Innovation powered by Business, Science and Health

Innovation
powered by
Business,
Science
and Health
We care for Health
and Innovation
www.health-i-care.eu
We care for Health
and Innovation
Colofon
Prof. dr. Alex W. Friedrich
Afdelingshoofd/hoogleraar Medische Microbiologie en Infectiepreventie
Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG)
Nederland
www.mmb-umcg.eu
[email protected]
Redactie: EurohealthConnect (NL)
Vormgeving: Büro Büning Münster (D)
Drukwerk in Duitsland
© 2014
2
We care for Health
and Innovation
Het nieuwe project is er!
De INTERREG-aanvraag is klaar en ingediend. Na talrijke gesprekken met partners, (co-)financiers, een verscheidenheid
aan partijen uit de Nederlandse en Duitse gezondheids(economische) sector en met innovatieve MKB-, kennis- en gezondheidsnetwerken bevat de projectaanvraag nu alle belangrijke
inhoudelijke bouwstenen en accenten. Health-i-care is een
project dat innovaties in de gezondheidszorg stimuleert en
in gang zet en ervoor zorgt dat het Nederlands-Duitse grensgebied zich ontwikkelt tot een gemeenschappelijke, veilige
en dynamische gezondheids(economische) regio.
Prof. dr. Alex W. Friedrich
Afdelingshoofd/hoogleraar Medische
Microbiologie en Infectiepreventie
Universitair Medisch Centrum
Groningen (UMCG), Nederland
www.mmb-umcg.eu
[email protected]
welcome to health-i-care
3
4
We care for Health
and Innovation
Kerngegevens
leadpartner UMCGroningen (NL)
projectleider Prof. dr. Alex W. Friedrich
projectlooptijd 6 jaar (vanaf goedkeuring in 2015)
projectbudget
14 mln. euro
welcome to health-i-care
5
Euregionaal innovatievermogen
versterken
Met het hier beschreven project “health-i-care: we care for
health and innovation”, dat voor de duur van zes jaar is ontwikkeld in het kader van het strategische initiatief “Health
& LifeSciences”, wordt beoogd in rechtstreeks contact met
meer dan 200 kleine en middelgrote bedrijven (MKB’s) uit
het INTERREG-programmagebied bij te dragen aan versterking van het grensoverschrijdende innovatievermogen in de
gezondheidszorg.
Binnen dit project zal een platform voor innovaties op het
gebied van diagnostiek, therapie, medische, informatie- en
communicatietechniek alsmede innovatieve en preventieve
initiatieven voor de invulling van processen in de medische
en pleegzorg worden gevormd.
De hieruit resulterende innovatieve en nieuwe hulpmiddelen
dienen om de euregionale zorgregio duurzaam te laten ontwikkelen tot een veilige, op preventie van gezondheidsschade
gerichte en geïntegreerde gezondheidsregio voor alle bewoners van het Nederlands-Duitse grensgebied.
6
welcome to health-i-care
7
“Living Lab” voor innovaties
Het “Vier-Euregio”-gebied fungeert hierbij als actief “living lab”
waarin de vraag naar nieuwe technologieën, diensten en ontwikkelingen voor de gezondheidssector door uiteenlopende
user-groups (artsen, verplegend personeel, wetenschappers,
patiënten, consumenten, verzekeraars etc.) zal worden vastgesteld en vervolgens via openbare project-calls aan het MKB
zal worden voorgelegd.
Doordat alle spelers uit de gezondheidssector in het project
participeren en samen met de user-groups onmiddellijk de relevantie en de praktische toepasbaarheid van de innovaties
kunnen beoordelen en testen, kan de ontwikkeling van innovaties versneld plaatsvinden en kunnen prototypes doelgericht
worden uitgetest, tot marktrijpheid worden ontwikkeld en in
het kader van het project worden geproduceerd. De afzetmarkt,
d.w.z. de “users” van de producten en oplossingen genereren
de vraag en zullen vanaf het begin rechtstreeks in het project
participeren, zodat het productcommitment zo hoog mogelijk
is en de afzetkansen voor het product optimaal zullen zijn.
8
Demand meets supply
Door het commitment en geplande inzet van het Nederlands-Duits “living lab” zal het voor de eerste keer binnen een
INTERREG-project in deze omvang en vanaf het begin mogelijk zijn een structurele en centrale koppeling tussen vraag en
aanbod als fundament onder het project tot stand te brengen.
Op deze basis zullen in een grensoverschrijdend samenwerkingsverband tussen business (MKB), science en health vraaggericht innovatieve oplossingen voor de euregionale zorgregio
worden gerealiseerd. De contacten met de MKB’s zullen onder
meer worden gelegd via regionale en binationale economische
netwerken en intensief worden onderhouden en uitgebreid
door middel van vraaggerichte health-i-care-innovatiefora.
Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor het grootste Nederlands-Duitse gezondheidsnetwerk, dat alle vijf euregio’s
omvat en op dit moment bestaat uit o.a. 6 patiëntennetwerken, 141 ziekenhuizen, 351 pleegzorginstellingen, 9.000 artsenpraktijk (aan elkaar gelieerd via de Kassenärztliche Vereinigung), 32 GGD’s, 9 universiteiten, 3 zorgverzekeraars en
meerdere revalidatieklinieken. Hiermee zullen zowel de afzetmarkt als, via user-groups, de maatschappelijk relevante
vraagzijde in het project vertegenwoordigd zijn.
welcome to health-i-care
9
10
een sterk
netwerk
9 000 Artsen
351 Verpleeghuizen
141 Ziekenhuizen
32 GGD’s
9 Universiteiten
6 Patiënten netwerken
3 Zorgverzekeraars
en nog veel meer…...
welcome to health-i-care
11
Deze user-groups bestaan uit gezondheidsprofessionals, zoals
artsen, verplegend personeel, wetenschappers, patiënten, bewoners van (pleeg)zorginstellingen en vele anderen uit beide
landen. Zij zullen binnen de projectstructuur worden ingezet
om de actuele uitdagingen aan en de behoeften binnen de gezondheidssector aan de hand van hun dagelijkse ervaringen
en in samenspraak met de kennisinstellingen nauwkeurig in
kaart te brengen.
Uit interviews en communicatie met deze Demand Group zal
de behoefte aan innovatieve oplossingen blijken, waarbij de
maatschappelijke relevantie daarvan steeds voorop zal staan.
Deze behoefte zal vervolgens door knowledge-hubs (universiteiten, academies, bij- en nascholingsinstituten), die aan het
project verbonden zijn, en in overleg met de verzekeraars op
professionele wijze in openbare calls worden vastgelegd. Via
deze calls zal vervolgens actief onder de MKB’s in de euregionale zorgregio worden geworven. De MKB’s en de regionale en
binationale economische- en kennisnetwerken vormen binnen
het project aan de aanbodkant de Supply Group. Oogmerk van
het project is door middel van het nieuw te ontwikkelen aanbod te voldoen aan de vraag, die vanuit de euregionale zorgregio wordt geformuleerd. Daarom staat binnen het project de
zogenoemde “Demand meets Supply”-Group centraal. Binnen
deze groep zal de vastgestelde behoefte aan innovatieve producten en/of diensten worden gekoppeld aan de innovatiegerichte MKB’s. Deze groep vormt de health-i-care innovatiemotor.
12
science
supply
business
demand
health
Concreet zullen op basis van contacten met ca. 1.000 tot 1.200
MKB’s uit het Nederlands-Duitse grensgebied ca. 200 MKB’s in
het kader van openbare project-calls worden uitgenodigd een
businesscase incl. haalbaarheidsonderzoek te schrijven en te
presenteren. Ieder MKB, dat aan health-i-care deelneemt, krijgt
ondersteuning van een innovatiebegeleider. Het projectbudget voor de MKB’s zal zodanig worden verdeeld en ingezet dat
gedurende de projectuitvoering tweemaal per jaar, telkens in
aansluiting aan project-calls en health-i-care-innovatiefora,
weer nieuwe producten, technologieën en diensten in de vorm
van pilot-studies of prototypes kunnen worden voorgesteld,
die aansluitend zullen worden ontwikkeld en, indien succesvol, in het kader van het project geproduceerd.
welcome to health-i-care
13
High-Tech-innovatiefora
voor gezondheid
De health-i-care-innovatiefora zullen ieder half jaar, telkens
in een andere euregio, worden gehouden. Het gaat hierbij om
een nieuwe vorm van hooginnovatieve bijeenkomsten waarbij
“Demand” en “Supply” op de gezondheidsmarkt elkaar rond bepaalde thema’s op vraaggeoriënteerde basis zullen ontmoeten.
Hier zullen in compacte vorm vertegenwoordigingen uit de
user-groups hun behoefte zo goed mogelijk presenteren, zodat de Supply Group en investeerders deze kunnen kiezen als
nieuw thema voor de volgende ronde van openbare calls. Aan
deze fora nemen deelnemers niet als bezoeker deel, maar zij
ontmoeten hier partners en klanten. De health-i-care-innovatiefora zijn events waarbij afnemers uit de gezondheidssector, MKB’s, vertegenwoordigers van user-groups en knowlegde-hubs evenals investeerders elkaar zeer doelgericht op een
centrale marktplaats ontmoeten, daar kennis en ervaringen
uitwisselen en ideeën tot wasdom brengen.
Anders dan bij de klassieke “spreker-toehoorders-formule”
heeft een health-i-care-innovatieforum het karakter van een
aantrekkelijk en dynamisch treffen, waarbij in plezierige vorm
innovatie, onderzoek, ontwikkeling, hightech en business aan
elkaar worden gekoppeld.
14
Opleiding en bijscholing:
versterking van het beschikbare
human capital en realisatie
van nieuwe arbeidsplaatsen
Binnen health-i-care zullen meer dan 600 vakmensen, d.w.z.
deskundigen infectiepreventie, hygiëneartsen en -verpleegkundigen, ziekenhuishygiënisten en artsen-microbioloog, maar
ook andere medische en veterinaire experts op het gebied van
patiëntveiligheid en kwaliteit van zorg, deelnemen aan bovenregionale opleidingen en bijscholingen op het gebied van patiëntveiligheid. Omdat binnen health-i-care voor een betere
bescherming tegen infecties en zoönosen de One-Health-filosofie duurzaam gevolg zal worden, gaat het hierbij om huisartsen en vrijgevestigde specialisten, dierenartsen en jonge
wetenschappers op medisch en veterinair gebied. Inhoudelijk
staan binnen de opleidingen en bijscholingen de bescherming
tegen infecties en een optimaal therapeutisch gebruik van
antibiotica (antibiotic stewardship) centraal. Op deze wijze
wordt bereikt dat de euregionale zorgregio beter voorbereid
zal zijn op het optreden van resistente ziekteverwekkers en
deze uitbraken in de toekomst zelfs zal kunnen voorkomen.
De opleiding tot medisch specialist voor ziekenhuishygiëne
(arts-microbioloog) zal aansluiten op de “undergraduate”-opleiding geneeskunde aan de bestaande universiteiten in beide
landen. Daarnaast zullen ook deskundigen infectiepreventie
welcome to health-i-care
15
de mogelijkheid krijgen een bachelor- en masterdegree, eventueel een PhD-degree, op het gebied van ziekenhuishygiëne
te behalen. Aan beide zijden van de grens moeten bovendien
nieuwe opleidingstrajecten worden gecreëerd, bijv. voor data-analisten, die in staat moeten zijn de grote hoeveelheid
gegevens, die door de introductie van nieuwe technologieën
beschikbaar zal komen, patiëntgericht en met het oog op de
bescherming tegen infecties te analyseren. Hiervoor moeten
uit bestaande beroepen (MTA, bio-informatica) doelgericht
nieuwe beroepstakken worden ontwikkeld.
Op deze wijze zal enerzijds het beschikbare personeel aan beide zijden van de grens voortdurend worden getraind, d.w.z.
er vindt versterking van het human capital plaats, anderzijds
ontstaan door de vorming van kennisnetwerken nieuwe arbeidsplaatsen, zowel in de opleidingssector als in de gezondheidszorg. In de periode tot en met 2020 zal volgens plan een
dicht netwerk van ca. 320 arbeidsplaatsen bij zorginstellingen
en MKB’s worden gerealiseerd.
Kwaliteitskeurmerken: open­
stelling van de euregionale
gezondheids(economische) regio
Wat is het belang van gezondheid aan beide zijden van de
grens in de euregionale zorgregio? Op welke wijze is het mo-
16
gelijk de mobiliteit van medische professionals en patiënten
over landsgrenzen te waarborgen? Wat is de kwaliteit van de
zorg voor patiënten, die zonder lange wachttijd aan de andere
zijde van de grens behandeld willen worden? Welke kwaliteitsstandaards gelden in de euregionale zorgregio voor patiënten
en voor hun directe zorgomgeving, waarin een grote variatie
aan producten, technologieën en diensten ten behoeve van
patiënten wordt ingezet? Op welke wijze kan de gehele zorgregio vrij toegankelijk worden gemaakt voor business (MKB)
en science met hun innovatieve ideeën?
Dit zijn vragen over de kwaliteit van de zorg, die voor de euregionale kwaliteits- en transparantiekeurmerken (EQS) vast gedefinieerd zijn. Het al gestarte ontwikkelingsproces naar één
euregionale zorgregio langs de Nederlands-Duitse grens zal
op deze wijze, met toepassing van hoge kwaliteitseisen, verder worden ontwikkeld en uitgebreid. Daarmee is het Nederlands-Duitse grensgebied de eerste grensregio in Europa, waarin de kwaliteit van de zorg meetbaar en vergelijkbaar wordt.
Harmonisatie van de zorgkwaliteit en gezamenlijke kwaliteits­
normen voor patiëntenzorg en hun zorgomgeving (ziekenhuizen, -pleeg-zorginstellingen) leiden ertoe dat voor patiënten en
innovaties een onbelemmerde grensoverschrijdende toegang
tot de aan het project verbonden zorginstellingen, zoals ziekenhuizen, artsenpraktijken, (pleeg)zorginstellingen en revalidatieklinieken, ontstaat. De openstelling van de euregionale
gezondheidsregio geldt op haar beurt als voorwaarde voor de
welcome to health-i-care
17
vorming van een euregionale gezondheidseconomische regio.
Dit kan voor patiënten, medische professionals en innovaties
met de volgende formule worden weergegeven:
Harmonisatie van de zorgkwaliteit langs de
NL–D grens
t
Openstelling van de euregionale zorgregio
t
Vorming van een euregionale grensoverschrijdende gezondheidseconomische regio
t
Ontwikkeling en toepassing van innovaties
in de euregionale zorgregio.
Een sterke gezamenlijke
gezondheidseconomische regio
Weliswaar is de grensregio een gebied met een hoog gehalte
aan expertise, innovatievermogen en human capital, maar desondanks vinden maar weinige MKB’s hier hun noodzakelijke
afzetmarkt en bereiken zij de door hen gewenste concurrentiepositie. Dit lijkt onnodig, aangezien dynamische sectoren
zoals Health & Life Science juist hier enorme economische
kansen bieden. Aan beide zijden van de grens zijn vele belang-
18
rijke industrietakken en dienstverleners gevestigd, vertegenwoordigd in MKB-netwerken, en anderzijds beschikt de regio
over in totaal negen universiteiten: Oldenburg, Groningen,
Münster, Enschede, Osnabrück, Bochum, Nijmegen, Aachen
en Maastricht. Een dergelijke extreem hoge concentratie van
science op zo korte afstand van elkaar is een unicum in Europa. Waarom profiteren de euregionale MKB’s niet van deze
gunstige voorwaarden? Doordat vraag en aanbod elkaar niet
of niet voldoende weten te vinden! En juist op dit punt wil
“health-i-care” actief worden.
Health-i-care beschikt over de belangrijke contacten en het
noodzakelijke overkoepelende netwerk aan de vraagkant en
bouwt in het kader van het project een structurele grensoverschrijdende samenwerkingsbrug voor productinnovaties. Via
deze brug zullen Supply en Demand in het euregionale gezondheids(economische)gebied in een netwerk aan elkaar worden
BUSINESS
HEALTH
SCIENCE
welcome to health-i-care
19
verbonden en zullen de ontstane innovaties toegang tot de
markt krijgen. De innovaties ontstaan door een op de vraag
afgestemde samenwerking in de dynamische driehoek van
business (MKB), science en health.
Binnen health-i-care wordt gestreefd naar samenwerking tussen beide landen en tussen business (MKB), science en health
om via deze samenwerking te komen tot vraaggerichte ontwikkeling van innovatieve diensten, technologie en high-tech-producten. Op deze manier wordt een groot grensoverschrijdend
innovatiepotentieel geactiveerd en door de gezamenlijke afstemming van vraag en aanbod wordt ook een grote grensoverschrijdende afzetmarkt gegenereerd.
Daarmee levert “health-i-care” een enorme bijdrage aan de totstandkoming van een gezamenlijk, geharmoniseerd euregionaal zorggebied en van een innovatieve euregionale gezondheidsregio. En de MKB’s creëren met hun binnen health-i-care
ontwikkelde doelgerichte oplossingen de benodigde economische groei en een toename van de concurrentiekracht van de
grensregio. Zij verschaffen zich daarmee bovendien een grote
afzetmarkt in het projectgebied en daarbuiten.
20
Doelgroepen van health-i-care:
innovatiegerichte (eu)regionale MKB’s
afnemers van (eu)regionale gezondheidsdiensten:
patiënten, cliënten, bewoners van zorginstellingen etc.
(eu)regionale zorgverleners en dienstverleners in de zorg:
ziekenhuizen, instellingen voor senioren- en pleegzorg,
revalidatieklinieken, GGD’s, laboratoria voor microbiologie,
thuiszorginstellingen, artsen (humaan geneeskundigen en
veterinairen) incl. vrijgevestigde artsen, deskundigen infectiepreventie, pleegzorgmedewerkers, studenten geneeskunde en farmacie, ambulancediensten en ziekenvervoerders,
apotheken etc.
euregionale kenniscentra:
universiteiten, hogescholen, academies, opleidings- en
bijscholingsinstituten etc.
welcome to health-i-care
21
health-i-care thema’s en
innovaties
Binnen het project zullen kennistransfer, technologie- en productinnovaties worden gerealiseerd ten behoeve van het euregionale zorggebied en daarbuiten. De MKB’s zullen, gebruik
makend van kennis uit bijv. de geneeskunde, medische technologie, industrial engineering, informatica, milieutechniek, gezondheidswetenschappen en nanotechnologie, vraaggericht
diensten, technologieën en producten ontwikkelen en produceren voor de volgende thematische gebieden:
(snelle en low-cost)
diagnostiek
verbetering van de kwaliteit van
leven van zieke en gezonde mensen
gepersonaliseerde
kwaliteitskeurmerken
theragnostiek
(gezondheidsbevorderend)
milieu in (pleeg)zorginstelzuivering van
lingen, praktijken en
industrieel
ziekenhuizen
afvalwater
22
behoefteanalyse onder
(patiënten-)usergroups
voorlichting van
verzamelen van
patiënten en medisch
gegevens over de personeel over het thema
effectiviteit
gedrag en preventie
van antibiotica
overdracht van infecties
van dier op mens
(zoönosen / One-Health)
opleiding en bijscholing
van medewerkers
antibiotic stewardship
voor artsen, dierenartsen
en agrariërs
preventie
gezonde
medewerkers
infectiebewustzijn
welcome to health-i-care
23
Enkele concrete voorbeelden:
inn ova tie ve dia gn ost
isch e too ls, be tro uw
ba re
sne lte sts om mu ltir
esi sten te zie kte ver we kke
rs
te ku nn en de tec ter en
,
low -co st sne lte sts vo
or
eb ola , op tis che de tec
tie
van zie kte ver we kke
rs
ontwikkeling van beschermende kleding, desinfectiesystemen (bijv. voor personeel na verblijf in de stal),
opstellen van protocollen
(tools, apps,…) voor de omgang met dieren in de inten-
“serious gaming“ met het
doel de toepassing en het
verbruik van antibiotica bij
de gebruiker en voorschrijver
te verlagen. Ook voor andere thema’s op het gebied van
bescherming tegen infecties,
die voor het publiek van belang zijn
nanopil voor lichaamsdeelgerichte
toepassing van anti-
biotica
24
sieve veehouderij;
aontwikkeling van person
belized software-tools ten
van
g
sin
pas
toe
de
hoeve van
stig
ern
r
zee
antibiotica bij
zieke mensen (-pleegzorgin
enstellingen, afdelingen int
sive care);
innovatieve reinigingsmiddelen en
aangepaste (bijv.
bacterie/virus werende) oppervlakken
voor een betere en
milieuvriendelijker
hygiëne
pr od uc te n om
de om ge vi ng (t oi le tt
en , was ta fe ls
,
be dd en , m at
ra ss en ,… ) in
zi ek en hu iz en
, (p le eg )z or gi ns te lli ng en
, re va lid at ie
kl in ie ke n, ar
ts en prak ti jk
en
et c. ge m ak ke
lij k sc ho on te
ku nn en ho ud
en
innovatieve waterbehandeling
om medicijnresten duurzaam uit
oppervlakte- en grondwater te
verwijderen;
optimale hygienic dis
posables als hygiënetoepa
ssingen
(ontwikkeling van ‘vlo
eibare’
handschoenen) voor
ziekenhuizen, (pleeg)zorginst
ellingen, revalidatieklinie
ken, artsenpraktijken;
tools met e-learning-technologieën voor opleiding
en bijscholing van medische
vakkrachten
…
welcome to health-i-care
25
Inhoudelijke en financiële
verwachtingen voor
het einde van het project
Iets meer dan de helft van de projectmiddelen in health-i-care
is bestemd voor MKB’s en innovaties. Voorzichtige professionele schattingen tonen aan dat de “return on investment”
voor het gehele project minstens twee euro voor iedere geïnvesteerde euro bedraagt (Report Biggar Economics 2014).
Uitgaande van de geschatte 200 procent kan deze daardoor
een bedrag van ca. 14 miljoen euro bereiken.
Omdat aan health-i-care een grote markt verbonden is en zelfs
één enkele innovatie (bijv. een low-cost ebola-sneltest, optische detectie van ziekteverwekkers) tot een zeer hoge afzet
kan leiden, zijn de verwachtingen duidelijk hoger gesteld. Bovendien zullen naar verwachting in dit project extra inkomsten via de health-i-care-innovatiefora (deelnemersbijdragen,
innovatiestands, beursstands, crowdfunding door middel van
health-i-care-apps en campagnes) en daarnaast van nationaal
en internationaal opererende sponsoren worden gegenereerd;
enerzijds om publieke middelen zo efficiënt en verantwoord
mogelijk in te zetten, waardoor de benodigde cofinanciering
voor de gehele projectlooptijd zo laag mogelijk wordt gehouden, anderzijds om de grensregio als investeringsgebied voor
hooginnovatieve en duurzame producten, diensten en technologieën concurrentiekrachtig te maken.
26
Daarnaast zal tijdens de projectuitvoering een groot aantal
producten en diensten worden ontwikkeld en tot het marktrijpe stadium worden gebracht. Deze worden geproduceerd en
in beide landen en zelfs in heel Europa afgezet. De health-i-care-innovatiemotor zorgt voor meer dan 300 nieuwe arbeidsplaatsen in de gehele euregionale gezondheidseconomische
regio. De kwaliteitskeurmerken leiden tot openstelling van
de euregionale gezondheids(economische) regio voor MKB’s.
De health-i-care-innovatiefora leveren een duurzame bijdrage
aan versterking van de Nederlands-Duitse economische handelsstructuur. Zowel patiënten als medische professionals in
de zorg kunnen zich veiliger en vrijer over de grens bewegen.
Het project “health-i-care: we care for health and innovation” is daarmee de kiemcel geworden voor een langdurige
èchte samenwerking met output in de grensregio. Het Nederlands-Duitse programmagebied zal verder samengroeien tot
een intelligente, duurzame en geïntegreerde gezondheidseconomische regio.
We care for Health
and Innovation
welcome to health-i-care
27
We care for Health
and Innovation
www.health-i-care.eu