De Pinkstergeest zal overtuigen

De Pinkstergeest zal overtuigen
Ds. M. Karens – Johannes 16:8-11
(Pinksteren)
Zingen:
Lezen:
Zingen:
Zingen:
Zingen:
Psalm 119: 3
Johannes 16: 1-15
Psalm 45: 2, 3
Psalm 45: 1
Gebed des Heeren: 9
Geliefden, de tekstwoorden vindt u in het u voorgelezen hoofdstuk, Johannes 16, en
daarvan de verzen 8 tot en met 11, waar Gods Woord aldus luidt:
En Die gekomen zijnde, zal de wereld overtuigen van zonde en van gerechtigheid
en van oordeel. Van zonde, omdat zij in Mij niet geloven; En van gerechtigheid,
omdat Ik tot Mijn Vader heenga, en gij zult Mij niet meer zien; En van oordeel,
omdat de overste dezer wereld geoordeeld is.
Gemeente, we beluisteren in dit gedeelte: De Pinkstergeest zal overtuigen.
En onder biddend opzien om diezelfde Geest willen we u wijzen op drie gedachten.
1. De Pinkstergeest zal overtuigen van de zonde van ongeloof. Er staat: En Die gekomen
zijnde, zal de wereld overtuigen van zonde. En dat wordt in het negende vers toegelicht,
namelijk: Van zonde, omdat zij in Mij niet geloven. Dus de Pinkstergeest zal overtuigen
van de zonde van ongeloof.
2. De Pinkstergeest zal overtuigen van de gerechtigheid van Christus. Er staat: En van
gerechtigheid. En dat wordt in het tiende vers verklaard: Van gerechtigheid, omdat Ik tot
Mijn Vader heenga, en gij zult Mij niet meer zien.
3. De Pinkstergeest zal overtuigen van het oordeel over de satan. Er staat: En van
oordeel. En dan gaat het elfde vers dat toelichten: En van oordeel, omdat de overste
dezer wereld geoordeeld is.
1. De Pinkstergeest zal overtuigen van de zonde van ongeloof
Gemeente, de Heere Jezus staat op het punt om van Zijn discipelen te scheiden. Onze
tekstwoorden zijn genomen uit de afscheidswoorden van de Heere Jezus. We zien ze in
onze gedachten wandelen: twaalf mannen, die nacht van donderdag op vrijdag. Daar
gaan ze de Oostpoort van Jeruzalem uit, door het Kedrondal, in de richting van
Gethsémané.
En daar tussen de paaszaal in Jeruzalem en de olijvenhof van Gethsémané heeft Christus
deze afscheidswoorden gesproken, Johannes 14, 15 en 16. Twaalf wandelaars onderweg,
bij het maanovergoten Kedrondal. Eigenlijk is er maar één onderwerp van gesprek; dat is
Zijn heengaan. Johannes, de discipel der liefde, heeft waarschijnlijk naast de Meester
www.prekenweb.nl
1/12
Ds. M. Karens – De Pinkstergeest zal overtuigen
gewandeld en die tere afscheidswoorden opgetekend, door de Heilige Geest
geïnspireerd.
En dan blijkt dat er droefheid in de harten van de discipelen is over Zijn scheiden, over
Zijn heengaan. Zo heeft de droefheid uw hart vervuld, lezen we in vers 6. En in het
veertiende hoofdstuk staat: Uw hart worde niet ontroerd. (Joh.14:1) En dan staat er
eigenlijk in het Grieks: Uw hart worde niet geschokt, uw hart rake niet verward. Ze zijn
bedroefd, ontroerd, omdat Hij heengaat.
Maar, gemeente, ze zijn ook bedroefd vanwege ‘deze dingen’. Dat staat opmerkelijk vaak
in deze hoofdstukken, en het is u zojuist ook verschillende keren gelezen. Vers 12: Nog
vele dingen heb Ik u te zeggen, doch gij kunt die nu niet dragen. Hun hart is ook ontroerd
vanwege ‘deze dingen’.
Wat waren dat dan voor dingen? Dat waren de vervolging en de haat van de wereld, die
zouden komen als Hij weg was. Indien u de wereld haat, zo weet dat zij Mij eer dan u
gehaat heeft. Indien gij van de wereld waart, zo zou de wereld het hare liefhebben; doch
omdat gij van de wereld niet zijt, maar Ik u uit de wereld heb uitverkoren, daarom haat u
de wereld. (Joh.15:18-19) Al deze dingen zullen zij doen om Mijns Naams wil, omdat zij
Hem niet kennen, Die Mij gezonden heeft. (Joh.15:21)
O, al deze dingen, de verdrukking, de vervolging, de haat, die zal komen… En dan de
Meester weg! En dan de Zaligmaker er niet meer zijn! En dan de vervolging van deze
wereld, van de goddeloze wereld en van de godsdienstige wereld. Die antichristelijke
wereld die zich zal openbaren, niet alleen in de brute goddeloosheid, maar ook in de
godsdienstigheid vanuit de mens. Want waar heeft Jezus nu de meeste last van gehad
tijdens Zijn omwandeling op aarde? Wie heeft Christus nu uiteindelijk aan het kruis
genageld? Dat waren niet de openbare goddelozen, maar dat waren de schriftgeleerden,
de overpriesters en de farizeeën. En nu heeft Hij hier Zijn discipelen gezegd, en dat
voorspelt Hij voor Zijn Kerk van alle eeuwen: ‘Deze dingen heb Ik u gezegd. Nu zal
verdrukking, vervolging, strijd en haat komen, ook van de godsdienstige wereld.’ Hun
hart is ontroerd...
En nu gaat Christus hen troosten. Nu blijkt de liefde en de ontferming in het hart van de
Zaligmaker. Hij zegt: Doch Ik zeg u de waarheid: Het is u nut, dat Ik wegga; want indien Ik
niet wegga, zo zal de Trooster tot u niet komen; maar indien Ik heenga, zo zal Ik Hem tot
u zenden.
Doch Ik zeg u de waarheid. Het is alsof Hij zweert: ‘Discipelen, het is de waarheid, want Ik
ben de Mond der waarheid. Ik ben de getrouwe Getuige. Ik ben de Weg, de Waarheid en
het Leven. Ik zeg u de waarheid.’
Het is Mij nut dat Ik wegga…. Nee, dat staat er niet. Wat is het een wonder, gemeente,
dat Christus in dit bange uur, op weg naar Gethsémané, niet denkt aan Zijn eigen nut,
niet denkt aan Zijn eigen zorg, niet denkt aan Zijn eigen lijden en sterven dat op Hem
afkomt. Hij denkt niet aan Zichzelf. Hij zegt: ‘Jongeren, ontroerde, bedroefde Kerk, het is
ú nut dat Ik wegga.’ Hij is als de grote Herder der schapen begaan met het nut van al de
Hem toebetrouwde schapen. Hij zegt: ‘Discipelen, jullie zijn wel bedroefd dat Ik wegga,
maar het is in jullie voordeel, het is jullie profijt, het is jullie nut, het is jullie ten beste.
Jullie worden er beter van! Dat Ik wegga is geen aanleiding tot verdriet en tot droefheid,
maar dat Ik heenga is eigenlijk oorzaak tot blijdschap.’
www.prekenweb.nl
2/12
Ds. M. Karens – De Pinkstergeest zal overtuigen
In die woordjes ‘dat Ik wegga’ tekent Hij de hele weg die komt. Het is u nut Ik wegga naar
Gethsémané, om de lijdensbeker door de Vader op Mijn hand gesteld, te drinken. Het is
u nut, discipelen, het is u nut, Kerk van alle eeuwen, dat Ik wegga, om als een worm en
geen man de vloek te gaan dragen die u voor eeuwig zou hebben verdiend. Het is u nut
dat Ik wegga naar Gabbatha, om Mij daar in het gericht te stellen, opdat Ik u van het
gericht over de zonde en het oordeel, zou bevrijden. Het is u nut Ik wegga naar de
vloekheuvel Golgotha, om daar het enige slachtoffer te brengen tot voldoening van al de
zonden. Het is u nut dat Ik wegga, wegga om in de hof van Jozef van Arimathea de dood
te overwinnen. Om op te staan tot uw rechtvaardigmaking. Het is u nut dat Ik opvaar tot
de Vader, om als de Hogepriester te bidden aan de rechterhand des Vaders. Mijn
heengaan is u tot nut, opdat de Heilige Geest zou worden gezonden.
Dan zal het vervuld worden: Hij dan door de rechterhand Gods verhoogd zijnde, en de
belofte des Heiligen Geestes ontvangen hebbende van de Vader, heeft dit uitgestort dat
gij nu ziet en hoort. (Hand.2:33) Zo zal de Trooster tot u komen. Zo zal het Pinksteren
kunnen worden voor de Kerk, want Pinksteren rust op het volbrachte werk van Christus.
Pinksteren is Christusfeest. Pinksteren is het feest, de voltooiing en het stempel op al Zijn
middelaarsarbeid.
Daarom gaat Hij in die donkere nacht waarin Hij verraden zal worden, Zijn discipelen
troosten met het nut van Zijn heengaan. Hij zegt dat de Trooster tot hen zal komen. De
Trooster! En u weet waarschijnlijk dat daar het Griekse woord ‘paraklètos’ staat;
Parakleet. En dat betekent eigenlijk letterlijk: de erbij geroepene, de voorspraak, degene
die erbij geroepen is om je advocaat te zijn, die tot je hulp erbij geroepen is. Onze
Statenvertalers hebben het vertaald met ‘de Trooster’. En in dat woord ligt nu alles
verklaard: de Advocaat, de erbij Geroepene, de Verdediger in de rechtszaak. Nu zal er
Eén komen en Die zal het voor jullie opnemen in al je strijd en in al je omstandigheden en
in al je verdrukking. De Trooster! Nu zal de Vader, discipelen, straks in jullie hart de
Heilige Geest geven. En Die zal in jullie hart altijd de Zaakwaarnemer zijn van de hemel.
Die zal het Tegenpand zijn vanuit de hemel in je hart. Die zal de Pleitbezorger zijn hier op
aarde.
Daarom, de Kerk is van Hemelvaart niet minder geworden. De Kerk des Heeren is van dat
afscheid op de Olijfberg niet minder geworden, maar juist beter. Want na Pinksteren
hebben de discipelen een Voorspraak aan de rechterhand van de Vader en een
Voorspreker in het hart. Nu hebben ze een Zaligmaker, die grote Hogepriester, in het
binnenste heiligdom. Nu geldt voor de Kerk: ‘Kinderkens, indien wij gezondigd hebben,
wij hebben een Voorspraak bij de Vader, een Parakleet, een Trooster, een Voorspraak bij
de Vader: Jezus Christus, de Rechtvaardige. En Hij is een volkomen verzoening voor al
onze zonden.’
Maar nu mogen ze ook een Voorspraak in het hart hebben, een Vertrooster in het hart.
Zoals ook het veertiende hoofdstuk zegt: Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere
Trooster geven. Dus niet meer Christus alleen als Trooster, maar Hij zal een andere
Trooster geven. Opdat Hij bij u blijve in der eeuwigheid. (Joh.14:16) De Trooster, de
Heilige Geest, Welke de Vader zenden zal in Mijn Naam, Die zal u alles leren en zal u
indachtig maken alles wat Ik u gezegd heb. (Joh.14:26)
www.prekenweb.nl
3/12
Ds. M. Karens – De Pinkstergeest zal overtuigen
Hij gaat hen vertroosten met de toezegging van de Heilige Geest. En wat is dat een
onuitsprekelijke troost voor de bedroefde, verontruste en ontroerde harten van Gods
kinderen. Wat is dat een wonder! Het is de Heilige Geest, Die tezamen met de Vader en
de Zoon waarachtig God is en Die ook mij gegeven is, opdat Hij mij door een waar geloof
Christus en al Zijn weldaden deelachtig make, mij in al de waarheid leidt, mij troost en
eeuwig bij mij blijven zal.
Die gekomen zijnde. Christus gaat spreken over het werk van de Pinkstergeest. Wat zal
die Geest komen doen? Wat is nu Zijn werk? Gemeente, dat werk van de Heilige Geest is
veelomvattend. Dat werk van de Heilige Geest is zo onuitsprekelijk groot. Dat is een werk
in de schepping en een werk in de genade. Dat werk is ook soeverein. Dat is
ondoorgrondelijk. Dat is onwederstandelijk.
Christus gaat Zijn discipelen voorzeggen wat het werk van de Heilige Geest zal zijn in hun
hart. Vanaf het dertiende vers van ons hoofdstuk wordt er gesproken over het werk van
de Heilige Geest in het hart van Gods kinderen, in het hart van Gods Kerk hier op aarde.
Maar nu zal de Heilige Geest niet alleen in het hart van de discipelen gaan troosten en in
al de waarheid leiden, maar nu zal die Geest van Pinksteren ook in de wereld Zijn werk
gaan doen. Die gekomen zijnde, zal de wereld overtuigen van zonde, en van
gerechtigheid, en van oordeel.
Onze tekst is een belofte van Christus over wat de Heilige Geest in de wereld zal gaan
doen. Er staat ‘Die’ met een hoofdletter. Er staat eigenlijk in de oorspronkelijke taal: Die
daar! Met heel veel nadruk aangewezen. ‘Die’, dat ziet op de Heilige Geest. Het woord
geeft aan dat het een Persoon is. Alleen in dit woord, in de oorspronkelijke taal, heb je al
een bewijs dat de Heilige Geest geen kracht is, maar dat de Heilige Geest een Persoon is.
Want dit woord wordt alleen voor personen gebruikt. Die gekomen zijnde, zal de wereld
overtuigen. Nu ligt er sterke nadruk op de Persoon van de Heilige Geest. Die gekomen
zijnde. Het heilsfeit van Pinksteren is weer herdacht. De Geest is gekomen.
En wat gaat Hij dan doen? De wereld overtuigen, zegt Christus. De wereld… Wat wordt
daar nu mee bedoeld, als de Heere Jezus zegt: ‘Die Geest van Pinksteren zal de wereld
overtuigen’? Het woordje ‘wereld’ in de Heilige Schrift heeft verschillende betekenissen.
Maar hier wordt bedoeld: de Gode vijandige wereld; die ongelovige wereld die daar
verloren ligt in zonde en schuld; die onboetvaardige wereld van de vijandschap tegen
God; die wereld die zich heeft overgeleverd aan de overste dezer wereld, die beheerst
wordt door de vorst der duisternis. Het is de wereld waar de doodsstaat heerst, waar de
zonde heerschappij voert. Het is die godloze wereld die zich uitleeft in zijn goddeloze
vijandschap. En daar maakt u en daar maak jij en daar maak ik van nature deel van uit,
gemeente. Wij liggen in onze doodsstaat, met ons vijandig bestaan, met de wapens naar
de hemel. Ontzettend, de wereld…!
Maar Christus belooft: Nu zal die Geest van Pinksteren niet alleen in de harten van de
discipelen gaan werken, maar nu zal die Pinkstergeest midden in die Gode vijandige
wereld Zijn werk gaan doen. Nu zal Hij Zijn werk gaan volvoeren, na Pinksteren, in die
Gode vijandige wereld.
En wat zal Hij dan gaan doen? Wat is dan Zijn werk ? ‘Ja, troosten…!’ Ja, maar wacht
even. Het eerste wat de Heilige Geest in die Gode vijandige wereld van jouw en uw hart
www.prekenweb.nl
4/12
Ds. M. Karens – De Pinkstergeest zal overtuigen
gaat doen, is niet troosten. Troosten is niet het eerste werk. De Trooster is wel een
kostelijke Naam van de Heilige Geest, maar dat is niet het eerste werk. De Heilige Geest
laat niet verkondigen: ‘Vrede, vrede, en geen gevaar!’ De Heilige Geest laat niet
verkondigen dat de Heere Jezus voor u allen gestorven is en dat het allemaal wel goed
komt. Maar Christus zegt: ‘Dit zal nu Zijn eerste werk zijn: Hij zal de wereld overtuigen
van zonde, van gerechtigheid en van oordeel.’ Overtuigen van drie dingen: van zonde,
van gerechtigheid en van oordeel.
Overtuigen betekent eigenlijk: met bewijzen iemand inwinnen, iets aan het licht
brengen, innerlijk bewijzen dat iets de waarheid is. Wij kennen dat woord ook, hè?
Iemand zo overtuigen, inwinnen door bewijzen, iemand innerlijk overtuigen, zodat hij er
niets meer tegenin kan brengen. Nou, zo gaat de Heilige Geest de wereld overtuigen van
zonde, van gerechtigheid en van oordeel.
De discipelen moeten gaan gétuigen. Dat is in het vijftiende hoofdstuk, het laatste vers,
gezegd: Gij zult ook getuigen, want gij zijt van den beginne met Mij geweest. De
discipelen moeten de wereld in, na Pinksteren. Zij moeten gaan gétuigen, maar de
Heilige Geest zal óvertuigen. Dat is geen mensenwerk! Dat is het werk van die
onwederstandelijke Geest. Hiertoe is nooit een mens in staat.
Het is tot bemoediging van ouders die hun kinderen niet kunnen overtuigen van zonde,
van gerechtigheid en van oordeel. Het is tot bemoediging van ambtsdragers die zo
gewaar worden: zoveel onverschilligheid, zoveel vijandschap. Nu zal de Heilige Geest van
Pinksteren komen en Die zal doen wat niemand kan. Ik hóef niet te overtuigen. Ik kán
niet overtuigen. Maar nu zal die Geest komen, zegt Christus, na Pinksteren. En Die zal de
wereld gaan overtuigen. Niet door kracht, noch door geweld, maar door Mijn Geest zal
het geschieden. (Zach.4:6) Dan zeggen de kanttekeningen: dat zal Hij doen door de
predikatie van de apostelen en door Zijn inwendige werking. Die Geest zal overtuigen
van zonde, door de prediking van het Woord en door de innerlijke werking van de Heilige
Geest. Hij zal zaligmakend overtuigen.
Er zit een heilige orde, een goddelijke orde, in het werk van de Pinkstergeest. Dan zal Hij
eerst overtuigen van zonde, zaligmakend overtuigen van zonde. Kijk maar op de
Pinksterdag. Dat is het duidelijkste voorbeeld. Handelingen 2 vers 37: En als zij dit
hoorden, werden zij verslagen in het hart. Er staat eigenlijk: werden zij doorstoken,
doorpriemd in het hart. … werden zij verslagen in het hart en zeiden tot Petrus en de
andere apostelen: Wat zullen wij doen, mannen broeders?
Zo gaat de Heilige Geest overtuigen van zonde. Zo gaat de Heilige Geest inwendig
krachtdadig dat Woord vruchtbaar stellen in het hart, door de zaligmakende verlichting
van die Geest. In het uur van het welbehagen wordt die Geest in het hart uitgegoten in
Zijn werkingen en dan wordt de zondaar neergeveld op het slagveld van vrije genade.
Dan gaat hij zijn zonde zien, bewenen en belijden!
O, die Geest zal overtuigen! Zie maar bij Saulus van Tarsen, daar op de weg naar
Damaskus. Die gekomen zijnde, zal de wereld overtuigen van zonde. Daar ligt hij! Zie
maar bij die cipier van de gevangenis in Filippi. De Heilige Geest gaat overtuigen van
zonde, en dan roept hij het uit: ‘O lieve heren, wat moet ik doen opdat ik gered,
behouden worde?’
www.prekenweb.nl
5/12
Ds. M. Karens – De Pinkstergeest zal overtuigen
Gemeente, kennen we dat zaligmakend overtuigende werk van de Geest van Pinksteren?
Ik bedoel niet dat we verstandelijk overtuigd zijn van de waarheid van het Woord. Dat is
al een voorrecht, als ik overtuigd ben van de waarheid van het goddelijke Woord, als ik
verstandelijk overtuigd ben van de noodzaak van waarachtige wedergeboorte en
bekering. Maar als het nu niet meer is dan een verstandelijk toestemmen, dan zegt de
Heere vandaag: ‘O onverstandigen en gij hardnekkigen en gij onbesnedenen van hart en
oren, gij wederstaat altijd de Heilige Geest!’ Want het is nodig zaligmakend overtuigd te
worden van zonde, van gerechtigheid en van oordeel.
Ook geen algemene overtuiging. Want dat is er ook: algemene overtuiging door de
Heilige Geest. Vergis u niet. Orpa is met tranen meegegaan naar de grens. Het leek er zo
op, maar ze is teruggekeerd. Er was een algemene overtuiging van de Pinkstergeest in
het hart van Demas. Hij had met Paulus gewandeld, met Paulus gepredikt, maar heeft de
tegenwoordige wereld lief gekregen en is naar Thessalonica gereisd. Het algemene werk
van de Heilige Geest, bent u er nooit bang voor? Het kan er zo ontzettend op lijken. Ezau
had ook tranen. Farao heeft ook het rechtvaardig oordeel erkend: ‘Ik ben een goddeloze
en God is rechtvaardig.’
Maar dat zaligmakende werk van de Geest komt niet openbaar in grote benauwdheid,
maar in hartelijke droefheid, in hartelijke liefde tot de Heere en tot Zijn dienst. Als die
Geest komt in onze harten, als die Geest gaat overtuigen van zonde, dan kunnen we er
niet meer onderuit. Dan wordt het waar: ‘Gij zijt die man! Gij zijt die vrouw!’ Als de
Heilige Geest Zich paart bij het goddelijke Woord, als een geweldig gedreven wind, dan
blaast Hij alles omver in uw leven. Dan wordt het waar: ‘Ik heb gedaan wat kwaad is in
Uw oog. Dies ben ik, Heer’, Uw gramschap dubbel waardig.’ Dan wordt de zonde zonde
tegen een heilig en goeddoend God. Als die Pinkstergeest gaat overtuigen van zonde,
dan gaan we er iets van verstaan: ‘Want mijn hoofd is als bedolven in de golven van mijn
ongerechtigheên.’ Dan wordt het waar: ‘Genâ, o God, genâ, hoor mijn gebed. Verschoon
mij toch naar Uw barmhartigheden.’ De Geest leert: ‘Het is niet alleen dit kwaad dat
roept om straf, maar ik ben in zonde ontvangen en geboren.’ De Heilige Geest zal zo
overtuigend werken, totdat wij een oordeelwaardig, een strafwaardig zondaar worden
en het gaan verliezen voor God.
Onderzoek toch je hart, kent u iets van het werk van die Pinkstergeest? Het is een
onwederstandelijk werk, een zoet en bovennatuurlijk werk! Dan wordt het waar in je
leven: Want de droefheid naar God werkt een onberouwelijke bekering tot zaligheid. (2
Kor.7:10) Als die Geest komt en je ogen opent onder de prediking van het Woord, dan zie
je boven je een heilige en een rechtvaardige God. Dan zie je achter je een verzondigd
leven. Dan zie je vóór je een geopende rampzaligheid. Dan hoor je in je oren een
vloekende wet. Dan wordt het: verloren, verloren, voor God.
Die zal overtuigen! Niet alleen van dadelijke zonden, maar die zal ook overtuigen van
mijn verdorven, verloren bestaan. Eigenlijk vat Christus het samen. De Heilige Geest zal
overtuigen van de grootste zonde die er is. Weet u welke dat is? Van zonde, omdat zij in
Mij niet geloven. Die Geest zal mij in de spiegel van de heilige wet laten zien, dat ik al
Gods geboden overtreden heb en geen daarvan gehouden. Maar nu zal die Geest ook
overtuigen van de verschrikkelijke zonde van ongeloof. De wortel van alle zonde is het
ongeloof.
www.prekenweb.nl
6/12
Ds. M. Karens – De Pinkstergeest zal overtuigen
En nu moet u dat eens onderzoeken in uw leven. Wij vinden sommige dingen
verschrikkelijke zonden. En dat is terecht. Maar hebt u nu al eens gezien dat dit de
grootste zonde van uw leven is: Omdat zij in Mij niet geloven? De Heilige Geest zal die
wortelzonde gaan openleggen. Nu zal Hij gaan overtuigen van allerlei zonden, allerlei
ongerechtigheden, maar nu zal Hij vooral die allerergste zonde openleggen: het
verwerpen van het goddelijke Evangelie, het verwerpen van des Heeren Woord, het niet
geloven van de boodschap die tot u komt. Omdat zij in Mij niet geloven.
Weet u wat de grootste zonde is? Ja, de zondeval, dat is verschrikkelijk. Voor deze afval
zullen we, als Gods genade niet tussenbeide komt, eeuwig moeten betalen. Weet u wat
grote zonden zijn? Al uw ongerechtigheden, met gedachten, woorden en werken. Maar
nu zegt Christus: De Heilige Geest zal je gaan overtuigen zodat je gaat zien dat dit nu de
allergrootste zonde is: dat ik Hem niet wens te erkennen als de gezonden Zaligmaker, dat
ik Christus, de Verlosser, niet nodig heb. Dat ze in Mij niet geloven, dat ze Mij niet
kennen, dat ze op Mij niet vertrouwen, dat ze tot Mij niet vluchten. De grootste zonde is
dat ik het Lam Gods, Dat de zonde der wereld wegneemt, niet geloof. Dat ik Hem Die
verlost van het allergrootste kwaad, niet nodig heb en verwerp.
Deze zonde zal de Heilige Geest gaan bekendmaken. Kijk maar op de Pinksterdag. Daar
staan duizenden godsdienstige mensen. Dan gaat Petrus hen aanzeggen: ‘U hebt Jezus
genomen en gekruisigd. U hebt de Gezondene van de Vader verworpen!’
Gemeente, laten we nooit vergeten welke gruwelijke zonde het ongeloof is. Dat kan
alleen de Heilige Geest je leren. Want de zonde van ongeloof houdt de Heere verdacht in
Zijn trouw, in Zijn waarheid en in Zijn liefde. De zonde van ongeloof roept uit: ‘Kruis
Hem! Kruis Hem!’ De zonde van ongeloof is: ‘Ik dacht er niet aan dat ik door mijn schuld
Zijn kroon had gevlochten.’ De Heilige Geest gaat overtuigen: Die in de Zoon gelooft, die
heeft het eeuwige leven; maar die de Zoon ongehoorzaam is, die zal het leven niet zien,
maar de toorn van God blijft op hem. (Joh.3:36)
Bent u zo al overtuigd door de Geest van Pinksteren? Hebt u bij het licht van die Geest
uw zonde zo al leren kennen? Zijn onze ogen al opengegaan voor de overtredingen tegen
Gods heilige wet? Maar, geliefden, zijn uw ogen ook al geopend voor het verwerpen van
de bediening der verzoening, voor het verwerpen van die prediking van het Evangelie? Ik
ben van nature een vijand, niet alleen van God, maar ook van Christus! Een vijand van
het kruis, een vijand van het bloed.
En als de Heilige Geest daarvan gaat overtuigen, wat geeft dat een smart! Dan wordt het
innerlijk doorleefd, door de bediening van de Heilige Geest: ‘Ik zit wel in de kerk en ik
weet met mijn verstand wel wat nodig is, maar ik ben een vijand van God, een verwerper
van goddelijke genade. Ik lig er eigenlijk nooit een uur wakker van, dat ik nu tegen dat
heilig Evangelie telkens opnieuw zondig, dat ik het bloed van de Zaligmaker onrein acht,
dat ik dat bloed des Nieuwen Testaments verwerp.’
Dat gaat de Heilige Geest je laten zien. En daarom, wat zou het een eeuwig voorrecht zijn
als die Geest in deze dienst door de kracht van het Woord jou en u zal bekendmaken dat
we een vijand van God zijn. Met al onze rechtzinnigheid, met al onze kerkelijke vormen.
Opdat ik door de knieën zou gaan en de wapens uit handen werden genomen en ik ging
buigen aan Zijn goddelijke voeten, met de bede: ‘O, God, wees mij de zondaar genadig!’
www.prekenweb.nl
7/12
Ds. M. Karens – De Pinkstergeest zal overtuigen
Omdat zij in Mij niet geloven. Dat geloven is een gave van God. Dat geloven is een werk
van de Geest. Dat geloof wordt in de wedergeboorte geschonken. Dit geloof kunnen we
zelf niet voortbrengen. Het is geen vrucht van onze akker. Maar dat moet vandaag uw
schuld worden! Uw schuldige onmacht, uw onwil, uw vijandschap. Die Geest van
Pinksteren kan en wil u daarvan overtuigen. Want dan zal het Tyrus en Sidon
verdraaglijker zijn in de dag des oordeels dan ulieden, die zoveel weldaden zijn
geschonken. Dan zal het bij ons tot in eeuwigheid in de buitenste duisternis zijn: ‘Had ik
maar nooit de Naam van Christus Jezus gehoord!’
Omdat zij in Mij niet geloven. We kunnen God de Vader nooit méér krenken dan in het
verachten van Zijn Zoon, dan in het vertreden van het dierbare bloed van de Zaligmaker.
Daarom: ‘Heere, och, schonk Gij mij de hulp van die Geest! Mocht Die mij zaligmakend
overtuigen van zonde, óók van de zonde van ongeloof, opdat we dit hartelijk gaan
bewenen voor Uw aangezicht.’
Die Geest, de Pinkstergeest, zal overtuigen van de zonde van ongeloof, maar ook, in de
tweede plaats:
2. De Pinkstergeest zal overtuigen van de gerechtigheid van Christus
Want dan staat er: En van gerechtigheid. Dit wordt in het tiende vers uitgelegd: En van
gerechtigheid, omdat Ik tot Mijn Vader heenga en gij zult Mij niet meer zien. Dit tiende
vers is wat moeilijker. Het wordt vaak verkeerd aangehaald. Dan wordt gezegd: ‘De
Heilige Geest zal komen en Die zal je overtuigen van zonde en van de strafeisende
gerechtigheid van God en van het oordeel.’ Ja, dat doet de Heilige Geest ook allemaal.
Maar dat wordt hier niet bedoeld. Hier staat: ‘Die zal u overtuigen van gerechtigheid.’ Er
staat niet: Die zal je overtuigen van ongerechtigheid. Er staat niet: Die zal je overtuigen
van je eigengerechtigheid. Ja, dat doet de Pinkstergeest ook. Hij gaat een zondaar
overtuigen van een stroom van ongerechtigheden. Ook van het feit dat al je
eigengerechtigheden wegwerpelijk voor God zijn. Maar nu zal de Heilige Geest ook
overtuigen van gerechtigheid. Dat staat hier!
En wat is nu gerechtigheid? Het is een bekend woord. Er klinkt het woord ‘recht’ in.
Gerechtigheid betekent dat het recht is tussen God en mij. Om het eenvoudig te zeggen:
dat er nu niks meer tussen ligt, dat het recht is tussen God en mijn ziel.
En nu gaat de Heilige Geest ook overtuigen, ook het innerlijke bewijs leveren van de
gerechtigheid die voor God kan bestaan. De gerechtigheid van Christus wordt hier
bedoeld. De gerechtigheid die Hij door Zijn lijden en sterven heeft verworven. De
volkomen genoegdoening, die Christus voor Zijn uitverkoren gemeente heeft verworven
in de weg van lijden en sterven. Doch de HEERE heeft onzer aller ongerechtigheid op Hem
doen aanlopen. (Jes.53:6) Door Zijn kennis zal Mijn Knecht, de Rechtvaardige, velen
rechtvaardig maken, want Hij zal hun ongerechtigheden dragen. (Jes.53:11) Het gaat om
de blanke borggerechtigheid, die Christus verwierf op Golgotha’s kruis! Zijn bedekkende,
verzoenende, zalige en volkomen bloedgerechtigheid.
En nu zal de Heilige Geest verloren zondaren, innerlijk overtuigd van hun zonde, van hun
welverdiend oordeel en vloek, ook gaan overtuigen van deze gerechtigheid van Christus.
Een gerechtigheid die alleen redt van de dood.
www.prekenweb.nl
8/12
Ds. M. Karens – De Pinkstergeest zal overtuigen
Christus verklaart: Omdat Ik tot Mijn Vader heenga. En dan zeggen de kanttekeningen:
‘Waarvan Mijn hemelvaart een zeker getuigenis is.’ Dus: het gaat over die gerechtigheid
waarvan Mijn hemelvaart een zeker getuigenis is. En wat bedoelen ze nu? De Vader
heeft genoegdoening gevonden in de gerechtigheid van Christus. Hij heeft Jezus op de
paasmorgen opgewekt uit de doden, opgewekt tot hun rechtvaardigmaking, en heeft
Hem ingehaald in de hemel. Daarmee heeft de Vader het bewijs gegeven dat de
gerechtigheid van Christus een volkomen gerechtigheid is. De Vader ziet door de
opstanding en de hemelvaart van Christus Zijn Kerk als rechtvaardig.
Nu zal de Heilige Geest die gerechtigheid gaan openbaren, innerlijk bekend gaan maken.
Dat zegt ook de catechismus: Christus is opgestaan, opdat Hij de gerechtigheid die Hij
door Zijn dood ons verworven heeft, zou gaan deelachtig maken. De Heilige Geest zal in
het hart van vijanden van God en Christus plaats gaan maken voor die enig geldende
gerechtigheid. In het hart van zondaren die hun ongeloof, hun vijandschap gaan inleven
tegen God en Christus. Deze gaan verstaan dat Gods strafeisende gerechtigheid in hun
leven eist. Die gaan leren door de Heilige Geest: God wil dat aan Zijn gerechtigheid
genoeg geschiede, óf door onszelf, óf door een ander. Die gaan verstaan dat de
vertoornde Rechter hen voor eeuwig moet verdoemen als een doemwaardige zondaar.
Maar nu gaat de Heilige Geest uit het Evangelie zulke zondaren ook laten zien dat er een
gerechtigheid is om voor God te bestaan. Dat er een bloedgerechtigheid is aangebracht,
een geschonken gerechtigheid, toegepast door de Heilige Geest, waardoor een vijand
met God verzoend wordt.
Wat is het een eeuwig wonder als u mag weten van dit werk van de Pinkstergeest in uw
hart. Als de Heilige Geest het licht laat vallen op deze verborgen Persoon en Zijn werk.
Als de Heilige Geest gaat overtuigen, innerlijk het bewijs leveren van die gezegende
gerechtigheid. Als door het geloof wordt beleefd wat de catechismus zegt: dat Hij ook
mij is gegeven tot wijsheid, tot rechtvaardigmaking, tot heiligmaking en tot een
volkomen verlossing.
Wat een zaligheid als de Heilige Geest gaat troosten met Christus en met Zijn borgwerk,
met Zijn gerechtigheid. Als ik, afgesneden van mijn leven, in die Borg door het geloof een
gerechtigheid mag vinden voor God. Wij dan, gerechtvaardigd zijnde uit het geloof…
(Rom.5:1) Wat een eeuwig wonder als mag worden geleerd dat God om het genoegdoen
van Christus’ wil al mijn zonden, ook mijn zondige aard, waarmee ik mijn leven lang te
strijden heb, nimmermeer wil gedenken, maar mij uit genade de gerechtigheid van
Christus schenkt, opdat ik nimmermeer in het gericht Gods kome.
Over deze gerechtigheid spreekt Christus hier tot Zijn discipelen. Over het zuivere
bruiloftskleed waarin een naakte zondaar voor God kan bestaan. En nu is het ook het
werk van die lieve Geest van Pinksteren om dat toe te passen aan het hart. Mag u er van
weten? Bent u innerlijk overtuigd van de waarde en de heerlijkheid van die
gerechtigheid? Is dat werk van Christus u geopenbaard door de Heilige Geest? Dan weet
u ook van een hongeren en dorsten naar deze gerechtigheid. Mag u het weten, door de
Heilige Geest, dat de gerechtigheid van Christus u van God geschonken is? Weet u met
McCheyne: ‘Nu ken ik die waarheid, zo diep als gewis, dat Christus alleen mijn
gerechtigheid is’?
www.prekenweb.nl
9/12
Ds. M. Karens – De Pinkstergeest zal overtuigen
Dat is geen verstandelijke, beschouwende kennis van Christus. Maar dat is het werk van
de goddelijke Geest, door het Woord, om die gerechtigheid te openbaren. En daarom, gij
door onweder voortgedrevene, gij ongetrooste, die overtuigd door de Heilige Geest over
de wereld gaat onder een last van zonden en plagen, rust niet in de overtuiging van uw
zonde, rust niet in de kenmerken van het nieuwe leven. Maar vraag of de Heilige Geest u
gaat overtuigen van de gerechtigheid van Jezus Christus, de Schoonste van alle
mensenkinderen. Want dat is nu het onbedrieglijke kenmerk van het werk van de
Pinkstergeest! Dat is het zuiverste kenmerk van het werk van de Heilige Geest: dat Hij
plaats maakt voor Christus en Zijn gerechtigheid. Dat Hij nooit rust gunt in de dingen van
onszelf, de gronden waar wij zo vaak rust in zoeken. Maar dat Hij gewillig maakt om te
vluchten, te steunen, te hongeren en te dorsten naar Jezus’ gerechtigheid.
Christus zegt: Die Pinkstergeest zal overtuigen. In de eerste plaats van de zonde van
ongeloof, maar Die zal dan ook overtuigen, inwinnen en de bewijzen leveren van de
heerlijkheid en de noodzakelijkheid van de gerechtigheid die Christus verwierf.
Tenslotte: Hij zal ook overtuigen van het oordeel over de satan. Voordat we daar nog iets
van zeggen, zingen we uit Psalm 45 en daarvan het eerste vers:
Mijn hart, vervuld met heilbespiegelingen,
Zal ’t schoonste lied van enen Koning zingen;
Terwijl de Geest mijn gladde tonge drijft,
Is z’ als de pen van een die vaardig schrijft.
Beminlijk Vorst, Uw schoonheid, hoog te loven,
Gaat al het schoon der mensen ver te boven;
Genâ is op Uw lippen uitgestort;
Dies G’ eeuwiglijk van God gezegend wordt.
3. De Pinkstergeest zal overtuigen van het oordeel over de satan
Want dan lees ik: En van oordeel, omdat de overste dezer wereld geoordeeld is. Christus
troost Zijn discipelen in dat bange uur, als Hij hen wijst op de verdrukking en de haat die
komen zal. En daarin vertroost Hij Zijn Kerk, Zijn strijdende Sion van alle tijden. Want wie
is de overste der wereld? Wie wordt er bedoeld met de overste dezer wereld? Dat is
Diabolos, de satan, de vorst der duisternis.
De overste dezer wereld is geoordeeld. Nu lijkt het alsof hij alle macht heeft. Nu lijkt het
alsof hij gewonnen heeft. Maar de Trooster zal gaan overtuigen, gaan onthullen, gaan
laten zien dat de werkelijke stand van zaken anders is: dat de overste dezer wereld
geoordeeld is. Dat satans kop is vermorzeld. Dat Christus hem op Golgotha gaat verslaan.
De kanttekeningen zeggen: ‘Dat is: overmits hem door Mijn dood zijn macht en
heerschappij ontnomen zal worden.’ Dus Christus zegt: Nu zal de Heilige Geest komen en
Die zal gaan vertroosten, door te overtuigen dat de satan zijn macht en zijn majesteit
ontnomen is. Hij is geoordeeld. Hij is verslagen. Zijn kop is vermorzeld. Door Zijn
opstanding en in Zijn hemelvaart is Christus de grote Ruiter op het witte paard. Hij kwam
om Zijn overwinning heerlijk te tonen aan de rechterhand van de Vader. En nu is de
overste der wereld geoordeeld. Zijn rijk gaat te gronde. Zijn prooi zal hem worden
ontnomen. Wat vijand tegen Hem zich kant, Zijn hand, Zijn onweerstaanb’re hand zal
www.prekenweb.nl
10/12
Ds. M. Karens – De Pinkstergeest zal overtuigen
hem bekleên met schaamt’ en schand’. Want de Heere zal opstaan tot de strijd. Hij zal
Zijn haters wijd en zijd verjaagd, verstrooid doen vluchten.
Hij is geoordeeld! Dit is het oordeel dezer wereld, zegt Johannes, dat de overste dezer
wereld buitengeworpen zal worden. Christus zegt: Dat is nu de werkelijke situatie. En
daarvan zal die Pinkstergeest gaan overtuigen; dat de satan het verloren heeft, dat hem
zijn vangst ontnomen zal worden. Alleen al op de Pinksterdag in Jeruzalem worden hem
drieduizend slaven ontroofd. Daar worden drieduizend slaven de satan ontroofd en aan
de zegewagen gebonden van die gezegende Ruiter op het witte paard. Nu zal de Heilige
Geest de Kerk gaan troosten met de overtuiging dat de satan en de wereld het goddelijke
oordeel niet zullen ontgaan. Ze zijn geoordeeld!
Kinderen des Heeren, heeft de Heilige Geest u daar wel eens een ogenblik van
overtuigd? Want dat is troost in aanvechtingen, als we de satan door het geloof mogen
zeggen: ‘Ik behoor jou niet meer toe! Duivel, ik behoorde je toe, maar ik ben gekocht,
vrijgemaakt uit de banden van satan, zonde en dood. Ik behoor nu aan een andere
Overste toe. Jij bent geoordeeld, jij hebt geen recht meer op mijn leven, ik ben uit jouw
klauwen bevrijd. Ik ben door goddelijke genade een onderdaan van de Overste van alle
koningen der aarde!’ Dan mogen we door het geloof met Luther zeggen: ‘Satan, je hebt
het niet meer voor het zeggen in mijn leven!’
De Geest zal overtuigen dat de satan, de overste dezer wereld, geoordeeld is. Op de
jongste dag zal het blijken. Dan zal voor aller ogen worden gezien dat het oordeel
voltrokken is! Nu heeft de overste dezer wereld nog een kleine tijd, maar hij ís
geoordeeld. En dat volkomen vonnis zal straks over hem worden voltrokken. Dan zal God
zijn alles en in allen. Tussen Pinksteren en de wederkomst mag de satan nog heersen.
Maar zijn heerschappij is schijn. In dat duizendjarig rijk van Pinksteren tot aan de
wederkomst is de satan gebonden. Hij kan de volken niet meer verleiden. Hij zal volk na
volk, adamskind na adamskind, moeten loslaten. Zó zal die grote schare worden
bijeenvergaderd door Geest en Woord. O, wat een troost: de duivel is geoordeeld!
Die gekomen zijnde, zegt de Heere Jezus. En die Geest ís gekomen. Pinksteren ligt achter
ons. En gemeente, hoe staat het nu in uw leven, in jouw leven? Hij is gekomen, maar
heeft Hij u al overtuigd van zonde? Of leef je nog rustig in je zonde? Ben je nog één en al
wereld? Behoor je nog bij de wereld? Dan wordt het je nu nog verkondigd dat de
Pinkstergeest werkt in de wereld, ook in die Gode vijandige wereld van jouw hart.
Vraag dan maar eenvoudig, als je vanavond je knieën buigt bij je bed: ‘O Geest, kom aan
van de vier winden en blaas, blaas in deze gedode, opdat ik levend worde!’ Vraag dan
maar: ‘Heere, wilt U door Woord en Geest dat zaligmakend overtuigende werk in mijn
hart werken?’ Smeek maar of je ogen mogen worden geopend, opdat je je zonde en de
grootheid van het kwaad gaat zien. Opdat je je schuld gaat bewenen voor God. Vraag
maar of de Heilige Geest die dodelijke rust in je leven wil opzeggen. Of Hij die
zaligmakende verlichting bij het Woord wil schenken, opdat je gaat zien Wie God is en
wie jij bent. O, vraag maar: ‘Ontwaak, gij noordenwind, kom, gij zuidenwind, en
doorwaai Uw hof! Och schonkt Gij mij de hulp van Uwe Geest! Mocht Die mij op mijn
paân ten Leidsman strekken!’
Al moet je het belijden één en al wereld te zijn, er is een Geest! En indien gij die boos zijt
weet uw kinderen goede gaven te geven, hoeveel te meer zal de hemelse Vader Zijn
www.prekenweb.nl
11/12
Ds. M. Karens – De Pinkstergeest zal overtuigen
Heilige Geest geven aan diegenen die Hem daarom bidden en smeken. Houd dan maar
aan in gebed om de bediening van die Pinkstergeest, Die wonderen werkt. Die niet alleen
zaligmakend overtuigt, maar Die ook Christus verheerlijkt, Die Zijn gerechtigheid
begeerlijk en heerlijk maakt en Die gaat laten zien dat de satan geoordeeld is en dat
Christus de Overwinnaar is.
En kinderen des Heeren, smeek toch om die voortgaande ontdekking, om die
voortgaande ontgronding, opdat de Geest van Pinksteren als de Geest der uitbranding
mag doorwerken in uw leven. Rust niet in de overtuiging van uw zonde. Rust niet in uw
tranen over uw ongerechtigheden. Rust niet voordat u de gerechtigheid van Christus, die
alleen redt van de dood, door de Heilige Geest mag ontvangen. Toegepast door de Geest
aan uw hart. Zoek door genade dat bruiloftskleed te mogen bezitten, waarin u alleen
kunt bestaan voor een heilig en rechtvaardig God. Zoek meer en meer de werkingen van
deze Geest te kennen. Zoek ook Zijn Persoon te mogen kennen. Dat is het grote wonder
van Pinksteren, dat die gezegende Persoon Zijn intrek neemt in het hart. Dat de Geest
getuigt met onze geest dat wij kinderen Gods zijn. Dan zal de Kerk verlangen, in alle
verdrukking en strijd: ‘En de Geest en de bruid zeggen: Kom! Ja, kom, Heere Jezus, ja,
kom haastiglijk!’
Het werk van de Pinkstergeest… Toe, wat mag u er van verstaan? Houd maar aan: ‘Och,
schonk Gij mij de hulp van Uwe Geest.’ En grijp moed! Want Hij zal komen in de wereld
en Hij zal doen wat bij de mensen onmogelijk is. Niet door kracht, noch door geweld,
maar door Mijn Geest zal het geschieden! (Zach.4:6)
Amen.
Slotzang: Gebed des Heeren: 9
Want Uw is ’t koninkrijk, o Heer’,
Uw is de kracht, Uw is al d’ eer.
U, Die ons helpen wilt en kunt,
Die, in Uw Zoon, verhoring gunt,
Die door Uw Geest ons troost en leidt,
U zij de lof in eeuwigheid.
www.prekenweb.nl
12/12