Training ervaringsdeskundige kwartiermakers

Nieuwsbrief Landelijk Steunpunt Kwartiermaken, december 2010
Het Landelijk Steunpunt Kwartiermaken probeert o.a. via de website www.kwartiermaken.nl
het gedachtegoed van kwartiermaken onder de aandacht te brengen, te inspireren tot
kwartiermaakpraktijken en deze te ondersteunen en te coachen. Via de digitale Nieuwsbrief
worden belangstellenden een aantal keer per jaar op de hoogte gehouden van landelijke en
lokale ontwikkelingen, van inspirerende boeken en congressen, nieuwe initiatieven en
standvastige praktijken.
juni dit jaar. Samen met Anouk
Bolsenbroek schreef Van Houten een boek,
waarvan hij de presentatie helaas niet meer
kon meemaken.
Volgens de auteurs is een inclusieve
samenleving een samenleving waar
iedereen tot zijn recht kan komen. Het
maakt niet uit welke culturele achtergrond,
gender, leeftijd, talenten of beperkingen
iemand heeft. Iedereen neemt op een
gelijkwaardige manier deel aan de
maatschappij. Voor veel mensen lijkt dit
een onhaalbaar streven. Kunnen kinderen
met een verstandelijke beperking samen
met leerlingen zonder beperkingen
onderwijs volgen? Is het mogelijk dat
blinde mensen op een gelijkwaardige
manier participeren in het arbeidsproces?
En hoe zit het met de deelname van
ouderen aan de samenleving? Of met
mensen met psychische problematiek?
Aan de hand van praktijkvoorbeelden laten
de auteurs zien dat het mogelijk is dat ieder
individu participeert op zijn eigen manier,
hoe wenselijk dat eigenlijk is, en hoe
iedereen in kleine stapjes – o.a. door
kwartier te maken - aan de inclusieve
samenleving kan werken.
Douwe van Houten (1947-2010) was
hoogleraar aan de Universiteit voor
Humanistiek te Utrecht. Werken aan een
inclusieve samenleving is het derde deel
van een drieluik over een samenleving die
is ingericht volgens de principes van
diversiteit en gelijkwaardigheid. Het werd
voorafgegaan door De standaardmens
voorbij (1999) en De gevarieerde
samenleving (2004).
Het boek telt 174 pagina's en is uitgegeven
door Uitgeverij Nelissen. Prijs: 25 euro
Training ervaringsdeskundige
kwartiermakers geslaagd
In februari 2010 startte de training
Kwartiermaken voor
ervaringsdeskundigen. De training was een
initiatief van Anoiksis (Vereniging voor
mensen met schizofrenie, psychosen en
aanverwante stoornissen) in de persoon
van David Hidajattoellah en werd gegeven
door Gerda Scholtens en Doortje Kal. Elke
veertien dagen kwamen de cursisten een
dag bijeen. Naast scholing in theorie en
praktijk van kwartiermaken, bestond de
cursus uit portfoliogroepen en korte stages.
Op 15 september hielden alle negen
cursisten voor docenten, genodigden en
elkaar een overtuigende eindpresentatie en
ontvingen zij allen een certificaat.
Gestimuleerd door het enthousiasme van
de cursisten voelen Gerda Scholtens en
ondergetekende zich aangemoedigd tot het
schrijven van een – wat we noemen –
werkboek Kwartiermaken; kort en bondig,
aansprekend, instructief en hopelijk
redelijk snel beschikbaar. We mogen ons
verheugen in een bescheiden subsidie
hiervoor.
Zo nu en dan bereikt ons de vraag of we
deze cursus gaan herhalen. Onder iets
betere condities (qua draagvlak bij
instellingen zodat betaling en stages
makkelijker verlopen) willen we dat zeker
doen.
Boek: Werken aan een inclusieve
samenleving – goede praktijken
Donderdag 4 november vond in de Aula
van het Academiegebouw in Utrecht een
herdenkingsbijeenkomst plaats. Het had
het afscheid van prof. Douwe van Houten
moeten zijn van de Universiteit voor
Humanistiek, maar hij overleed in
1
VN verdrag Waarmaken!
Landelijke Manifestatie voor gelijke
rechten voor mensen met een beperking
Dinsdag 29 maart Jaarbeurs Utrecht
De Manifestatie richt zich op de
Nederlandse ratificatie van het VN-verdrag
waarin gelijke rechten voor mensen met
een beperking zijn vastgelegd. Het VNverdrag kwam in 2006 al tot stand en werd
in 2007 door Nederland ondertekend.
Vanaf het moment dat Nederland
ratificeert moet (ook) ons land ervoor
zorgen dat de gelijke rechten voor mensen
met een beperking waargemaakt worden.
Zie verder www.coalitievoorinclusie.nl en
www.vnverdragwaarmaken.nl
Brochure Een ervaring rijker;
cliënten (s)preken in kerken
In de week van de psychiatrie van 2007,
2009 en 2010 namen in kerken in
Groningen-stad en ommeland en in één
moskee mensen met een psychiatrische
achtergrond het woord. Het is een initiatief
van de geestelijke verzorging van Lentis,
in het bijzonder van Janita Hulzinga. Het
was voor haar niet moeilijk sprekers te
vinden; ze worden begeleid in het passend
maken en op papier zetten van hun verhaal.
Inmiddels heeft het draaiboek van Lentis
via Ruimte voor anderszijn zijn weg ook
ver buiten de provincie Groningen
gevonden. In de brochure Een ervaring
rijker lees je hoe de sprekers de
geloofsgemeenschappen met hun verhaal
hebben verrijkt: wat de kerk kan leren van
mensen met een psychische kwetsbaarheid.
Overigens blijkt – niet onbelangrijk - het
(s)preken zelf voor de betrokkenen een
empowerende ervaring. Zie ook
kwartiermaken en religie
www.kwartiermakeningroningen.nl
Dat hij laat zien wie hij als mens is
Op 6 december j.l. werd in het Protestants
Landelijk Dienstencentrum het onderzoek
Ruimte om jezelf te mogen zijn
gepresenteerd. Welke verwachtingen
hebben mensen met een psychiatrische
achtergrond in relatie tot plaatselijke
kerken? En welke drempels ervaren zij?
Het onderzoek is verricht door Hans Snoek
(in samenwerking met Henriëtte
Versteijnen) vanuit het Lectoraat
Theologie en Levensbeschouwing van de
Christelijke Hogeschool Windesheim. In
het kader van het onderzoek is met 19
(ex)cliënten gesproken. Het
onderzoeksverslag laat zien dat mensen
niet al te zeer ‘geholpen’ willen worden,
maar wel hechten aan een laagdrempelige
niet opdringerige begeleiding of misschien
nog eerder ontmoeting; èn ze willen graag
zelf actief kunnen zijn. Het project Ruimte
voor anderszijn van Kerk in actie kan
plaatselijke kerken op weg helpen een
sfeer te creëren waarin extramurale
cliënten zich welkom voelen, terwijl de
kerk tegelijkertijd gevoeligheid ontwikkeld
voor (andere) kerkmensen die lijden onder
psychische klachten maar die het vaak
genoeg uit schaamte daar niet over hebben.
Zie voor verdere informatie, ook over
projecten als het Pastoraal Café,
bezoekwerk en kerkmaatjes, de vernieuwde
website: www.ruimtevooranderszijn.nl
Werkgroep kwartiermakers
De werkgroep kwartiermaken is onderdeel
van het Platform Vermaatschappelijking
van het Trimbos instituut. Het platform en
de werkgroep vergaderen drie maal per
jaar. De eerst volgende vergadering is
17 maart. De agendacommissie bestaat uit
Gerda Scholtens en Doortje Kal.
Om meer tijd te hebben is besloten om niet
vóór maar ná de platformvergadering met
de werkgroep bijeen te komen, dat is van
half twee tot half vijf.
De vergadering van 28 oktober j.l. werd
bezocht door ruim 25 kwartiermakers en
was zeer geanimeerd. Kwartiermakers uit
het hele land melden aan elkaar waar ze
mee bezig zijn, waarna een thema wordt
uitgelicht. Dit keer was dat het fenomeen
recombineren (o.a. om van categoraal naar
generaal te komen) – ingeleid door Jurgen
van der Heijde, met medewerking van
Kees Onderwater en onder voorzitterschap
van Gee de Wilde.
2
Volgend jaar weer en dan kilometers meer!
Na maanden trainen was het 25 en 26
september eindelijk zo ver: de Tocht om de
Noord! In totaal deden 140 cliënten met
hun maatjes vanuit verschillende Lentislocaties mee aan dit wandelevenement.
Voor meer informatie en achtergrond van
dit project ga naar
www.kwartiermakeningroningen.nl
empowerment. Het proefschrift is
voorlopig alleen in het Engels beschikbaar
(SWP), maar op termijn verschijnt er ook
een Nederlandse misschien iets ingekorte
versie. De Nederlandse samenvatting is te
vinden op www.kwartiermaken.nl
Jean Pierre Wilken is lector Participatie,
Zorg en Ondersteuning aan de Hogeschool
Utrecht.
Proefschrift Recovering Care A contribution to a theory and practice of
good care
Op vrijdag 12 november 2010
promoveerde Jean Pierre Wilken aan de
Universiteit van Tilburg. Promotor: prof.
dr. Andries Baart, bekend van 'Een theorie
van de presentie'. Naast een systematische
review van wereldwijde herstelstudies in
de afgelopen decennia, staan verhalen van
dertien mensen met ernstige psychische
aandoeningen centraal: wat hielp hen
daadwerkelijk in hun herstelproces?
Wilken onderscheidt twee deelprocessen
binnen herstel: een proces van persoonlijk
herstel en een van sociaal herstel. Een
omgeving is herstelbevorderend als deze
faciliterend is. Er zijn echter ook veel
omgevingen die stress veroorzaken en
beschadigend werken - zo bleek uit de
verhalen. Louter de aanwezigheid van
mensen, in goede en slechte tijden en met
aandacht voor de ervaringskennis van de
cliënt, blijkt een belangrijke steunfactor.
Op een psychologisch niveau verschaffen
deze relaties erkenning en daardoor hoop.
Zij bieden een verbinding met de wereld en
helpen de persoon op deze wijze bij het
vinden van een sociale niche. In het vijfde
hoofdstuk ontwikkelt Wilken een theorie
van goede (herstelgerichte) zorg. Op basis
van een zorgethisch fundament
onderscheidt hij zes 'opgaves': presentie,
een gedeeld perspectief, diversiteit
(erkenning van verschil, van alteriteit daarvoor staat hij enigszins stil bij de
kwartiermaakbegrippen strijdigheid,
gastvrijheid en opschorting), de opgave
van erkenning en die van autonomie en
kwetsbaarheid en tenslotte die van
Samen sterk tegen stigma
Een gevarieerde samenleving waarin
mensen met een psychische probleem een
gelijkwaardige plaats hebben - dat is de
ambitie van Samen Sterk tegen Stigma.
Samen Sterk tegen Stigma wil bestaande
antistigma-initiatieven bundelen, verbinden
en kracht bijzetten, naar Engels voorbeeld
(Time to change: let’s end mental health
discrimination). Het gaat om een landelijke
publiekscampagne in combinatie met
plaatselijke projecten op het gebied van
sport, werk, cultuur en educatie. De
looptijd is gedacht van 2011 tot 2015.
Heeft uw organisatie een antistigma
initiatief dat hierbij aan zou moeten haken,
mail dan naar Olivia van de Lustgraaf.
Samen Sterk tegen Stigma is een initiatief
van het Fonds Psychische Gezondheid,
GGz Nederland, Kenniscentrum Phrenos,
Landelijk Steunpunt Kwartiermaken,
Landelijk Platform GGz en NVvP
De mensenbieb is weer geopend
en wel op de publieksdag Open Mind
omtrent psychische gezondheid, zaterdag
11 december 2010 van 10.00 tot 16.00 uur
in de Rai te Amsterdam.
Vanaf 12.00 uur kunt u in de Topazlounge
individuele gesprekken voeren met
ervaringsdeskundigen. Uit een catalogus
kunt u een keuze maken voor een
gesprekspartner. Zo leert u hoe iemand in
het leven staat en omgaat met zijn of haar
wortels. Zie ook
www.mensenbiebhaarlem.nl
Wilt u deze Nieuwsbrief niet meer
ontvangen? Stuur een mail naar
[email protected]
3
4