JNM Datum: 01-02-2015

Gemaakt door:
Vakdocent:
Datum:
Eva van Pijlen
Defne Yücel
Anouk Vierhouten
JNM
01-02-2015
Voorwoord
Voor je zie je ons profielwerkstuk. In dit profielwerkstuk hebben wij onderzoek gedaan naar
de geopolitieke krachten in de regio Zuid-Korea. Voor ons onderzoek zijn wij o.a. naar Den
Haag geweest om een bezoekje te brengen aan de ambassade van Zuid-Korea.
Wij zouden graag in het bijzonder de volgende mensen willen bedanken:
Meneer van der Lee voor alle moeite die hij voor ons heeft gedaan, voor alle aangeleverde
informatie en zijn aanstekelijke enthousiasme over Zuid-Korea. Tevens willen wij hem
bedanken voor het mogelijk maken van het bezoek aan de ambassade van Zuid-Korea. Dit
was een hele interessante ervaring.
Meneer Jansen, onze begeleider, willen we graag bedanken voor de ondersteuning die hij
ons heeft gegeven.
Meneer Vierhouten, voor het printen van dit profielwerkstuk.
We wensen je veel plezier met het lezen van ons profielwerkstuk!
Eva van Pijlen
Anouk Vierhouten
Defne Yücel
2015
2
Inhoudsopgave
Voorwoord……………………………………………………………………………………………………………………………………..……II
1. Inleiding……………………………………………………………………………………………………………………………..……4
2. Methode………………………………………………………………………………………………………………………………….4
Werkplan…………………………………………………………………………………………………………………………..….…4
Hypotheses……………………………………………………………………………………………………………………………...5
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Opkomst Zuid-Korea…………………………………………………………………………………………………….6
Japanse bezetting………………………………………………………………………………………………………..9
Koreaanse oorlog…………………………………………………………………………………………………….…16
Machtsverschuivingen in de regio…………………………………………………………………………..…21
Huidige verhoudingen……………………………………………………………………………………………….25
Cultuur…….…………………………………………………………………………………………….………………….26
Conclusie…………………………………………………………………………………………………………………………………………XXX
Evaluatie…………………………………………………………………………………………………………………………………………XXXI
Literatuurstudie………..……………………………………………………………………………………………………………………XXXIII
Bijlagen……………………………………………………………………………………………………………………………………………....VII
3
1. Inleiding
In deze samenvatting willen we in grote lijnen weergeven waar ons profielwerkstuk over gaat.
In ons profielwerkstuk hebben wij onze hoofdvraag: “Hoe zijn de geopolitieke krachten
verdeeld in de regio Zuid-Korea?” beantwoord door middel van verschillende deelvragen. Wij
hebben vanuit de resultaten een conclusie kunnen trekken. Deze conclusie hebben we verder
uitgeschreven. Daarna hebben we de conclusie ter discussie gesteld.
2. Methode
Werkplan
Om ons profielwerkstuk een goede vorm te kunnen geven moeten wij als eerste een
onderwerp verzinnen en een hoofdvraag formuleren. Daarna moeten er deelvragen worden
bedacht waarmee we een antwoord geven op de hoofdvraag. Vervolgens moeten we
informatie verzamelen over ons onderwerp waarmee we de hoofdvraag kunnen
beantwoorden. Als we de informatie hebben verzameld gaan we deze analyseren, dus kijken
we naar welke informatie we kunnen gebruiken en welke we kunnen elimineren. Vervolgens
gaan we onze deelvragen uitwerken waardoor we een antwoord kunnen geven op onze
hoofdvraag. De resultaten worden weergegeven in een conclusie, waarna we deze ter
discussie stellen.
Geografische kenmerken
Dit zijn enkele geografische kenmerken van Zuid-Korea:
Land
Taal
Schrift
Hoofdstad
Inwoners
Ligging
Oppervlakte
Regeringsvorm
President
Zuid-Korea
Koreaans
Hangul
Seoul
± 50,22 miljoen (2013)
Aan de rechterkant van de Gele zee en aan de linkerkant van de Japanse zee
100.210 km2
Republiek
Park Geun-hye
4
Hypotheses
Defne:
Ik verwacht dat Zuid-Korea goede banden heeft met de landen om zich heen, vooral met de
landen die ze nodig hebben voor de handel. in tegenstelling tot de ideologie van NoordKorea, zullen andere landen zich goed kunnen vinden in de ideologie van Zuid-Korea . Dit is
minder extreem en hierdoor zullen landen eerder een band willen hebben met Zuid-Korea.
Dus zij stellen zich meer open voor de buitenwereld en dit is terug te zien aan de
ontwikkelingen die het land heeft doorgemaakt.
Anouk:
Ik verwacht dat de geopolitieke krachten in de regio rond Zuid-Korea heel verschillend zijn
verdeeld. Japan en Zuid-Korea hebben bijvoorbeeld niet zo’n hele goede band, dit komt door
de Japanse bezetting in 1910 en de nog steeds lopende discussie over Dokdo. Maar de hoe de
verhouding tussen China en Zuid-Korea is zou ik niet echt weten. Wat ik wel weet, en
iedereen waarschijnlijk, is dat Noord- en Zuid-Korea elkaar niet kunnen luchten of zien.
Tussen die twee landen heerst nog steeds oorlog. Maar de verhouding tussen Rusland en
Zuid-Korea is dan weer niet echt duidelijk voor mij. Dit verwacht ik gebaseerd op de
informatie die ik nu heb, maar dit zal ongetwijfeld veranderen tijdens het schrijven van ons
profielwerkstuk.
Eva:
Ik verwacht dat Zuid-Korea een goede band heeft met de landen om zich heen. Ik verwacht
wel dat de band met Japan op sommige vlakken nog steeds stroef is door de Japanse
bezetting, maar dat de meeste mensen zich daar overheen hebben gezet. Ook hebben Noorden Zuid-Korea nog veel rivaliteit doordat ze na het einde van de Tweede Wereldoorlog in
tweeën zijn verdeeld. Noord-Korea is communistisch en Zuid-Korea is een republiek, dat zorgt
voor veel spanningen tussen de twee landen. Als ik naar de economie kijk, denk ik dat ZuidKorea goed kan handelen met andere landen. Zuid-Korea heeft zich in 50 jaar ontwikkeld van
een land die ontwikkelingsgeld kreeg, naar een land die ontwikkelingsgeld betaald aan de
landen die het minder hebben. Dat geeft aan dat het land goed kan handelen en dat de
mensen echte doorzetters zijn.
5
3. Opkomst Zuid-Korea
Lange geschiedenis van Zuid-Korea
Zuid-Korea kent een geschiedenis van meer dan 4300 jaar. In 2333 voor Chr. werd het eerste
Koreaanse rijk opgericht, genaamd Gojoseon. Volgens de legende werd dit rijk opgericht door
Dangun (de zoon van God). De macht van Gojoseon nam af en de macht van de Chinese
buurstaat Yen nam toe. In 194 v. Chr kreeg Gojoseon zelfs een Chinese leider. Hierdoor kreeg
de Chinese cultuur veel invloed op de Koreaanse cultuur.
Rond de val van Gojoseon in de 1e eeuw v. Chr. kwamen de drie koninkrijken op. Deze drie
koninkrijken heette Goguryeo, Baekje en Silla. Rond deze tijd waren er ook nog kleinere
staten, maar die stonden onder leiding van de drie koninkrijken. Deze drie koninkrijken
hielden stand tot ongeveer 918. Hierna ontstond Goryeo, hieruit is de oorspronkelijke naam
Korea ontstaan.In 1388 maakte de koning van Goryeo plannen om het noorden van China te
veroveren. Hij koos generaal Yi Seong-gye om de plannen uit te voeren. Alleen had Yi een
ander plan in gedachte. Bij de grens keerde hij om en pleegde een staatsgreep. Yi kreeg de
macht in handen en dit betekende het einde van Goryeo en het begin van de Joseon Dynastie
in 1392. De Joseon Dynastie hield stand tot 1910. De gehele Joseon Dynastie loopt over een
periode van ruim 500 jaar en is daarmee de langst durende dynastie uit de
wereldgeschiedenis. De Joseon Dynastie is van groot belang geweest voor het Korea van nu.
Dit zie je heel goed terug in de dagelijkse zaken zoals normen en waarden en de manier
waarop men zich gedraagt in de samenleving. Ook leefde in de Joseon Dynastie een
belangrijke keizerin genaamd Myung Sung, ze was de Koreaanse keizerin aan het einde van de
19e eeuw. Ze slaagde erin om Korea uit handen te houden van Japan. In 1895 werd ze op
bevel van de Japanse minister vermoord. Hierop volgde in 1910 de Japanse bezetting. Na
deze verschrikkelijke periode van de bezetting werd Korea in 1948 in tweeën gedeeld en
ontstond er in het zuiden de Koreaanse republiek die tot op de dag van vandaag nog steeds
ontstaat. En in het Noorden ontstond een dictatuur.
De republiek heeft de afgelopen jaren een enorme groei ondergaan in de economie, ZuidKorea word ook wel de rijzende ster van het Oosten genoemd. Maar Zuid-Korea is niet alleen
gegroeid in de economie maar ook in de politiek. Zuid-Korea is namelijk gegroeid van een land
dat geen invloed had tot een gemiddeld even invloedrijk land als een land van de EU, in
minder dan 50 jaar tijd. Hierdoor is Zuid-Korea nu een van de belangrijkste landen als
voorbeeld voor andere ontwikkelingslanden. In tegenstelling tot Noord-Korea die totaal is
afgeschermd van de rest van de wereld.
Taiwan als economisch voorbeeld voor Zuid-Korea
Na de Koreaanse Oorlog ontstond er langzaam een groei in de economie en politiek van ZuidKorea. Deze groei kwam alleen heel langzaam op gang. In 1953 werd de Koreaanse Oorlog
beëindigd met een wapenstilstand, maar een vrede zou het nooit worden, aangezien de twee
Koreaanse zijden elkaar niet erkenden. Doordat de militaire dreiging bleef bestaan, bleven
tienduizenden Amerikaanse troepen na de ondertekening van de wapenstilstand in ZuidKorea gestationeerd. Want men wist dat beide zijden, elk ondersteund door een grootmacht,
6
zonder aarzeling te tegenpartij zou vernietigen als zij daar de kans toe kregen. Ook al was er
toen al sprake van een wapenstilstand.
Zoals Taiwan het eerste bastion in de Amerikaanse verdedigingslinie tegen het oprukkende
communisme in Oost-Azië was geworden, zo werd Zuid-Korea het tweede bastion. En zo
raakte Zuid-Korea in dezelfde positie verzeild als Taiwan, dat zo’n 1500 kilometer verder naar
het zuiden gelegen was. Beide landen werden door communistische krachten bedreigd.
Taiwan vanuit China en Zuid-Korea vanuit Noord-Korea. Beide landen moesten vrezen voor
hun voortbestaan op zowel de korte als de lange termijn en beide ontvingen militaire steun
van de Verenigde Staten, omdat ze zelf niet goed wisten wat zij moesten doen.
Taiwan vormde het enige relevante voorbeeld voor de regering van Zuid-Korea, na de
wapenstilstand in 1953. De 85-jaar oude president Syngman Rhee was door de Amerikanen al
flink geholpen met betrekking tot de verhoudingen op het platteland. Tijdens de Japanse
bezetting was een aanzienlijk deel van de landbouwgrond in handen van Japanse
grootgrondbezitters gekomen. Na de Tweede Wereldoorlog onteigenden de Amerikaanse
militaire autoriteiten de Japanners, om het land te verdelen onder de Zuid-Koreaanse boeren
die er toch al op werkten. Hierdoor werd voorkomen dat de landloze landarbeiders massaal
naar de steden zouden trekken.
De situatie die nu op het Zuid-Koreaanse platteland was ontstaan, leek heel erg op de situatie
van Taiwan na de landhervorming. Normaal gesproken zijn zulke ingrijpende hervormingen
niet door te voeren zonder een heftige strijd. De boeren zouden dan namelijk in opstand
komen tegen de regering. Maar zowel in Taiwan als Zuid-Korea waren na de Tweede
Wereldoorlog uitzonderlijke machtsverhoudingen ontstaan waardoor landhervormingen wel
uitvoerbaar werden. De politieke machthebbers hadden namelijk geen goede banden met de
grootgrondbezitters. Zo kwamen in Taiwan de nieuwe machthebbers van het Chinese
vasteland en in Zuid-Korea ging het om twee groepen buitenlanders: de Amerikaanse
machthebbers die de Japanse grootgrondbezitters onteigenden. In beide landen pakte dit uit
in het voordeel van de lokale boeren. Maar verder veranderde er in Zuid-Korea niet zoveel.
De regering van Zuid-Korea ging namelijk niet zo slim te werk als de regering van Taiwan.
Syngman Rhee had de kans om als president de modernisering van zijn land te stimuleren,
maar hij liet het grotendeels afweten. Hij had geen duidelijk doel meer en zijn onervaren
ministers hadden ook weinig benul van wat zij, buiten het militaire vlak, moesten of konden
doen. Het enige waar de regering een duidelijke mening over had, was dat de Amerikaanse
hulp zo omvangrijk mogelijk moest worden. De regering in Seoul stelde geen duidelijke
economische doelen en er was dus ook geen sprake van een economische opleving.
In 1960 stelde Syngman Rhee zich opnieuw beschikbaar voor de verkiezingen. De overwinning
die hij daarmee zei te hebben behaald, werd door de bevolking als een leugen gezien. Vooral
onder de jongeren groeide de ontevredenheid. Studenten trokken de straat op om zijn
aftreden te eisen. Na enkele veldslagen tussen de politie en de demonstranten gaf Rhee het
op en vertrok naar Hawaï. Hij liet een volledig instabiel land achter, waar politici onderling
veel vochten en waar studenten bleven protesteren. De studenten gingen zelfs zo ver dat ze
eisten herenigt te worden met Noord-Korea. De spanningen liepen steeds verder op en als
7
het nog langer zou duren dan zou Noord-Korea op deze zwakte reageren met een aanval.
Generaal Park Chung-hee zag dit aankomen en maakte in 1961 een einde aan de opgelopen
spanningen. Park Chung-hee stuurde tanks de straten op om de studenten te verdrijven, het
leger nam de macht over en Park werd president.
Het militaire bewind van Park Chung-hee
Onder het militaire bewind van Park Chung-hee begon de economie van Zuid-Korea eindelijk
echt te groeien. De president besefte heel goed dat het land niet voor altijd op de hulp van de
Verenigde Staten kon rekenen. Zuid-Korea moest op zijn eigen benen leren staan en dat kon
alleen door economische ontwikkeling.
Park was geboren in een arm boerengezin tijdens de Japanse bezetting. Hij ging in het
Japanse leger om carrière te maken. Dit was in deze tijd de enige manier om iets te bereiken.
Na de Tweede wereldoorlog trad Park in dienst van het Koreaanse leger. Hij had
communistische ideeën en nam deel aan een van de opstanden in de naoorlogse periode. Hij
werd toen opgepakt en ter dood veroordeeld, maar hij wist in leven te blijven door over te
lopen naar de autoriteiten en zijn oude strijdmakkers te verraden. Park groeide uit tot een
centraal figuur in het Zuid-Koreaanse leger, hierdoor kon hij in 1961 gemakkelijk een
staatsgreep plegen. Door zijn verleden was het niet vreemd dat de Amerikanen bezorgt
waren over Park’s machtsgreep. Ze vroegen zich af of Park niet nog steeds communistische
ideeën had en hij van plan was om Zuid-Korea bij Noord-Korea aan te sluiten. Gelukkig was
Park’s afzwering van het communisme blijvend. Park’s stijl van regeren was net zo
meedogenloos dictatoriaal als die va Kim Il Sun in Noord-Korea, maar daar hield de
overeenkomst ook mee op. Park liet zich leiden door het kapitalisme en niet door het
communisme. Economische ontwikkelingen vond hij veel belangrijker dan democratie, want
zoals hij dat zei: ‘Het volk moest eerst te eten hebben’. Park vond dat in zo’n situatie
democratie niet alleen nutteloos was, maar zelfs nadelig. Hij vond dat democratische
methoden de ontwikkeling belemmerden. Om de westerse bondgenoten van Zuid-Korea
tevreden te stellen wilde hij best verkiezingen organiseren, maar alleen als van te voren
vaststond dat hij die zou winnen. Mede door de opgerichte geheime dienst werd Zuid-Korea
onder Park een politiestaat. Park’s excuus voor deze dictatuur was dat hij er inderdaad in was
geslaagd de ontwikkeling van het land op gang te brengen en dit wordt door veel ZuidKoreanen jaren na zijn dood nog met dankbaarheid erkend. Toen Park in 1961 de macht
greep, verdienden de Zuid-Koreanen gemiddeld 130 dollar en in het jaar dat Park werd
vermoord, 1979, was dat 1500 dollar. In slechts 18 jaar tijd was het Inkomen per hoofd van de
snel groeiende bevolking meer dan tien keer zo hoog geworden. En de Zuid-Koreaanse
economie en de inkomens bleven zelfs nog doorgroeien tot aan de Aziëcrisis van 1997. Nadat
die crisis was overwonnen, werd de draad van de ontwikkelingen weer opgepakt en aan het
begin van de 21e eeuw was Zuid-Korea een volgroeide industriële Natie, een onderdeel van
de moderne wereld. Van iedereen die hierin een aandeel heeft gehad, was Park Chung-hee
zonder twijfel de belangrijkste.
Conclusie
De economische groei in Zuid-Korea kwam pas echt op gang toen Park Chung-hee aan de
macht kwam. Hij zorgde er door middel van zijn kapitalistische dictatuur en zijn nauwe band
met het westen voor dat de economie op gang kwam. Hij wist heel veel geld te investeren in
de economie. Hierdoor kreeg hij het voor elkaar dat Zuid-Korea uitgroeide tot een volgroeide
industriële natie, een onderdeel van de moderne wereld.
8
4. Japanse bezetting
Redenen van kolonisatie
Japan was door zijn jarenlange isolatie van de rest van de wereld een soort van
buitenstaander geworden. In de 19e eeuw concludeerde Japan dat het Westen steeds meer
en meer macht won in Azië door zijn imperialistische politiek. Onder andere Groot-Brittannië,
Frankrijk, Duitsland, Rusland en de Verenigde Staten probeerden in de 19e eeuw hun rijk uit
te breiden op dit continent. De populaire ideologie van sociaal-darwinisme creëerde een
denkwijze waarin het recht van de sterkste gold, en daarmee ontstond ook een behoefte van
Westerse landen om hun natie uit te breiden en te laten overheersen. Als reactie hierop liet
Japan zijn macht gelden in Azië. Japan stond vrij angstig tegenover het Westerse
imperialisme. Toen de Amerikanen het land in 1853 ‘openden’ voor de buitenwereld,
ondergingen de Japanners dezelfde behandeling als andere Aziatische landen. Japan kreeg
een nadelig verdragstelsel opgelegd, met lage importbelastingen. Korea probeerde zich
afzijdig te houden van Westerse invloeden en was daarmee een mooi doel voor Japanse
invloed uitbreiding. Japan liet in het verleden al vaker zijn oog vallen op het Koreaanse
schiereiland als defensieve kring rond hun keizerrijk. De Koreaanse keizerin Myung Sung
slaagde erin om Korea uit de handen te houden van Japan door de hulp in te roepen van
Rusland en China onder de Qing-dynastie. Op bevel van de Japanse minister Mura Goro werd
zij in 1895 vermoord. Zodoende ontstond er verwarring en was er minder tegenstand om hun
strategie van verovering door te drijven.
Incidenten die aanleiding gaven tot de eerste Chinees-Japanse oorlog
Japan had door het stimuleren van nijverheid en handel een kapitalistisch systeem gebouwd,
dat nu op zoek ging naar grotere afzetmogelijkheden. Korea was een voor de hand liggend
gebied voor dat streven, bovendien had Japan al eerder zijn oog laten vallen op Korea. Geen
wonder dus dat er een conflict ontstond met China dat het nog sterk feodale Korea als een
natuurlijke en historische tribuutstaat beschouwde. Korea had zowel banden met China als
met Japan, maar Korea vond veel meer aansluiting bij het traditionele China volgens de
traditionele conservatie Daiinkun-partij. Het conservatieve Korea kon niet goed overweg met
de moderne koers die Japan voer, met betrekking tot de techniek en politiek.
De macht in Korea was in handen van conservatieve krachten met een morele leider, namelijk
de vader van de Koreaanse koning, de daiinkun 大院君. Hij leunde sterk bij China aan en had
angst voor vreemdelingen. Maar binnen Korea was niet iedereen het er mee eens dat Korea
met China moest gaan werken. Er waren ook liberale stromingen die veel meer voor de koers
van Japan voelden. Deze stromingen kwamen samen in een liberale hervormingsgezinde
partij. Deze hervormingsgezinde partij, gesteund door de koningin (hoewel de partij niet aan
de macht was) wilde het land graag moderniseren naar Japans voorbeeld. De Daiinkun-partij
zag in de liberale stromingen een bedreiging en wilde deze tegen gaan.
De tegenstellingen werden groter en op 23 juli 1882 slaagde de daiinkun大院君 erin de slecht
betaalde soldaten van de koning op te hitsen tot muiterij. De belangrijkste mensen van de
hervormingsgezinde partij werden opgepakt en vermoord en het gebouw van de Japanse
diplomatieke vertegenwoordiging werd in brand gestoken. Dit staat bekend als het Jingo 壬午
-incident. Het leidde tot een gewapende confrontatie tussen China, dat Korea als tribuutstaat
beschouwde, en Japan, dat tussenbeide kwam onder het voorwendsel landgenoten te willen
repatriëren. Deze eerste confrontatie was van korte duur. Japan stuurde na aanleiding van de
9
brand een aantal troepen naar Korea. China was echter bang dat Japan Korea zou willen
bezetten en stuurde een aantal troepen om de vrede te bewaken. Na een aantal kleine
gevechten werd het Verdrag van Saimoppo (Chemulpo, 30 augustus 1882) gesloten, waarna
de hervormingsgezinde partij in Korea veranderde van houding ten opzichte van China en
keerde zich van Japan af. In het verdrag kwamen de partijen overeen dat Japan soldaten
mocht stationeren in Seoul rondom zijn diplomatieke afvaardiging. Dit om rellen te
voorkomen en de Japanse diplomatieke vertegenwoordiging te beschermen. Ook werd in dit
verdrag besloten dat de Koreaanse regering schadevergoeding zou betalen. Voor de
symboliek loont het de moeite om op te merken dat het verdrag dateringen gebruikt volgens
de Koreaanse kalender, en niet volgens de Chinese kalender. Dit is opmerkelijk, een
tribuutstaat van China diende eigenlijk de Chinese kalender te gebruiken in officiële
documenten. De daiinkun was inmiddels door de Chinezen naar China meegevoerd. Dit
hebben de Chinezen gedaan zodat hij geen invloed meer kon hebben op de politiek. Door het
merkwaardige optreden van de Japanners veranderde de progressieve partij van mening en
zij kozen partij voor China.
In Korea ontstonden er opnieuw twee vijandige partijen. De pro-Chinese Daijitō 大事党 en
de pro-Japanse Dokuritsu-tō 独立党 (Onafhankelijkheidspartij) De pro-Chinese partij voerde
een repressie. In december 1884 probeerde de Onafhankelijkheidspartij gebruik te maken van
de moeilijke situatie van de Chinezen in de Frans-Chinese oorlog als poging tot staatsgreep.
Dit mislukte nadat bleek dat de Chinezen heel wat weerbaarder waren dan verwacht en hun
bezettingsleger slaagde er al na twee dagen in om de staatsgreep te doen mislukken. Er
waren zo’n 600 Japanse troepen in Korea, tegenover zo’n 2.000 Chinese troepen. Ook in deze
strijd kwam het Japanse consulaat in de vuurlijn te liggen. Hierbij vielen enkele doden. Deze
gebeurtenissen staan bekend als het Kōshin-incident. Japan eiste in januari 1885
verontschuldigingen en schadevergoeding van Korea in ruil voor een nieuw vredesvoorstel.
De Japanners kregen wat ze wilden en het Verdrag van Seoul werd getekend (9 januari 1885)
Nog in datzelfde jaar reisde Itō Hirobumi naar China om een fundamentele regeling te treffen
met de Chinese Minister van Buitenlandse Zaken Li Hongzhang 李鴻章 (Ri Kōshō) Deze
onderhandelingen leidden tot het Verdrag van Tianjin (Tenshin jōyaku 天津条約, 18 april
1885), dat onder meer de volgende punten bevatte:
I.
II.
III.
Terugtrekking van Chinese en Japanse troepen (in 1885);
De belofte dat geen van beide landen militaire adviseurs naar Korea zou sturen;
Als China of Japan toch troepen naar Korea zou sturen zou eerst het andere land ingelicht
worden.
In principe betekende dit het einde van de tribuutrelatie tussen China en Korea, alhoewel dat
niet zo gesteld werd in het verdrag. Zowel China als Japan hadden nu weer gelijkwaardige
aanspraken op Korea. Dat was de interpretatie die Japan aan het verdrag gaf, maar China
weigerde om zomaar zijn invloedrijke positie in het land prijs te geven.
10
De Tonghak 東学-opstand (1894)
De spanningen tussen China en Japan bleven toenemen op het Koreaanse schiereiland. In mei
1894 kwam de Tonghak, in het Japanse bekend als Tōgaku-tō 東学党 ('Partij van de Oosterse
Wijsheid'), die tegen alles wat westers en katholiek was, in opstand. Deze sekte baseerde zich
op elementen van het Boeddhisme, Taoïsme en het Confucianisme. In het zuiden van Korea
waren deze opstandelingen het succesvolste en bezetten enkele provincies. Deze rebellie
begon met anti-Japanse en anti-buitenlandse betogingen, maar mondde al snel uit tot een
burgeroorlog. Om het hoofd te kunnen bieden aan de opstandelingen vroeg de Koreaanse
overheid aan China om troepen te sturen. De Chinezen gingen op deze vraag in, en zij stelden
Japan op de hoogte, zoals afgesproken in het verdrag van Tianjin. Precies 5 dagen voor China
dit officieel zou meedelen kreeg Japan te horen van de inzet van Chinese troepen. Toenmalig
premier Itō Hirobumi riep een speciale vergadering van het kabinet samen. In deze
vergadering werd unaniem beslist Japanse troepen te sturen naar Korea om “de balans der
macht tussen Japan en China in evenwicht te houden”. Dit zorgde ervoor dat Japanse en
Chinese troepen weer tegenover elkaar stonden. De eerste Chinees-Japanse oorlog stond op
het punt om uit te breken.
De eerste Chinese-Japanse oorlog
Na het neerslaan van de rebellie van de Partij van de Oosterse Wijsheid trok China noch Japan
hun leger terug. Beide troepen waren van mening dat ze hun leger in Korea moesten houden.
Japan bemoeide zich ook in Korea’s bestuurszaken. Zowel waarschuwingen van Rusland als
tussenkomsten van de Chinese Minister van Buitenlandse Zaken Li Hongzhang bleven zonder
gevolg. Op 1 augustus 1894 verklaarde Japan officieel de oorlog aan China, maar de oorlog
brak al uit op 25 juli 1894. Op die bewuste dag kwamen enkele Japanse oorlogsschepen
onverwachts tegenover een Chinees transportschip, onder Brits gezag, dat zo’n 1.500 Chinese
soldaten vervoerde. De Japanse schepen lieten het schip zinken en weigerden om de
overlevende Chinese troepen te redden. Alleen de Britse kapitein en zijn bemanning werden
gered. In september 1894 versloeg de Japanse vloot de Chinese vloot in de Slag van de Gele
Zee. Deze slag zorgde voor een stevige positie van de Japanse vloot ten opzichte van de
Chinese Peiyang-vloot. De Japanners boekten grote terreinwinst in Korea. Binnen een paar
maanden veroverden ze heel Korea en was het Chinese leger in Korea zo goed als verslagen.
Het Eerste Leger van Yamagata wilde na een aantal veroveringen zelfs de stad Peking
veroveren. Dit werd echter niet gedaan omdat hierdoor het Westen eventueel politieke
sancties tegen Japan zou kunnen ondernemen. Op 20 maart 1895 begonnen in Shimonoseki
de onderhandelingen over vrede tussen China en Japan. Het definitieve verdrag werd op 7
april 1895 getekend. In het Verdrag van Shimonoseki erkende China de volledige
onafhankelijkheid van Korea. China moest aan Japan enorm veel zilver betalen als
schadevergoeding. Daarnaast moest China ook een aantal gebieden aan Japan geven. Voor
China was het einde van de eerste Chinees-Japanse oorlog een enorme nederlaag.
De Russisch-Japanse oorlog
De Russisch-Japanse oorlog was een conflict tussen twee dominante mogendheden van
Noordoost-Azië. Rusland werd internationaal gezien als een gevaarlijke en machtige Europese
grootmacht. Landen zoals Engeland zagen in Rusland een gevaar, terwijl het Duitse Rijk eerder
een bondgenoot zagen in het Russische Imperium. Het grote, uitgebreide Rijk en zijn
massaleger spraken tot de verbeelding. Het Russische leger was zeer hiërarchisch opgebouwd
en de Russische soldaat was gehoorzaam. Rusland breidde haar land steeds verder uit,
richting de Stille Oceaan. Rusland keek met een zeker minachting naar Japan, ze verwachtten
11
weinig tegenstand van het machteloze China en het brave Japan. De Russen hoopten hun
macht tot in Korea te kunnen uitbreiden. Met deze oorlog, die duurde van 1904 tot 1905 en
die weer door Japan werd gewonnen, kon alle Russische invloed uit Korea verdreven worden.
Hierna volgde het Taft-Katsura akkoord tussen Japan en de Verenigde Staten, waarbij aan
Japan vrij spel in Korea gegeven werd terwijl Japan zich niet zou bemoeien met de
Amerikaanse Filipijnen.
Japanse bezetting in Korea
De Japanse inmenging in Korea begon met het ongelijke Verdrag van Gangwha tijdens de
Joseon Dynastie. De moord op keizerin Myeongseong versterkte dit. In 1905 werd Korea een
Japans protectoraat met het Eulsa Verdrag. In 190 werd Korea officieel geannexeerd door het
annexatieverdrag. In 1965 werden de verdragen van 1905 en 1910 door Japan en Zuid-Korea
nietig verklaard. De Japanse overheid wilde Korea eerst losweken van de invloedsfeer van
China, om het te veranderen in een soort Japans satellietstaat om hun eigen veiligheid en
nationale belangen te waarborgen. Japan heeft later toch maar Korea in zijn gehaal
geannexeerd.
Het Imo incident
Er werd in 1892 een coup tegen keizering Myeongseong van Korea en haar Japanse
bondgenoten gepleegd. Dit heet het Imo incident. Japanse burgers en ambassadeurs in Korea
werden tijdens de coup vermoord. De coup werd door China neergeslagen en de aanstichter
Heungseon Daewongun werd naar China gestuurd. De aanhangers van Daewongun wilden
een onafhankelijk Korea. Zij zochten steun bij Japan. De aanhangers van keizerin
Myeongseong waren conservatiever en konden zich beter in China vinden, daarom zochten zij
de steun van China.
Tonghak boerenrevolutie
Japan en Rusland wilden beiden de macht over Korea hebben. Beide landen waren bezig met
hun Imperialistische invloed uitbreiding. Het beleid van Japan tegenover Korea veranderde
door het uitbreken van de Tonghak boerenrevolutie in 1894. Korea en Rusland waren aan het
onderhandelen om Japans groeiende invloed in Korea te balanceren. So Chae-pil en
protestantse missionarissen brachten hun westerse politieke ideeën mee naar Korea en het
volk kreeg hier weet van. Demonstranten gingen de straat op en eisten democratische
rechten. Ook wilden zij een einde aan de Japanse en Russische inmenging. De Koreaanse
regering vroeg hulp aan China en toen de Chinese regering troepen stuurde, reageerde Japan
door zijn eigen troepen naar Korea te sturen. Dit deden ze om China uit te dagen. Japan won
de eerste oorlog en een van de bepalingen van het Verdrag van Shimonoseki was dat Korea
geheel onafhankelijk en autonoom was. Dit leidde tot de proclamatie van het Koreaanse
keizerrijk in 1897.
Eulmi incident
Keizerin Myeongseong werd 8 oktober 1895 vermoord door Japanse agenten, in opdracht van
de Japanse Minister in Korea, Miura Goro. Op 11 februari 1896 verhuisde de koning van
Korea, Gojong, en de kroonprins van het Gyeongbokgung paleis naar de Russische
ambassade; de aanloop tot annexatie. Deze strijd om invloed mondde uit in de RussischJapanse oorlog van 1904-1905 die gewonnen werd door Japan. In 1905 werd het verdrag van
Portsmouth getekend waarin Rusland Japans belangen erkende in Korea. Twee jaar later had
Japan ook een verdrag gesloten met de Verenigde Staten, de taft-katsura overeenkomst. Die
12
inhield dat de Verenigde Staten ook de belangen van Japan erkenden in Korea. Japan
verzekerde hiermee zijn macht in Korea en twee maanden later werd Korea gedwongen een
Japans protectoraat. Hiermee was de Japanse dominantie in Korea een feit. In hetzelfde jaar
stuurde Gojong van Korea in het geheim een driekoppige delegatie naar de tweede
vredesconferentie in Den Haag om de problemen en onderdrukking van Korea onder de
aandacht van de wereld te brengen. Ze kregen echter geen toegang en een van hen, Yi Jun,
pleegde zelfmoord in Den Haag. De Japanse regering reageerde door keizer Gojong te
dwingen afstand te doen van de troon en de troon over te dragen aan zijn zoon Sunjong.
Keizer Sunjong is hiermee de laatste heerser van de Joseon dynastie. Op 22 augustus 1910
werd Korea officieel geannexeerd door het Japan-Korea Annexatie Verdrag, getekend door
Lee Wan-Yong, minister-president van Korea en Terauchi Masatake, hij werd de eerste
gouverneur-generaal van Korea. In het Verdrag stond:
I.
II.
Artikel 1: Zijne majesteit de keizer van Korea draagt zijn gehele en complete soevereiniteit
van heel het Koreaanse territorium over aan zijne majesteit van de keizer van Japan.
Artikel 2: Zijne majesteit de keizer van Japan accepteert de bepaling van het vorige artikel
en stemt in met de annexatie van Korea door het keizerrijk van Japan.
Echter werden deze protectoraatverdragen en annexatieverdragen door zowel Japan als
Korea in 1965 nietig verklaard, sinds het verkregen was onder de dreiging van geweld en
omdat de Koreaanse keizer, wiens handtekening nodig was om wetten en andere
diplomatieke overeenkomsten geldig te maken, het document weigerde te tekenen.
Het onderwijs in Korea tijdens en na de Japanse bezetting
Onderwijs was in Korea voor de bezetting alleen beschikbaar voor de elite. Na het bezetten
van Korea werd het Japanse onderwijssysteem ingevoerd en hierdoor werd onderwijs voor
iedereen beschikbaar. In de tijd van bezetting, werden er veel vrijheden van de Koreanen
afgenomen. Ze mochten zich niet meer verenigen, ze verloren hun vrijheid van meningsuiting
en van persvrijheid. Japan probeerde langzaam de gehele Koreaanse cultuur te verdringen.
De Japanners vonden dat je door educatie een gevoel van eenheid kon creëren. Op de
scholen werd er alleen les gegeven in het Japans en werd het verboden om de geschiedenis
en de taal van Korea te onderwijzen. Japan probeerde van Korea een tweede Japan te maken.
De Koreanen hadden ook geen stemrecht. Er zat ook geen enkele Koreaan in de regering in
Tokio. Voor 1 maart 1919 had Japan een gendarmerie opgericht waar Japanners en Koreanen
zich vrijwillig aan konden melden. Japan was niet zo streng wie er wel of niet in de
gendarmerie zaten, maar dat veranderde toen op 1 maart 1919 er veel Koreanen de straat
opgingen om te demonstreren tegen de Japanse bezetters. Ze wilden dat de Japanners de
regels versoepelden en Korea weer Korea liet zijn. Japan werd wat soepeler in de omgang,
maar het betekende wel dat de gendarmerie wel verplicht werd en niet meer vrijwillig. De
gendarmerie werd ook strenger. Ze mochten nu bijvoorbeeld zomaar een huis binnenlopen,
zonder huiszoekingsbevel, om verdachte voorwerpen te zoeken. De Japanners waren van plan
om heel Azië te veroveren en hadden daar veel mankrachten voor nodig. Omdat de mannen
vaak erg lang onderweg waren, werden er veel jonge vrouwen ingezet om de mannen
tevreden te houden. Deze vrouwen werden ‘troostmeisjes’ genoemd. Vrouwen die tot
troostmeisje werden benoemd waren eigenlijk gewoon seksslaven van de soldaten.
Vanaf de jaren ‘30 werd het Koreaans in de media verboden en moest iedereen Japans praten
en schrijven. Nadat het Koreaans helemaal verbannen was uit de kranten en van de radio,
13
ging Japan steeds verder met het verdringen van de Koreaanse cultuur. In 1939 werden de
Koreanen gedwongen om de Japanse naam voor Korea in gebruik te nemen. Ongeveer 80%
van de bevolking heeft dat gedaan.
Bevrijding en de periode na de bezetting
Bevrijding
De Geallieerden waren bezig de wereld te bevrijden van de bezetters. In Europa hadden Adolf
Hitler en zijn aanhang de macht en in Azië was dat de Japanse keizer met zijn leger. Eerst
hadden de Geallieerden niet de intentie om Azië te bevrijden van de Japanners, maar toen in
1941 Pearl Harbor werd aangevallen, was Japan ook een onderdeel van de tweede
wereldoorlog. De Verenigde Staten viel Japan aan met twee atoombommen, één op
Hiroshima en één op Nagasaki, en zo kwam het dat op 15 augustus 1945 de Japanners zich
over gaven aan de Geallieerden. In 1945 kwamen de Amerikaanse troepen aan in Korea om
zeker te zijn dat alle Japanse troepen verdwenen waren uit Korea. Hierdoor waren de
Koreanen na 35 jaar eindelijk weer vrij van de Japanners. Ze hadden geen idee hoe ze verder
wilden gaan, dat kwam doordat er spanningen waren over hoe er over Korea regeert moest
worden. Het ene deel van de regering vond dat Korea een communistisch land moest worden,
maar het andere deel van de regering vond dat Korea een democratie moest worden. Er
kwam een vergadering waarin de Verenigde Staten de knoop heeft doorgehakt en heeft
besloten dat Korea in twee delen werd verdeeld. Noord-Korea kwam onder de Sovjet-Unie te
staan en Zuid-Korea kwam onder de Verenigde Staten te staan. Door de spanning die
ontstond door de splitsing van het land, zijn de landen vanaf die dag aartsvijanden van elkaar.
Deze spanningen lopen soms zo hoog op dat het ene land besluit het andere land binnen te
vallen. Meestal is het Noord-Korea die Zuid-Korea aanvalt. Een goed voorbeeld hiervan is de
Koreaanse oorlog die in 1950 begon. De Noord-Koreanen vielen de Zuid-Koreanen aan en de
oorlog begon en zou drie jaar duren. Japan heeft in 1965 zijn excuses aangeboden, maar er
werd over getwijfeld of het wel oprecht was. Japan heeft verschillende jaren volgehouden dat
het echt oprecht was, maar in 2010 hebben ze opnieuw hun excuses aangeboden. Deze keer
geloofden de mensen wel dat het oprecht was en werd het wel geaccepteerd.
Hedendaagse spanningen
Tot op de dag van vandaag hebben de Japanners en de Koreanen nog steeds een
meningsverschil. Het gaat over een kleine groep eilanden die in de Japanse zee liggen. De
twee landen hebben allebei anderen namen voor de eilanden. In het Koreaans heet de
eilandengroep Dokdo (= eenzaam eiland) en in het Japans worden ze Takeshima (= Bamboe
eiland) genoemd. De rotsen worden ook wel Rotsen van Liancourt genoemd. Ze komen aan
die naam door Franse walvisvaarders, die in 1854 de eilanden naar hun schip hebben
vernoemd.
Het groepje eilanden bestaat voornamelijk uit twee grote eilanden met daar omheen nog
ongeveer 30 kleine eilanden. De namen van de grote eilanden zijn in het Koreaans: Seodo (=
Westerse eiland) en Dongdo (= Oosterse eiland). De namen van de eilanden in het Japans zijn:
Otokojima (= Mannelijk eiland) en Onnajima (= Vrouwelijk eiland). De spanningen zijn
ontstaan na het einde van de Japanse bezetting. Japan en Zuid-Korea claimen allebei dat de
eilanden van hen zijn. De eilanden behoren wettelijk tot Zuid-Korea, maar Japan vindt dat ze
bij Japan horen. De eilanden behoorden namelijk vanaf het einde van de Russisch-Japanse
oorlog tot de overgave van Japan aan het einde van de Tweede Wereldoorlog tot Japan.
Daarvoor behoorden de eilanden tot Korea. In 1952 verklaren de Zuid-Koreanen dat Dokdo
14
Zuid-Koreaans grondgebied is, de Japanners zeggen dat ze dat niet hadden mogen doen
omdat er in het vredesverdrag van San Francisco niet wordt vermeld dat de eilanden vanaf
dat moment weer van Zuid-Korea waren.
Het gaat de Japanners en de Zuid-Koreanen niet per se om het eiland, maar vooral om het
water dat er omheen zit. In dat stuk van de Japanse wordt veel vis gevangen en men denkt
dat er ook gasreserves in de bodem zitten rond de eilanden. Er is alleen niet duidelijk hoeveel
gas er in de bodem zit. Dat Japan er nog steeds geen vrede mee heeft is wel duidelijk. In 2005
is er namelijk een speciale ‘Takeshima dag’ uitgeroepen. Deze dag is er speciaal om hun
aansprakelijkheid op de eilanden te markeren.
Conclusie
De Japanse bezetting heeft veel invloed gehad op Korea. Je kunt hierbij denken aan de
scheiding tussen Noord en Zuid of hoe de Koreanen zich vandaag de dag nog gedragen. De
Japanse bezetting was niet alleen slecht voor Korea. Door de Japanners konden alle kinderen
naar school en niet alleen de elite. De Koreanen hebben er positieve maar ook negatieve
dingen aan overgehouden.
15
5. Koreaanse oorlog
Aanloop
Korea was sinds 1910 bezet door Japan. Na de Tweede Wereldoorlog was het Zuiden bezet
door de Verenigde Staten en het Noorden door de Sovjet-Unie. Deze splitsing van Korea in
twee afzonderlijk bezette delen werd veroorzaakt door het instorten van nazi-Duitsland en de
overgave van Japan op 5 augustus 1945, gecombineerd met een mondiale verschuiving in
ideologie en politiek. Hierbij vormde de 38e breedtegraad de grens tussen de twee Korea’s.
De 38e breedtegraad noord is een denkbeeldige parallel die zich 38 graden ten noorden van
de evenaar bevindt. Deze breedtegraad is heel belangrijk geweest in de geschiedenis van
Korea, het werd aangewezen als scheidslijn tussen het communistische Noord-Korea en het
kapitalistische Zuiden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden de Verenigde Staten en de
Sovjet-Unie besloten om Korea tijdelijk op te splitsen om zo de terugtrekking van de Japanse
troepen overzichtelijker te maken. Een vereniging zat er niet meer in, ook al beoogde men
een reunificatie van een Verenigd Korea. De Verenigde Staten steunden Syngman Rhee in
Zuid-Korea en de Sovjet-Unie steunde Kim Il Sung in Noord-Korea. Eind jaren ’40 trokkende
Amerikaanse troepen zich terug omdat de Verenigde Staten Zuid-Korea niet zo’n heel
belangrijke schakel vonden in hun verdedigingsstrategie.
Verloop van de oorlog
Dat het land opgesplitst werd in twee delen vonden velen mensen onwenselijk, aan beide
kanten langs de grens vonden dan ook schermutselingen plaats. Het escaleerde toen op 25
juni 1950 Noord-Koreaanse troepen Zuid-Korea binnen vielen. Dit onder het voorwendsel dat
zuidelijke troepen de grens zouden zijn overgestoken. Deze aanval was dus een tegenaanval
en de president van Zuid-Korea, Syngman Rhee, zou gestraft moeten worden. Noord-Korea
had zich goed voorbereid, voor deze aanval hadden zij namelijk voor 40 ton zilver, 9 ton goud
en 15.000 monaziet in Rusland oorlogsmateriaal ingeslagen. Kim II-sung streefde naar een
snelle millitaire overwinning. Dat zou zijn binnenlandse machtspositie versterken en zijn
kwakkelende economische plan vlot kunnen trekken. Het noordelijke leger was veel beter dan
het zuidelijke leger en ook twee keer zo groot. Op 28 juni bezette het noorden Seoel. De
Veiligheidsraad van de Verenigde Naties besloot Zuid-Korea militaire steun te geven. De
strijdende partijen kan je zien in de literatuurstudie.
Begin september 1950 was 90% van Zuid-Korea in handen van Noord-Koreaanse troepen.
Omdat zowel het Zuid-Koreaanse leger als het Amerikaanse leger onvoldoende getraind
waren, het moreel laag was en de leiding niet goed was, waren beide legers bijna op de
knieën gedwongen. Maar omdat Noord-Korea zware verliezen hadden geleden tijdens hun
opmars en de bevoorradingsroutes steeds langer waren geworden bloedde het leger van
Noord-Korea langzaam dood. Daarnaast versterkte het Amerikaanse leger zich, de
bevoorrading van haar troepen waren nu op volle sterkte en al snel beschikten ze over 500
tanks. Ook kwamen er nieuwe eenheden van andere landen van de Verenigde Naties bij. Met
behulp van de amfibische landing bij Incheon hadden UN troepen onder leiding van
commandant MacArthur Seoel weer snel veroverd. De tegenaanval zette zich door toen de
UN troepen het noorden binnen vielen. Aan deze UN-missie namen verschillende landen,
waaronder Nederland mee.
16
Eén dag nadat UN troepen de 38e breedtegraad overstaken, gaf de Chinese leider Mao
Zedong opdracht om het Chinese Vrijwillige Leger samen te stellen. China intervenieerde
vanwege de dreiging van kapitalistische legers aan hun grenzen en ook vanwege het feit dat
de Verenigde Staten openlijk steun gaven aan de nationalistische Chinezen op het eiland
Formosa, wat nu Taiwan is. De Verenigde Staten zette de 7de vloot in ter bescherming van dit
eiland. Op 1 november 1950 kwam het Chinese leger voor het eerst in contact met de
geallieerden. Het lukte de Chinezen om ze terug te dringen tot voorbij de 38e breedtegraad.
Opnieuw viel Seoel in communistische handen. Commandant MacArthur stelde voor om de
atoombom in te zetten tegen China. Dit voorstel werd verworpen. Volgens president Truman
zou dit tot een nucleaire oorlog kunnen leiden, met alle rampzalige gevolgen van dien.
MacArthur werd op 11 april 1951 ontheven uit zijn functie als bevelhebber over de VNtroepen in Korea.
Vanaf juli 1951 tot 1953 kwam men in een patstelling terecht. Het front lag ongeveer ter
hoogte van de 38ste breedtegraad. Om te kijken in hoeverre de tegenpartij nog bereid was om
te vechten, werden er soms over en weer steekaanvallen uitgevoerd. In deze periode
wisselden successen en tegenslagen voor beide periode zich af. Twee jaar lang werd
geprobeerd om vredesonderhandelingen te beginnen, eerst in Gaeseong en later in
Panmunjeom. Het onderhandelen verliep stroef en sukkelden maandenlang voort. Een paar
keer werden de onderhandelingen zelfs gestaakt. Waar men zo moeilijk over deed was het
uitwisselen van krijgsgevangenen. Pas nadat Stalin in maart 1953 overleed werd er weer
voortgang geboekt. Op 27 juli 1953 kon er in Panmunjeom een staakt-het-vuren worden
afgekondigd. Dit werd getekend door Amerika en Noord-Korea, president Syngman Rhee
weigerde om te tekenen. Een officieel vredesverdrag is nooit door beide partijen
ondertekend. Om de leiders in Noord-Korea onder druk te zetten hebben de Amerikanen in
de laatste twee jaar van de oorlog Noord-Korea genadeloos gebombardeerd. Hierbij zijn
waarschijnlijk wel één miljoen mensen om het leven gekomen.
De Koreaanse oorlog verscheurde een natie in tweeën die al sinds de 7e eeuw een eenheid
had gevormd. Aan beide kanten waren er veel slachtoffers. De opdeling liep ook dwars door
families en niet alleen door het land zelf. De grens tussen Noord- en Zuid-Korea telt dan ook
als één van de zwaarst bewaakte grenzen van de hele wereld. De verliezen aan de kant van de
Verenigde Naties zijn in totaal: 78.426 doden, 32.925 vermisten en 566.434 gewonden. Aan
de kant van de Communistische staten zijn dit in totaal: 367.283 – 750.282 doden en 686.500
– 789.000 gewonden. Er wordt geschat dat er ongeveer 2 miljoen Koreaanse burgers gedood
en vermist zijn.
Nederlandse bijdrage aan de Koreaanse oorlog
De Korea oorlog was de eerste vredesmissie waaraan Nederland deelnam en is nog altijd de
bloedigste. Zeker 125 Nederlanders kwamen er om of raakten vermist. Als op zondagochtend
25 juni 1950 het communistische Noord-Korea Zuid-Korea binnenvalt, schrikt Nederland –net
zoals de rest van de hele wereld schrikt. In de jaren ervoor grijpen communisten overal in
Midden- en Oost-Europa de macht, sluiten Sovjettroepen de Duitse hoofdstad Berlijn af van
de buitenwereld en slaagt de Sovjet-Unie erin om een atoombom te laten ontploffen,
waarmee de wapenwedloop met de Verenigde Staten begint. De Sovjet-Unie en de
Volksrepubliek China scharen zich achter hun communistische bondgenoot Noord-Korea, de
Verenigde Staten en enkele westerse landen zijn op de hand van Zuid-Korea. Maar wanneer
de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties alle lidstaten oproept om de orde en veiligheid in
17
Korea te herstellen en de Amerikanen Nederland vragen om in elk geval een symbolische
bijdrage te leveren, houdt het kabinet onder leiding van PvdA-premier Willem Drees zich
afzijdig. Op de achtergrond speelt de scepsis mee die het kabinet-Drees koestert jegens de
Verenigde Naties. Al sinds de oprichting van de VN in 1945 protesteert Nederland tegen het
vetorecht van de vijf grootste mogendheden in de Veiligheidsraad omdat dit het belang van
kleine staten zou verwaarlozen. Ook is er oud zeer: toen Nederland probeerde NederlandsIndië opnieuw onder Nederlands gezag te brengen, werd het als een van de eerste staten
door de Veiligheidsraad veroordeeld.
Uiteindelijk komt de regering met een uiterst bescheiden voorstel. Op 3 juli deelt Drees mee
dat Nederland de torpedobootjager Hr.Ms. Eversten stuurt, die dan toch al in Indonesische
wateren kruist. Inderdaad een symbolische bijdrage en een misrekening, zo blijkt snel. Het
Noord-Koreaanse offensief verloopt veel succesvoller dan iedereen van tevoren had kunnen
bedenken. Het leger walst moeiteloos over de massaal deserterende Zuid-Koreanen heen. Op
14 juli krijgt de Nederlandse vertegenwoordiger bij de VN, Daniël von Balluseck, een brief van
secretatis-generaal Trygve Lie. Of Nederland ook grondtroepen wil sturen. De VN, verstaan nu
onder een symbolische bijdrage een leger van duizend man. In eerste instantie veegt Drees
het verzoek meteen van tafel. Maar de Verenigde Staten laten het kabinet weinig keus. De
Chicago Daily Tribune laat een spotprent zien waarin Uncle Sam dollars zaait in Europa en
vervolgens niets oogst – een verwijzing naar de miljarden aan Marshall-hulp die Amerika voor
de wederopbouw geeft aan Europese Staten. De boodschap: Amerika heeft Europa bevrijd
van het nazi-juk en pompt geld in de Europese economie. En nu Amerika hulp nodig heeft,
geven staten als Nederland niet thuis. Drees vond dat Nederland een militaire bijdrage in
Korea niet kon betalen. Uiteindelijk bleken de kosten neer te komen op 49 miljoen gulden (nu
ongeveer 150 miljoen euro waard) –aanzienlijk minder dan de 67 miljoen gulden die was
begroot. Nederland stuurt uiteindelijk een bataljon van 634 militairen. Het was een moeilijke
terugkeer voor de militairen. Tussen Korea en Nederland bestaat letterlijk en figuurlijk een
grote afstand. Pas bij terugkeer op 1 oktober 1951 merken de Korea-gangers hoe weinig hun
oorlog in eigen land losmaakte. Nederland is te druk met de wederopbouw om zich om Korea
te bekommeren. In de haven krijgen de mannen een pluim van prins Bernhard. Daarna
moeten ze hun plek in de maatschappij heroveren. Nazorg moet nog worden uitgevonden en
sommige “Koreanen” voelen zich in Nederland niet meer thuis.
Nasleep
De vrede tussen Noord en Zuid is nooit gesloten, beide staten zijn officieel nog steeds in staat
van oorlog. Regelmatig zijn er slachtoffers gevallen tijdens grensschendingen. Het dieptepunt
was in 1961, waarbij in totaal 122 mensen van het VN-leger overleden.
Sinds de oorlog staan de legers van beide staten onafgebroken tegenover elkaar bij de
gedemilitariseerde zone. Dit is een soort IJzeren Gordijn dat de twee landen van elkaar
scheidt. Wel zijn er pogingen geweest om meer toenadering tussen beide landen tot stand te
brengen. Zoals de regeling dat familie elkaar weer kan bezoeken. De vijandelijkheden tussen
Noord- en Zuid-Korea zijn vaak genoeg weer opgelaaid door conflicten, ook de afgelopen
jaren is dit nog gebeurd.
18
Korea na de Koreaanse oorlog
Noord-Korea
In de jaren na de oorlog herstelde Noord-Korea zich snel. Kim had dan wel de oorlog verloren,
maar toch wist hij zijn nederlaag om te zetten in een versterking van zijn binnenlandse positie.
Hij vertelde dat de Amerikanen de aanval waren begonnen en dat Noord-Korea had
gewonnen. In 1953 mislukte een staatsgreep tegen hem en de daders werden geëxecuteerd.
Het merendeel van de Noord-Koreanen gelooft nog steeds dat Zuid-Korea de oorlog in 1953
begon. Ook geloven zij dat hun land elk moment kan worden aangevallen door een
kapitalistische vijand, die eropuit is hen tot slavernij te brengen. Dagelijks vereren zij hun
grote, geliefde leider Kim II-Sung nog.
In de jaren zestig was Noord-Korea qua industrie erg belangrijk. Het had alleen Japan voor
zich. Wel kwam het land in een politieke spagaat terecht nadat Rusland en China politiek en
ideologisch elk een andere kant op gingen. Rusland gaf Noord-Korea minder hulp en hierdoor
stelde Noord-Korea zich onafhankelijk op. Het wilde zelf zijn eigen koers varen. Maar aan het
einde van de jaren zeventig ging het slecht met de economie. Hoge olieprijzen en verkeerde
beslissingen op het gebied van mijnbouw zorgden voor een vermindering van de
economische groei. De economie van Noord-Korea was gebaseerd op export van mineralen.
Door de beslissing te maken om hoge internationale leningen af te sluiten om te investeren in
de mijnbouw, terwijl de internationale prijzen van de mineralen daalden, leed het land veel
verlies.
De juche ideologie van Kim II-sung was gericht op autarkie. Juche is gebaseerd op drie pilaren:
onafhankelijk in politiek, economische onafhankelijkheid en een eigen leger. Deze ideologie
moest er voor zorgen dat Noord-Korea een zelfvoorzienend land werd. Rusland steunde
Noord-Korea immers niet meer, het land moest zelf de draad weer oppakken. Juche stelt het
volk centraal, boven het individu. Met boven het volk de leider. Het komt er op neer dat
onvoorwaardelijke trouw van het volk wordt verwacht, aan de leider, waarbij de leider zowat
een goddelijke status krijgt toebedeeld. Een voorbeeld hiervan is dat er in Noord-Korea een
Juche-kalender gebruikt wordt, waarbij het jaar 1912 het eerste Juche-jaar is. In dit jaar werd
Kim II-sung geboren. Hij vormde Noord-Korea na de oorlog om tot de ultieme stalinistische
arbeidersstaat en hij wordt nog altijd vereerd als een god. Zelfs na zijn dood in 1994 is hij nog
altijd officieel president. Zo groot is de liefde van de Noord-Koreanen voor de stichter van de
staat. Volgens Noord-Koreaanse propaganda stal hij als Robin Hood van de rijken om de
armen te helpen. Zijn bekendheid dankte Kim eerder aan zijn meedogenloosheid. Als men zijn
eisen niet opvolgde, ontvingen de landbezitters eerst de afgesneden oren van hun ontvoerde
gezinsleden. Hielp dit niet, dan kregen ze de hoofden.
Ook kon Kim goed de waarheid verdraaien. Hij zou in 1834 beweren dat hij het Koreaanse
Revolutionaire Volksleger had opgericht. Zijn leger maakte echter slechts deel uit van het
Chinese communistische leger. Ook was het niet Kim zijn bevrijdingsleger, maar het
Sovjetleger dat de Japanners verjoeg uit Noord-Korea, net boven de 38ste breedtegraad. Het
weerhield Kim er echter niet van om achteraf te claimen dat hij eigenhandig de Jappen had
verdreven.
Bij toeval werd kim hoofd van de tijdelijke Noord-Koreaanse regering. Dit komt omdat de
Sovjets de plaatselijke Koreaanse communisten niet vertrouwden. Toen Zuid-Korea zich
19
voortaan de Koreaanse Republiek noemde riep Kim de Noord-Koreaanse Volksrepubliek uit.
Hij eiste het hele Koreaanse schiereiland op. Daarmee was een van de hardnekkigste en
langdurigste Koude Oorlog-conflicten geboren.
Zuid-Korea
Het Zuiden ontving veel financiële hulp van de Verenigde Staten. Hiermee verstevigde
Syngman Rhee zijn positie in de regering. Na een studentenopstand in 1960 werd Yun Boseon verkozen tot president. Een jaar later werd door middel van een staatsgreep door
majoor-generaal Park Chung-hee de president weer afgezet. Hij was ontevreden over de
maatregelen die de regering genomen had. De nieuwe militaire leiders beloofden om het land
snel weer een democratisch gekozen bestuur te geven. Ook beloofden ze om zich niet
beschikbaar te stellen voor het presidentschap. Park Chung-hee break deze beloften door zich
op te stellen en hij won de verkiezingen van 1963 met een krappe meerderheid. Volgens de
Zuid-Koreaanse wet kon een president maar twee termijnen blijven. Maar dit werd via een
amendement voor Park toch mogelijk gemaakt en hij won in 1967 en 1971 weer de
verkiezingen. Onder Park zijn beleid werden de banden met Japan genormaliseerd en de band
met de Verenigde Staten verstevigd. Park werd in 1979 in het Blauwe Huis doodgeschoten
door een lid van de Koreaanse geheime dienst, Kim Jae-kyu.
In 1987 werden er, aan de vooravond van de Olympische Zomerspelen, door de ZuidKoreaanse oorlog maatregelingen genomen voor een democratische natie. In 1997, het jaar
van de economische crisis in Azië, werd Kim Dae-jung gekozen als president. Hij stelde de
“Sunshine policy” in om op die manier toenadering tot Noord-Korea te zoeken. Dit leidde tot
een bezoek van Kim Dae-jung aan Kim Jong-il. Hiervoor werd hij beloond met de Nobelprijs
voor de vrede in 2000.
In de jaren zestig bloeide de economie in Zuid-Korea weer op. Het land veranderde van een
agrarische samenleving die verwoest was door een burgeroorlog, in een geïndustrialiseerde
samenleving. Momenteel is de economie van Zuid-Korea één van de grootste van Azië en ook
op globaal niveau zijn zij erg belangrijk. Zuid-Korea staat nu vooral bekend als een belangrijke
producent van hightech goederen, elektronische goederen en de auto-industrie. Nog een
belangrijk exportproduct is de Koreaanse oorlog. Zodoende is Zuid-Korea een belangrijke
speler geworden op de internationale markt.
Conclusie
De splitsing van Korea in twee afzonderlijk bezette delen werd veroorzaakt door het instorten
van nazi-Duitsland en de overgave van Japan op 5 augustus 1945, gecombineerd met een
mondiale verschuiving in ideologie en politiek. Hierbij vormde de 38e breedtegraad de grens
tussen de twee Korea’s. De bloedige strijd tussen het communistische Noorden en het
kapitalistische Zuiden eindigde met een vredesgedrag dat nooit officieel getekend is. De strijd
tussen Noord- en Zuid-Korea duurt dus eigenlijk nog steeds voort. Na de oorlog zijn de twee
staten ieder hun eigen kant op gegaan: De juche ideologie van Kim II-sung in Noord-Korea was
gericht op autarkie. In Zuid-Korea kwam er een democratisch bestuur. De verschillen hier
tussen zijn zodanig groot dat je dit terug kunt zien in de economie van de landen en de
relaties met andere landen. Noord-Korea staat niet open voor invloeden van buitenaf.
20
6. Machtsverschuivingen in de regio
Korea
Zoals je in de opkomst van Zuid-Korea al hebt kunnen lezen zijn er in Zuid-Korea heel veel
machtsverschuivingen geweest. Maar de belangrijkste machtsverschuiving is na de 2e
Wereldoorlog geweest. Toen de Verenigde Staten Azië bevrijdde gaven de Japanners zich
over en vertrokken ze ook uit Zuid-Korea. Toen volgde de Koude Oorlog en werd Korea in
tweeën gedeeld. Deze grens liep langs de 38e breedtegraad noord. Het noordelijke deel
kwam onder leiding van de Sovjet-Unie en het zuidelijke deel, kwam onder leiding van de
Verenigde Staten. Deze scheiding is de oorzaak geweest van het conflict dat er nu nog steeds
is tussen die twee landen. Deze grens moest dienen tot een voorlopige grens en zou blijven
tot de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, de Sovjet-Unie en China een betrouwbare
regering hadden gevonden. Plannen over deze regering werden in februari 1945 door de 4
landen op de Jalta conferentie besproken. Alleen kwam hier geen besluit uit. Toen er in
december 1945 een conferentie in Moskou plaats vond tussen de Sovjet-Unie en de
Verenigde Staten, werd er een commissie gevormd die later ook bijeen kwam in Seoul. Maar
ook deze commissie kwam niet tot een besluit.
Dus besloot de Verenigde Staten in september 1947 om het probleem voor te leggen aan de
Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. In november 1947 opperde de Verenigde
Naties om Korea zijn eigen regering te laten kiezen onder het toeziend oog van de Verenigde
Naties. Alleen was de Sovjet-Unie het daar niet mee eens en weigerde de Verenigde Naties
toegang te geven tot de Noordelijke helft van Korea. Toen ging de Verenigde Naties een
andere oplossing zoeken. De Verenigde Naties opperde om alleen verkiezingen te houden in
de gebieden die toegankelijk waren voor de Verenigde Naties. De eerste verkiezingen in
Korea werden gehouden op 10 mei 1948, in de gebieden ten zuiden van de scheidingslijn die
het schiereiland opsplitste in Noord- en Zuid-Korea.
Na de verkiezingen werd een grondwet aangenomen, daarin stond onder anderen dat er
iedere 4 jaar verkiezingen zouden worden gehouden om een nieuwe president te kiezen. En
in juli 1948 werd Rhee Syngman de eerste president van de Republiek Korea, ook wel ZuidKorea genoemd. Hiermee was de onafhankelijkheid van Zuid-Korea definitief. Als reactie op
de onafhankelijkheid van Zuid-Korea werd op 9 september 1948 de Democratische
Volksrepubliek van Korea, ook wel Noord-Korea genoemd, uitgeroepen met aan het hoofd
Kim II-Sung.
Het belangrijkste doel van de regering in Zuid-Korea was de hereniging van Noord- en ZuidKorea. Dit kon gebeuren met de militaire steun van de Verenigde Staten. Alleen was de
bevolking niet voor de hereniging. Dit bleek toen bij de parlementsverkiezingen in mei 1950
de meeste zetels naar de kandidaten gingen die voor de onafhankelijkheid waren. En toen het
Noord-Koreaanse leger op 25 juli 1950 Zuid-Korea binnen viel was dit het begin van de
Koreaanse Oorlog.
Japan
In 1642 sloot Japan zich af van de rest van de wereld uit angst voor een invasie vanuit het
Westen. Japan wilde voorkomen dat het een kolonie werd van een Europees land. Als een
indirect gevolg hiervan ontstond later het Japanse rijk.
21
Japan leefde 200 jaar in deze eenzame afzondering. Maar in 1854 dwong de Verenigde Staten
de Japanners om hun grenzen open te stellen. Dit deed Japan, maar ze waren nog steeds heel
bang voor het Westen. Hierdoor deden ze er alles aan om machtiger te worden dan de rest
van de wereld.
In Japan ontstond een sterke industrialisatie, maar Japan had te weinig essentiële
grondstoffen om deze industrialisatie voort te zetten. Dus begon Japan met het veroveren
van landen die veel grondstoffen bezaten. In de Eerste Chinees-Japanse Oorlog veroverde
Japan Taiwan en Korea. Hierna wilde het ook Mantsjoerije veroveren, maar dit ging niet zo
gemakkelijk. Want ook Rusland wilde dit land graag hebben. Hierdoor ontstond in 1904 de
Russisch-Japanse Oorlog. Deze oorlog werd gewonnen door Japan. Maar hierna kreeg Japan
veel kritiek van westerse landen die een bondgenootschap met Rusland hadden. Japan mocht
van deze landen Korea en Taiwan houden maar het moest Mantsjoerije inleveren. Dit vond
Japan niet eerlijk, omdat ze Mantsjoerije eerlijk hadden veroverd. Japan vond dat het
gekleineerd werd. Vanaf dit moment keerde Japan zich helemaal tegen het Westen.
In 1926 kreeg Japan een nieuwe keizer, genaamd Hirohito. Deze veranderde Japan in een
militaire dictatuur. Iedere inwoner moest zich opofferen om voor de keizer en het land te
strijden. Omdat de mensen werden aangemoedigd door de keizer, verloren ze elk
schuldgevoel voor hun vreselijke daden. Dit liep zelfs zover uit de hand dat de japanners in de
Tweede Wereldoorlog zogenaamde zelfmoordeenheden opzette. Deze eenheden moesten
zeer gewaagde aanvalstactieken gebruiken, deze tactieken hadden meestal maar een kleine
kans van overleven. Deze zelfmoordaanvallen werden ook wel kamikaze aanvallen genoemd.
In 1936 begon Japan met de verovering van China. Want hier hadden veel westerse landen
een stukje land en Japan vond dat China van de Aziaten was. Deze oorlog word de Tweede
Chinees-Japanse Oorlog genoemd. In het begin boekte Japan veel succes, maar het kreeg lang
niet heel China onder controle.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden Japan en Duitsland bondgenoten. Dit had
verschillende redenen. Ten eerste was er in Japan, in de tijd dat het zich het afgesloten van de
rest van de wereld, een grondwet ingesteld die was gebaseerd op de Duitse grondwet. Japan
en Duitsland hadden dus dezelfde ideeën over hoe er geleefd moest worden. Ten tweede
hadden Japan en Duitsland dezelfde vijanden. Weliswaar om een andere reden, maar
hierdoor was een bondgenootschap heel handig. Ten derde probeerde Duitsland om in het
Westen landen te veroveren, terwijl Japan probeerde in Azië de koloniën van deze landen te
veroveren.
Rond 1941 had Japan een tekort aan Olie en wilde daarom handelen met Nederlands-Indië.
Maar dit mocht Nederlands-Indië niet omdat de Verenigde Staten dit verbood. De Japanners
zagen dit als een samenzwering en als reactie hierop bombardeerde Japan op 7 december
1941 de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor op Hawaï. Hiermee deed Japan ook officieel
mee met de Tweede Wereldoorlog.
China
China is nooit in oorlog geweest met Zuid-Korea. Maar is wel onderdeel geweest van een
groot conflict met Zuid-Korea. Toen Noord-Korea in 1950 Zuid-Korea binnenviel. Besloten in
totaal 16 landen om hun steun te geven aan Zuid-Korea. Toen de militaire steun van de
Verenigde Naties Zuid-Korea bereikte werd Noord-Korea snel teruggedrongen, ondanks dat
22
Noord-Korea op dat moment al 90% van Zuid-Korea had veroverd. De communisten moesten
steeds meer terrein prijsgeven. China zag dit aan en voelde zich gedwongen om in te grijpen.
Ze waren bang dat de strijd zich zou uitbreiden tot aan China. Peking waarschuwde de
buitenlandse troepen in Korea niet te dicht bij de grens met China te komen. Maar in het
najaar van 1950 naderde de anticommunistische opmars toch de Yalu, de grensrivier tussen
Korea en China.
China had goed nagedacht over hoe ze zou ingrijpen, om zo een rechtstreekse confrontatie
met de Verenigde Staten te vermijden. Dus drongen er in dat najaar plotseling meer dan een
miljoen Chinese ‘vrijwilligers’ de grens tussen China en Korea over om de communisten bij te
staan. Dit was opnieuw een keerpunt in de Koreaanse Oorlog. Hiermee werd Noord-Korea
van zijn ondergang gered en verplaatste het front zich weer tot de 38ste breedtegraad, op de
plek waar de oorlog ook was uitgebroken. De Amerikaanse bevelhebber generaal MacArthur
wilde toen overgaan tot een aanval op China door een atoombom in te zetten, maar
President Truman ontraadde dit sterk, vanwege het gevaar van een nucleaire oorlog. Kort
daarna werd MacArthur uit zijn functie ontheven. In 1961 ondertekenden China en NoordKorea een verdrag waarin China beloofde Noord-Korea militaire ondersteuning te geven in
geval van een aanval op het land. Het verdrag was steeds voor 20 jaar geldig en is voor het
laatst in 2001 verlengd. China is dus nog tot 2021 bondgenoten met Noord-Korea.
Rusland
In de Tweede Wereldoorlog voerde Rusland voornamelijk Oorlog met Duitsland. Maar aan de
Oost kant van Rusland gebeurde ook het een en ander. Japan vormde een grote bedreiging
voor Rusland. Japan had daar onder anderen Korea in handen en wist ook steeds verder
Rusland binnen te dringen. Stalin besloot om zijn legers naar het oosten te sturen om ook
daar een zegen te behalen. Dit ging heel gemakkelijk voor de Russen, binnen 4 dagen hadden
ze een gebied heroverd, wat net zo groot is als heel Europa. Dit was echter wel een nadeel
voor de opmars van de russen want de infanterie konden de tanks niet bijhouden en zonder
de infanterie waren de tanks te kwetsbaar. Daarom lasten de Russische legers regelmatig
pauzes in hun opmars. Er vond na de hereniging van de infanterie en de tanks nog een laatste
zware veldslag plaats in de bergen tegen de Japanners, maar dit wonnen de Russen met
gemak. Toen Rusland weer compleet was vond Stalin het ook genoeg. Hij aasde niet op extra
land maar was tevreden met wat hij al had.
In 1945 begon de koude oorlog. Dit was een strijd tussen het communistische Rusland en het
kapitalistische Amerika. In deze strijd raakten meerdere landen betrokken. Dit leidde onder
anderen tot de Koreaanse Oorlog. Rusland steunde namelijk Noord-Korea en de Amerikanen
steunden Zuid-Korea. In de Koreaanse Oorlog besloot Noord-Korea om Zuid-Korea binnen te
vallen. En dit maakte de oorlog dus ook gelijk een oorlog tussen Rusland en Amerika die deze
oorlog op Koreaans grondgebied uitvochten. Aan deze oorlog kwam een einde in 1985 toen
de Koude oorlog een halt werd toegeroepen met het Warschaupact.
Vietnam
Vietnam was voor de Tweede Wereldoorlog een kolonie van Frankrijk, maar tijdens de
tweede wereldoorlog kwam er een communistische groep onder leiding van Ho Chi Minh die
ging strijden voor de vrijheid van Vietnam. En hoewel de Amerikanen de Fransen financierden
23
in die oorlog konden die niet voorkomen dat deze in de pan gehakt werden door de
opstandelingen. Als gevolg hiervan werd Vietnam in tweeën gedeeld en zouden er in 1956
verkiezingen worden gehouden.
De Amerikanen installeerden Ngo Dinh Diem in Zuid-Vietnam, maar dat ging goed mis. De
Vietnamezen accepteerden hem niet en toen de Amerikanen daarna weigerden de
verkiezingen door te laten gaan begonnen de guerrilla’s in het zuiden openlijk verzet te tonen.
Maar de Amerikanen hadden het verzet nog redelijk onder controle. Dit veranderde toen
John F. Kennedy aan de macht kwam in 1960. John F Kennedy liet de kwestie in Vietnam
escaleren, hij stuurde namelijk Amerikaanse soldaten naar Vietnam om de opstand te
onderdrukken. Hierdoor werd de Vietnamoorlog een feit. Ngo Dinh Diem was niets meer dan
een last voor Amerika geworden. Hij had in Vietnam orde moeten scheppen maar had alleen
maar chaos veroorzaakt. Daarom stond Kennedy in november 1963 toe dat Diem werd
afgezet en vermoord. Drie weken later werd Kennedy zelf vermoord.
Na de dood van Kennedy werd Johnson president. Hij maakte de situatie in Vietnam er niet
veel beter op. De guerrilla beweging Vietcong begon steeds meer terrein te winnen. Maar
Johnson wou de moed niet opgeven omdat hij dan zeker wist dat hij zijn politieke carrière kon
vergeten. Dus besloot hij nog meer soldaten naar Vietnam te sturen. Door een slim en
strategisch plan wist Johnson het Amerikaanse publiek en het congres om de tuin te leiden en
kreeg hij bijna onbeperkte macht over de situatie in Vietnam. Ook Zuid-Korea nam deel aan
de oorlog in Vietnam. Park zorgde ervoor dat Zuid-Korea in het westerse kamp bleef. En als
dank voor de Amerikaanse hulp aan Zuid-Korea stuurde hij meer dan 300.000 Zuid-Koreaanse
soldaten naar Vietnam om te vechten aan de Amerikaanse zijde. Na zware tegenslagen op
beide fronten en een staakt-het-vuren dat werd verbroken door Noord-Vietnam, vluchtte
Amerika uit Vietnam. En op 30 april 1975 tekende Zuid-Vietnam de capitulatie. Dit betekende
dat Vietnam weer herenigd was.
Conclusie
Azië is de afgelopen 70 jaar het toneel geweest van meerdere grote machtsverschuivingen.
De belangrijkste is wel de verdeling van Korea in Noord en Zuid. Bij deze
machtsverschuivingen waren niet alleen Aziatische landen betrokken maar ook Amerika en
Rusland hebben hier een grote rol in gespeeld.
24
7. Huidige verhoudingen
Hoe zijn de geopolitieke krachten verdeeld in de regio Zuid-Korea? Ondanks de groeiende
economie in Zuid-Korea werd het land lange tijd gezien als een politieke speelbal van de
Verenigde Staten. Dankzij Zuid-Korea’s opkomst als een van de meest vitale democratieën in
Azië is dat beeld nu aan het veranderen. Deze invloed is echter niet altijd groot geweest:
lange tijd werd het land bezet door Japan en daarna kwam het in een oorlog terecht. In 1933
werd het Koreaanse volk zelfs door de koloniale autoriteiten onder druk gezet om hun eigen
Koreaanse naam om te zetten in een Japanse. Meer dan 80% heeft dit toen gedaan. Japan
ging heel ver in het verdringen van de Koreaanse cultuur. De taal mocht zelfs niet gebruikt
worden. Toch heeft Zuid-Korea zich enorm kunnen ontwikkelen na 35 jaar bezetting en
onderdrukking van de eigen cultuur.
Hoe komt het dat Zuid-Korea na zo’n zwarte periode opgebloeid is? In tegenstelling tot
Noord-Korea heeft Zuid-Korea een democratie waardoor het imago naar de buitenwereld
veel “softer” is. De macht is niet gebaseerd op “harde” militaire of economische macht, maar
juist vooral op dat imago in het buitenland. In Noord-Korea is de ideologie gebaseerd op een
autarkie. Dit heeft jammerlijk gefaalt in Noord-Korea en dit kun je heel duidelijk terug zien.
Eerst zag men Zuid-Korea als politieke speelbal van de Verenigde Staten maar in Zuid-Korea
groeide (en groeit nog steeds) het anti-Amerikaanse sentiment onder de bevolking. Dat leidde
tot een onafhankelijker politiek dan in vroegere jaren. Zuid-Korea distantieerde zich van de
Verenigde Staten en er klonk zelfs kritiek op de politiek van de voormalige westerse
leermeester. Dit zorgde voor veel krediet in China en Noord-Korea, die het land lang
beschouwde als het werktuig in handen van de Verenigde Staten.
Hoe is de rol van Zuid-Korea nu? Zuid-Korea heeft nu een rol als mediator in Noordoost-Azië.
Er bestaat daar grote behoefte aan een eerlijke, regionale bemiddelaar. Algemeen secretaris
van de Hankyoreh Stichting voor Hereniging en Cultuur, Kim BoGeun, zei dat Zuid-Korea
hiervoor de perfectie kandidaat is. Ook zei Kim BoGeun dat de Amerikaanse regering hier niet
blij mee is. Zuid-Korea heeft zichzelf deze rol toegeëigend tijdens de zespartijen-besprekingen
over het Noord-Koreaanse nucleaire programma. Terwijl Zuid-Korea in het verleden als
bondgenoot van de Verenigde Staten altijd kritiek uitte op zowel Noord-Korea als China, was
er deze keer toenadering tot China. Amerika daarentegen, had standpunten die de
spanningen in de regio alleen maar zouden laten oplopen, deze standpunten werden dan ook
afgezwakt. Dit is een mooi voorbeeld van hoe Zuid-Korea zichzelf wil laten presenteren aan de
buitenwereld. Ze kiezen de rol als bemiddelaar niet voor niets. Dit stimuleert natuurlijk
indirect de handel met het buitenland. Ook vervult Zuid-Korea een harmoniserende rol als het
gaat om de verhouding tussen China en Japan. Tussen deze twee landen loopt de spanning
op. Ze zien elkaar als dreiging. In Japan heerst angst voor de opkomst van China als
supermacht en China ziet Japan als een serieuze dreiging vanwege de Amerikaanse militaire
steun. Zuid-Korea is bevriend met zowel China als de Verenigde Staten en dat kan belangrijk
zijn voor het wegnemen van wantrouwen.
Behalve op het politieke toneel, groeide de Zuid-Koreaanse invloed ook op andere terreinen.
Het land is inmiddels een belangrijke exporteur van cultuur en entertainment, de
zogenaamde K-wave. Koreaanse muziek en films mogen zich verheugen in een ongekende
populariteit in het buitenland, niet alleen in Azië, maar ook in de Verenigde Staten, Europa en
Mexico.
25
De rol van bemiddelaar doet Zuid-Korea goed. Het zorgt ervoor dat ze de harten en hoofden
van mensen winnen. De sympathie die Zuid-Korea opwekt zorgt ervoor dat het land de
perfectie vredestichter kan zijn, niet alleen op het Koreaanse schiereiland, maar ook in heel
Azië.
8. Cultuur
Gebruiken
Veel Nederlanders denken dat veel Aziaten hetzelfde zijn, maar dat is niet helemaal waar. In
veel aspecten zijn ze anders. Zo liggen de Koreanen qua gebruiken een beetje tussen de
Chinezen en de Japanners in. Ze zijn niet zo nieuwsgierig als de Chinezen, maar ook niet zo
netjes en behouden als de Japanners. Hier staan een paar gebruiken op een rijtje die de
Koreanen net allemaal iets anders doen.
Engels
Verkeersborden, naambordjes en teksten op billboards zijn vaak in het Koreaans en in het
Engels. Dat komt omdat bijna niemand het Hangul kan lezen. Het is alleen het geval dat de
gemiddelde Koreaan geen tot weinig Engels kan. Koreanen doen wel moeite om het Engels te
leren, zo huren ze bijvoorbeeld vaak een Private tutor in om het Engels onder de knie te
krijgen.
Cadeautjes
Het geven van cadeautjes is in Zuid-Korea heel normaal. Ze worden vaak gegeven aan
zakelijke relaties. Het geeft een ontspannen sfeer en haalt de persoonlijke relaties aan. Zo
hebben de Koreanen gelijk een vriendelijke ontmoeting en een gespreksonderwerp.
Liefde
In Zuid-Korea is het niet normaal om met je geliefde hand-in-hand te lopen en in het
openbaar een kus geven is niet oké. Ze vinden dat je andere mensen niet moet kwellen met
jouw romantische gebaren en dat de gebaren iets zijn voor in het huis en niet voor op straat.
Uiterlijk
In Korea wordt vaak op het uiterlijk beoordeeld wat voor persoon het is. Het is dus nodig om
goed voor jezelf te zorgen als je serieus genomen wilt worden. Het wordt dan ook
aangeraden om tatoeages te verbergen, je gezichtsbeharing af te scheren, piercings uit te
doen en je netjes te kleden. Het is ook een plus als je spullen van de betere merken kunt
kopen zoals een Louis Vuitton tas, Chanel oorbellen of bijvoorbeeld een Porsche.
Respect naar ouderen
In Korea komt het respect met de grijze haren. Mensen met grijze haren staan voor ervaring
en ze krijgen vaak de hoge functies op het werk. Er bestaan zelfs verschillende werkwoorden
om respect naar ouderen of mensen met een hoge functie uit te drukken in het Koreaans.
Respect naar anderen
Als er Koreanen bij staan terwijl er iemand anders kritiek krijgt, het antwoord niet weet of
onderuit gaat bestaat er een grote kans dat de Koreanen wegkijken en net doen alsof ze het
niet hebben gezien. Dit doen ze om ervoor te zorgen dat degene die het overkomt zich niet
ongemakkelijk gaat voelen en zich niet gaat schamen. Ook worden op het werk de mensen bij
hun titel genoemd. Ze noemen eerst de titel en dan pas de naam van die gene.
26
Eten
De gerechten in de Koreaanse keuken zijn vaak gebaseerd op rijst, zeewier, vis, groenten en
tofu. Koreaanse maaltijden bestaan uit veel bijgerechten. Als er een belangrijke gelegenheid
is, staan er soms wel 12 verschillende bijgerechten op tafel. De gerechten worden
ondersteunt door verschillende sauzen en smaakmakers.
Traditionele dinertafel
De Presentatie van het eten op tafel is een bijna net zo belangrijke zaak als het eten zelf. Als
de eters aan een traditionele tafel zitten, zitten ze aan een lage tafel op kussens. Per persoon
hebben de mensen een kom rijst met een lepel, een kom hete soep, eetstokjes voor de
bijgerechten en natuurlijk de bijgerechten.
Voorbeelden van gerechten
Gimbab: Lijkt op het Japanse sushi en wordt bereid met rijst, zeewiervellen en andere
ingrediënten voor het middelste gedeelte. Het gerecht heeft Japanse invloeden door de
Japanse bezetting toen de Japanners Sushi meenamen naar Korea. Gimbab is meer een snack
voor tussendoor en wordt vaak gegeten bij een picknick of andere buitengelegenheden.
Bibimbap: Is een kom warme rijst met verschillende ingrediënten boven op de rijst. De
ingrediënten die vaak boven de rijst liggen zijn verschillende soorten groenten, vlees, een
gebakken ei en een rode peperpasta (Gochujang). De ingrediënten en de rijst worden voor
het eten door elkaar getoerd. Dit is een typisch Koreaans gerecht dat bij een maaltijd
geserveerd zou kunnen worden.
Bulgogi: Één van Korea’s populairste vleesgerechten. Het gerecht bestaat uit gemarineerd
vlees, uienringen, teentjes knoflook en gesneden groene pepers.
K-Pop
Sinds laat in de jaren ‘90 wordt de Koreaanse cultuur steeds populairder in de rest van de
wereld. De mensen gingen steeds meer Koreaanse muziek luisteren en een Koreaanse serie of
film kijken. Het verspreiden van de Koreaanse cultuur is in 1999 door Chinese journalisten
voor het eerst de K-Wave genoemd. Het wordt de K-Wave genoemd omdat het een golf van
Koreaanse cultuur is die over de wereld heen glijdt. De golf begon in Azië en is langzaam maar
zeker overgewaaid naar de rest van de wereld. Het bekendste liedje dat de wereld heeft
veroverd is Gangnam Style van Psy. Het liedje is meer dan 2.000.000.000 keer bekeken op
YouTube en is het liedje met de meeste ‘vind ik leuks’ (meer dan 9.000.000) en ook het liedje
met de meeste ‘vind ik niet leuks’ (meer dan 1.000.000). Het liedje kwam uit in 2012 en
binnen een paar weken wist bijna iedereen wel het rare dansje te doen met de armen. Niet
alleen Psy, maar ook vele andere Koreaanse Girl- en Boybands hebben succes over de hele
wereld. Bij ieder liedje dat ze opvoeren hoort een ander dansje zodat mensen het liedje
kunnen herkennen en zelf het dansje kunnen leren. De bands bestaan meestal uit rond de
tien mensen. De vrouwen en mannen die in de band zitten zijn volgens Koreaanse gebruiken
‘perfect’. Ze hebben de juiste maten, kunnen goed zingen en heel erg goed tegelijk dansen.
Voorbeelden van populaire Koreaanse bands zijn: Kara, Tohoshinki, Girls’ Generation, 2ne1 en
Super Junior.
Mode
Seoul Fashion Week
In het jaar 2000 is er in Seoul voor het eerst een Fashion Week gehouden met het idee om
net zo groot te worden als de Fashion Weeks in New York City, Londen, Milaan en Parijs. Op
de Fashion Week zullen alle grote Koreaanse designers laten zien wat ze in huis hebben. De
mode van de Fashion Weeks hebben dezelfde invloed als westerse grote merken zoals Gucci
27
of Marc Jacobs. Door de Fashion kun je goed zien welke invloeden Zuid-Korea de laatste 60
jaar heeft gehad en hoe ver ze zijn gekomen in het opbouwen van het land.
Sporten
Moderne Koreaanse vechtkunsten
Tijdens de Japanse bezetting was het verboden om Koreaanse vechtsporten te doen. Net
zoals de Japanse taal, werd er op de scholen Japanse vechtkunst geleerd aan de leerlingen. Zo
werd er in Judo en Kendo lesgegeven en gingen er zelf Koreanen naar Japan om daar de
Japanse vechtkunst nog beter onder de knie te krijgen. De Japanse invloed op de Koreaanse
vechtkunsten was groot, maar er was ook een Koreaanse invloed op de Japanse
vechtkunsten. Na de bezetting hadden de Koreanen een grote afkeer aan alles wat ook maar
een beetje met Japan te maken had en gingen ze andere namen geven aan de verschillende
vechtkunsten. Zo heeft bijvoorbeeld het Taekwondo heel veel weg van het Japanse Shotokan
en zijn er nog wel meer.
Voetbal
Sinds 1933 heeft Zuid-Korea een nationaal team met de bijnaam ‘Aziatische tijgers’. Tot het
jaar 2002 had het team nog geen successen gekend op de Wereld Kampioenschappen. Het
team kwam meestal niet verder dan de eerste ronde of wist zich niet eens te kwalificeren
voor het WK. In 2002 zou het WK in Japan en Zuid-Korea worden gehouden en vonden de
Koreanen dat het dit WK maar eens anders moest gaan met het team. Ze namen de
Nederlandse coach Guus Hiddink aan en hoopten op een wonder. Het doel van het WK was
om boven Japan en bij de laatste 16 teams te eindigen. Guus Hiddink werd als een god
onthaald en mensen hadden hoge verwachtingen. Voordat het WK begon heeft Guus Hiddink
de hele tactiek omgegooid en de spelers beter voorbereid op de grote teams zoals Brazilië,
Duitsland en Spanje. Korea werd in poule D ingedeeld. De andere landen uit de poule waren:
Polen, Portugal en de Verenigde Staten. In de poule heeft het team 2 wedstrijden gewonnen
en 1 wedstrijd gelijk gespeeld. Daarmee werd het team eerste in de poule en kon door naar
de volgende ronde en met het halen van de volgende ronde werd het eerste doel bereikt. Ze
behoorden tot de laatste 16. De achtste finale hebben ze met 2-1 gewonnen van Italië. Met
het verslaan van Italië hadden ze het tweede doel gehaald. Ze waren verder gekomen dan
Japan, Japan was in de achtste finale uitgeschakeld door Turkije. Korea moest in de kwart
finale tegen Spanje en, nadat er strafschoppen moesten worden genomen, hadden ze Spanje
verslagen met 3-5. In de halve finale liepen ze tegen het sterke Duitsland aan en Duitsland
was net iets te sterk voor de Koreanen. Ze verloren met 1-0 en moesten in de wedstrijd om
de derde plek strijden tegen Turkije. Turkije was ook net iets te sterk voor de Koreanen en ze
verloren de wedstrijd met 3-2. Ze sloten het WK in eigen land af met een mooie vierde plek
waar iedereen meer dan tevreden mee was. Niemand had gedacht dat de Koreanen zo ver
zouden kunnen komen en ze waren de verrassing van het WK. In Japan is er een speciaal
team waar mensen van Koreaanse afkomst inzitten. Het zijn mensen die geboren zijn in Japan
en ook Japans spreken, maar afstammen van Koreanen.
28
Koreaanse merken
Zuid-Korea heeft een groot aandeel in de wereld markt. Veel mensen hebben ook wel iets van
een Zuid-Koreaans bedrijf. Zoals een auto, televisie of misschien wel een afwasmachine. In dit
rijtje staan de 10 grootste Zuid-Koreaanse bedrijven:
1. Samsung
2. Hyundai Motor
3. POSCO
4. KIA Motors
5. Hyundai Mobis
6. LG Chem
7. Hyundai Heavy Industries
8. Samsung Life Insurance
9. Shinhan Financial Group
10. SK Hynix
Conclusie
De reden waarom we de cultuur in ons PWS verslag hebben verwerkt is omdat we vonden dat
het nodig was om Zuid-Korea beter te begrijpen. Je kunt in de cultuur veel van de
geschiedenis en de banden met andere landen terug zien en dat helpt bij het beantwoorden
van de hoofdvraag.
29
Conclusie
Hoe zijn de geopolitieke krachten verdeeld in de regio Zuid-Korea? Ondanks de groeiende
economie in Zuid-Korea werd het land lange tijd gezien als een politieke speelbal van de
Verenigde Staten. Dankzij Zuid-Korea’s opkomst als een van de meest vitale democratieën in
Azië is dat beeld nu aan het veranderen. Deze invloed is echter niet altijd groot geweest:
lange tijd werd het land bezet door Japan en daarna kwam het in een oorlog terecht. Tot op
de dag van vandaag hebben de Japanners en de Koreanen nog steeds een meningsverschil.
Het gaat over een kleine groep eilanden die in de Japanse zee liggen. De twee landen hebben
allebei anderen namen voor de eilanden. De eilanden behoorden namelijk vanaf het einde
van de Russisch-Japanse oorlog tot de overgave van Japan aan het einde van de Tweede
Wereldoorlog tot Japan. Daarvoor behoorden de eilanden tot Korea. In 1952 verklaren de
Zuid-Koreanen dat Dokdo Zuid-Koreaans grondgebied is, de Japanners zeggen dat ze dat niet
hadden mogen doen omdat er in het vredesverdrag van San Francisco niet wordt vermeld dat
de eilanden vanaf dat moment weer van Zuid-Korea waren. Het gaat de Japanners en de ZuidKoreanen niet per se om het eiland, maar vooral om het water dat er omheen zit. In dat stuk
van de Japanse wordt veel vis gevangen en men denkt dat er ook gasreserves in de bodem
zitten rond de eilanden. Er is alleen niet duidelijk hoeveel gas er in de bodem zit. Dat Japan er
nog steeds geen vrede mee heeft is wel duidelijk. In 2005 is er namelijk een speciale
‘Takeshima dag’ uitgeroepen. Deze dag is er speciaal om hun aansprakelijkheid op de
eilanden te markeren. De relatie met Japan is dus nog niet optimaal. Nederland is wel op
handelsmissie naar Azië geweest en ook op staatsbezoek. Dit had als doel om de goede
bilaterale betrekkingen tussen de landen te versterken. Ook richtte het zich op
kennisuitwisseling en nieuwe samenwerkingsverbanden op het gebied van energie en landen tuinbouw. Japan heeft niks meer over Zuid-Korea te zeggen, het bezet Zuid-Korea ook niet
meer en de handel kan misschien een goede relatie tussen beide landen opbouwen. Onder
Park Chung-hee werden de banden met Japan genormaliseerd en de band met de Verenigde
Staten verstevigd. Maar Japan en de Verenigde Staten zijn echte vijanden van elkaar. Japan
maakt eigenlijk met iedereen vijanden; Rusland, China, de Verenigde Staten, Korea. De
Verenigde Staten hebben Zuid-Korea gesteund, dus de band met de Verenigde Staten is goed.
Rusland daarentegen heeft Noord-Korea gesteund, Rusland is ook communistisch en ZuidKorea is dat absoluut niet. Deze twee landen passen totaal niet bij elkaar. Dus opsommend
heb je het kapitalistische blok en het communistische blok. Zuid-Korea heeft een
democratisch bestuur en Noord-Korea een autarkische ideologie. Het verschil hier tussen is zo
groot, dit kun je duidelijk terug zien. Noord-Korea is tegen invloeden van buitenaf en wil het
liefst een zelfvoorzienend land zijn. Tot op de dag van vandaag heeft Noord-Korea zich
vijandig opgesteld naar Zuid-Korea en de rest van de wereld. Daarentegen is Zuid-Korea heel
erg open voor invloeden van buitenaf en de economische groei is dan ook enorm. Dit hadden
wij van te voren al verwacht.
Noord-Korea stopt ook niet met hun vijandige houding naar de buitenwereld toe. Vooral naar
de Verenigde Staten hebben zij harde taal. Zo dreigden zij in december 2014 nog met een
aanval op Amerikaans grondgebied. De manier waarop Noord-Korea bestuurd wordt en de
houding naar het buitenland toe maken dat Noord-Korea niet geliefd is en op veel vijanden
kan rekenen uit de Westerse wereld, mocht er ooit een conflict komen. Dat er zo’n groot
verschil is geweest qua opbouw na de oorlog tussen beide staten, is dan ook terecht. ZuidKorea heeft inmiddels de rol als bemiddelaar.
30
Nederland heeft al eeuwenlang banden met Korea. Die band is waarschijnlijk nog het best
zichtbaar geweest tijdens de Koreaanse oorlog begin jaren 50 waaraan een Nederlands
bataljon heeft deelgenomen. Koreanen zijn erg geïnteresseerd in ons land. Hoewel Korea
vergeleken met ons land nog steeds een goede economische groei kent, is men daarover zelf
minder te spreken. In het land zelf vinden de mensen een economische groei niet goed
genoeg. Drie procent vindt men echt te weinig en daarom zoekt men naar handelspartners
om de groei weer verder op gang te brengen. Men ziet Nederland echt als land dat veel te
bieden heeft, echt een 'gateway to Europe'.
China heeft een bondgenootschap met Noord-Korea die tot 2021 duurt. Maar door recente
gebeurtenissen lijkt het erop dat dit bondgenootschap niet meer zo hecht is. Na de dood van
Kim Jong-il lijkt dit bondgenootschap te zijn verslechterd. Toen Kim Jong-un de troon van zijn
overleden vader overnam, heeft hij zijn respect niet betuigd aan Peking. Desondanks wil
China de band niet verstoren, want als het regime ineen zou storten zouden er te grote
vluchtelingen stromen op gang komen. En bovendien zou een verenigd Korea betekenen dat
China een bondgenoot van de Verenigde Staten als directe buurman krijgt. Een goede relatie
tussen China en Zuid-Korea is er dus nog niet, maar China begint nu wel langzaam banden op
te bouwen met andere landen zoals bijvoorbeeld Australië en Cambodja.
Zuid-Korea kiest de rol als bemiddelaar niet voor niets. Dit stimuleert natuurlijk indirect de
handel met het buitenland. Ook vervult Zuid-Korea een harmoniserende rol als het gaat om
de verhouding tussen China en Japan. Tussen deze twee landen loopt de spanning op. Ze zien
elkaar als dreiging. In Japan heerst angst voor de opkomst van China als supermacht en China
ziet Japan als een serieuze dreiging vanwege de Amerikaanse militaire steun. Zuid-Korea is
bevriend met zowel China als de Verenigde Staten en dat kan belangrijk zijn voor het
wegnemen van wantrouwen.
Zuid-Korea is voor de regio Azië dan ook een belangrijk land en het heeft zichzelf erg goed
opgebouwd na zo’n zwarte periode tijdens de bezetting. Zuid-Korea heeft nu een rol als
mediator in Noordoost-Azië. Er bestaat daar grote behoefte aan een eerlijke, regionale
bemiddelaar.
31
Evaluatie
Eva
Ik heb van het maken van het Profiel werkstuk geleerd dat goede communicatie heel hard
nodig is om een goed eindverslag neer te zetten. Je bent erg afhankelijk van elkaar en een
goede samenwerking is daarvoor echt nodig. Ik ben beter geworden in het verwerken van
informatie en ik ben meer te weten gekomen over een land waar ik een heel ander beeld van
had. In het begin ging de samenwerking een beetje stroef en omdat wij dachten dat we nog
best lang hadden, stelden we het veel te veel uit naar later in het jaar. Als ik het over zou
moeten doen dan zou ik gelijk met een volle 100% aan de slag gaan en niet alles tot in de
laatste paar weken uitstellen. Ik heb ook al meerdere mensen uit de vierde klas de tip
gegeven om echt op tijd te beginnen want het is meer dan gedacht.
Eventuele verbeterpunten op hoe school de opdracht voor het profielwerkstuk heeft gemaakt
zijn:
 Duidelijke begeleiding
Anouk
Tijdens het maken van het profielwerkstuk ben ik in verschillende dingen verbeterd. Ik heb
namelijk geleerd hoe ik door middel van losse informatie een goed onderzoek kan doen en
een goed verslag neer kan zetten. Ook heb ik geleerd hoe ik op professionele wijze bronnen
moet noteren. Maar bovenal heb ik heel veel geleerd tijdens dit onderzoek over de
verhoudingen in het Aziatische werelddeel. Aan het begin van dit onderzoek miste ik een stok
achter de deur en kon ik niet goed op gang komen. Ik vond het lastig om de gevonden
informatie goed te verwerken en mijn deelvragen te beantwoorden. Als ik het nu over zou
moeten doen was ik er meteen volle bak tegenaan gegaan en dan had ik niet zo hoeven
stressen aan het einde.
Eventuele verbeterpunten op hoe school de opdracht voor het profielwerkstuk heeft gemaakt
zijn:


Betere begeleiding tijdens het PWS
Duidelijkere uitleg aan het begin. (nu kregen we een boekje en was het zo van: ‘je
zoekt het maar uit)
Defne
Wat ik van het maken van het profielwerkstuk heb geleerd is om van deelvragen een
conclusie te schrijven en hiermee een hoofdvraag beantwoorden. Vorig jaar heb ik dit ook
moeten voor de geschiedenis PO en dit ging toen heel goed. Om het nog een keer te moeten
doen verbeterd deze vaardigheid alleen maar. Tijdens de uitvoering van de opdracht miste ik
een bepaalde visie in mijn hoofd om echt duidelijk te kunnen bepalen welke informatie ik op
moest zoeken om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden. Dit heeft het proces wel
belemmerd, maar uiteindelijk is het toch nog goed gekomen.
32
Eventuele verbeterpunten op hoe school de opdracht voor het profielwerkstuk heeft gemaakt
zijn:


Tijdens het schrijven van het profielwerkstuk een paar momenten inplannen om te
kijken hoe ver leerlingen al zijn, om eventueel advies te geven of een beetje bij te
sturen.
Het profielwerkstuk niet gelijk introduceren aan het begin van het schooljaar om er
vervolgens een paar maanden lang geen aandacht aan te schenken. Plan dit slimmer
in.
33
Literatuurstudie
Films




Korean Culture and Information Service. (2014). Korea reaching out to the world.
Seoul; Ministry of Culture, Sports an Tourism.
Korean Foundation. History of Korea; Republic of Korea, 70 Years of Achievement.
Seoul; Minstry of Foreign Affairs.
Korean Foundation. Secrets behind Korea’s Economic Success. Seoul; Korea
Foundation.
Korean Foundation. 100 Icons of Korean Culture Part 1-5. Seoul; Korea Foundation.
Boeken
 Northeast asian history foundation. Ten truths about Dokdo. Seoul
 Northeast asian history foundation. Dokdo museum seoul. Seoul
 Lee, S. (2014). Informatie boekje Ambassade Zuid-Korea. Den Haag.
 Crooijmans, H, ‘Koreanen hebben een Latijnse spirit’, Elsevier speciale editie Ons
Korea (2012), 80-83
 Stalpers, J, Ongekend cultureel succes, Elsevier speciale editie Ons Korea (2012), 84-89
 Yoo, S A, Formeel en beheerst, maar tegelijk vol passie, Elsevier speciale editie Ons
Korea, 78-79
 Veen, R. van der. (2010). Waarom Azië rijk en machtig wordt. Amsterdam; KIT
Publishers.
 Verstraten, J. (2011). Korea Korea. Utrecht; Uitgeverij IJzer.
 Cheol, K. Lee; Kim, J. Hyeon; Lee, S.; Kim, L. (2013). Ons Korea. Den Haag; Gemeente
Gorinchem; Embassy of the Republic of Korea; Hamel Foundation.
Sites
Opkomst Zuid-Korea







Wikipedia. (16 November 2014). Geschiedenis van Korea. Geraadpleegd op 17-112014 , http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_Korea
Shilla Travel. De geschiedenis van Korea. Geraadpleegd op 17-11-2014,
http://www.shilla.nl/informatie/over-shilla-travel/de-geschiedenis-van-korea
Wikipedia. (8 April 2014). Gojoseon. Geraadpleegd op 21-11-2014 ,
http://nl.wikipedia.org/wiki/Gojoseon
Wikipedia. (12 Oktober 2014). Koguryo. Geraadpleegd op 21-11-2014 ,
http://nl.wikipedia.org/wiki/Koguryo
Wikipedia. (8 November 2014). Three kingdoms of Korea. Geraadpleegd op 10-122014, http://en.wikipedia.org/wiki/Three_Kingdoms_of_Korea
Wikipedia. (12 December 2014). Joseon. Geraadpleegd op 30-12-2014,
http://en.wikipedia.org/wiki/Joseon
Wikipedia. (5 November 2014). Joseondynastie. Geraadpleegd op 30-12-2014,
http://nl.wikipedia.org/wiki/Joseondynastie
34
Japanse bezetting








Dokdo of Korea. Historical facts about Korean Island. Geraadpleegd op 17-11-2014,
http://en.dokdo.go.kr/pages/sub03/page.html?mc=0106
Wikipedia. (28 September 2014) Geraadpleegd op 20-11-2014,
http://nl.wikipedia.org/wiki/Japanse_bezetting_van_Korea
Mediawiki. (11 Juni 2013). Occupatie van Korea. Geraadpleegd op 10-12-2014,
http://mediawiki.arts.kuleuven.be/geschiedenisjapan/index.php/Occupatie_van_Kore
a(1910-1945)
Mediawiki. (4 Januari 2010). Amerikaanse bezetting in Japan na WOII. Geraadpleegd
op 11-12-2014,
http://mediawiki.arts.kuleuven.be/geschiedenisjapan/index.php/Amerikaanse_bezetti
ng_in_Japan_na_WOII
Mediawiki. (23 Mei 2012). Japan en de Koreaanse Oorlog. Geraadpleegd op 11-122014,
http://mediawiki.arts.kuleuven.be/geschiedenisjapan/index.php/Japan_en_de_Koreaa
nse_Oorlog
Mediawiki. (31 Mei 2007). ExportModern. Geraadpleegd op 17-12-2014,
http://mediawiki.arts.kuleuven.be/geschiedenisjapan/index.php/ExportModern
Wikipedia. (28 September 2014). Japanse bezetting van Korea. Geraadpleegd op 1601-2015, http://nl.wikipedia.org/wiki/Japanse_bezetting_van_Korea
Mediawiki. (15 April 2014). Japanse bezetting van Korea. Geraadpleegd op 20-012015,
http://mediawiki.arts.kuleuven.be/geschiedenisjapan/index.php/Japanse_bezetting_v
an_Korea_%281910-1945%29
Koreaanse oorlog








Jcie. (30 Maart 2005). Geschiedenis Korea-Oorlog. Geraadpleegd op 28-10-2014,
http://www.scholieren.com/werkstuk/21149
Admin. (25 Mei 2010). Koreaanse oorlog. Geraadpleegd op 21-11-2014,
http://historiek.net/koreaanse-oorlog-1950-1953/8105/
Geschiedenisportaal. (23 Oktober 2013). Korea-Oorlog. Geraadpleegd op 21-11-2014,
http://www.geschiedenisportaal.nl/wp/2013/10/korea-oorlog-1950-1953/
Kijk-redactie. (18 Juli 2013). De Koreaanse vechtscheiding. Geraadpleegd op 17-122014, http://www.kijkmagazine.nl/artikel/koreaanse-kwestie/
Wikipedia. (16 November 2014). Geschiedenis van Korea. Geraadpleegd op 17-122014, http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_Korea
Kerkhoven, J. van. De Koreaanse Oorlog. Geraadpleegd op 17-12-2014,
http://joelvankerkhoven.com/KOREA/
Jonkman, R. De koreaanse Oorlog. Geraadpleegd op 16-01-2015,
http://threeships.timerime.com/en/event/381975/De+Koreaanse+Oorlog/
Wikipedia. (21 Maart 2014). 38e breedtegraad noord. Geraadpleegd op 16-01-2015,
http://nl.wikipedia.org/wiki/38e_breedtegraad_noord
35
Machtsverschuivingen in de regio














Wikipedia. (20 December 2014). Azië in de Tweede Wereldoorlog. Geraadpleegd op
30-12-2014, http://nl.wikipedia.org/wiki/Azi%C3%AB_in_de_Tweede_Wereldoorlog
Verrijp, A. , & Willems, G. (Januari 2015). Geschiedenis Zuid-Korea. Geraadpleegd op
16-01-2015, http://www.landenweb.net/zuid-korea/geschiedenis/
Stuurop, J. (13 April 2012). Het ontstaan van Noord- en Zuid-Korea. Geraadpleegd op
16-01-2015, http://www.isgeschiedenis.nl/nieuws/het-ontstaan-van-noord-en-zuidkorea/
Wikipedia. (22 December 2014). Geschiedenis van Japan. Geraadpleegd op 20-012015, http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_Japan
Anoniem. (22 December 2006). Noord- en Zuid-Korea. Geraadpleegd op 20-01-2015,
http://www.scholieren.com/profielwerkstuk/25913
Wikipedia. (19 Noveber 2014). Japans Keizerrijk. Geraadpleegd op 22-01-2015,
http://nl.wikipedia.org/wiki/Japans_Keizerrijk
Makman, Y. (28 November 2012). Wederopbouw van Japan na de Tweede
Wereldoorlog. Geraadpleegd op 23-01-2015, http://www.isgeschiedenis.nl/citaat-uithet-nieuws/wederopbouw-van-japan-na-de-tweede-wereldoorlog/
Wikipedia. (28 November 2014). Geschiedenis van China. Geraadpleegd op 23-012015, http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_China
Kaar. (10 Oktober 2004). China. Geraadpleegd op 28-01-2015,
http://www.scholieren.com/praktische-opdracht/18487
Meer, S. van der. (2009). In de houdgreep van Kim Jong-Il. Geraadpleegd op 28-012015,
http://www.clingendael.nl/sites/default/files/20091200_cscp_article_vandermeer_chi
na.pdf
Wikipedia. (4 November 2014). Koude oorlog. Geraadpleegd op 28-01-2015,
http://nl.wikipedia.org/wiki/Koude_Oorlog
Kuijpers, D. (8 Augustus 2014). Waarom rusland de langste adem heeft. Geraadpleegd
op 29-01-2015, http://stukjeduiding.com/2014/08/08/sanctie-galore-waaromrusland-de-langste-adem-heeft/
Jcie. (30 Maart 2005). Korea-Oorlog. Geraadpleegd op 30-01-2015,
http://www.scholieren.com/werkstuk/21149
Alles Amerika. Vietnamoorlog. Geraadpleegd op 30-01-2015,
http://www.allesamerika.com/vietnamoorlog.html
Huidige verhoudingen




ANP. (12 Februari 2008). Machtsverschuiving door opkomende landen. Geraadpleegd
op 20-01-2015, http://www.volkskrant.nl/dossier-china/machtsverschuiving-dooropkomende-landen~a887804/
Redactie. (28 December 2015). Rusland weet het zeker: Kim Jong-un komt.
Geraadpleegd op 20-01-2015, http://www.volkskrant.nl/dossier-noord-korea/ruslandweet-het-zeker-kim-jong-un-komt~a3839195/
Bos, M. (2010). Kim Il-Sung. Geraadpleegd op 23-01-2015,
http://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/27108/kim-il-sung-1912-1994.html
Smit, P. (13 December 2013). Waarom moest de machtige oom van Kim Jong-un
dood? Geraadpleegd op 30-01-2015,
36
http://www.volkskrant.nl/dossier-kim-jong-il/waarom-moest-de-machtige-oom-vankim-jong-un-dood~a3561653/
Cultuur




BuzzFeedVideo. (20 Augustus 2014). Americans Try K-Pop Dance Moves.
Geraadpleegd op 22-01-2015, https://www.youtube.com/watch?v=mVE96w_cl_w
Wikipedia. (27 November 2014). Korean Wave. Geraadpleegd op 22-01-2015,
http://en.wikipedia.org/wiki/Korean_Wave
Wikipedia. (18 April 2014). Koreaanse keuken. Geraadpleegd op 22-01-2015,
http://nl.wikipedia.org/wiki/Koreaanse_keuken
Wikipedia. (26 Augustus 2013). Koreaanse vechtkunst. Geraadpleegd op 28-01-2015,
http://nl.wikipedia.org/wiki/Koreaanse_vechtkunst
37
Bijlage 1.
Eva: Bezetting Japan, huidige cultuur, geografische kenmerken, conclusie.
Defne: Koreaanse oorlog, bezetting Japan, huidige veranderingen, lay-out, conclusie.
Anouk: Opkomst Zuid-Korea, machtsverschuivingen, bronnen verwerken, voorblad, conclusie.
Bijlage 2.
Onderzoeksvragen
Hoofdvraag
Hoe zijn de geopolitieke krachten verdeeld in de regio Zuid-Korea?
Deelonderwerpen
- Opkomst Zuid-Korea
- Japanse bezetting
- Koreaanse oorlog
- Machtsverschuivingen in de regio
- Huidige verhoudingen
- Cultuur
Bijlage 3.
Verenigde Naties
Communistische
staten
Australië
Noord-Korea
China
Sovjet-Unie
Commandanten
Kim II-sung
Choi Jong Kun
Van Len
Kim Chaek
Peng Dehuai
Troepensterkte
Totaal: 1.066.000
België
Canada
Colombia
Ethiopië
Filipijnen
Frankrijk
Griekenland
Zuid-Korea
Luxemburg
Nederland
Nieuw-Zeeland
Thailand
Turkije
Verenigd Koninkrijk
Verenigde Staten
Zuid-Afrika
Medische staf
38
Denemarken
India
Italië
Noorwegen
Zweden
Commandanten
Syngman Rhee
Chung II Kwon
Douglas MacArthur
Mark W. Clark
Matthew Ridgway
*Troepensterkte
Totaal: 1.139.518
* De groottes van de legers wijzigden gedurende de oorlog. Deze
cijfers geven de grootste ontplooiing weer.
39