Wu Zang Maciocia - The Foundations of Chinese Medicine 2nd edition: blz. 95 t/m 181 臟 Inhoudsopgave Wu Zang................................................................................................................................................... 1 5 Spirituele aspecten ........................................................................................................................... 1 Resonanties ......................................................................................................................................... 1 Hart – HT – Xin ..................................................................................................................................... 2 Lever – LV – Gan .................................................................................................................................. 3 Longen LU-Fei ...................................................................................................................................... 4 Milt – SP – Pí ........................................................................................................................................ 4 Nieren - KI – Shèn ............................................................................................................................... 5 MingMen ............................................................................................................................................. 5 Pericardium – PC – XinBao .................................................................................................................. 5 Negen vragen: ................................................................................................................................. 7 De Fu kunnen niet vol zijn dan volgt uitscheiding. > Functie is transformatie De Zang kunnen niet in exces zijn. > Functie is opslag 5 Spirituele aspecten Shén Hun Pò Yi Zhi HT Xīn LV Gan LU Fei SP Pí KI Shèn gedachten, gevoel, emoties, perceptie slapen, plannen, projecten, levensdoel, dromen, creativiteit fysiologie, sensaties, zintuigen denken, geheugen, concentratie wilskracht, drive, doorzettingsvermogen Resonanties LV: opslaan Bloed HT: regeert het Bloed LU: regeert Qi en beïnvloedt Jinyè SP: regeert GuQi, behoudt Bloed en beïnvloedt Jinyè KI: opslaan Jing en beïnvloedt Jinyè ogen – zenuwen tong – bloedvaten neus – huid mond – spieren oren - botten LV: boosheid -> Ethereal soul Hun keert terug naar de Spirits na de dood (Yang). Komen en gaan van Shen HT: vreugde -> Mind Shen: gedachten, gevoel, emoties, perceptie SP: piekeren -> Yi – intellect, geheugen, concentratie, logisch denken, studeren, toepassen 1 LU: zorgen -> Lichamelijke ziel: Po (Yin), fysiek: ontstaat bij conceptie en sterft. Entering and exiting of Jing KI: angst -> Zhi Wilskracht, doorzetten en vastberaden Zang LV HT SP LU KI groen rood geel wit zwart ranzig verbrand zoetig rottend tenalady zuur bitter zoet kruidig zout schreeuwen lachen zingen huilen kreunen wind, tranen, nagels (+ sterk verband) hitte, zweet, gelaatskleur (- minder direct) vocht/damp, speeksel, lippen (+) droogte, snot, lichaamshaar (+) koude, kwijl, hoofdhaar (-) Zang zijn Yin organen (RE: Su Wen 11) - Opslaan van Qi, Jing, Jinyè Alleen zuivere stoffen [ofwel altijd na transformatie van voedsel] Fu zijn Yang organen - Constant gevuld en leeggemaakt Transformeren van voedsel en drank plus het verfijnen tot pure essenties om deze op te slaan in de Zang Uitscheiden van afvalstoffen Ontvangen, verplaatsen, transformeren, verteren en uitscheiden De ZangFu is een circulatienetwerk via het meridiaanstelsel (JingLuo) Hart – HT – Xīn Het keizerlijk vuur: bewaart de eenheid en kwaliteit van het persoonlijk bewustzijn. De richting is zich verspreidend. Ofwel: constant in contact met de buitenwereld. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Xīn beheerst Xuè Xīn controleert de Mai (bloedvaten) bloedvaten is een van de huid, spier, zenuw, bloedvat, bot) Xīn opent in de tong Xīn manifesteert zich in de gelaatskleur Xīn controleert het zweet Xīn huisvest de Shén (geest) HT-Blood is van belang bij en beïnvloedt de menstruatie, HT-Bloed huisvest de Shèn @1 GuQi wordt in het HT Xīn getransformeerd in Bloed. HT regelt de bloedcirculatie. @4 Gelaatskleur Dof bleek: HT-bloed deficiënt Helderwit: HT-Yang deficiënt Paarsig of donker: HT=Bloed stasis Rood: HT-Hitte 2 心 @3 HT beïnvloedt de tong: spraak en spreken, stotteren, afasie, spraakwaterval @6 Shén: mentale activiteit, geheugen, bewustzijn, denken en slaap Lever – LV – Gan Als een generaal, dapper en slim: neemt nieuwe ruimte in. Richting is Op: jezelf tonen. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Gān slaat Xuè op Gān zorgt voor een vrije stroom van Qì Gān opent in de ogen Gān manifesteert zich in de nagels Gān controleert de pezen: geeft veerkracht en is de potentiaal van de spier Gān huisvest de Hún 肝 @1 regelt bloedvolume (rust vs. activiteit). Regelt de menstruatie. Bevochtigt ogen en zenuwen. LV-Bloed speelt ook een rol in de afweer tegen externe pathogenen. “Hitte maakt het Bloed wild” LV-Bloed normaal: regelmatig en normale menses - Deficiënt: karige bloeding of uitblijven van menses Stasis: pijnlijke menses: PMS, stukjes, klonters Hitte: Zware menses Een vlotte stroming van LV-Qi voor emotionele balans en galproductie voor de spijsvertering LV-Qi bevordert het dalen van de LU-Qi bevordert het stijgen van SP-Qi (transport en transformatie) bevordert het dalen van ST-Qi (rijpen en rotten) bevordert het dalen van Intestine Qi Pathogeen: obstructie van LV-Qi 1. SP-Qi daalt > brijige ontlasting 2. ST-Qi stijgt > boeren, overgeven, de hik Stagnatie van LV-Qi geeft blokkade van gal: boeren, geelzucht, geen vet vertering. LV voedt zenuwen en pezen: LV-Bloed deficiënt: krampen, doof gevoel en tintelen LV-Bloed stasis : stijve zenuwen, stijfheid en pijn LV voedt nagels: deficiënt: brokkelig, stasis: paarse kleur LV opent in de ogen en controleert de tranen LV-Blood deficiënt: troebel zicht, floaters, bijziend, droge gritty ogen LV-Yin deficiënt: droge gritty ogen LV-Bloed stasis: pijnlijke oogbal LV-Yang stijgend: waterige ogen LV-Vuur (of Hitte.. zie 122): droge, bloeddoorlopen ogen, rood, gezwollen en pijnlijk 3 LV-Vuur: rood en pijnlijk LV-Wind: oogbal beweegt KI-Jing afname: chronische oogziektes KI-Yin deficiënt: afname zicht en droge ogen LV wordt beïnvloedt door Woede: LV-Qi stagnatie. Longen LU-Fei Richting is naar beneden: Fei stuurt KongQi naar beneden naar de Nieren KI-Shèn. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 肺 Fèi beheerst de ademhaling en de Qì van het lichaam Fèi heeft een verspreidende en een dalende functie Fèi opent in de neus Fèi controleert de huid, de CouLi (gebied tussen huid en spieren) en het lichaamshaar Fèi reguleert de waterwegen Fèi huisvest de Pò: zorgt voor de lichamelijke ervaring van de buitenwereld, en het voelen van de etherisch elementen daarin @1 Inademen van pure Qi + GuQi > ZongQi +(KI-YuanQi) > ZhenQi – WeiQi en YingQi @2 Verspreidt (wei)Qi naar CouLi en Jingyè als zweet (mist genoemd). De LU worden ook wel het deksel genoemd. De dalende Qi en Jingyè naar de Nieren reguleren de ademhaling terwijl de Ki het verdampen en de LU bevochtigen. Dalend Jingyè naar BL en vormt urine. LU regelen het entering-exiting / descending-ascending van de Qi, regelt de vrije stroom van Qi, Bloed en Jingyè naar alle organen. LU verstuiven vocht naar de huid, Qi en Jinyè naar CouLi. LU toont zich in het lichaamshaar: droog breekbaar haar: abnormale verspreiding. LU: Lichamelijke ziel: (Po) 3. Zorgen knoopt de Qi: benepen borstkast, gespannen schouders 4. Zorgen kunnen bij vrouwen borst knobbeltjes veroorzaken 5. Verdriet en droefheid putten Qi uit: vermoeid, witte teint, zwakke stem. Milt – SP – Pí Circulaire beweging: controleert zowel opgaan als neergaan: transformatie!!! 脾 Pí beheerst transformatie en transport ('Yun Hua’) Pí controleert de ‘opwaartse beweging van Qì Pí opent in de mond en manifesteert zich in de lippen Pí controleert Xuè Pí controleert de spieren (‘Rou’) en de vier extremiteiten. Pí zorgt voor de vorm, de vulling, de stevigheid van de spieren Pí huisvest de Yì @1 Regelt de transformatie en transport van Qi (GuQi-ZongQi-ZhenQi-Weiqi+YingQi) 4 @1 Regelt de transformatie en transport van Jinyè naar LU (huid) en de ingewanden. @4 Regelt het bloed: houdt het bloed in de vaten en maakt Bloed. @5 Stuurt Food-essence naar de spieren. @6: Huisvest de Yi: het intellect: studie, concentratie, geheugen. Herinneren: 1. lange termijn > HT Xīn 2. studeren en leren > SP Pí 3. korte termijn > KI Shen Piekeren en malen beschadigen SP. SP houdt van droogte, zoet, damp en zingen, geel. Nieren - KI – Shèn Geven de basis, staan op de aarde. Samentrekkende beweging. Shèn slaat Jīng op Shèn beheerst het Water Shèn opent in de oren en manifesteert zich in het hoofdhaar Shèn controleert het ontvangen van Qì Shèn controleert de 2 Yīn(openingen) Shèn huisvest de Zhì (Wilskracht) 腎 KI zijn de grondslag van de Yin en Yang energie in ons lichaam. Het slaat Jing op en regeert geboorte, groei, reproductie en ontwikkeling. Jing vormt TianGui voor sperma en menstrueel bloed en ova. KI-essentie = post en pre-hemelse Jing zorgen voor de hormonale veranderingen. Produceert Marrow, vult het brein en controleert de botten (botten, beenmerg, ruggenmerg, hersenen). @2 Ontvangt vloeistof van de LU Fei: stuurt mist naar de LU en ontvangt zuiver Qi van LU. Bewaart in KI. Kwijl is de vloeistof van Shen @3 Opent in de oren (tinnitus) en manifesteert zich in het hoofdhaar (net als LV-Blood). Controleert MingMen MingMen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Mìng Mén is de bron van YuánQì Mìng Mén is de bron van Vuur voor alle organen. Mìng Mén verwarmt de Onderste Warmer en Páng Guāng (Blaas) Mìng Mén verwarmt de Pí en Wèi als hulp bij de vertering. Mìng Mén harmoniseert de seksualiteit en verwarmt de Jīng en de uterus. Mìng Mén assisteert Shèn bij het ontvangen van Qì. Mìng Mén helpt Xīn (Hart) bij het verankeren van de Shén. Pericardium – PC – XinBao Ministerieel vuur. 5 1. Xīn Bāo assisteert Xīn in het beheersen van Xuè 2. Xīn Bāo assisteert Xīn in het huisvesten van Shén 3. Xīn Bāo beschermt Xīn Als orgaan regeert het Bloed en huist het Shen. PC punten kunnen verkoelen, opwekkend en kalmerend zijn voor Bloed en Shen. Als kanaal in het midden van de borstkas: ZongQi. Te behandelen bij emotionele relatieproblemen! PC en Mind-Spirit Huisvest de Mind Shen Blood-deficiënt: depressie, en lichte onrust Blood-Hitte: onrust, slapeloosheid en opwinding Slijm / Phlegm: mentale verwarring of erger: mentale ziekte PC en uturus Uturus vessel (Bao Mai) heeft relatie met PC Pathologie van PC > menstruatie problemen: o Deficiënt: karig of uitblijvend o Fire: zwaar o Bloed stasis: pijnlijk PC beïnvloedt emotionele problemen in relatie tot menstruatie Naast de vijf fasen indeling van de organen en meridianen is er ook de Zes Niveaus onderverdeling: Voor de Yin meridianen: Tai Yin: Long en Milt / Fei en Pí Dit is de buitenkant van de binnenlaag, welke voorziet in het contact met de buitenwereld. Het ontvangen vanuit de buitenwereld voedt de interne omgeving. Shao Yin: Hart en Nieren / Xīn en Shèn Het centrale Yinne aspect: de as, de Pivot. Het domineert de verwarmende en regulerende aspect via de beweging van Xuè, MingMen en het Keizerlijk Vuur. Jue Yin: Pericard en Lever / Xīn Bao en Gan De diepste laag, de meest interne laag. Het sluitend aspect: terugtrekken voor herstel en vernieuwing van Xuè. 6 Negen vragen: 1. Fei domineert de Qi. Dit doet zij door de neergaande beweging van Fei. Wanneer dit niet gebeurt, krijgt men benauwdheid, astma, bronchiale problemen, hyperventilatie etc. Fei adviseert Xīn in het reguleren van Qi in het lichaam 2. Welke basissubstanties zijn betrokken bij de weerstand? Zweet en WeiQi via de Fei: ZhenQi splitst in WeiQi en YingQi. LU : huid; Pi : GuQi; KI : Yuan Qi 3. De essentie van Pí is het beheersen van de transformatie. Pí houdt de zaken op hun plaats (bloed in de vaten, organen op hun plek) 4. Idem. Wei en Pí zijn opslagplaatsen van voedsel en essentie. Zij verteren, absorberen en extraheren voedsel en voedingstoffen. YunHua: extraheren en integreren 5. Hoe kunnen emotionele verstoringen, bewustzijnsverlies, geheugenproblemen, slecht slapen etc. verstoringen zijn van Xin? Shén huist in Xin, dus bij een vliedende, onrustige Shén komen verstoringen voor. Xin controleert de Mai waar het Blood Xuè [waarin ook de Shén huist] stroomt. 6. Xin controleert het zweten. Hoezo? Xin controleert de huid, ook omdat Xin een verspreidende functie heeft, dus zich ook opent naar buiten (Poriën). Zweet is een Jinyè, een uitdrukking van de Yange kracht van het lichaam Fysiologisch: inspanning, emotie en bij warmte. Pathologisch: a. zweten heeft Yang nodig. Wanneer men te weinig Yang heeft. Of de WeiQi is te zwak om de poriën te openen (dagzweten) b. blokkade door EPF door bijv. Wind-Koude c. Te veel hitte: Yang moet naar buiten (Yang exces kan absoluut of relatief zijn. Bij relatief Yang Exces is er nachtzweten (nacht is het Yin tijdstip) 7. Sui wordt niet gevoed door de Jing. Dus ook Hersenen niet. 8. Gan slaat Xuè op: in rust. Bij beweging wordt de Xuè weer verspreid. Bij menstruatie is ook het Xuè betrokken en moet er voldoende QI zijn om het te doen stromen. o Deficiënt: karig of uitblijvend o Fire: zwaar o Bloed stasis: pijnlijk 9. Qi stagnatie vs. Qi leegte Beweging zorgt voor hernieuwde stroming. -- Beweging veroorzaakt meer vermoeidheid omdat de Qi in het Xuè steeds verder op raakt. 7