Les 2 - Christus menswording - ETS

Christus’ menswording
Raymond R. Hausoul
De verwachting van de Messias
1 Beloofd in het Oude Testament
a) Vervulling van de belofte aan Abraham
b) Vervulling van de belofte aan David
2 Politiek heerser
3 Religieuze heerser
De uit de maagd geboren Messias
1 ‘Maagdelijke geboorte’ of ‘maagdelijke verwekking’?
2 Legende: Maria’s maagdenvlies werd niet aangetast
‘En de vroedvrouw verliet de grot en Salomé kwam haar tegemoet. En
zij zei tot haar: “Salomé, Salomé, ik moet je vertellen over een wonder
dat nooit eerder is vertoond: een maagd heeft een kind ter wereld
gebracht, wat volgens de natuur toch onmogelijk is.” Maar Salomé zei:
“Zo waar de Heer, mijn God, leeft, zolang ik mijn vinger niet naar
binnen gebracht heb om haar gesteldheid te onderzoeken zal ik niet
geloven dat een maagd een kind ter wereld heeft gebracht.” En de
vroedvrouw ging naar binnen en sprak tot Maria: “Houd u gereed, want
er is geen geringe strijd over u.” En Salomé bracht haar vinger in haar
naar binnen en zij slaakte een kreet en riep: “Wee over mijn slechtheid
en mijn ongeloof, want ik heb de levende God verzocht. Zie, mijn hand
wordt door vuur verteerd en valt af”’ (Proto-evangelie Jakobus 19:3-20:1).
De uit de maagd geboren Messias
1 ‘Maagdelijke geboorte’ of ‘maagdelijke verwekking’?
2 Legende: Maria bleef ook achteraf maagd:
‘Niemand voor of na de geboorte van onze Verlosser, werd nog geboren
in haar [Maria’s] baarmoeder – gehouwen in de gezonde berg. En
daardoor is zij, die voor altijd maagd is, een moeder van alle maagden’
(Hiëronymus, Tegen Jovianus I.31, 347-420nC).
Maarten Luther en vele Luthersen in zijn tijd: ‘uit de zuivere, heilige
Maria, de Eeuwige Maagd’ (Schmalkaldische artikelen).
3 Bijbel ondersteunt dit soort ideeën niet en blijft sober.
De uit de maagd geboren Messias
1 Geboorte uit een maagd enkel bij Mt en Lc.
a) Mt – beschrijft Christus als de messiaanse Koning.
b) Mc – beschrijft Christus als Dienaar.
c) Lc – beschrijft Christus als Mens.
d) Jh – beschrijft Christus als God
De uit de maagd geboren Messias
De uit de maagd geboren Messias
1 Oudtestamentische belofte
‘Daarom zal Jahweh zelf u een teken geven: de maagd [‫ ]ﬠַ לְ מָ ה‬is zwanger,
zij zal spoedig een zoon baren en hem Immanuël noemen’ (Js7:14).
2 Aan wie wordt dit teken gegeven?
3 Gaat het letterlijke over een ‘maagd’?
a) ‫ﬠַ לְ מָ ה‬/‘almāh = ‘jonge vrouw’ (NBV, WV, GNB).
b) ‫בְּ תוּלָה‬/betûlāh = enkel ‘maagd’
c) Rebekka is ‫בְּ תוּלָה‬/betûlāh en ‫ﬠַ לְ מָ ה‬/‘almāh (Gn24:16,43).
d) LXX:Js7:14: παρθένος/parthenos = ‘maagd’.
De uit de maagd geboren Messias
1 De nieuwtestamentische vervulling
‘De heilige Geest zal over je komen en de kracht van de Allerhoogste zal
je overschaduwen [ἐπισκιάζω/eposkiazō]. Daarom zal het Kind dat
geboren wordt, Heilig worden genoemd en Zoon van God’ (Lc1:35).
2 LXX:Ex40:35: ἐπισκιάζω/eposkiazō.
‘Mozes kon de ontmoetingstent niet meer binnengaan, want de wolk
overschaduwde [ἐπισκιάζω/eposkiazō] die en de majesteit van Jahweh
vulde de ontmoetingstent’ (Ex40:35)
3 Zoals Jahweh de tabernakel overschaduwt, overschaduwt
Hij de maagd Maria.
Waarom de geboorte uit een maagd
1 Is het noodzakelijk dat de Messias
uit een maagd wordt geboren?
2 Mogelijke opties
a) Mens-zijn van de Messias
b) God-zijn van de Messias
c) Omzeiling van de erfzonde
Het huis van David
1 De omstandigheden in het huis van David
a) Mt1 begint met belangrijke personen: Abraham, David, Salomo.
b) Tijd van Christus is het huis van David verarmd.
c) Jozef was geen koning, maar een bouwvakker.
d) Maria was een eenvoudig meisje.
Het huis van David: Maria, de moeder van Jezus
1 Mogen we Maria ‘moeder van God’ noemen?
2 Concilie van Efeze (431nC):
Nee! Christus is enkel naar zijn
menselijke natuur afkomstig van Maria.
Ja! Maria was de moeder van God de
Zoon en baarde dus God (theotokus).
Nestorius (381-451nC)
Eutychus (378-454nC)
Het huis van David: Maria, de moeder van Jezus
1 Conflict: (1) mariologie; (2) monofysitisme
a) Monofysitisme leert dat Christus slechts één natuur had.
b) Eutychus benadrukt enkel het God-zijn van Christus
c) Beter: Maria is theotokus-anthrotokus
2 Nieuwe Testament gebruikt deze termen niet.
3 Filosofische zaken, maar niet onbelangrijk!
Het huis van David: Jozef, de vader van Jezus
1 Jozef, de wettige vader van Jezus
a) In christendom op achtergrond geraakt.
b) Kunst maakte van hem een lompe, bespotte boer of slovende,
beklagenswaardige huisvader.
c) Kerk waarschuwde meermaals
Jozef niet belachelijk te maken.
d) Jozef was een bouwvakker.
Ons hedendaagse beroep
‘timmerman’ ontstond pas in
de Middeleeuwen.
Alternatieve vraag
1 Iemand in je gemeente beweert dat de geboorte uit een
maagd niet van belang is. Hij wijst erop dat dit aspect
slechts summier in het Nieuwe Testament wordt
vermeld en we er geen probleem van moeten maken als
gelovigen de geboorte uit een maagd verloochenen. Hoe
zou je verantwoord en doordacht reageren op zijn
gedachten?