plot - Ga naar Edurep Delen

(Bij Palet Basisboek/mono)
DAL/RvP
Bronnen:Palet,PaletMono,Bespiegeling.
www.film.pagina.nl
Een paar uur in een totaal andere wereld. In een donkere zaal voel je zelf het verdriet of de
vreugde van de filmpersonages. De filmregisseur bespeelt je emoties. Film is gemaakt voor de
bioscoop, daar, op het grote doek in een donkere zaal, ervaar je de effecten optimaal.
Van alle kunsten is film de jongste, want de eerste filmvoorstellingen dateren pas uit 1895. In het begin was
het vooral een kermisattractie, maar toen de populariteit steeg, werden er al snel bioscopen geopend. Veel
films proberen aan te sluiten bij de smaak van het grote publiek, je spreekt dan van een publieksfilm. Film is
vaak een massaproduct, dat met grote reclamecampagnes aan de man wordt gebracht. Dergelijke films
noemen we blockbusters. Hollywood (Los Angeles) en Bollywood (India) zijn de grootste leveranciers van
blockbusters.
Er zijn ook regisseurs die meer kiezen voor het artistieke experiment en maken films die wat betreft vorm en
inhoud vernieuwend zijn. Dit zijn de artfilms, ze draaien meestal niet in een gewone bioscoop maar in
filmhuizen..
Een film begint met een idee. Dit idee wordt uitgewerkt in een scenario (filmverhaal). Als de
financiering rond is, worden acteurs en filmcrew uitgekozen. Van het scenario wordt een
storyboard (soort stripverhaal) gemaakt. Voor het filmen gebruikt de regisseur een draaiboek
(planning van de filmopnamen in een bepaalde volgorde.) Uiteindelijk wordt alles in de
montagefase aan elkaar geplakt.
Bij een film maak je onderscheid tussen de inhoud (het verhaal dat wordt verteld) en de vorm
(hóe het verhaal wordt verteld.)
Verhaalopbouw
Hoe mooi, bijzonder of eigentijds vormgegeven ook, een film wordt vaak beoordeeld op het
verhaal. Of het nu om een romantisch of een avontuurlijk verhaal gaat, al sinds de klassieke
oudheid wordt elk verhaal volgens steeds dezelfde vijf stappen verteld.
A De introductie en uitleg situatie (de vijf W’s)
B
C
D
E
Het probleem
Reactie van de hoofdpersonages op het probleem
De climax
Het einde
De 5 W’s
Als je het begin van de film mist, mis je veel cruciale informatie. Bij
stap 1 (introductie en uitleg) van de klassieke verhaalstructuur wordt
duidelijk gemaakt waarover de rest van het verhaal zal gaan. Dat
gebeurt via de vijf W’s:
1
2
3
4
5
Wie - de personages
Wat - de gebeurtenissen
Waar - de locatie
Wanneer - de tijd waarin het verhaal zich afspeelt
Waarom - de drijfveren van de personages.
Een verhaal wordt gedragen door de personages die erin voorkomen. Een goed acteur verstaat de kunst
om de rol die ze vertolken geloofwaardig neer te zetten. Hij of zij kan alle kenmerken, van het personage
eigen maken, zodat hij het personage wórdt. (Martin Sheen ging zo in zijn rol in Apocalyse Now op dat hij in
zijn echte leven in ook waandenkbeelden kreeg!) Deze techniek heet method-acting..
Vaak kennen Hollywood-films stereotype personages als stoere mannelijke held, de mooie verleidelijk
vrouw, lelijke lafaards en onsympathieke schurken. Veel Hollywood-studio’s gaan in de promotiecampagne
van hun films uit van de acteurs die in de film spelen. In de filmtrailers komen vooral de filmsterren aan
bod.
Soms leeft een gespeeld personage buiten de film voort.
Marlon Brando’s vertolking van maffiabaas Don Corleone
in The Godfather (1992) was zó sterk dat sommige
Amerikaanse onderwereldfiguren de maniertjes van
Brando’s personage gingen overnemen.
Films vertellen een verhaal in beeld en geluid. Maar niet alles van het
verhaal wordt in filmbeelden getoond, daarom wordt in film
onderscheid gemaakt tussen de plot en het verhaal.
De plot valt samen met het verhaal zoals dat in het scenario staat: de
volgorde van gebeurtenissen zoals je ze ziet op het witte doek. Wat je
aan informatie over het verhaal echt ziet in filmbeelden.
Het verhaal is alles wat aan informatie in teksten, dialogen en
filmbeelden wordt aangedragen. Het verhaal is méér dan alleen de
filmbeelden, het bestaat ook uit je eigen verwachtingen, je voorkennis
en fantasie: je eigen ‘invulling’.
Zo beleeft iedereen de film toch weer anders.
Fragment
In Seven (VS 1995) werken twee
rechercheurs door omstandigheden
samen. Alleen in een gesprek tussen de
rechercheurs krijg je te horen wat hun
voorgeschiedenis en achtergronden zijn.
Als kijker maak je van die informatie een
voorstelling in je hoofd.
Spelen met verwachtingen.
Regisseurs spelen heel bewust met de verwachtingen en voorkennis van de kijker.
Het plot krijgt soms een heel andere wending dan je verwachtte. Je wordt op het
verkeerde been gezet en dat zorgt voor een verrassingseffect.
Manieren van vertellen.
* Plot-driven.
Fragment
Het hoofdpersonage krijgt te maken met een probleem of obstakel waardoor hij
of zij genoodzaakt is in actie te komen. Stilzitten is geen optie. Het personage
wordt dus ‘door het plot (de gebeurtenissen) gedreven’.
* Character-driven..
Het hoofdpersonage handelt vanuit zichzelf. Het karakter
of het verleden van een personage – een ongelukkige
liefde, een traumatische ervaring of een obsessie- staat
centraal.
Fragment
Rampenfilms zijn typische plot-driven films
Manieren van vertellen.
* Artfilm.
Artfilm is een verzamelnaam voor alle films die niet volgens de Hollywood-principes
(hoog budget, veel sterren, grote reclamecampagnes) zijn gemaakt.
Het mikt niet op het grote publiek. De filmmaker kan hier met de vorm en inhoud
experimenteren en vernieuwen. Toch hebben artfilms wel een paar vaste kenmerken:
1) Personages zijn minder stereotiep.
2) Hoe personages denken is belangrijker dan handelen.
3) Verhaal is niet altijd even duidelijk: verschillende verhaallijnen door elkaar.
4) Niet alle onduidelijkheden worden in de plot verklaard.
5) Veel artfilms kennen een open einde.
Een artfilm vraagt meer inspanning van de kijker. Niet alles wordt stap voor stap
Fragment
verklaard zoals in Hollywood, het is veel meer de kijker die zelf het verhaal ‘maakt’ .
(Memento, Christopher Nolan, 2000)
Elke kijker heeft zo zijn eigen ideeën.
Tussen de echte Hollywood films en
een experimentele artfilm staan ook
veel films die een mix vertonen van
deze twee uitersten: de
’Independent (onafhankelijke)
Cinema’.
Fragment
Televisie, bioscoop, internet, computergames, hoeveel uur per dag kijk je naar bewegende beelden?
De geboorte van een medium.
In 1839 betekent de uitvinding van de fotografie dat je met één druk op de knop een levensechte afbeelding
kan maken. Deze stap van schilderij naar foto is groot, maar de stap van stilstaand beeld naar bewegend
beeld is nog veel groter. De Franse broers Lumière geven op 28 december 1895 in Parijs als één der eersten
een filmvoorstelling.
Van kermisattractie tot bioscoopzaal.
De kerk zag de film als duivelse uitvinding,. Rond 1900 is film een kermisattractie, voor het gewone volk, de
elite bestempelt film als ordinair. De eerste filmpjes zijn nog zonder geluid en daarom worden de ‘stomme’
filmpjes begeleid door live muziek en een explicateur (verteller). De filmpjes laten het dagelijks leven zien en
de populariteit van het nieuwe medium groeit snel. In 1905 ontstaan in Amerika al de eerste bioscopen; vaste
zalen waar je elke dag films van (15 min). kan zien. Frankrijk is dan het land dat de meeste films produceert.
Fragment
Fragment
Lumière; La sortie de l’usine a Lyon
Hollywood verovert de wereld.
Rond 1920 vestigen een aantal filmmaatschappijen zich in Californië: Paramount, MGM,20th Century Fox,
Universal. De filmindustrie van Europa moet zich herstellen van de ravage van WOI. Vanaf de jaren twintig
beheersen de grote Am. Studio’s de filmmarkt. Alleen in Duitsland weet Fritz Lang met Metropolis de
filmindustrie te ontwikkelen. De Am studio’s contracteren massaal acteurs, regisseurs en scenarioschrijvers,
veel daarvan afkomstig uit Europa bv. Charlie Chaplin (Fr.) en Greta Garbo (zw.) Vanaf deze tijd wordt het
sterrendom van acteurs belangrijk . (Het kindsterretje Shirley Temple ontvangt 60.000 stuks fanmail per
maand!) De schrijvende pers bericht dagelijks over die sterren en het publiek smult ervan.
Beroemde sterren uit de Stomme Film zijn o.a. Theda Bara, Buster Keaton, Harold Lloyd en Mary Pickford.
Fragment
Theda Bara
Charlie Chaplin
Fragment
Buster Keaton
Fragment
Shirley
Temple
Metropolis
(1927)
Fragment
Fragment
Film met geluid.
In 1927 doet de geluidsfilm zijn intrede. Voor veel filmsterren betekend dit het einde van hun carrière, de
acteerstijl van de stomme film (of hun stemgeluid) was grotendeels ongeschikt voor een geluidsfilm. Door
toevoeging van geluid is overacting nu vervangen door underacting.
Door de geluidsfilm wordt het mogelijk theatermusicals uit te brengen als film; het beste van Broadway
bereikbaar voor een miljoenenpubliek. ( Een rol die de televisie over zal nemen!) Vanaf de jaren dertig
worden kaskrakers via het zgn. studio system uitgebracht: filmmakers, sterren, productie en vertoning
vallen onder contract van één studio . De grote Hollywood-studio’s beheersen de hele filmwereld.
Singin’ in the Rain: Gene Kelly speelt in deze musicalfilm (1952) een Hollywoodster. Het verhaal is een
melodrama met de plot: twee vrouwen draaien om één man. Één liefde wordt beantwoord, één niet. Alle
musicalkenmerken zijn aanwezig: muziek en dans domineren het filmbeeld. De dansscènes ondersteunen
nauwelijks de filmische vertelling van het verhaal. Het verhaal lijkt overigens ver weg. Showtime!
Fragment
Fragment
Fragment
Fragment
Esther Williams
Na de Tweede Wereldoorlog wordt Europa overspoelt met Hollywood-films. Europa kan niet concurreren
met de grote filmmaatschappijen uit Hollywood. Daarom ontwikkeld zich een kleinschaliger filmindustrie, die
meer ruimte biedt voor kunstzinnige experimenten. Lichte ( 16mm) camera’s geven vrijheid.
Europese films zijn veel minder rond grote sterren gebouwd, de Europese sterren hoeven niet altijd ‘knap’ te
zijn en hebben soms geen enkele acteuropleiding gehad, verhalen zijn vaak minder afgerond.
De bioscoopbezoeker krijgt een kortstondige blik in het leven van de personages.
Italië : Neorealisme.
Eén van de belangrijkste regisseurs is Luchino Visconti (1906-1976). In zijn ‘La Terra Trema’ (De aarde
beeft,1948) spelen echte vissers hun eigen leven in hun eigen dorp. Visconti gebruikt geen technische trucs,
opgenomen in gewoon daglicht op locatie. Montage beperkt tot het meest noodzakelijke. Het stempel van de
regisseur mag niet op de realiteit van het verhaal drukken.
Frankrijk (Nouvelle Vague)
De Franse Nouvelle Vague (Nieuwe Golf) neemt juist een loopje met de werkelijkheid. Jean Luc Goddard
filmt met de handzame 16-mm.camera. ‘A bout de souffle’ (Ademloos 1959) speelt zich af op de troittoirs van
de Champs Élysées. Jumpcut-montage zorgt voor een onwezenlijke sfeer. Nouvelle Vague is in veel
opzichten tegengesteld aan het neo-realisme.
Fragment
Fragment
Een nieuwe uitvinding: televisie.
Door de geluidsfilm wordt het mogelijk theatermusicals uit te brengen als film; het beste van Broadway
bereikbaar voor een miljoenenpubliek. Een rol die het nieuwe medium de televisie (in Nederland rond 1951)
overneemt en daarmee Hollywood als bolwerk pas echt doet wankelen. De filmwereld ziet zich
genoodzaakt nieuwe technieken toe te passen; kleur en een breed beeld. Spektakelfilms (Joseph
Mankiewicz, Cleopatra 1963) moeten de mensen weer de bioscoopzaal inlokken. De bezoekersaantallen
blijven desondanks toch teruglopen, tot in de jaren zestig en zeventig in Hollywood een aantal regisseurs
zich ontpoppen als grootse vertellers: Stanley Kubrick (A Space Odyssey, A Clockwork Orange 1971),
Francis Ford Coppola (Apocalyps Now), Steven Spielberg (Jaws, E.T.), George Lucas (Starwars).
Fragment
Fragment
Fragment
Fragment
Iedereen beïnvloedt iedereen.
De belangrijkste inkomstenbron ligt nu bij de blockbusters: spectaculaire actiefilms die spanning en drama
met een beetje humor combineren. Bv. Titanic, lord of the Rings, Spider-man. Ze kosten een paar centen,
maar brengen heel veel geld in het laatje.
De Nederlandse filmindustrie is altijd erg beïnvloed door Hollywood. Paul Verhoeven (Turks Fruit 1973) en
Jan de Bont (Soldaat van Oranje 1977) vestigen zich ook daar. Na een dip in de jaren tachtig komen er
weer successen met films als Zusje (1996), All Stars (1997), Costa (2001) en Volle Maan (2002).
De rest van de filmwereld zit ook niet stil. Filmmakers uit China, Taiwan en Japan doen van zich spreken.
De vechtfilms uit Hongkong beïnvloeden de westerse filmmakers en dragen zo bij aan een nieuwe
stroming: de Nouveau Violence. De regisseur Quintin Tarantino met films als Reservoir Dogs (1992) en
Kill Bill is daar een exponent van.
Fragment
Fragment
Fragment
De komst van MTV vanaf de jaren tachtig zorgt voor een vernieuwende manier van filmen. Veel videoclips zijn
snel gemonteerd. Shots volgen elkaar pijlsnel op. Steeds meer filmmakers gebruiken deze manier van filmen.
Ook in trailers is de invloed van de videoclip zichtbaar.
Actie film als The Matrix bestaan voor een groot deel uit fantastische special effects die door de computer
worden gemaakt. Productiekosten rijzen de pan uit., alleen betaalbaar voor Hollywood.
De digitale camera maakt het ook mogelijk betaalbare films te maken. De Deense filmstroming ‘Dogma 95’
gebruikt de digitale videocamera, zonder gebruik van special effects en filmmuziek. Festen (1998).The Blair
Witch Project (1999) is ook zo’n ‘no-budget’ film , waarin de camera zelf een verhaalelement is.
De film van de toekomst.
Wie het weet mag het zeggen. Naast 3D is de interactieve dimensie nog beperkt tot televisie (dvd,games) en
de computer (internet, games).
Fragment
Fragment
Fragment
Fragment
Een filmregisseur is een verhalenverteller met eigen verteltechnieken. De middelen die de
regisseur voor zijn verhaal gebruikt zijn: beeld, geluid en montage.
Beeld: dat wat je ziet in de film, het beeld dus, wordt bepaald door de artdirection en cameravoering.
Artdirection. Dit omvat alles wat je in beeld ziet.. Het bepaalt voor een groot deel de sfeer van een film door
decor/ filmset, kleding/kostuums en voorwerpen/rekwisieten.
Cameravoering. Door de manier waarop je de camera gebruikt kan een verhaal op verschillende manieren
in beeld gebracht worden.
Geluid: Beeld en geluid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Gesproken tekst, geluiden bij de
gebeurtenissen èn de muziek sturen de aandacht van de toeschouwer en scheppen verwachtingen.
Montage: Als alle opnames achter de rug zijn, worden de gefilmde shots uitgezocht, op lengte geknipt en
in een bepaalde volgorde geplakt. De editor is degene die monteert.
kostuums, Gladiator
Filmset
2.1 Beeld (cameravoering)
Door een creatief gebruik van de camera legt de regisseur zijn eigen accenten op bepaalde aspecten van de
scène. Hij stuurt de blik van de toeschouwer en dat heeft een groot effect op de beleving van de film.
Belangrijk hierbij zijn: beeldkader, camerabeweging en camerastandpunt.
Het filmscherm vormt een kader of lijst waarbinnen de situatie in beeld wordt gebracht: het beeldkader.
Inzoomen en uitzoomen veranderen het beeld en brengen je dichterbij of verderaf.
De beweging van de camera stuurt je kijkrichting, waardoor je het verschil in ruimte ervaart:
Als de camera van de top van een flatgebouw naar beneden kantelt ,voel je het hoogteverschil. (tilt)
Tegelijk met de camera gaat je blik over het dode lichaam alsof je het met eigen ogen ziet.
Een camera die meerijdt, geeft je het gevoel alsof je zelf meebeweegt.(dolly)
Het camerastandpunt heeft een belangrijk effect op de beleving van de film en versterkt
gevoelens zoals angst, spanning en ontspanning. Enkele voorbeelden:
> Vogelvluchtperspectief. De camera kijkt op de persoon neer en daardoor lijkt hij onbelangrijk of
ongevaarlijk.
> Kikkerperspectief. De camera kijkt tegen een personage op en dat maakt hem indrukwekkender of
angstaanjagender.
> Neutraal perspectief. De camera staat op ooghoogte en dat suggereert een objectief beeld.
> Subjectief perspectief. De camera neemt een plaats in van een personage. Je ziet wat hij ziet.
Subjectief perspectief:
Son of Saul
Fragment
Fragment
Camerabewegingen
> Pan, camerabeeld draait van links naar rechts of andersom.
Je ziet de afstanden.
> Tilt, camera kantelt van hoog naar laag of andersom.
Je ziet hoe groot iets is.
> Dolly , camera rijdt (op rails) met het object mee.
Alsof je meeloopt.
> Crane, camera zweeft (bv. met een hijskraan) van hoog naar laag of andersom.
> Hand-Held , camera wordt op de schouder meegedragen.
Komt ‘realistisch’ over.
Fragment
Div. shot:s The Shawshank Redemption,,
Frank Darabont, 1994
Fragment
Tiltshot: Sixtijnse kapel, Rome
Fragment
Crane shot, High Noon, Fred Zinnemann, VS 1954
Fragment
Div. shots Cowboys and Aliens, Jon Favreua,2 011
2.2 Geluid
De macht van het geluid. Een zonnig palmenstrand geeft een vakantiegevoel, maar met onheilspellende muziek
erbij is dat toch anders. Een droevige scène wordt nog verdrietiger met trieste muziek. Achtergrondmuziek en
geluidseffecten zijn niet alleen bepalend voor de sfeer, maar roepen ook verwachtingen op. Geluid helpt dus
een verhaal te vertellen, al ben je je daar nauwelijks van bewust. Achtergrondmuziek wordt dan ook altijd
nauwkeurig uitgezocht of speciaal gecomponeerd.
Een stem die buiten beeld commentaar levert of een deel van het verhaal vertelt noem je een voice-over.
Fragment
Fragment
Fragment
Steely Wheel: Stuck in the Middle with you
2.3 Montage
Als je een film wilt maken, heb je een draaiboek nodig met daarin de volgorde van alle shots. Een shot is een
opname, gefilmd op één plaats vanuit één camerainstelling. Na de opnames worden de shots op lengte geknipt
en in een bepaalde volgorde geplakt tot scènes. Een scène is een serie shots die bij elkaar hoort in plaats, tijd
en handeling. De volgorde van de scènes bepaalt het verloop van de film. De regisseur ordent, samen met de
editor, de beelden en geluiden tot een verhaal. Dat is de montage. Scènes kunnen ook uit elkaar gehaald als
korte flitsen – flashbacks en flashforwards- in totaal andere gebeurtenissen gemonteerd worden.
Veel films volgen een chronologische verhaallijn. Maar er zijn veel variaties mogelijk.
Een film kan ook verschillende verhaallijnen hebben of onlogisch zijn.
Belangrijke punten bij de montage van de shots zijn: Samenhang tussen de shots.
Overgang tussen de shots: kunnen vloeiend zijn of hard. Tempo : van shotwisselingen
kan ook variëren: bij een actiefilm snel, bij een romantische film meestal traag.
Vader van de montage is Sergei Eisenstein. In de film Potemkin (1925) laat de
zgn. attractiemontage zien: een aaneenschakeling van ritmisch wisselende beelden.
Fragment
Montage: Alfred Hitchcock: Psycho, 1960
Fragment
2.3 Montage
De regisseur en de editor kiezen voor een bepaalde manier van monteren. Bij het monteren letten zij op:
Het tempo waarin de shots elkaar opvolgen: bij een actiefilm snel, bij een romantische film meestal traag.
De samenhang tussen de uitgezochte shots.
De overgang tussen de shots: de manier waarop de shots aan elkaar geplakt zij. Hiervoor bestaan
verschillende mogelijkheden:
* een cut, een harde overgang: een directe beeldovergang
* een fade-in, een invloeier: het langzaam opkomen van een beeld uit een zwart beeld
* een fade-out, een uitvloeier: het langzaam verdwijnen van een beeld in een zwart beeld
* een dissolve, een overvloeier: twee beelden gaan in elkaar over ( fade-out fade-in)
* een wipe, het eerste beeld wordt ‘weggeveegd’ door het tweede beeld.
Continuïteitsmontage.. Geen rare sprongen in tijd en ruimte, (is makkelijk te volgen)
Discontinue montage. Springt van de hak op de tak naar een andere tijd of ruimte.(flashback/flashforward)
Kuleshov-effect. Doel van de montage van twee shots achter elkaar is het oproepen van een reactie bij de
kijker. Als kijker vullen we de betekenis van een beeld in op basis van wat we verwachten te zien.
Fragment
Alfred Hitchcock: Rear Window (VS 1954)
Jaarlijks worden er vele tienduizenden films geproduceerd in alle soorten en maten, zoals
instructiefilm, speelfilms, documentaires, propagandafilms, commercials, videoclips enz.
Niet alle films zijn even makkelijk in te delen, omdat je veel mengvormen tegenkomt.
De film West Side Story is een speelfilm, maar ook een muziek- en dansfilm en geeft tegelijk
een beeld van het leven in de Bronx van New York.
De onderverdeling bij speelfilms is gebaseerd op het soort verhaal dat ze vertellen.
De onderverdeling bij animatiefilms is gebaseerd op de filmtechniek.
De indeling hieronder van genres en subgenres is de meest voorkomende indeling.
film
speelfilm
comedy
melodrama
western
thriller
animatiefilm
tekenfilm
poppenfilm
computerani.
documentaire
videoclip
reclamefilm
3.1 Speelfilm
Comedy: De comedy is altijd populair geweest. In de oude stomme films, zoals die van Stan
Laurel en Oliver Hardy, waren woordgrappen nog niet mogelijk. Daarom zie je in de zgn.
slapstick veel typetjes met overdreven lichaamstaal, bekkentrekkerij en veel gooi- en
smijtwerk. Na de komst van de sprekende film (1927) gaat het steeds meer om de
woordgrappen. Vooral populair is de romantische komedie (Legally Blonde, American Pie) Er
zijn nog steeds acteurs die met hun lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen de zaal plat krijgen
bv. Jim Carry in Bruce Almighty.
Fragment
Stan Laurel & Oliver Hardy:
‘Dik en Dun’
Fragment
Fragment
Melodrama:
In het melodrama ligt het accent op de emoties van de
personages, die vaak worden versterkt door de muziek. Vroeger ging het
vooral om sentimentele films met veel huilbuien en hysterie inspelend op
het gevoel van de kijker. (Veel hiervan vindt je nog terug in soapseries)
Nu is er meer aandacht voor de psychologie van de mens: film noir. De
hoofdpersoon is geen held, maar een onzeker mens die (buiten zijn
schuld- en meestal door een vrouw -femme fatale-) in moeilijkheden
raakt, weet zich meestal te redden, maar loopt daarbij littekens op.
Populair in de jaren vijftig, een modern voorbeeld is Titanic, Veel
oorlogsdrama’s vallen onder dit genre. In het sociaaldrama staan
maatschappelijke misstanden centraal : The Grapes of Wrath
Fragment
Fragment
Film Noir
Fragment
Fragment
Melodrama
Western:
Het verhaal in een western gaat meestal over de strijd tussen goed en kwaad, the
good guy en the bad guy, waarin de held na veel verwikkelingen overwint. De tijd van het wilde
westen (was nog maar net ten einde toen de film werd uitgevonden) sprak veel Amerikanen tot
de verbeelding. Er worden dan ook veel films over gemaakt; het western genre is geboren. De
personages zijn stereotiep. Steeds keren dezelfde elementen terug: cowboys, indianen, sheriff,
saloon, paarden, vuurgevecht. Nieuwe subgenres nemen het patroon van de western over:
misdaad(gangster)films, avonturenfilms, oorlogsfilms, actiefilms en sciencefictionfilms.In deze
genres draait het om veel actie en vecht een held tegen het kwaad.
Fragment
Fragment
Clint Eastwood:
als cowboy in een western
als Dirty Harry in een misdaadfilm
Fragment
Fragment
John Wayne
als cowboy in een western
als militair in een oorlogsfilm.
Fragment
Fragment
Thriller: In de thriller komt de hoofdpersoon in een angstaanjagende situatie terecht. Het gaat hier
minder om de actie, meer om het oproepen van spanning bij de kijker. De spannende scènes worden bij
voorkeur gefilmd vanuit een subjectief camerastandpunt, zodat je je onverbiddelijk met het slachtoffer
identificeert en angstgevoelens ervaart. Voorbeelden: The Silence of the Labs, Hannibal.
De horrorfilm gaat net nog een stapje verder dan de thriller, hier komt de dreiging van vampiers, zombies
of andere enge personen, die op beestachtige wijze hun prooien afslachten: veel bloed en gegil.
Voorbeelden: Halloween, a Nightmare in Elmstreet, Scream, The Exorcist, The Shining.
Fragment
Fragment
Fragment
Fragment
De vier subgenres van de speelfilm hebben zich in de loop der jaren ontwikkeld tot allerlei mengvormen; bv.
oorlogsdrama’s waarbij het niet zozeer om het vechten zelf gaat maar om de tragiek die zich afspeelt tegen
de achtergrond van de oorlog. Born on the Fourt of July (Oliver Stone), Schindler’s List en Saving Private
Ryan (Steven Spielberg)
Er ontstaan nieuwe subgenres die verschillende kenmerken van de oude genres in zich verenigen, zoals de
growing-upmovie over de problemen van het volwassen worden ( bv. 8 mile, met Eminem), de roadmovie,
waarin de vaak eenzame hoofdpersoon een lange reis onderneemt (Easy Rider, Thelma and Louise) en de
feelgoodmovie ( Amelie, Love Actually,)
Fragment
Fragment
Fragment
Fragment
Fragment
Fragment
3.2 Animatiefilm
Een animatiefilm is opgebouwd uit een reeks getekende beeldjes
of een reeks opnames van poppen of voorwerpen. Door zeer
kleine veranderingen in de opeenvolgende beelden lijkt het of de
figuren gaan leven.
De beroemdste tekenfilms komen uit de studio’s van Disney.
Bekende voorbeelden van poppenfilms
is de jeugdserie Buurman en Buurman,
A Nightmare before Christmas
en Corps Bride (Johnny Depp).
Fragment
Wallace en Gromit
(Nick Park, Aardman Animations)
Fragment
Fragment
Buurman en Buurman
Fragment
Fragment
Tegenwoordig worden de meeste animatiefilms gemaakt met
de computer, bv. South Park (USA, Tray Parker en Matt Stone)
Ook in speelfilms komen steeds meer scènes met behulp
van computeranimatie. Echte acteurs spelen in een virtuele
wereld bv. The Matrix en Avatar. In ‘300 ’ (2006) creëert de
computer de sfeer van het oorspronkelijke stripverhaal.
Fragment
Fragment
Fragment
3.3 Documentaire
Een documentaire is een film over de werkelijkheid, zonder acteurs of decors. De film geeft
een beeld van de realiteit bijv. over het leven van een drugsverslaafde, over oude
ambachten of de gevaren van atoomenergie. De regisseur maakt er een eigen verhaal van.
In een goede documentaire wordt de werkelijkheid geen geweld aangedaan, maar kunnen
wel zaken worden weggelaten of juist extra belicht. De Britse documentairemaker Louis
Theroux brengt ons in contact met mensen die we normaliter niet snel zullen ontmoeten.
De Amerikaan Michael Moore is een politiek en maatschappelijk geëngageerde
schrijver/documentaire-maker: Bowling for Columbine.
Fragment
Fragment
Bert Haanstra:
Glas, 1958
Fragment
John Appel: Zij gelooft in mij
Fragment
3.4 Videoclip en reclamefilm
Videoclips zijn minifilmpjes waarin de shots elkaar razendsnel opvolgen, zodat het verhaal
in hoog tempo aan je voorbijtrekt. Vooral bekend geworden door muziekzenders.
Videoclip’s in de vorm van een animatie zijn o.a. Take On Me van A-Ha, Crazy van Gnarls
Barkley en Carmen van Stromae.
Veel reclamefilms gaan steeds meer op videoclips lijken.
Fragment
Ook in speelfilms zie je steeds meer de invloed van videoclips.
Het tempo ligt aanzienlijk hoger dan vroeger.
Fragment
Fragment
Fragment
Crazy
Colgate commercial 1950
Massive Attack Karmacoma
Fragment
Iedereen heeft bepaalde opvattingen en (voor)oordelen over van alles en nog wat, filmmakers evenzo.
De betekenis van een film is dus een gemiddelde van de bedoelingen van de maker en de perceptie van de
kijker.
De rol van de kijker en zijn omgeving. Je kijkt altijd met je eigen normen en waarden naar het verhaal.
Als je zelf gepest bent, zul je anders naar Das Experiment kijken dan als je een pestkop was. Ook je afkomst
speelt een rol; als Europeaan zullen we niet alles herkennen en begrijpen wat een Afrikaanse regisseur in zijn
film legt. Jouw achtergrond bepaalt je voorkeur en hoe je op de inhoud reageert.
Fragment
Fragment
De rol van de filmmaker. Elke filmmaker geeft zijn eigen draai aan een film; een eigen visie. Een
propagandafilm wil nadrukkelijk de kijker beïnvloeden. Zonder direct propaganda te hoeven zijn, kunnen
speelfilms alsnog grote invloed hebben op de beeldvorming van het publiek. De meningen over de doodstraf zijn
door de film The Green Mile aanmerkelijk veranderd.
Een modern soort propaganda is de sluikreclame. Allerlei bedrijven gebruiken films om hun merk te laten zien.
De invloed van commercie op film en filmkijkers is groot. Grote bedrijven hebben zelfs aparte afdelingen voor
‘product placements’ in films.
De rol van symboliek. Een filmmaker gebruikt vaak symboliek om duidelijk te maken wat zijn
achterliggende bedoeling is. Een symbool geeft de diepere betekenis van een begrip aan. Ook hier geldt dat
kijkers met een andere achtergrond bepaalde symbolen – Amerikaanse vlag, kruisbeeld- anders interpreteren.
Fragment
Fragment
Dat er in 1955 al sluikreclame bestond is
te zien in de film "The Seven Year Itch"
met Marilyn Monroe Een scene waarin
duidelijk de zak Bell potato chips in beeld
kwam. Tegenwoordig wordt dit soort
reclame veel toegepast in films en wel
tegen zeer hoge bedragen.
Filmfestivals:
International Film Festival Rotterdam
www.filmfestivalrotterdam.com
Nederlands Filmfestival (Utrecht)
www.filmfestival.nl
Intern. Documentary Festival A’dam
www.idfa.nl
Holland Animation Film Festival (Utrecht)
www.awn.com/haff
Filmopleiding:
Nederlandse Film en Televisie academie
Amsterdam www.ahk.nl/filmacademie/
Internet:
Alles over films en tv-series
www.imdb.com
Overzicht van films en filmtheaters
www.cinema.nl
FIN