RUG - Template basic ENG

De Grote Depressie
Herman de Jong / Faculteit Economie en Bedrijfskunde
Wat kunnen wij leren van de Grote Depressie?
›
Huidige crisis de diepste en meest wijdverbreide sinds de Grote Depressie
van de jaren dertig
›
Beide crises begonnen in de V.S. in de financiële sector, maar verspreidden
zich over de rest van de economie
›
“To understand the Great Depression is the Holy Grail of macroeconomics”
(Bernanke)
›
Grote Depressie duurde lang vanwege slechte economische politiek
(Keynes)
1929-1933: Hoe de crisis kon ontstaan
›
1928-1929: bubbel op de woningmarkt en de aandelenbeurs. Centrale bank
in V.S. beperkt kredietverlening
›
Oktober 1929: crash op Wall Street
›
Nov.1930 – Dec. 1932: Drie (!) golven van banking panics, ineenstorting
internationale kapitaalmarkt
›
Reële effecten: daling consumptie en productie: prijzen dalen
›
Hoge rente: 11 %
›
Massa werkloosheid: boven 20 %
›
Na april 1933: devaluatie, herstel, New Deal
Waarom duurde de crisis zo lang?
› Daling geldhoeveelheid. Falend beleid Federal Reserve
(Friedman/Schwartz)
› Geen internationale monetaire coördinatie. Kon alleen verholpen
worden met verlaten Gouden Standaard (Eichengreen)
› Toenemende schulden. Deflatoire verwachtingen (Bernanke)
› Internationale handelsbeperkingen: tarieven en quota’s
› In V.S. herstel tussen 1933-1937. Maar werkloosheid bleef hoog tot
Tweede Wereldoorlog
Werkloosheid bleef in de jaren dertig erg hoog
25
Unemployment Rate (%)
20
15
U.K.
10
U.S.
5
0
1929
1930
1931
1932
1933
1934
1935
1936
1937
1938
1939
Year
Verschil in aanpak toen en nu
› Wel coördinatie
› Banken zijn gered: geld injecties, deposito garanties,
overnames door staat etc.: géén meltdown
› Fed en ECB lieten rente dalen
› Overheden lieten tekorten oplopen
› Minder verregaande protectie
› Economie kent nu zg. “automatische stabilisatoren”
Is de huidige recessie een halve Great Depression?
World Industrial Production,
2010 vs 1929
100
95
90
85
80
75
70
65
60
0
5
10
15
20
April 2008 = 100
25
30
35
40
June 1929 = 100
45
50
Sinds voorjaar 2009 is de productie alweer aangetrokken
World Industrial Production,
2010 vs 1929
100
95
90
85
80
75
70
65
60
0
5
10
15
20
April 2008 = 100
25
30
35
40
June 1929 = 100
45
50
Beurzen daalden aanvankelijk zeer snel….
World stock markets,
2010 vs 1929
110
100
90
80
70
60
50
40
30
0
5
10
15
20
April 2008 = 100
25
30
35
June 1929 = 100
40
45
50
….maar lieten een gedeeltelijk herstel zien sinds
2009
World stock markets,
2010 vs 1929
110
100
90
80
70
60
50
40
30
0
5
10
15
20
April 2008 = 100
25
30
35
June 1929 = 100
40
45
50
De wereldhandel liep dramatisch terug…
Volume of World Trade,
2010 vs 1929
110
100
90
80
70
60
0
5
10
15
20
April 2008 = 100
25
30
35
June 1929 = 100
40
45
50
…en is ook redelijk bijgetrokken
Volume of World Trade,
2010 vs 1929
110
100
90
80
70
60
0
5
10
15
20
April 2008 = 100
25
30
35
June 1929 = 100
40
45
50
Wat zijn de lessen van de jaren dertig?
› Laat het financiële systeem niet aan zijn lot over, want het heeft
effecten op de reële economie
› Steun consumptie en investeringen door de geldhoeveelheid te
vergroten; het risico van inflatie is te verkiezen boven deflatie
› Protectie is slecht voor de wereldhandel en voor economische groei
Productiviteit in de Verenigde Staten, 1869-1957 (Log)
100.0
10.0
GDP
MANUFACTURING
Baanloze groei?
Productie en werkgelegenheid in Nederland 1921-38
Stijging productiviteit in Nederland 1921-1938
Nieuwe technologie…….
…….maakte mensen werkloos
“Those that fail to learn from history
are doomed to repeat it”
STELLINGEN
› Kapitalistische economieën als de onze produceren regelmatig
financiële crises. Dat vereist een stringentere financiële regulering.
› EU-landen die in de problemen zijn, moeten worden gered, maar
de banken niet.
› Innovatiepolitiek tijdens een crisis is zinvol.
› De huidige crisis zal leiden tot nieuwe mondiale economische
verhoudingen.