Nbraug08 - Kwartiermaken

Nieuwsbrief Landelijk Steunpunt Kwartiermaken augustus 2008
Inclusie organiseren – Proefschrift
Kröber onderstreept urgentie van
kwartiermaken
Op 18 juni j.l. promoveerde Hans Kröber
aan de Universiteit voor Humanistiek op
het proefschrift Gehandicaptenzorg.
Inclusie en organiseren. Kröber is
bestuurder van de Pameijerstichting en
initiatiefnemer van de coalitie voor
inclusie.
De Pameijer richt zich zowel op de zorg
voor mensen met een verstandelijke
beperking als mensen met een
psychiatrische achtergrond. Voor dit
proefschrift onderzocht Kröber de succesen faalfactoren voor de inclusie van de
eerste groep. Kröber onderstreept de
weerbarstigheid van het thema inclusie.
Nederland kent een lange traditie van
institutionalisering. In de instituties wordt
de beperking van de opgenomene
uitvergroot. De aandacht gaat niet
zozeer uit naar de gehele persoon, maar
naar het gehandicapte deel. Dit gaat ten
koste van de kwaliteit van het bestaan van
de mensen met handicaps. Nederland staat
bekend als slecht toegankelijk voor mensen
met beperkingen. Kröber stelt zich de
vraag hoe inclusie van mensen met een
beperking dichterbij kan worden gebracht
en welke rol zorgorganisaties hierin
(kunnen) spelen.
Zijn conclusie is dat een op inclusie
gerichte organisatie een transformatie
vereist van alle 'bedrijfsparadigma's’. Een
prominente belemmerende factor is dat het
aan deze transformatie ontbreekt. De
materie is verder zo weerbarstig omdat de
omgeving niet meewerkt. De overheid
heeft geen visie op inclusie en de
pleitbezorgers veroorzaken te weinig
druk; we moeten met z’n allen harder
werken aan waardenoriëntaties in de
samenleving die inclusie bevorderen.
Oftewel, er moet geïnvesteerd worden in
kwartiermaken ! (o.a. blz. 245 van het
proefschrift). Contact en ontmoeting zijn
het werkzame deel in het streven naar
inclusie. Kröbers boek is voor slechts tien
euro te bestellen bij de Pameijer: 0102710000 of [email protected]
Zie ook www.coalitievoorinclusie.nl
NB Hans Kröber is gepromoveerd bij prof.
Douwe van Houten, bekend van De
standaardmens voorbij en De gevarieerde
samenleving.
Kwartiermakersfestivals en een
kwartiermakerscup
Gelukkig wordt de urgentie om kwartier te
maken hier en daar wel degelijk begrepen.
Zo vinden er dit najaar zoals al eerder
vermeld maar liefst vier
kwartiermakersfestivals plaats, in
respectievelijk Zwolle, Heerlen, MiddenBrabant en Amsterdam. En dan is er nog
een heus voetbaltoernooi om een
kwartiermakerscup. Hieronder een korte
impressie per evenement om tot slot kort
stil te staan bij een buitengewoon boekje
over de kwartiermakerspraktijk in
Eindhoven en omgeving.
Kwartiermakersfestival Zwolle
Ontmoeting in de wijk!
Het eendaags festival in Zwolle is op
woensdag 3 september van 12-18 uur in de
Broederschap, achter wijkcentrum De Pol
in Zwolle-Zuid.
De dag is bedoeld voor alle wijkbewoners
uit Zuid. Door met elkaar te praten, muziek
te maken, te dansen, te eten en plezier te
hebben, ontmoet je elkaar en doorbreek je
het isolement.
Een aantal organisaties uit Zuid presenteert
in koppels een activiteit waaraan bezoekers
ook zelf mee kunnen doen. De lijst van
deelnemende organisaties is
indrukwekkend: de RIBW (Regionale
Instelling voor Begeleid wonen), SWOZ
(Stichting Welzijn Ouderen Zwolle),
Travers (Welzijnsorganisatie), De Kern
(Maatschappelijk Werk), de politie, Frion
1
(Organisatie voor mensen met een
verstandelijke handicap), InteraktContour
(Organisatie voor mensen met een
lichamelijke en/of zintuiglijke handicap),
Stichting Focus (inloop- en
informatiecentrum voor mensen met een
psychiatrische achtergrond) en de
gemeente Zwolle.
De afgelopen maanden is er driftig
samengewerkt tussen deze organisaties.
Om een tipje van de sluier op te lichten, de
politie en de Kern gaan ‘De zwakste
schakel’ presenteren, de RIBW gaat samen
met de Gemeente een fotopresentatie
geven over ‘Ontmoeting/psychiatrie in de
wijk!’. En maar liefst twee wethouders
geven acte de présence. De Gemeente en
de drie woningcorporaties WOB, Delta
Wonen en SWZ sponsoren dit festival.
Kwartiermakers is een project dat loopt
vanaf 1 mei 2007. Wij richten ons op de
wijken Zwolle-Zuid en Dieze-Oost met
bijzondere aandacht voor de doelgroep
psychiatrie. Het creëren van gastvrijheid en
het meedoen van de doelgroep in de wijk
staan centraal. Voor meer info bezoek de
site www.focuszwolle.nl of bel ons op
telefoonnummer 038 – 452 58 02 en vraag
naar Irene van Rijs of Cindy Boerema.
Te gekke buren is de naam van het
kwartiermakersfestival in Heerlen van 1
tot 4 oktober. Het wordt georganiseerd
door de geestelijke gezondheidszorg en het
welzijnswerk in samenwerking met
buurtorganisaties en woningcorporaties.
Voor informatie: Katja van Kerkom:
[email protected]
Geheel vernieuwde website
Kwartiermakersfestival MiddenBrabant on line
In Midden-Brabant vindt voor de 6e keer
(!) een kwartiermakersfestival plaats.
Neem snel een kijkje op
www.kwartiermakersfestival-mb.nl! Het
festival vindt dit jaar plaats van 3 t/m 10
oktober. Veel aandacht dit festival voor het
project Koken zonder Poen van de
Tilburgse kunstenares Gerdine
Berkelmans. Ze schrijft een kookboek voor
mensen met een krappe beurs. Mensen uit
de regio kunnen zelf ook bijdragen aan dit
boek leveren; met recepten, maar ook met
ervaringen hoe het is om met weinig geld
rond te moeten komen.
Het thema dit jaar is 'Meedoen'. Vandaar
dat het programma onder meer een
'Meekook-diner' en een 'Meedoen-lunch'
omvat (met gerechten uit genoemd
kookboek), alsmede een 'Meezing-middag'.
Tijdens het festival wordt een speciale
plaats ingeruimd voor de expositie
Mensenzoo. Nederland kent een bonte
variëteit aan mensensoorten, maar het
contact blijft vaak beperkt tot de eigen
groep. Gevolg: wederzijdse vooroordelen.
Hier wil deze expositie verandering in
brengen. Mensenzoo heeft tal van prachtige
exemplaren in huis: een allochtoon, een
homo, een zakenman, een GGZ-cliënt, etc.
Je kunt ze bekijken en er zelfs mee praten!
Zo willen we het contact verbeteren en
vooroordelen aan de kaak stellen. Verder
verlenen aan het festival medewerking
theatermaker Boy Jonkergauw (met Flat),
schrijfster Kristien Hemmerechts en vele
anderen. Bezoek voor meer informatie de
prachtige heldere site! Of neem contact op
met Stan de Laat, PR-medewerker
Kwartiermakersfestival Midden-Brabant,
013-594.21.95 (b.g.g. 013-594.21.70,
secretariaat Zorgbelang Brabant).
Kwartiermakersfestival
Amsterdam – Oproep om mee te
doen!
Uit bad
Zo ik ben weer schoon
Behalve dan mijn ziel,
Daar kon ik niet goed bij.
Met de voordracht van dit korte gedicht,
begon dichter Co Woudsma de alweer
derde poëziemasterclass op 13 augustus in
La Folie aan Het gebed zonder end in
Amsterdam. Onder de losse leiding van
poëet Frank Starik luisterden de 20
cursisten ademloos naar voordracht en
uitleg van Co Woudsma die twee bundels
2
op zijn naam heeft staan en een
(dichterlijke) bijdrage leverde aan het
populaire boek Filosofie voor de zwijnen
van Klaas Rozemond en tekenaar/schilder
Jet Nijkamp. Co Woudsma vertelde zeer
openlijk over zijn afwijkingen en
inzinkingen, en ook wat hem dan weer in
een versnelling kreeg als dichter: de
schrijversvakschool ‘t Colofon – opvallend
genoeg aanbevolen door de
uitkeringsinstantie en later een uitnodiging
van De Bezige Bij om een dichtbundel
samen te stellen. Die kwam er – al was het
vele jaren later.
Met onderkoelde humor, maar ook
volstrekt open over zijn zieleroerselen,
hield hij het publiek moeiteloos anderhalf
uur gevangen.‘Poëzie schrijven is voor mij
ook een soort troost voor mijn leven (of
mijn gebrek eraan). Ik schrijf tenminste
een gedicht. (…) Ik zou misschien ook niet
echt normaal willen zijn. Sommige mensen
zijn verrassend normaal: ze kijken voetbal
en lezen geen gedichten.’ Daarna was het
de beurt aan de cursisten die op
uitnodiging van Frank Starik een gedicht
hadden gemaakt op het thema Herstellend
masker. De tijd was te kort om op alle
gedichten uitvoerig in te gaan maar in de
nazit grepen de deelnemers hun kans. De
volgende drie masterclasses zijn elke
tweede dinsdag van de maand met resp.
Menno Wigman, Ilse Starkenburg en Rogi
Wieg ([email protected]).
Maar het festival omvat meer: de
multimedia theatervoorstelling Alopsepla
onder regie van Salomea Franken in
Pakhuis Willem de Zwijger, een speciale
programmering in filmhuis Cavia, en
daarnaast vele workshops die alle de
komende maanden (!) toewerken naar
voorstellingen in de eerste twee weken van
november. Mensen met en zonder
psychiatrische achtergrond worden van
harte uitgenodigd deel te nemen aan deze
workshops op het gebied van werelddans
(opgeven bij Ellina: 020-6839260),
sporttheater, film (o.l.v. Remy Vlek) en
muziek (o.l.v. Jurriaan Berger); voor
alledrie opgeven bij Sabine te Woerd: 06-
57573145 of 020-6387098 na 1 september
of [email protected] ) .
Voor de kunsttentoonstelling (jury o.l.v.
Ans Markus) in o.a. Loods 6 worden
Amsterdamse beeldend kunstenaars met
een psychiatrische achtergrond uitgenodigd
mee te doen. Meld je bij Christel
Dingerdis: [email protected] Zie
voor het uitgebreide programma en
achtergrond van het festival
www.kwartiermakersfestival-amsterdam.nl
(begin september geactualiseerd).
Kwartiermakerscup 2008
In de vorige Nieuwsbrief al aangekondigd:
Het toernooi om de Kwartiermakerscup
2008. Dit voetbaltoernooi vindt plaats op
initiatief van Willem Peters, student vrije
school Karel de Grote College te
Nijmegen in het kader van zijn
eindexamenopdracht!
Willem Peters: ‘Ik heb, naar aanleiding
van een sociale stage bij Mensana RIBW
Noord en Midden Limburg het idee
opgepakt om in het kader van
kwartiermaken een gastvrije ontmoeting te
organiseren tussen burgers met een
beperking (mede als gevolg van
psychiatrische problematiek) en ‘de
gewone burger’. Ik heb bedacht dit te doen
in de vorm van een voetbaltoernooi. Ik wil
op deze (simpele) manier bijdragen aan
een meer realistische beeldvorming tussen
burgers onderling. Zelf heb ik tijdens mijn
sociale stage de ervaring opgedaan dat
vooroordelen positief kunnen worden
beïnvloed door daadwerkelijk contact en
door samen een activiteit te ondernemen.
Door de deelnemende teams te laten
bestaan uit een mix van alle genoemde
soorten en maten burgers wordt er een
kans geboden om eens mee te maken dat
dit contact erg leuk kan zijn. Bovendien
wordt het idee van kwartiermaken op een –
denk ik – aansprekende manier onder de
aandacht gebracht.
Ik verwacht en hoop dat het initiatief een
succes zal worden en hoop bovendien van
harte dat het toernooi om de
Kwartiermakerscup een goede traditie zal
3
worden en in 2009 door een andere RIBW
zal worden voortgezet.’
Het toernooi vindt plaats op 28 september
van 10.30 tot 17.30 SV United, Sportpark
Bergsbos, Bergsboslaan 8 te Meerlo. Voor
informatie, mail [email protected]
Buitengewoon: Kwartiermaken en
ervaringsdeskundigheid
in maatschappelijke
steunsystemen
GGzEindhoven en Movisie brachten dit
voorjaar een uiterst instructief boekje uit
van de hand van Anne-Marie van Bergen
en Karin Sok (Movisie) met bijdragen van
Hanneke Henkens (GGzEindhoven).
Buitengewoon is een beschrijving van een
Maatschappelijk Steunsysteem (MSS) dat
kwartiermaken en de inzet van
ervaringsdeskundigheid combineert.
Bijzonder van het project in Eindhoven
(Woensel-West) is behalve de inzet van de
ervaringsdeskundigen als teamlid, hun
aanklampbaarheid door cliënten zelf,
bezorgde medeburgers en familie,
instellingen en instanties, oftewel hun
oriëntatie op de presentiebenadering, hun
sensitiviteit voor diversiteit – in WoenselWest wonen veel mensen van Turkse
afkomst, de kwartiermaker en een van de
twee ervaringsdeskundigen hebben ook
die achtergrond - , de nadruk die wordt
gelegd op de langzaamheid van het proces,
het geduld dat nodig is om vragen te
achterhalen, de noodzaak van oriëntatie op
de leefwereld, de verbreding van de
doelgroep naar mensen die met uitsluiting
kampen, aandacht voor armoede, de
opbouwwerkmethodiek en nog meer: het
werken met bouwgroepen. In de
bouwgroepen wisselen ‘kwetsbare
buurtbewoners’ ervaringen uit in wat er
speelt in hun levens en wat nodig is om
zich in de wijk thuis te voelen en mee te
doen. Zo nu en dan doet de werkwijze van
dit gouden team wel erg denken aan
bemoeizorg. Dat wordt ook gesignaleerd
en in bijlage 11 wordt de relatie tussen een
eventueel bemoeizorgteam en het MSS
nader uitgewerkt.
Het boekje is te bestellen bij Juliëtte
Hanique: [email protected]
Tot slot
Wilt u deze Nieuwsbrief niet meer
ontvangen, geef dat dan door:
[email protected]
Mocht u het bericht hebben gemist: mijn
proefschrift Kwartiermaken. Werken aan
ruimte voor mensen met een psychiatrische
achtergrond is nog steeds voor 10 euro bij
mij te verkrijgen. En ook de juni Deviant
(nr 57) – themanummer over
kwartiermaken - bij Van Gorcum: 0592379555 of [email protected].
Heerlijke nieuwe niches van Doortje Kal is
te downloaden via
www.tijdschriftdeviant.nl
Er zou nog meer te vertellen zijn: op 25
september organiseert Lokale Versterking
in Lievelde (Achterhoek) een middag over
kwartiermaken in de WMO m.m.v. Doortje
Kal, Nico de Gunst en de Theatergroep
Firma Zorgbehang, in Nijmegen vindt op
26 november de 7e Dag van de Kwaliteit
plaats over Beeldvorming, Dac’s
organiseren scholende bijeenkomsten over
kwartiermaken, in Duitsland blijft men
geïnteresseerd en bezig met kwartiermaken
en zo meer. Maar voor nu laten we het
hierbij. Veel kwartiermaakinspiratie
gewenst voor het nieuwe seizoen!
Vriendelijke groet, Doortje Kal
Projectleider – op vrijwillige basis –
Landelijk Steunpunt Kwartiermaken
4