheid. Door ICT ontwikkeling werken steeds meer
mensen thuis, dit wordt ook verder gefaciliteerd. Bedrijven nemen hun maatschappelijke
verantwoordelijkheid door duurzaam en fair in te kopen en verantwoorde relaties aan te gaan.
Burgers en bedrijven kennen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Ouders, mantelzorgers en
vrijwilligers hebben goede regelingen voor verlof en kinderopvang. Alkmaarders kunnen werk en
zorgtaken goed combineren. Alkmaar investeert flink in kunst en cultuur. Het verrijkt je kijk op de
wereld en kan positief bijdragen aan een multiculturele stad. Alkmaar richt zich op een grote
verscheidenheid van min of meer ‘kleinschalige’ culturele activiteiten, zodat er voor iedereen genoeg
keuze is om van kunst en cultuur te genieten.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 5 van 22
Alkmaars duurzaam groen in 2030
Wensbeeld Alkmaars Groen in 2030
In 2030 is er in heel Alkmaar meer groen te zien. In de binnenstad, in de woonwijken en op
bedrijventerreinen. Er zijn meer bomen en vogels en de meeste daken hebben groene vegetatie en
zonnepanelen. In elke wijk zijn speels ingerichte groene parkjes waar kinderen spelen en bewoners
kunnen recreëren. Elke bewoner heeft in de nabijheid van zijn eigen woning een groene
ontspanningsruimte, tuin, dakterras, binnenplaats of parkje. Veel plantsoenen en groenstroken zijn in
beheer van de bewoners of scholen gebruiken ze voor natuuronderwijs. Er zijn fiets- en wandelpaden
bijgekomen waarmee je snel de groene buitengebieden kunt bereiken. Aan de westrand van Alkmaar
ligt een hoogwaardig natuurgebied met wandelpaden tot aan de duinen. De binnenduinrand is
Nationaal Landschap geworden. In samenwerking met alle buurgemeenten zijn fiets- en wandelpaden
aangelegd waarop je vanuit de stad op een makkelijke manier het landelijk gebied in fietst en wandelt.
De ecologische verbindingszones, die natuurgebieden met elkaar verbinden, zijn betrokken in het
wandel- en fietspadennetwerk. De Alkmaarse wandelvierdaagse is jaarlijks voorpaginanieuws van de
landelijke media. Net buiten de bebouwing van Alkmaar is overal duurzaam groen met hoge
natuurwaarden. Groen in de wijken is sterk
uitgebreid doordat auto’s veel minder belangrijk
zijn geworden en uit het zicht geparkeerd
worden. In de wijken zijn groene eilanden met
meerdere functies voor natuur en alle
bewoners, jong en oud. Bedrijventerreinen
hebben voldoende groen gekregen voor
opvang van neerslag, natuur, luchtkwaliteit, en
de gezondheid van de mensen die er werken.
Het groen bevindt zich eventueel gestapeld op
dakterrassen of binnenplaatsen.
Waarom Duurzaam Groen?
Alkmaar kan alleen als een groene gemeente worden gezien als daarvoor het groen van de
omliggende gemeenten meetelt. Alkmaar is de afgelopen 60 jaar enorm gegroeid en beslaat op dit
moment circa 3000 hectare. Elke stadsuitbreiding ging ten koste van open polderlandschap. Als
bedrijventerrein Boekelermeer straks is volgebouwd, is er nog eens 300 hectare open landschap
verdwenen. De bouw van Vroonermeer Noord vindt plaats op 50 hectare landelijk gebied.
Direct buiten de stadsgrenzen ligt aantrekkelijk landelijk gebied. De polders en het platteland van
Bergen, Heiloo, Schermer, Heerhugowaard en Langedijk vormen de groene omgeving van Alkmaar.
Om de groene en blauwe waarde van deze gebieden goed en blijvend te benutten is samenwerking
met buurgemeenten noodzakelijk.
Met de groei van de stad is de afstand voor veel inwoners tot de landelijke omgeving groter geworden.
Daarom zijn veilige wandel- en fietspaden met een goede verbinding vanuit de stad naar de landelijke
gebieden en buurgemeenten belangrijk. Deze verbindingen zorgen voor meer groene recreatie
mogelijkheden voor de Alkmaarders en toeristen. Veel kinderen komen nauwelijks nog met natuur in
aanraking. Ongeveer 48% van de stadskinderen speelt nu al niet meer buiten. Overgewicht neemt
onder stadskinderen schrikbarend toe. Natuurlijke ingerichte speelplekken zijn leuk en gezond voor
kinderen. Duurzaam groen heeft belangrijke sociale, economische en ecologische aspecten. Deze
staan uitgewerkt in bijlage 1.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 6 van 22
Gereedschappen voor Duurzaam Groen
Als je rekening wilt houden met de huidige situatie én toekomstige ontwikkelingen (bebouwing,
klimaatverandering, luchtvervuiling) en daarbij ook nog duurzaam beleid wilt voeren moet je rekening
houden met: gezondheid, natuur en economie. GroenLinks wil efficiënt omgaan met groen, creatief
omgaan met groen en bewoners betrekken bij “hun” groen.
Efficiënt ruimte maken voor groen kan door middel van functies stapelen, groen optillen en ruimte
besparen. Groen kan gespaard worden door compacter te bouwen en functies te stapelen. Dit
betekent efficiënt met ruimte omgaan door meerdere functies in één gebouw onder te brengen.
Voorbeelden hiervan zijn combinaties van scholen, woningen, bedrijven en winkels. Nog twee
bijkomende voordelen van het combineren van functies zijn; het wooncomfort voor wijkbewoners
verbetert en er is minder vervoer nodig wat
bijdraagt
aan
de
luchtkwaliteit
en
woongenot. In compacte stadsdelen zoals in
wijken met veel hoogbouw waar relatief
weinig of geen groen is, is groen optillen een
praktische oplossing. Denk hierbij aan
dakterrassen bij appartementcomplexen en
schooltuinen op schooldaken. Groene
ruimtes blijven behouden door functies
ondergronds
te
huisvesten.
Ruimte
verslindende functies die geen daglicht
nodig hebben zijn hiervoor heel geschikt.
Bijvoorbeeld
parkeerplaatsen
en
voorraadopslagfuncties zoals magazijnen en
loodsen.
Foto: Dick Boland, Culemborg
Er is veel openbaar groen dat maar voor één functie gebruikt wordt. Bijvoorbeeld sportvelden die
alleen bestemd zijn voor de spelers van de eigen club en eigenaren van volkstuintjes die de enige zijn
die profiteren van de volkstuincomplexen. Dit kan anders. Veel meer mensen kunnen van het relatief
schaarse groen gebruik maken. Een sportterrein is goed geschikt te maken voor andere activiteiten op
het moment dat de club deze niet nodig heeft. Denk aan gebruik door scholen, wijkbewoners en
aanleg van bijv. “golfholes” aan de randen. Volkstuincomplexen lenen zich goed voor natuur- en
milieueducatie. Door wandel- en fietsverbindingen door volkstuincomplexen heen aan te leggen
kunnen veel mensen hier dankbaar gebruik van maken.
Een gemiddelde Nederlandse speelplek is keurig ingepast en afgeschermd met wipkip, glijbaan, een
bankje en daaromheen een hek. Ouders en omwonenden zijn hiermee tevreden maar kinderen vinden
er meestal niets aan. Die willen liever 'natuurlijk' buitenspelen op avontuurlijke speelplekken. Een
natuurlijk speelterrein prikkelt de fantasie van kinderen. Natuurlijke speelplaatsen met boomstammen,
keien en heuveltjes, bosjes en kronkelpaadjes zijn al op een kleine oppervlakte in de woonwijk te
realiseren. Op deze manier zijn ze uitdagend, prikkelend en vooral niet voorgekauwd. Een mooie,
groene natuurlijke speelplaats wordt vaak een sociale en recreatieve ontmoetingsplek voor een hele
3
wijk of buurt en heeft naast speelplek ook een belangrijke sociale ontmoetingsfunctie voor de wijk.
Het betrekken van bewoners bij “hun” groen betekent een groter saamhorigheidsgevoel. Ze hebben
samen nagedacht over de inrichting en voelen zich hierdoor meer verantwoordelijk. Je creëert een
3
hiermee groter draagvlak.
Wijken waar de meeste gezondheidswinst valt te behalen en dus prioriteit hebben zijn wijken met
relatief veel ouderen, mensen met een fysieke beperking, jeugd en mensen met een laag sociaal
economische status. Dit zijn mensen die minder gelegenheid hebben om voor recreatie buiten de stad
te gaan. Bijvoorbeeld: een alleenstaande moeder met buggy kan in een groene wijk gezond een
ommetje om maken.
Ga er standaard vanuit, dat wanneer gebieden met een groene bestemming hun functie verliezen, zij
heringevuld moeten worden met een andere groene functie. Als bijvoorbeeld sportterreinen,
volkstuinen of agrarische gebieden niet meer als zodanig gebruikt worden, kan er nieuw openbaar
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 7 van 22
groen van gemaakt worden. Omdat Alkmaar anno 2007 niet meer oppervlakte openbaar groen heeft
dan de gemiddelde stad in Nederland, en er regelmatig stukjes openbaar groen verdwijnen, is dit de
meest voor de hand liggende beleidslijn om groencompensatie te realiseren.
GroenLinks wil graag natuurgebied maken van het land tussen de sportzone in de Westrand, de
Loterlijlanden en het voormalige vliegveld in de Bergermeer. Op de langere termijn zou de
binnenduinrand van Haarlem tot Petten samen met de duinen “Nationaal Landschap Noord-Hollandse
Duinen” moeten worden, zie bijlage 3. Ook in de Schermer kan een zone tegen de stadsrand zo
ingericht worden dat het er prettig recreëren is. Nieuwe fiets- en wandelpaden maken een blokje om of
een langere tocht dan mogelijk. Geluidswerende voorzieningen langs de autoweg zorgen voor
voldoende rust.
Bosmolen in de Bergermeerpolder. Foto: Feiko van der Veen
Om de wensen voor nieuwe fiets- en wandelpaden en de wensen voor nieuwe natuur rond Alkmaar te
visualiseren, hebben we ze ingetekend op een kaart. Daarbij hebben we bestaande plannen en
mogelijke aanvullingen daarop gebruikt. De kaart dient slechts als een indicatie. Te veel aandacht
voor details en uitvoering past niet in een visie op de werkelijkheid van 2030. Daarom is de kaart
slechts als bijlage opgenomen. Het is bijlage 5.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 8 van 22
Alkmaars duurzaam vervoer in 2030
Wensbeeld Alkmaars Duurzaam Vervoer in 2030
Alkmaar rijd je in 2030 binnen in op gps bestuurde auto of trein. De snelweg ligt verzonken tussen een
groene wal met zonnepanelen. De wegbewijzeringen duiden op Ring West; Nationaal Landschap
Duinen en Binnenduinrand en Ring Oost; Green Energy Valley. Je rijdt in een hybride dan wel geheel
duurzaam aangedreven auto op accu of biobrandstof. Je hebt toen je vertrok je bestemming ingetypt
en rijdt op de automatische piloot. Files zijn verleden tijd, doordat in 2020 de kilometerheffing helemaal
ingevoerd is, en omdat de afstandsbestuurde auto’s vlak achter elkaar kunnen rijden. Tussen Egmond
aan Zee en Alkmaar rijdt de Bus-on-Line, uitgevoerd met Light Rail of een ander zeer snel,
comfortabel vervoermiddel. Auto’s en openbaar vervoer rijden in
de stad op accu systemen of duurzame brandstof. Zowel in de
binnenstad als in de woonwijken is er veel meer groen en zijn er
praktisch geen geparkeerde auto’s meer op straat te zien. Deze
staan in (half)ondergrondse parkeergarages of transferia aan de
wijkontsluitingswegen, op loopafstand van de woningen. Minder
valide mensen kunnen vanaf de parkeerterreinen met een kleine
electro auto naar huis rijden. Er zijn ook fietsenstallingen (witte
fiets systeem) bij deze parkeerterreinen of transferia.
Je snuift overal een schone frisse lucht op. Verkeersruis behoort
tot de verleden tijd. Doordat de straten in de wijken autovrij zijn kunnen kinderen veilig voor de deur
buiten spelen en is er meer ruimte voor groen zoals parkjes en avontuurlijk speel- en
ontmoetingsplaatsen.
Bij binnenkomst op station Alkmaar is de kabelbaan een blikvanger. De kabelbaan gaat over de
Spoorbuurt naar het Canadaplein, hartje Alkmaar. De binnenstad is vrijwel autovrij. Mensen die met
de auto naar het centrum gaan parkeren in een ondergrondse parkeergarage. Je ziet wel elektrische
bussen en fietsen. Verder is er een pittoresk transportmiddel heringevoerd: de paardentram. Deze
pendelt tussen het station en de Mient heen en weer. Op het station staan kleine elektrisch
aangedreven autokarretjes waarmee je naar het centrum kunt reizen.
Waarom Duurzaam vervoer?
Voor een emissie neutrale stad is transport de grote uitdaging. Auto’s zullen in de toekomst weliswaar
zuiniger rijden en minder uitstoten. Maar als mensen meer gaan rijden, wat de verwachting is, zal
terugdringen van het energiegebruik per auto niet voldoende zijn. Hybride auto’s hebben weliswaar
minder uitstoot, maar zijn bij productie en slopen weer vervuilender. Bij zuiver elektrisch aangedreven
auto’s moet van tevoren energie opgewekt worden. Dat kan in 2030 nog niet voor 100% met
duurzame brandstof. Ook biobrandstoffen zullen aan duurzaamheidcriteria moeten voldoen. Als
hybride of elektrische auto’s in en om de stad verplicht zijn zorgt dat wel voor schone lucht en fikse
afname van de verkeersruis. Kortom, voor het ideaal van een emissie neutrale stad is er nog veel
werk aan de winkel. Maar in 2030 kan het in en rond de stad geregeld zijn. Nog niet in het
buitengebied.
Aarden wallen om de wegen of wegen verdiept aanleggen,
zorgen voor een veel stiller land. Het landschap is weer
beschikbaar om van te genieten, zonder zicht op storend
autoverkeer.
De kabelbaan en paardentram zijn een leuk vervoersmiddel voor
inwoners en een leuke attractie voor toeristen. Kleine elektrisch
aangedreven auto’s zijn ideaal voor flexibel vervoer in de
binnenstad, speciaal voor ouderen en minder validen. Plaats deze
bij het station met gratis oplaadpunten.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 9 van 22
Gereedschappen voor Duurzaam Vervoer
Dat auto’s en openbaar vervoer in de stad op accu systemen of duurzame brandstof rijden, is een
reële aanname, gezien de huidige snelheid van technologische ontwikkelingen en aandacht voor
klimaatverandering. (zie bijlage 2) Een van de recente technologieën die nu al ontwikkeld zijn en in
2030 operationeel kunnen zijn is GPS bestuurde auto’s die vlak achter elkaar kunnen rijden. Sensoren
die ter plekke de afstand tot de voorliggers meten, kunnen als extra veiligheidsvoorziening zijn
ingebouwd. Nieuwe infrastructuur is hiermee overbodig geworden.
GroenLinks wil comfortabel en snel en frequent openbaar vervoer tussen de wijken en de binnenstad.
Als je elke tien minuten een bus kan nemen, die je binnen tien in het centrum brengt, is een het OV
een volwaardig alternatief voor de auto. Realiseer door een goede samenwerking met omliggende
gemeenten en provincie ook snelle en zeer frequente verbindingen met de regiogemeenten.
Om duurzaam rijden te faciliteren en stimuleren moeten er voldoende accu-oplaadpunten en
biobrandstof mogelijkheden zijn bij de brandstofstations. Voor het deelauto systeem (bijv.
Greenwheels) moeten in elke wijk een deelauto-station zijn.
Zonnepanelen op aarden wallen die de snelwegen omgeven kunnen in 2030 veel energie opwekken.
Dit kan toegepast worden op de A9 en de Schagerweg (N245). De Hoeverweg en N9 vanaf
Huiswaarderweg kunnen verdiept worden aangelegd om het zicht op het open, Noord-Hollandse
landschap daar te behouden. Ook hier kan dat gecombineerd worden met zonnepanelen, die tevens
bijdragen aan de financiering van de weg.
Een kilometerheffing op de binnenring maakt sluipverkeer op de binnenring duur. Dat loopt daardoor
sterk terug. Daarmee is er wel ruimte voor verkeer dat juist wel in de binnenstad moet zijn. De
kilometerheffing kan ook gebruikt worden voor het gebruik van afstandsbestuurde auto’s, die vlak
achter elkaar kunnen rijden (gefaseerd in te voeren).
Als treinen ook met GPS bestuurd kunnen worden, kunnen ook zij vlak achter elkaar gaan rijden.
Daardoor kan het aantal treinen verder worden uitgebreid.
Een zeppelin kan een duurzaam vervoersalternatief voor recreatief vliegen zijn in 2030. Ga een dagje
boven Engeland vliegen vanaf vliegveld de Drafbaan!
Duurzaamheid is een andere manier van kijken en denken bij burgers, overheden en
organisaties. Het is een cultuuromslag die iedereen ten goede komt.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 10 van 22
Alkmaars duurzaam bouwen in 2030
Wensbeeld Alkmaars Duurzaam Bouwen in 2030
Opslagfuncties en grote parkeerruimtes op bedrijventerreinen bevinden zich ondergronds. De ruimte
op bestaande bedrijventerreinen is volledig benut. Er is geen braakliggende grond en er is geen
leegstand. In bedrijfspanden zijn meerdere functies van één bedrijf in verschillende bouwlagen
ondergebracht. De bedrijventerreinen hebben in 2030 veel groen, bomen en parken waar ook
omliggende woonwijken gebruik van maken. Aan de skyline van de bedrijventerreinen zie je
zonnepanelen en windmolens. Bedrijvigheid is in 2030 vooral aan de oostkant van Alkmaar
geconcentreerd waar de verkeersontsluiting goed is en het
landschap minder kwetsbaar is dan in de Westrand. Er zijn tot
2030 geen nieuwe bedrijventerreinen bijgebouwd. De
Boekelermeer is het laatste nieuwe bedrijventerrein. In behoefte
aan nieuwe bedrijfsgebouwen wordt voorzien door het
intensiveren van bestaande ruimte en herstructureren van
gebouwen. Op de bedrijventerreinen is geen braakliggende
grond of leegstand te zien. Ook zijn geen grote
parkeerterreinen of loodsen meer te zien. De bedrijventerreinen
anno 2030 zijn groene bedrijventerreinen geworden. Ze hebben parken en veel bomen. Werknemers
en omwonenden recreëren hier in de parken bij waterpartijen of picknickplaatsen. Veel gevels hebben
in 2030 glazen voorpuien die de zonnewarmte en buitenlucht optimaal benutten voor
warmtehuishouding en ventilatie. Bij elke wijk is een gebied met rietvegetatie te zien. Dit zijn
natuurlijke ingerichte waterzuiveringsinstallaties (helofytenfilters). In de stad en haar wijken zijn veel
gebouwen te zien waarin voorzieningen met elkaar worden gecombineerd. Zo zijn er scholen, winkels
en bedrijven gecombineerd in één gebouw. Ook zijn er meer zorgvoorzieningen gecombineerd met
winkels en woningen in één gebouw.
In 2030 is de nacht in Alkmaar weer donker, openbare verlichting is efficiënt, in gebouwen brandt ‘s
nachts alleen verlichting als er mensen zijn. Er zijn ’s nachts veel meer sterren te zien dan in 2007.
Duurzaam bouwen kan toegepast worden op woonwijken, maar ook op bedrijventerreinen.
Waarom Duurzaam Wonen?
Voor een duurzaam Alkmaar is de meeste winst te behalen in de
bebouwde omgeving. Duurzaam bouwen zal veel vruchten afwerpen
in het streven naar een emissie neutraal Alkmaar en een duurzame
inrichting van een gezonde en comfortabele leefomgeving. Dit is te
bereiken door zowel te besparen op energieverbruik als door het
duurzaam opwekken van energie. De Huisvuilcentrale heeft
voldoende restwarmte om heel Alkmaar van warm water te voorzien.
GroenLinks wil de landschappelijke ruimte open en groen houden. In
een dichtbevolkt en verstedelijkt land als Nederland betekent
verdichting verrijking. Een verrijking op platteland, in de steden en van
het sociale leven. Op het land kan meer leegte en kwalitatief betere
leegte worden gecreëerd door nieuwe bebouwing in bestaande
kernen uit te voeren. In de bestaande kernen kan het voorzieningenniveau worden opgehoogd, de
langeafstandsmobiliteit worden verlaagd en een intensiever openbaar vervoer worden gerealiseerd.
Met goed uitgewerkte concepten en nieuwe technieken is er veel te verbeteren. Op deze manier kan
4
aan de bouwbehoefte voldaan worden en schaarse natuur blijft behouden.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 11 van 22
Gereedschapskist Duurzaam Wonen
Duurzaam wonen is meer dan zuinig met gas en licht omspringen. Het integreren van duurzaamheid
in wonen en bouwen betekent naast hier en nu ook kijken naar daar en straks. Energie neutraal
wonen, betekent dat er evenveel energie opgewekt wordt als er verbruikt wordt. Nieuw te bouwen
woningbouw zal tot 2030 binnen bestaand stedelijk gebied moeten plaatsvinden waarbij efficiënt met
ruimte om wordt gegaan. Bij nieuwbouw en herstructurering worden zoveel mogelijk duurzame
materialen gebruikt die bestaan uit gerecyclede stoffen en bij voorkeur biologisch afbreekbaar zijn.
Voor het gebruikte hardhout in de bouw wordt uitsluitend FSC hout gebruikt.
Er moet ook naar de woningbehoefte worden gekeken. Woningen moeten zo zijn ingericht dat je er op
latere leeftijd zo lang mogelijk zelfstandig kan blijven wonen
Zoals beschreven in bijlage 2, (titel: Toekomstige ontwikkelingen in duurzame energie tot 2030) is het
realistisch te verwachten dat elke wijk zelfvoorzienend kan zijn in energie. Woningen hebben een
duurzame centrale voor verwarming en elektriciteit, aangedreven door zonne- en windenergie. Of door
de restwarmte van de Huisvuil Centrale Alkmaar. Op ramen van woningen bevinden zich transparante
folies die werken als zonnepanelen(dit is nu al in ontwikkeling). Zonnepanelen zullen in de toekomst
goedkoper zijn en kunnen dan breed toegepast worden in de woonwijken.
Alkmaars bebouwde opppervalkte in verhouding tot het groene buitengebied in 1970, 2000 en 2030
Aanbevelingen voor passief duurzaam energiegebruik zijn als volgt. Bouw op het zuiden, met de grote
ramen aan de zuidkant, kleinere aan de noordkant, dit zorgt ook voor meer daglicht en woongenot.
Compact bouwen is goed voor gecentraliseerde warmteproductie. Vrijgekomen warmte hergebruiken,
bijv. een warmtekrachtcentrale wekt elektriciteit op en geeft warmte af die gebruikt kan worden voor
verwarming van zowel de woning als het tapwater.
Aanbevelingen voor actief duurzaam energie gebruik zijn de volgende. Plaats zonnecellen op daken,
zonnecellen in folievorm op muren en ramen. Gebruik een zonneboiler voor warm water in woningen
waar warmtekrachtcentrales niet mogelijk zijn. Er is een nieuwe generatie ledlampen, die zeer zuinig
zijn en breed ingezet kunnen worden.
Woningen die goed geïsoleerd zijn hebben geen warmteverlies. Woningen kunnen goed natuurlijk
worden geventileerd door natuurlijke systemen van glazen voorpuien die de buitenlucht laten
circuleren en tegelijkertijd de woning isoleren. Vegetatie op daken zorgt voor goede isolatie maar ook
voor meer vogels in de woonwijken, wateropname en afvoer.
Richt het waterbeheersysteem duurzaam in. Water wat hergebruikt kan worden hergebruiken en water
op een besparende manier gebruiken. Alleen wat nodig is. Schoon regenwater opvangen en
hergebruiken. Elke wijk een helofytenfilter waar afvalwater (exclusief toilet) naar toe wordt geleid en
wat daar door zand en riet op natuurlijke wijze wordt gezuiverd(is nu al toegepast in Culemborg).
Water afkomstig van toiletten samen met gft afval benutten voor biogasinstallaties. Waterbesparende
toiletten, douches en kranen. Vegetatiedaken houden een deel van het regenwater langer in de wijk
vast, gunstig voor microklimaat.
Reduceer openbare verlichting waar dat kan, zodat het ’s nachts weer donker is in Alkmaar en
omgeving. Gebruik minder straatlantaarns ’s nachts. Maak de openbare verlichting effectiever, lampen
schijnen hun licht daar waar het echt nodig is. Dus niet meer omhoog de hemel in wat voor veel
lichtvervuiling en verspilling zorgt. Verlicht kantoorgebouwen en etalages ’s nachts niet meer of zeer
spaarzaam. Zo wordt er veel energie bespaard. Vogels en dieren vluchten niet meer voor het licht, en
vallende sterren kan je zien vanuit je eigen slaapkamer.
.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 12 van 22
Waarom Duurzame Bedrijventerreinen?
Het toepassen van duurzaamheid op het gebied van bedrijventerreinen vereist een lange termijn visie.
Niet alleen uitgaan van de huidige behoefte maar ook van de toekomstige waarbij rekening gehouden
wordt met ruimte, milieu en economie. Noord-Holland heeft veel verouderde terreinen, ongeveer 36%
van de terreinen staat als verouderd te boek. Nu wordt ongeveer een kwart van de verouderde
terreinen aangepakt. Naar verwachting is dit tempo onvoldoende om een verdere toename van de
veroudering op bedrijventerreinen te voorkomen.
Na 2020 neemt de groei van de vraag naar bedrijventerreinen sterk af en wordt waarschijnlijk
zelfs negatief. Hierdoor dreigt het overaanbod voor bedrijventerreinen verder toe te nemen met als
5
gevolg onnodige veroudering en leegstand. Het is dus verstandig om tegen die tijd niet te veel
voorraad beschikbaar te hebben. Op het gebied van duurzaam ruimtegebruik is veel winst te behalen.
Regionale samenwerking is een must.
Foto: Sanne Geldermans
Gereedschapskist Duurzame Bedrijventerreinen
Voor wat betreft de ambitie ‘Alkmaar emissie neutraal in 2030’ gelden voor bouw en herstructurering
van bedrijventerreinen dezelfde aanbevelingen als bij de bouw van woningen. Dus zelfvoorzienend in
energie, goede isolatie en ventilatie en optimaal watergebruik.
Gebruik niet meer ruimte dan echt noodzakelijk is. In bedrijfspanden meerdere functies van één bedrijf
onderbrengen. Bouw zoveel mogelijk lagen op elkaar. Leg opslag en parkeerruimtes ondergronds.
Oude verpauperde panden en bedrijventerreinen herstructureren. Bouw panden die gerecycled
kunnen worden. Leegstand en braakliggende kavels benutten. Op industrieterrein Oudorp en
industrieterrein Overdie is hier fikse winst te behalen.
Regionaal samenwerken aan kwaliteit, intensief ruimtegebruik en hoogwaardige herstructurering is
duurzaam handelen. De ruimte op bestaande bedrijventerreinen in Alkmaar en de regio’s kan door
afstemming met omliggende gemeenten optimaal en efficiënter benut worden.
Stel een provinciaal programma (met voldoende financiering) op voor de aanpak van
verouderde terreinen. De omvang van het probleem maakt een beleidsintensivering noodzakelijk,
naast gemeentelijke en rijksinvesteringen zouden hiervoor ook provinciale fondsen moeten worden
ingezet.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 13 van 22
Alkmaars duurzame economie in 2030
Wensbeeld Alkmaars Duurzame Economie in 2030
In 2030 zie je veel winkels met een breed aanbod in duurzame, fair trade en ecologische producten.
Je ziet meer Alkmaarders in de eigen stad en omgeving recreëren. Er is een duurzaam kennis &
ontwikkeling park “Green Energy Valley” waar organisaties werken aan duurzame energie oplossingen
en mensen studeren aan de faculteit duurzame energie.
In 2030 werken meer Alkmaarders in hun eigen stad. Door de ICT ontwikkeling kan thuis gewerkt
worden en in flex plek kantoren. Op dit moment kunnen al veel mensen door het huidige ICT niveau
thuis werken. In 2030 is dit nog sterker ontwikkeld en kunnen veel mensen deels vanuit huis werken.
Hierdoor is er minder woon-werk verkeer naar de omliggende regio en randstad. Meer
werkgelegenheid in de eigen stad betekent ook minder reizen. Daardoor hebben mensen ook meer
tijd voor ontspanning.
In 2030 zullen mensen, nog meer dan nu, vrije tijd verkiezen boven meer inkomsten. Het aandeel niet
werkende oudere inwoners zal groter zijn. Doordat meer mensen vrije tijd hebben kunnen zij ook meer
geld in de eigen stad uitgeven. Er zal meer recreatie en toerisme vanuit de eigen stad en Randstad
zijn. Ook dat is nieuwe locale werkgelegenheid.
In 2030 zal de Huisvuilcentrale met nieuwe innovatieve technieken de afvalverwerking nog verder
verduurzaamd hebben. Emissies en afval zullen praktisch geheel hergebruikt worden door o.a. hieruit
energie op te wekken. Bijvoorbeeld voor het verwarmen van huizen.
Waarom duurzame economie?
Kansrijke sectoren in duurzame ontwikkeling zijn ICT, duurzame energie & milieu en toerisme.
Alkmaar kan in 2030 een belangrijke rol spelen in ontwikkeling van duurzame energie in de regio met
een kweekvijver en centrum van duurzame energietechnologieën en duurzaam energiegerelateerde
bedrijvigheid: Green Energy Valley.
Vanaf 2020 krimpt het aantal inwoners van Alkmaar door de vergrijzing. In 2030 zal door de vergrijzing
een groter deel van de bevolking niet deelnemen aan het arbeidsproces maar procentueel wel het
grootste deel van het vermogen bezitten van de bewoners van Alkmaar. Dit betekent dat tot 2030 het
aantal forensen zal dalen, de zorgbehoefte zal stijgen en recreatie en culturele uitgaven kunnen
stijgen. Door de toenemende zorgbehoefte in 2030 neemt de werkgelegenheid in de zorgsector toe. In
2030 moeten mensen die in de zorgsector werkzaam zijn in hun eigen stad en zelfs wijk hun functie
kunnen uitoefenen. Door meer werkgelegenheid in deze sectoren te creëren kunnen meer bewoners
in de eigen stad werken. Een bijkomend voordeel is dat hierdoor de mobiliteit en bijbehorende emissie
zal worden teruggedrongen. Allemaal goed voor de duurzaamheid.
Duurzame ontwikkeling omvat naast milieuaspecten ook onderwerpen op het gebied van
mensenrechten, zoals het tegengaan van kinderarbeid en het stimuleren van minimaal aanvaardbare
arbeidsomstandigheden. Duurzaam inkopen sluit aan bij de maatschappelijke verantwoordelijkheid
van organisaties. Inkopen is grofweg 'het betalen van geld aan leveranciers ten behoeve van de
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 14 van 22
levering van producten, diensten of werken'. Door bewust duurzaam in te kopen, door de gemeente,
bedrijven en burgers worden leveranciers gestimuleerd om duurzame producten en diensten
aantrekkelijk en rendabel te maken. De gemeente Alkmaar kan hierin een voorbeeldfunctie vervullen
en ondernemers en burgers hierin stimuleren en faciliteren. Een duurzaam imago van de Alkmaarse
bedrijven is op de langere duur meer winstgevend.
If you are thinking one year ahead, sow a seed
If you are thinking 10 years ahead, plant a tree
6
If you are thinking 100 years ahead, educate people
Gereedschappen Duurzame economie
Green Energy Valley is breder dan alleen een Energiefaculteit. Het omvat ook bedrijven die duurzame
technologieën ontwikkelen en verkopen. Green Energy Valley zorgt voor de opzet van minstens twee
nieuwe universitaire opleidingen in Noord Holland op het gebied van duurzame innovatie en
technologie. Ook zorgt dit voor toename van het aantal technostarters als percentage van het totale
aantal starters. Green Energy Valley realiseert een verdubbeling van het aantal bedrijven in de sector
duurzame energie en technologie ontwikkeling en een verdrievoudiging van het aantal
arbeidsplaatsen.
Fair trade is relatief eerlijk. Eerlijke producten en diensten worden beoordeeld op duurzaamheid. Faire
producten zijn niet per definitie perfect geproduceerd of verhandeld, maar ten opzichte van hun
concurrenten zijn ze beter voor mens, milieu en economie.
Duurzaam inkopen is breder dan fair trade inkopen, je houdt hierbij rekening met de mensenrechten,
.7
milieu en een rechtvaardige prijs Duurzaam inkopen kan voor alle producten en diensten worden
ingezet. Alkmaar als hoofdgemeente in de regio kan een aanzienlijk aanbod in duurzame producten
en diensten bieden.
8
Duurzaam inkopen is een vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen, een breed
toepasbaar begrip. Voorbeelden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) zijn het
analyseren van de internationale productie- en toeleveringsketen en het nemen van
verantwoordelijkheid voor de hele keten. Aan MVO kan vorm worden gegeven via expliciet beleid,
onafhankelijke verificatie en verslaglegging en verantwoording. Een onderneming moet zich
informeren over de effecten van haar activiteiten in de keten en kan zich aansluiten bij sectorale
initiatieven op het gebied van MVO. Maatschappelijk Betrokken Ondernemen, waarbij een bedrijf zijn
competenties, middelen en/of menskracht vrijwillig inzet voor de lokale samenleving. Voorbeelden van
Maatschappelijk Betrokken Ondernemen zijn het opknappen van speeltuinen, schoolpleinen,
projecten in de natuur, het organiseren van een dagje uit voor kinderen uit de buurt, etc.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 15 van 22
Alkmaars duurzame samenleving in 2030
Wensbeeld Alkmaars Duurzame Samenleving in 2030
Burgers en bedrijven kennen in 2030 hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daar is het
gemeentelijke beleid ook op afgestemd. Ouders, mantelzorgers en vrijwilligers hebben goede
regelingen voor verlof en kinderopvang. Door ondersteuning en professionele hulp hebben zij de
gelegenheid om werk en zorgtaken te combineren en voor anderen iets te betekenen.
Het ecologisch groenbeleid werpt zijn vruchten af. De interessante natuur maakt de stad boeiend en
geeft mensen inspiratie. Alkmaar is in 2030 een stad waar plaats is voor de verbeelding van haar
bewoners. Een stad die zijn bewoners en bezoekers steeds weer “verrast” en laat genieten van een
bloeiend kunst en cultuurleven. De Nieuwe Doelen is gerestaureerd en heeft een toegankelijke
bestemming voor bewoners en bezoekers; de verbeelding van een vroegere tijd ervaar je daar volop.
Alkmaar heeft in 2030 naast een historisch museum, theater, muziek, film, bibliotheek ook voor de
beeldende kunst voldoende ruimte. Alkmaar is een stad waar veel te zien, te luisteren en te beleven
is. Een stad ook waar kunstenaars graag wonen en werken, omdat er voldoende ruimte is om hun
werk te laten zien of te laten horen. Alkmaar richt zich op een grote verscheidenheid van min of meer
‘kleinschalige’ culturele activiteiten zodat er voor iedereen genoeg keuze is om van kunst en cultuur te
genieten.
Waarom een Duurzame Samenleving
Alkmaar is een stad waar iedereen ertoe doet. Jong of oud, autochtoon of migrant. Iedereen doet
mee. Jongeren hebben in Alkmaar een goede toekomst. Er is voor hen voldoende woningaanbod en
de uitgaansgelegenheden zijn divers. Onderwijs tot op universitair niveau biedt kans voor een hogere
opleiding. Door goed toegankelijk openbaar vervoer voor iedereen hebben Alkmaarders het gevoel
overal welkom te zijn. Werkgelegenheid in de stad en direct bij huis draagt ertoe bij dat Alkmaarders
zich betrokken voelen bij hun stad.
Alkmaar investeert flink in kunst en cultuur, omdat het mensen onderling bindt. Kunst en cultuur
verrijken onze kijk op de wereld, spreken onze verbeelding aan en ontwikkelen nieuwe
gezichtspunten, noodzakelijk in een steeds veranderende maatschappij. Zo draagt kunst bijvoorbeeld
positief bij aan een multiculturelere stad.
Kunst en cultuur kunnen geen ander doel nastreven dan wat zij zelf
voortbrengen. Zowel gangbare als uitdagende cultuur wordt in 2030
in Alkmaar voldoende aangeboden aan de inwoners. De uitdagende
cultuur heeft steun nodig zowel voor de accommodaties als voor de
invulling, omdat zij in haar ontwikkeling geen rekening met de
smaak van het publiek kan houden. De gangbare cultuur zal
zichzelf kunnen bedruipen. Het gaat GroenLinks hierbij vooral om
de kunst en cultuur zelf, niet om de zogenaamde oneliners en ook
niet om ‘dure’ pretenties, wel om kunst en cultuur voor een breder
publiek dan nu.
Gereedschappen voor een Duurzame Samenleving
Op het gebied van cultuur wordt er regionaal samengewerkt. De ‘Alkmaarse’ uitagenda moet de
gehele regio bedienen.
De bestaande en nieuwe accommodaties voor kunst en cultuur moeten worden aangepast aan de
telkens wisselende vraag. Vanuit het gezichtspunt van de duurzaamheid. Dus niet omdat musicals ‘in’
zijn dure investeringen doen die over vijf jaar, als er wat anders in de mode is, weer verloren dreigen
te gaan.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 16 van 22
Bijlage 1
Duurzame aspecten van groen in de stad
Als Alkmaar een duurzame stad wil zijn is groen natuurlijk belangrijk. In een duurzaam groene stad
wordt voldoende aandacht besteed aan sociaal/maatschappelijke, economische en ecologische
factoren. Met de zich verdichtende stad moet het terugdringen van groen tot staan worden gebracht.
Dit vraagt ook om creatief en efficiënt gebruik van ruimte en groen.
Sociaal maatschappelijk belang van groen
Een duurzaam leefmilieu is frisse lucht voor iedereen, overal. Groen is belangrijk voor de mens. Niet
alleen voor zijn gezondheid maar ook op sociaal maatschappelijk gebied. Voor een duurzaam
woonmilieu is groen onontbeerlijk. De openbare ruimte bestaat voor iets minder dan de helft uit wegen
en voor iets minder dan de helft uit groen. Het groen is de belangrijkste drager van de kwaliteit van de
leefomgeving en bevordert de gezondheid van de stadsbewoners. Een groene omgeving nodigt uit tot
bewegen, wandelen, fietsen en buiten sporten, spelen. Groen is dus goed voor de gezondheid van
jong en oud. In wijken met veel groen hebben minder kinderen overgewicht. Een groene omgeving
verbetert de luchtkwaliteit door CO2 opname en zuurstof productie. In de huidige drukke maatschappij
is groen belangrijk omdat zo blijkt uit onderzoek een groene omgeving stressverlagend werkt. In een
groene omgeving herstellen mensen ook sneller van ziekte. Een vriendelijke, groene omgeving leidt
ook tot minder agressiviteit.
Sociaal belang van groen
Groen maakt de woonomgeving interessanter om een blokje om te gaan. Een groene omgeving
stimuleert sociale contacten door ontmoeting en recreatie. Het is goed voor de persoonlijke
ontwikkeling van volwassenen en kinderen. Dit leidt tot lichamelijk, sociaal en psychisch welbevinden
en tot minder ziekten. Veel bewoners van Alkmaar zoeken ontspanning door te wandelen of fietsen: in
parken, recreatiegebieden of in de nabij gelegen landelijke omgeving. De ontmoeting met andere
mensen tijdens recreatie geeft groen een belangrijk sociaal aspect. Een ander niet te onderschatten
sociaal aspect is het gevoel van veiligheid. Een vriendelijke, groene omgeving leidt tot minder
3
agressiviteit en in groene omgevingen komt minder criminaliteit voor.
Economisch belang van groen
Omdat bomen en struiken goed zijn voor de kwaliteit van de leefomgeving is men bereid meer te
betalen voor woningen in of nabij een groene omgeving. Een stad met veel groen wordt als mooier
ervaren en aantrekkelijker om te wonen. Veel mensen kiezen voor Alkmaar omdat ze dicht bij een
landelijke omgeving ligt. Dit maakt Alkmaar ook tot een aantrekkelijke stad voor toeristen. Een goed te
bereiken landelijke omgeving trekt nog meer toerisme aan.
Ecologisch belang van groen
Bomen en struiken zorgen voor leefruimte en voedsel voor andere plant en diersoorten. Een rijke
verscheidenheid aan plant en diersoorten (biodiversiteit) zorgt voor een gezonde groene omgeving.
Met de verstedelijking wordt groen ingeruild voor bebouwing voor mensen en is er steeds minder
ruimte voor de natuur. Met de juiste inrichting kunnen bedreigde plant en diersoorten weer herstellen.
In een groene compacte stad is het prima vertoeven. Het is gezond en prettig wonen
Foto: Jan Stok
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 17 van 22
Bijlage 2
Toekomstige ontwikkelingen duurzame energie
De ontwikkelingen van energietoepassingen gaan nu in zeer hoog tempo. De hoge olie en
energieprijzen zijn een zegen voor de ontwikkeling van duurzame energie. Duurzame innovaties
krijgen een grote duw.
Volgens de doelstelling van Europa en Nederland moet in 2020 20% van de energie, duurzame
energie zijn (regeerakkoord). Duurzame energie zal in 2020 voornamelijk komen uit biomassa, wind
en op kleinere schaal waterkracht. Biomassa wordt zowel gebruikt voor elektriciteit en warmte als voor
de productie van biobrandstoffen en transport. Windenergie op zee zal zich de komende jaren
grootschalig verder ontwikkelen. Windenergie op land zal ook toenemen. In 2030 zal energie uit wind
en biomassa qua prijs kunnen concurreren met fossiele energie.
Foto: Sanne Geldermans
Op weg naar 2030 is er nog meer te verwachten, op gebied van zonne-energie zijn er dan
spectaculaire ontwikkelingen. De zonnecellen die nu nog duur zijn zullen door technologische
doorbraken en grootschaliger gebruik in 2030 concurrerend zijn met fossiele energie. Er is een
ontwikkeling van zonnepanelen op folie, deze folie kan flexibel worden opgerold en uitgespannen.
Hierdoor zullen zonnecellen op ramen, daken, tenten en muren geplaatst kunnen worden.
De ontwikkeling van batterijen en accu’s gaat zeer snel. Er komt een nieuwe generatie aan accu’s die
duurzamer, kleiner, sterker en sneller zijn. Binnen 10 tot 15 jaar is de ontwikkeling van hybride en
geheel elektrische auto’s zeer ver, alle merken zullen hier dan een groot aanbod in hebben.
Er zullen een tweede generatie biobrandstoffen geproduceerd worden uit afvalstromen en geteeld
hout. De productie van andere duurzame bronnen zal doorbreken. Biomassa zal ook gebruikt gaan
worden in bioraffinage, waar net zoals in een olieraffinaderij zowel energie als producten
geproduceerd worden.
Naar 2030 is er ook veel energiebesparing te behalen. Besparingen in de industrie maar ook in de
gebouwde omgeving, door bijvoorbeeld betere isolatie van huizen en het gebruik van warmte pompen
die restwarmte tijdelijk kunnen opslaan.
Het is een reële verwachting dat alle woningen en gebouwen in 2030 in hun eigen
elektriciteitsbehoefte kunnen voorzien.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 18 van 22
Bijlage 3
Nationaal Landschap Noord-Hollandse Duinen
GroenLinks wil graag natuurgebied maken van het land tussen de sportzone in de Westrand, de
Loterlijlanden en het voormalige vliegveld in de Bergermeer. Zo ontstaat een hoogwaardig
natuurgebied van Alkmaar tot aan de duinen. Het staat al vast dat het vliegveld natuurgebied wordt
evenls het gebied tussen het vliegveld en de duinen. Door ecologische gebieden te verbinden wordt
de waarde zoals bekend versterkt. De wateropgave in de Bergermeer en de Egmondermeer kan
gebruikt worden als onderdeel van dit plan. Door zoveel mogelijk van de vereiste 30 hectare
waterberging in dit gebied te concentreren, komt realisatie van het grote natuurgebied binnen bereik.
Het lijkt ons dan ook niet wenselijk om een lange, brede strook water langs de volledige grens van de
Westrand te maken, zoals voorgesteld wordt in Alkmaar, stad aan het water (Visie op Water en
Ruimtelijke Ordening). GroenLinks wil dat de waterberging geconcentreerd wordt in het genoemde
gebied in combinatie met natuurontwikkeling. Als drager van de natuurontwikkeling biedt het schone
water uit de duinen fantastische mogelijkheden. Het boezemwater van de Bergerringsloot is echter
vervuild met meststoffen. De waterberging in de Bergermeer dient naar onze mening dan ook niet op
boezempeil te geschieden, maar afgestemd te worden op het peil van het afstromende duinwater.
Vereniging Natuurmonumenten heeft hier al een plan voor gemaakt
Op de langere termijn zou de binnenduinrand van Haarlem tot Petten samen met de duinen Nationaal
Landschap Noord-Hollandse Duinen kunnen worden. Boeren moeten dan ook met “groene diensten”
een volwaardig inkomen kunnen verwerven.
Foto: Jan Stok
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 19 van 22
Bijlage 4
Aspecten van duurzaam bouwen
Sociaal-maatschappelijk belang
Duurzaam Bouwen is niet alleen algemeen goed voor het milieu maar ook voor het binnenmilieu. Een
ademende woning geeft een prettig binnenklimaat en natuurlijke materialen beperken
gezondheidsrisico’s Groen ingerichte woon en werk omgeving draagt bij aan de gezondheid van
bewoners en werknemers. Door woon, werk, winkel, zorg en andere voorzieningen te combineren is
er leefcomfort voor alle bewoners en gebruikers.
Economisch belang
Energiebesparende maatregelen in bouw zijn gunstig voor de economie en de portemonnee. Dit geldt
ook voor duurzaam en creatief ruimtegebruik waar meerdere voorzieningen dichtbij elkaar geplaatst
worden.
Ecologisch belang
Duurzaam omgaan met ruimte en materialen (herbruikbaar, biologisch afbreekbaar) zorgt voor
voldoende ruimte en een schone leefomgeving voor planten en dieren.
Duurzaam bouwen
Bij duurzaam bouwen wordt in de huidige behoefte voorzien waarbij er rekening mee
wordt gehouden dat toekomstige generaties ook in hun behoefte kunnen voorzien.
Bij duurzaam bouwen wordt dus gekeken naar de bouwmaterialen, het ruimtegebruik,
de energiebronnen en het watergebruik.
Aspecten van duurzame bedrijventerreinen
Sociaal maatschappelijk belang van groen
Werken in een groene omgeving is gezond. Men voelt zich prettiger en het concentratievermogen en
de productiviteit nemen toe. De waarde van groen voor de gezondheid, komt tot uiting in het
voorkomen van ziekteverzuim, onderzoeken tonen dit aan. Een groene omgeving nodigt uit tot een
wandeling in lunchtijd, geeft een betere uitstraling van het bedrijf. Goed aangelegd groen vermindert
de geluidsoverlast en werkt luchtzuiverend. Beplanting op de werkvloer in kantoor en winkel bevordert
de prestaties en het welbevinden van de medewerkers. Ook hier levert groen op: economisch en
maatschappelijk.
Economisch belang van groen
Natuur en groen hebben een groot economisch belang in de omgeving waarin we leven. Direct en
indirect. Waardevermeerdering van onroerend goed (voor de eigenaar) en belastingopbrengst
(overheid), maar daarnaast levert het investeren in groen ook vele
maatschappelijke baten op, die heel goed economisch te
waarderen zijn. Er zijn baten op het gebied van gezondheid en
veiligheid. Groen wordt gezien als kostenpost, maar het levert juist
op. Aantoonbaar en onderbouwt. Het verbetert de kwaliteit van de
lucht en zorgt voor waardetoename van onroerend goed
3
(omgeven door kwaliteitsgroen ).
Op verzoek van het ministerie van LNV heeft een projectgroep in
2002 een inventarisatie gemaakt van het geen er bekend is over
de relatie tussen bewegen, groene omgeving en gezondheid en
ook aanbevelingen gedaan voor nader onderzoek.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 20 van 22
Bijlage 5
Kaart wensbeeld routes en natuur Alkmaar 2030
Als we proberen de wensen voor nieuwe fiets- en wandelpaden en de wensen voor nieuwe natuur
rond Alkmaar te visualiseren, zou men kunnen denken aan het onderstaande kaartbeeld. Daar zijn
bestaande plannen en mogelijke aanvullingen daarvan als indicatie ingetekend.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 21 van 22
Bronvermelding
Foto’s bijeneter rechtsboven elke pagina, hop voorpagina: Jan Stok
Illustratie groene wijk voorpagina en pag.6: Archi Service architectuur
1. Onderzoek van Senter Novem; Agentschap duurzaamheid en innovatie van Ministerie Economische Zaken
2. Living Planet Rapport 2006, WNF
3. www.degroenestad.nl
4. Tangram architecten
5. Milieudefensie; onderzoek nut en noodzaak bedrijventerreinen.
6. Samenvatting van het rapport Regionaal Innovatie- en technologieplan Flevoland 2002-2006
7. www.fairetradegemeenten.nl is een initiatief van COS Nederland, Wereldwinkels, Stichting Max Havelaar
8. In 2005 werd door het kabinet de motie Koopmans aangenomen, deze stelt dat de overheid in 2010 alles
duurzaam moet inkopen van potloden tot asfalt.
Verklarende woordenlijst
termen op alfabetische volgorde
Boezemwater: boezem is dat deel van het oppervlaktewater dat geen vast peil heeft en is vaak onderdeel van een polder. Dat
het water geen vast peil heeft, wil niet zeggen dat er niet naar een bepaald peil wordt gestreefd. Dit peil noemt men het streefof boezempeil. Als het water tijdelijk wordt bewaard, om bijvoorbeeld later te worden geloosd, spreekt men wel van bergboezem
Duurzaam geschikt, bestemd om lang te bestaan
Duurzame ontwikkeling is een concept waarin ecologische, economische en sociale belangen bij elkaar komen, voor zowel de
huidige als de toekomstige generaties. Duurzame ontwikkeling is de eis om een evenwicht tussen deze drie basisconcepten te
vinden
Ecologisch, van ecologie: leer van de betrekkingen tussen organismen en hun omgeving, met ecologische producten bedoelt
men producten goed voor mens, milieu en natuur.
Ecologische voetafdruk (ook Mondiale voetafdruk of kortweg voetafdruk) voor een bepaald jaar is een getal dat weergeeft
hoeveel biologisch productieve grond- en wateroppervlakte een bepaalde bevolkingsgroep in dat jaar gebruikt om zijn
consumptieniveau te kunnen handhaven en zijn afvalproductie te kunnen verwerken. Het gaat om een hypothetisch getal,
gemeten in globale hectare
Emissie uitstoot van kleine deeltjes/ stoffen
Fair trade Eerlijke handel of fair trade bevordert het volgen van sociale en ecologische regels bij internationale handel, in het
bijzonder bij de export van arme landen naar het geïndustrialiseerde westen. Een belangrijk onderdeel hiervan is het bieden van
een eerlijke prijs voor een product, waarmee een prijs bedoeld wordt die in verhouding staat tot de productiekosten, en niet een
prijs die bepaald wordt door de verhoudingen op de internationale markt
FSC de Forest Stewardship Council (Raad voor Goed Bosbeheer), is een internationale organisatie, opgericht in 1993, die
verantwoord bosbeheer stimuleert. FSC stelt wereldwijde standaarden voor bosbeheer op, met daaraan gekoppeld een
keurmerk. Als boseigenaren zich aan de FSC standaarden houden kan hun bos worden gecertificeerd. Onafhankelijke
controleurs zien toe op naleving van de regels.
GPS Het Global Positioning System is de commerciële naam voor een wereldwijd satellietplaatsbepalingssysteem dat is
ontwikkeld voor gebruik door de Amerikaanse strijdkrachten. Het gps-systeem is 24 uur per dag in bedrijf, is nagenoeg overal
ter wereld bruikbaar en werkt onder alle weersomstandigheden
Maatschappelijk verantwoord ondernemen Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een actief streven van een
organisatie om niet alleen maar winst te maken en te blijven voortbestaan, maar hierbij een zo positief mogelijke invloed op de
maatschappij te hebben; op de korte en op de lange termijn. Hiervoor wordt in beginsel gekeken naar economische, sociale en
milieubelangen die alle zo goed mogelijk worden behartigd.
Led lamp is een SSL (Solid state lighting) lamp opgebouwd uit een groep van leds (lichtemitterende diodes). De
karakteristieken van de toegepaste leds in de lamp bepalen samen met de stralingshoek de lichtstroom, lichtsterkte en
kleurweergave. Led lampen zijn duur in aanschaf maar hebben een langere levensduur en veel zuiniger energieverbruik.
Light Rail is een railvervoersysteem dat zich ergens tussen een trein, een tram en metro in bevindt: sneller dan een tram,
lichter en goedkoper dan een trein.
Verklaring locatienamen
Bergermeer poldergebied tussen Alkmaar west en Bergen oost.
Egmondermeer is een buurtschap en polder in de gemeente Bergen in de provincie Noord-Holland. Het is gelegen tussen
Egmond aan den Hoef en Alkmaar. Egmondermeer is agrarisch gerichte poldergebied met schaarse bewoning, die dan ook
vooral bestaat uit boerderijen. Van oorsprong was de Egmondermeer een ondiep meer.
HVC: Huisvuilcentrale Alkmaar
Loterijlanden Natuurgebied aan de westkant van Alkmaar, te overzien vanaf de Groeneweg en de Bergerweg. Deze hooi- en
weilanden zijn door de lage ligging erg vochtig. Ze waren vroeger niet in trek bij de boeren en werden jaarlijks bij loting verdeeld,
vandaar de naam Loterijlanden. Het grasland is bloemrijk: er groeit dotterbloem, echte koekoeksbloem en rietorchis. Voor
tureluur en andere weidevogels is het een uitstekend broedgebied. Vereniging Natuurmonumenten werkt aan verbetering van
het oppervlaktewater. Dat is nodig omdat de landbouw in de omgeving door gif en mest het water verontreinigt.
Westrand Gebied ten westen van Alkmaar Een groot gedeelte van de Westrand valt onder de bescherming van de Provinciaal
Ecologische hoofdstructuur. Het is het laatste stuk grootschalig veenweidegebied binnen de grenzen van de gemeente
Alkmaar. Het open karakter biedt de mogelijk vanaf de randweg kilometers ver te kijken over de polders naar de duinen. In
ecologisch opzicht is de open verbinding met de duinen en de polders ook belangrijk voor de natuur in Alkmaar zelf.
Visie Alkmaar 2030
GroenLinks
Pagina 22 van 22