Staatsinrichting Officiële naam Republiek Hongarije Staatsvorm

Staatsinrichting
Officiële naam
Republiek Hongarije
Staatsvorm
Parlementaire Republiek
Uitvoerende macht
Staatshoofd: president Ferenc Madl (sinds augustus 2000 ; termijn 5 jaar)
Regeringsleider: Premier Ferenc Gyurcsany (MSzP) (sinds september 2004; termijn 4 jaar)
Kabinet: Raad van Ministers wordt gekozen door het parlement, op voordracht van de president
Wetgevende Macht
Hongarije heeft een kamerstelsel met 386 afgevaardigden waarvan iets minder dan 50% wordt
gekozen via een districtenstelsel, en de overigen via directe stemmen op partijlijsten, met een
kiesdrempel van 5%. Hongarije kent een sterke centrale overheid, met circa 3000 lokale overheden.
Constitutie
1949, herzien in 1972, herzien in 1989 en geamendeerd in 1997
Hoofdstad
Boedapest
Bestuurlijke indeling
Hongarije is ingedeeld in 19 provincies of komitaten (megyék), 128 districten en 3199 gemeenten. Ze
worden bestuurd door gekozen raden die worden gekozen voor een periode van vier jaar; het
dagelijks bestuur is in handen van uitvoerende comités, die door de besturende raden worden
gekozen en gecontroleerd. Daarnaast zijn er vijf stadsgewesten, tevens provinciehoofdsteden, op het
bestuurlijk niveau van de megyék. Boedapest neemt met 22 megyék-raden en een centrale stadsraad
een apert positie in. 1/5 deel van de totale Hongaarse bevolking woont in Boedapest.
Typerend voor lokaal bestuur in Hongarije is dat ieder nederzetting het recht heeft zichzelf te besturen,
waardoor het aantal gemeenten tussen 1990 en 1991 verdubbeld is. Niet iedere nederzetting heeft
ook daadwerkelijk een eigen bestuur, kleinere nederzettingen verenigen zich vaak in een
gemeenschappelijk districtsbestuur. Bevoegdheden van het bestuur op gemeentelijk niveau zijn met
de hervormingen in 1990 toegenomen. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor zaken als de zorg voor
schoon drinkwater, basisonderwijs, beheer van lokale wegen en handhaving van de rechten van
etnische minderheden. Steden zijn vaak ook verantwoordelijk voor middelbaar onderwijs en
1
gezondheidszorg op grotere schaal. De functie van provinciaal bestuur is met de hervormingen van
1990 gelimiteerd tot het handhaven van bepaalde medische, culturele en onderwijsinstituties.
De burgermeester wordt direct door de burgers gekozen, alsmede de gemeenteraad. De
burgemeester draagt op zijn beurt kandidaten voor het gemeentebestuur voor, die goedgekeurd
dienen te worden door de gemeenteraad. De burgemeester staat politiek gezien aan het hoofd van de
lokale overheid. Naast een burgemeester kent men ook een gemeentenotaris, die verantwoordelijk is
voor zaken als het secretariaat, loonbetalingen en vergunningen.
Bron en extra info:
Local Governments Network of Central and Eastern European Countries
Activiteiten van de VNG in Hongarije
Van 2000 tot 2003 heeft een grootschalig project in Hongarije gelopen, waar verschillende actoren bij
betrokken zijn geweest. De belangrijkste Hongaarse partijen waren het Hongaarse Ministerie van
Binnenlandse Zaken, de Hongaarse verenigingen van gemeenten, en de Municipium Hungary
Foundation (MHF). De belangrijkste Nederlandse partijen, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en
VNG International.
In tegenstelling tot Nederland, met één vereniging van Nederlandse gemeenten, kent Hongarije 7
verenigingen van gemeenten en wel de volgende:






Vereniging van steden met districtsrechten (MJVSZ)
Vereniging van districts zelf-bestuur (MÖOSZ)
Vereniging van dorpen (MFSZ)
Vereniging van gemeenschappen (KÖSZ)
Vereniging van kleine steden verenigingen (KÖOESZ)
Twee verenigingen die allerlei soorten lokaal bestuur vertegenwoordigen (TÖOSZ, MÖSZ).
Doel van het project was tweeledig. Ten eerste om bilaterale samenwerking tussen Hongarije en
Nederland te vergroten op het gebied van ‘good governance’ en decentralisering. Ten tweede om de
Hongaarse overheid te ondersteunen in het proces van Europese Integratie.
Het Nederlandse Ministerie van Binnenlandse Zaken en VNG International hebben met name een
ondersteunde rol gehad bij de decentralisatie van het Hongaarse bestuur. Belangrijke uitkomst van dit
proces was beleid op het gebied van intergemeentelijke samenwerking.
Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en VNG international hebben een adviserende rol gespeeld bij
het verenigen van gemeenten op microniveau. Het ontworpen wetsvoorstel is tot stand gekomen
mede aan de hand van Nederlandse bestaande wetgeving op dit gebied.
Bron: VNG International
Verkiezingen
De landelijke verkiezingen die op 17 en 21 april 2002 in twee ronden werden gehouden, hadden een
opkomst van gemiddeld 72 procent, het hoogste opkomstcijfer bij verkiezingen in het
postcommunistische Hongarije. De hoge opkomstcijfers waren vooral het gevolg van de harde
campagne van de twee grote politieke formaties die tegenover elkaar stonden.
De Hongaarse verkiezingen hebben het partijenlandschap aanzienlijk vereenvoudigd. De kleine
partijen zijn vermalen in het gevecht tussen de grootmachten Fidesz en MSzP. De coalitiegenoot van
Fidesz, de onafhankelijke Kleine Boerenpartij (FKGP), die van oudsher een grote aanhang heeft het
platteland, slaagde er in de eerste ronde niet in om de kiesdrempel van vijf procent te halen. De
extreemnationalistische Hongaarse Gerechtigheids- en Levenspartij(MIÉP) van de toneelschrijver
István Csurka keert evenmin in het parlement terug. De verkiezingen hebben een bipolair politiek
systeem doen ontstaan, dat vergelijkbaar is met het Angelsaksische politieke model. Er zijn nog maar
twee grote politieke partijen over: een socialistische(MSzP) en een conservatief (Fidesz) blok:
2
De socialistische partij MSzP heeft de laatste paar jaren aan steun van het volk verloren. Maar de
nieuwe premier Ferenc Gyurcsany, die Peter Medgyesssy zijn functie overnam in augustus 2004,
heeft beloofd om bij de verkiezingen in 2006 de oppositiepartij Fidesz te verslaan.
Bron en extra info:
Grondwet Europa
2006 Electoral Calendar
Recente Geschiedenis
De moord op de opvolger van Franz Josef, Franz Ferdinand, was de directe aanleiding tot de Eerste
Wereldoorlog en Hongarije kon zich hier uiteraard niet aan ontrekken als partner van Oostenrijk, Het
verloop van de oorlog bood Hongarije een kans om verder het pad van de onafhankelijkheid te
bewandelen en onder leiding van graaf Mihály Károlyi eiste men onder andere afscheiding,
hervormingen, tegemoetkomingen aan etnische minderheden en vrede, maar dat laatste zou nog een
paar jaar duren. Na de Eerste Wereldoorlog verloor Hongarije bij de Vrede van Trianon grote delen
van haar grondgebied. Als gevolg hiervan leven thans aanzienlijke Hongaarse minderheden buiten de
Hongaarse grenzen. Dit beïnvloedt tot op heden de verhouding van Hongarije tot zijn buurlanden, met
name Slowakije en Roemenië. Hongarije, dat zich moeilijk kon neerleggen bij de bepalingen van
Trianon, raakte in het Interbellum in de invloedssfeer van Duitsland, dat revisie van de Vrede van
Versailles nastreefde. In de Tweede Wereldoorlog vocht Hongarije aan Duitse kant tegen de SovjetUnie. Toen Hongarije haar pact met Duitsland in 1944 probeerde te verbreken, werd het land door
Duitsland bezet, en in januari 1945 werd het door Russische troepen bevrijd. In februari 1946 werd
Hongarije een republiek. De verkiezingen van 1947 werden overweldigend door de communisten
gewonnen.
President János Kádár (president van 1956 tot 1988) matigde de communistische politiek op
economische en cultureel gebied. Het gevolg was dat Hongarije het meest mild geregeerde land van
het Warschaupact was. In 1989 trad de communistische regering vrijwillig af en voerde een
meerpartijensysteem in.
De eerste vrije parlementsverkiezingen van maart 1990 werden gewonnen door de christendemocraten, het Hongaarse Democratisch Forum (MDF), die een conservatieve regeringscoalitie
vormden. De vierjarige regeringsperiode werd gekenmerkt door heftige ideologische discussies tussen
regering en oppositie. Het economisch programma, gericht op transformatie naar een markteconomie,
was financieel onvoldoende onderbouwd en leidde tot ernstige overheidstekorten. Als gevolg hiervan
kreeg bij de verkiezingen van mei 1994 de socialistische partij (MsZP) de absolute meerderheid in het
Parlement. De linkse coalitieregering onder leiding van Gyula Hórn introduceerde een stringent
bezuinigings-programma, gericht op het verkrijgen van macro-economische stabiliteit. Dit leidde
aanvankelijk tot vermindering van de economische groei en het loonpeil. Vanaf 1997 vertoonde de
economie echter weer tekenen van opleving. Met de verkiezing van mei 1998 kwam er een einde aan
de MsZP-regering. De rechts-liberale Fidesz partij won de verkiezingen en vormde een coalitie met de
Conservatieven en de Christen-democraten. In 2002 kwamen de socialisten weer aan de macht;
Fidesz verloor de verkiezingen. De extreem-rechtse MIEP haalde in tegenstelling tot 1998 de
kiesdrempel niet.
Bron en extra info:
Ministerie van Buitenlandse Zaken
Bevolking
Populatie
10.006.835 (CIA Factbook 2005)
Bevolkingsgroepen
De bevolking bestaat voor 98,5% uit Hongaren of Magyaren. De voornaamste minderheidsgroepen
zijn Duitsers, Slowaken, Serven, kroaten, Roemenen en ongeveer 143.000 zigeuners. De ca. 100.000
Slowaken en Wenden vormen de oudste minderheid. Ze wonen vooral in het grensgebied met
Slowakije en verder nog in de streek Örség tussen de rivieren Rába en Múra. De ca. 220.000 Duitsers
zijn voornamelijk in de 13e en 18e eeuw naar Hongarije gekomen. De ca. 25.000 Roemenen wonen in
3
een buitenwijk van Gyula en het nabijgelegen dorp Méhkerék. Er wonen ca. 100.000 Serviërs en
Kroaten in Hongarije. De Serviërs wonen in steden aan de Donau, zoals Szetendre, Buda, Baja en
Ráckeve.
De Kroaten leven in Mohács en in dorpen langs de Dráva.
De ca. 300.000 Roma (zigeuners) leven verspreid over het land, maar vooral in het noordoosten. Bijna
90% van hen heeft inmiddels een vaste woonplaats. Ze worden zoals zo vaak niet als een apart volk
beschouwd en komen daarom niet in de Hongaarse statistieken voor. De eerste Roma vestigden zich
in de 15e eeuw vanuit het noorden van India in Hongarije en bestaan uit drie groepen; de merendeel
Hongaarstalige Romungro’s (70%), de uit Walachije stammende en aanvankelijk alleen Romanesch
(zigeunertaal) sprekende Walach-zigeuners (20%) en de Roemeens sprekende Beázs-zigeuners
(10%). De maatschappelijke status van de Roma is laag, velen hebben geen werk en worden door de
Hongaren met de nek aangekeken. Toch hebben ook velen al een goede maatschappelijke positie
opgebouwd en proberen de anderen te helpen dat ook te bereiken. Ze wonen vooarl aan de rand van
grote steden. In steden als Miskolc, Debrecen en Nyíregyháza vertegenwoordigen ze ca.15% van de
bevolking.
Naast de 10 miljoen Hongaren die in Hongarije wonen, wonen er ook nog ongeveer 5 miljoen
Hongaren in buurlanden. Alleen al in Roemenië wonen er 1,5 miljoen. Dit is het gevolg van het
Verdrag van trianon in 1921. In dat verdrag werden de grenzen van Hongarije opnieuw vastgelegd
waarbij een groot aantal Hongaren in een ander land is komen te wonen. Ze moeten zich aanpassen
aan ’s lands wetten maar ze blijven trouw aan hun taal en cultuur.
Religie
Tot 1600 was Hongarije voor 90% protestant. Tijdens en na de Contra-Reformatie keerden velen terug
naar de Katholieke Kerk door de ernstige discriminatie van de protestantse gemeenschap. Onder het
communistische regime, van 1948 tot 1988, hadden alle christelijke kerken en godsdienstige
activiteiten te lijden onder intimidatie en discriminatie. Ca. 64% van de Hongaarse bevolking is op dit
moment rooms-katholiek.
Geografie
Grootte
totaal: 93.030 km (2,3 maal Nederland)
land: 92.340 km
water: 690 km
Landgrenzen
Hongarije grenst aan Oostenrijk 366 km, Kroatië 329 km, Roemenië 433 km, Servië en Montenegro
151 km, Slowakije 677 km, Slovenië 102 km, Oekraïne 103 km.
Klimaat
Hongarije heeft een gematigd landklimaat met sterke Atlantische en mediterrane(vanuit de Adriatische
Zee) invloeden in het vochtige voor- en najaar.
Voor weersverwachtingen zie: CNN Weatherforecast
Extra info
Kranten
The Budapest Sun
Budapester Zeitung
Le Journal Francophone de Budapest
Roma
Wereldomroep
4
Centraal en Oost Europese Roma: ongewenste asielzoekers
Hongaarse minderheden buiten de grens
NOS-NOVA- Lijn 25 Hongarije
Hongarije
Centrum voor Mondiaal Onderwijs
Hungarian National Association of local Authorities/Association of Hungarian local
governments and representatives
Eötvös u. 10-H- 1067 Budapest
Tel: 36- 1- 214 4856 Fax: 36- 1- 457 0901
E-mail: [email protected]
Landenkring
Hongarije heeft ook een landenkring klik hier voor meer informatie
Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Hongarije
Ambassadeur is Z.E. de heer F.P.R van Nouhuys
Plaatsvervangend Chef de Poste is de heer Th.J.M. van Oorschot
Füge utca 5-7
1022 Budapest
Tel: (+36) 1 336 63 00
Fax: (+36) 1 326 59 78
Openingstijden van de Ambassade
Bron en extra info: Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Hongarije
Ambassade van de Republiek Hongarije in Nederland
Ambassadeur is Z.E. de heer Gábor Szentiványi
Plaatsvervangend Chef de Poste is Dr. Zoltán Bányász
Hogeweg 14, 2585 JD, Den Haag
Tel: 070 350 0404
Fax: 070 352 1749
Openingstijden van de Ambassade:
08.30- 17.00 uur op werkdagen
De ambassade is gesloten op zaterdagen en zon- en feestdagen
Bron en extra info: Ambassade van de republiek Hongarije in Nederland
Stedenbanden
Er bestaan de volgende stedenbanden tussen Hongarije en Nederland
Castricum
Gemeente
Noord-Holland
Balatonfüred
Heumen
Gemeente
Gelderland
Czorna
Wageningen
Gemeente
Gelderland
Gödöllõ
Maassluis
Particulier Initiatief
Zuid-Holland
Hatvan
Aalburg
Gemeente
Noord-Brabant
Heves
Aalburg
Particulier Initiatief
Noord-Brabant
Heves
Haarlemmermeer
Particulier Initiatief
Noord-Holland
Hódmezövásárhely
5
Hof van Twente
Gemeente
Overijssel
Keszthely
Ubbergen
Gemeente
Gelderland
Körmend
Groesbeek
Gemeente
Gelderland
Körmend
Zevenaar
Gemeente
Gelderland
Mátészalka
Amstelveen
Gemeente
Noord-Holland
Obuda-Békásmegyer
Amstelveen
Particulier Initiatief
Noord-Holland
Obuda-Békásmegyer
Kampen
Gemeente
Overijssel
Papa
Hattem
Gemeente
Gelderland
Püspökladány
Franekeradeel
Particulier Initiatief
Friesland
Sátoraljaújhely
Alkmaar
Particulier Initiatief
Noord-Holland
Tata
Leusden
Gemeente
Utrecht
Tét e.o.
Bodegraven
Gemeente
Zuid-Holland
Tolna
Bron en extra info: Stedenbanden
6