Tot op dit moment is het document niet in te zien

B&W.nr. 08.0911, d.d. 23 september 2008
B&W-Aanbiedingsformulier
Onderwerp
Belastingen 2009
BESLUITEN
Behoudens advies van de commissie
1. Vast te stellen bijgaande brief aan de Raad “Belastingen 2009” met als belangrijkste conclusies:
a. geen trendverhoging toepassen op OZB woningen;
b. de daardoor gemiste opbrengsten opvangen door verhoging van de afvalstoffenheffing;
c. de tegenvallende opbrengst afvalstoffenheffing oplossen door verhoging van de
tarieven afvalstoffenheffing;
d. de meegevallen kosten afvalverwerking laten leiden tot een verlaging van de tarieven
afvalstoffenheffing;
e. geen grondslagwijziging doorvoeren in rioolheffing gebruikers woningen;
f. heffing gebruikers niet-woningen verder differentiëren door het vaste bedrag te laten
gelden t/m waterverbruik 250 m3 (in plaats van nu t/m 500 m3) en voor het verbruik
van 251 t/m 500 m3 een bedrag per m3 te introduceren.
2. De gemeentesecretaris/algemeen directeur opdracht te geven een onderzoek te laten doen naar
de gemeentelijke rioleringsplannen in het kader van de nieuwe watertaken, de hierbij behorende
investeringsplannen, de kostentoerekening en het daarbij passende rioolheffingsysteem en
daarover uiterlijk april 2009 te laten rapporteren.
Samenvatting
Gemeentelijke heffingen groener
Het college van burgemeester en wethouders heeft de mogelijkheden onderzocht om de
gemeentelijke heffingen zo veel mogelijk naar vervuiling te gaan heffen. Deze wens is vastgelegd in
het coalitieakkoord 2008 - 2010. De uitkomst van het onderzoek is de aanbeveling om het rioolrecht
voor woningen niet te wijzigen en voor bedrijven verder te differentiëren naar gebruik. Daarnaast
beveelt het college de gemeenteraad aan om de trendmatige verhoging van het OZB-tarief voor
woningen niet toe te passen en daarvoor in plaats de afvalstoffenheffing te verhogen. Voor
huurwoningen zal de lastendruk daardoor met circa 14% toenemen, voor koopwoningen zal die
gemiddeld 5% toenemen. Voor bedrijven zullen de lasten afhankelijk van het waterverbruik afnemen
of toenemen.
In het Coalitieakkoord tussen de collegepartijen wordt de wens geuit om de lasten voor de burger te
beperken en daarbij wil de coalitie de lasten verdelen volgens het principe 'de vervuiler betaalt'. Uit het
onderzoek blijkt dat het lastig is om de heffing voor het rioolrecht voor woningen naar gebruik te
differentieren. Hoewel het juridisch mogelijk is, is het in de praktijk lastig, onder andere omdat het
waterverbruik vaak niet per woning is vast te stellen en omdat de kosten voor de berekening van een
dergelijke aanslag hoog zijn. De heffing van de rioolrechten voor bedrijven (niet-woningen) wordt op
dit moment al mede bepaald op basis van de hoeveelheid afgevoerd afvalwater. Nu geldt nog een
vast tarief voor de eerste 500 m3 en een bedrag per m3 daarboven. Het college stelt nu voor om dit
tarief meer te differentieren naar gebruik door het vaste bedrag te berekenen over de eerste 250 m3
en elke m3 daarboven apart te belasten.
In de onroerende zaak belasting (OZB) op woningen wil het college de trendverhoging niet
doorvoeren, maar daarvoor in de plaats de afvalstoffenheffing verhogen. De afvalstoffenheffing is in
Leiden al gedifferentieerd naar huishoudenomvang. Door de trendverhoging van de OZB woningen
toe te voegen aan de opbrengst van de afvalstoffenheffing, verschuift dit deel van de gemeentelijke
heffingen van eigenaren naar gebruikers. Dat heeft gevolgen voor woninghuurders. De lasten van
woninghuurders zullen meer naar het gemiddelde bewegen. Het college acht dit verantwoord,
aangezien de gemiddelde lasten voor huurders in Leiden relatief laag zijn.
In 2009 wil het college een nader onderzoek uitvoeren naar een nieuw rioolheffingsysteem waarin ook
de nieuwe rioleringsplannen en de nieuwe gemeentelijke watertaken worden meegenomen.
De wijzigingen in de gemeentelijke heffingen zullen in de gemeenteraad worden besproken bij de
behandeling van de begroting.
De leden van de Gemeenteraad
Datum 19 september 2008
Ons kenmerk
Onderwerp Belastingen 2009
Gemeente Leiden
Bezoekadres Stadhuis
Stadhuisplein 1
Postadres Postbus 9100
2300 PC Leiden
Telefoon 071-5165165
E-Mail [email protected]
Website www.leiden.nl/gemeente
Contactpersoon Joop van Dissel
Doorkiesnummer 5150
Geachte leden van de Raad,
In het Coalitieakkoord 2008-2010 is het voornemen opgenomen om de lasten voor de burger te
beperken en de lasten te verdelen volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’. Daarnaast is de
mogelijkheid opgenomen om de OZB-tarieven gelijk te laten en de afvalstoffenheffing en
rioolrechten verder kostendekkend te maken.
Met deze brief willen wij u informeren over de wijze waarop we deze voornemens hebben
uitgewerkt in de begroting.
1. Lasten verdelen volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’
De algemene lokale lasten die door burgers en bedrijven verschuldigd zijn, bestaan uit de
onroerende zaakbelasting (OZB), het rioolrecht (RIO) en, uitsluitend door burgers, de
afvalstoffenheffing (ASH).
Lastenverdeling volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’ zou in beginsel kunnen worden
gerealiseerd in de laatst genoemde twee heffingen. De OZB is immers een algemene belasting die
losstaat van gebruik en verplicht wordt geheven naar de WOZ-waarde.
Wij richten ons op vergroening in het rioolrecht. Het eerste onderzoek naar rioolrechtheffing per m3
waterverbruik en de daarmee samenhangende problematiek, is verricht. Uit dit onderzoek is
gebleken dat een substantieel deel van de gebruikers niet naar waterverbruik kan worden
aangeslagen (het betreft meer dan een derde van alle belastingplichtigen), dat de kosten van deze
bewerkelijke grondslag hoger zijn en dat de opbrengst onzekerder is.
Ten aanzien van het rioolrecht is echter een veel uitgebreider onderzoek benodigd. De nieuwe
(‘verbrede’) rioolheffing is er gekomen, met ingang van 2010 moet deze heffing verplicht in de
plaats van rioolrecht komen. Anders dan de rioolrechten ziet de rioolheffing niet alleen op
rioleringskosten, maar ook op het beheer van regenwater en grondwater. Leiden zal
gemeentebreed moeten nadenken over de invulling van de verbrede rioolheffing. Hiertoe zal eerst
nagedacht moeten worden over de gemeentelijke rioleringsplannen. Zodra deze zijn uitgewerkt,
kunnen de hieruit voortvloeiende kosten worden berekend. Vanaf dat moment kunnen goed
onderbouwde beslissingen voor de rioolheffing worden genomen; wie moeten rioolheffing betalen,
welke grondslagen zijn gepast en wat zouden de bijbehorende tarieven moeten zijn. Dit uitgebreide
onderzoek wordt nog dit jaar gestart.
Voor het jaar 2009 wordt wel al verdere vergroening doorgevoerd door in het rioolrecht meer
bedrijven/instellingen te belasten naar daadwerkelijk verbruikte kubieke meters water. Momenteel
wordt uitsluitend bij een verbruik van meer dan 500 m3 gekeken naar het werkelijke verbruik. Er
geldt tot en met een verbruik van 500 m3 een vast bedrag. Wij willen die grens verlagen naar 250
m3. Het vaste bedrag voor die categorie wordt dan verlaagd en voor de verbruikte m3 boven die
grens zal een bedrag per m3 worden geheven. Op die manier zullen meer niet-woningen met een
heffing naar daadwerkelijk waterverbruik geconfronteerd worden.
Daarnaast wordt reeds in 2009 een verdere vergroening bereikt met het overhevelen van een deel
van de algemene onroerende zaakbelasting (namelijk de trendverhoging woningen) naar de
verbruikersheffing ASH, zie hierna.
2. OZB gelijk, kostendekkendheid ASH omhoog
Uit het Belastingoverzicht Grote gemeenten 20081 blijkt dat OZB-lasten in Leiden het hoogst zijn
van allemaal, de tarieven rioolrecht en afvalstoffenheffing behoren juist tot de laagste van de grote
gemeenten. Voor 2009 wordt daarom de trendverhoging OZB woningen achterwege gelaten en zal
de hiermee gepaard gaande reële vermindering van gemeentelijke belastingopbrengsten worden
opgevangen door een verhoging van de afvalstoffenheffing. De kostendekkendheid van de
afvalstoffenheffing komt daarmee op circa 53%. De kostendekkendheid van het rioolrecht is op dit
moment al 79%.
Afvalstoffenheffing is uitsluitend bij woningen verschuldigd. De OZB-tarieven voor niet-woningen
zullen daarom gewoon trendmatig worden verhoogd. Gevolg hiervan is wel dat de verschillen
tussen de woningen en niet-woningen tarieven zullen toenemen.
3. Lasten beperken
De Leidse trendverhoging voor 2009 is berekend op 4,6%. De gemiddelde lastenstijging 2009 voor
een koopwoning zal bijna gelijk zijn aan de trend. Een beperkte extra verhoging (0,4%) is
noodzakelijk omdat nu een groter aandeel van gebruikers geheven gaat worden (meer ASH in
plaats van OZB). Dat brengt extra kwijtscheldingen en gemiste opbrengsten door leegstand met
zich mee.
Voor burgers in een koopwoning komt de gemiddelde stijging van de woonlasten dus uit op 5%. De
gemiddelde last bij een koopwoning was in 2008 € 583 en wordt in 2009 € 613.
Voor huurders zijn de gevolgen van de vergroening groter. Omdat de gebruikersheffingen op dit
moment laag zijn, is de uiteindelijke percentuele verhoging voor huurders fors (gemiddeld circa 30
euro en dat komt overeen met 14%). De gemiddelde last bij een huurwoning was in 2008 € 213 en
wordt in 2009 € 243.
Let wel, we spreken hier over gemiddelden. Hoe het in een individueel geval uitpakt is afhankelijk
van de omvang van het huishouden en de WOZ-waarde van de betreffende woning.
1
Opsteller: Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO)
Voor eigenaren (waaronder de woningcorporaties) die woningen verhuren of leeg hebben staan,
treedt een voordeel op; die krijgen immers in 2009 geen trendverhoging op hun OZB.
In de afvalstoffenheffing 2009 zijn nog twee andere elementen verwerkt. De kosten van
afvalverwerking in 2007 zijn meegevallen ten opzichte van de ramingen. Het voordeel was
€ 275.000. Dit voordeel willen wij laten leiden tot een verlaging van de tarieven voor de
afvalstoffenheffing voor 2009. Daarnaast is echter gebleken dat de geraamde opbrengsten
afvalstoffenheffing niet worden gerealiseerd. Het nadeel van € 295.000 heeft te maken met
leegstand en gebruikers onbekend. Dit nadeel leidt tot een verhoging van de tarieven voor 2009.
De (voorlopig berekende) tarieven2 voor afvalstoffenheffing, rioolrecht en OZB zijn na verwerking
van genoemde wijzigingen voor 2009:
Tarieven ASH (afgerond):
éénpersoonshuishoudens
tweepersoonshuishoudens
drie- of
meerpersoonshuishoudens
2008
92
132
173
2009
110
158
207
Tarieven RIO (afgerond):
éénpersoonshuishoudens
tweepersoonshuishoudens
drie- of
meerpersoonshuishoudens
2008
58
83
108
2009
61
87
113
Het tarief OZB woningen 2009 blijft gelijk aan dat van 2008, dus € 4,00 per € 2.500 WOZ-waarde.
Het tarief zal uiteraard nog wel worden verlaagd voor gemiddelde WOZ-waardestijging. Dit OZBtarief wordt overigens met ingang van volgend jaar vastgesteld als een percentage van de WOZwaarde. Beide aspecten hebben echter geen consequenties voor de gemiddelde lasten.
4. Conclusie
Met bovenstaande uitwerkingen worden de gemiddelde woonlasten 2009 voor koopwoningen bijna
uitsluitend trendmatig verhoogd ten opzichte van 2008. Huurders krijgen door de ‘vergroening’ te
maken met een forsere verhoging.
De meegevallen kosten van afvalverwerking leiden tot een daling van de tarieven
afvalstoffenheffing. De tegenvaller in de opbrengst door leegstand heeft echter weer een stijging tot
gevolg.
In het kader van de verdere vergroening (heffing naar verbruik) wordt de trendmatige verhoging
niet doorgevoerd op het OZB-tarief voor woningen, maar toegevoegd aan de afvalstoffenheffing.
Daarnaast zullen meer bedrijven rioolrecht naar werkelijk verbruikte kubieke meters water worden
belast. Bovendien wordt nog dit jaar een uitgebreid onderzoek gestart naar de nieuwe watertaken,
2
Tarieven onder voorbehoud. Definitieve tarieven volgen bij de raadsvoorstellen inzake de
belastingverordeningen.
de rioleringsinvesteringsplannen, de kostentoerekening en het daarbij passende
rioolheffingsysteem.
Hoogachtend,
Burgemeester en Wethouders van Leiden,
de Secretaris,
de Burgemeester,