Bespreking Vreemde gasten

Nieuwsbrief Landelijk Steunpunt Kwartiermaken april 2006
Bespreking film ‘Vreemde gasten’
In de aanloop naar de landelijke
Manifestatie Kwartiermaken (april, 2005)
ontstond het idee voor een film over
kwartiermaken. Daarvoor werd
documentairemaker Remy Vlek
(www.Filmwerk-Remyvlek.nl) in de arm
genomen. Hij koos ervoor Amsterdams
kwartiermaakster Sabine te Woerd te
volgen, samen met Sunny en Martine,
beiden bewoonsters van de
woonvoorziening De Aak in Osdorp.
Op 1 maart j.l. vond in een bomvolle Balie
de première van de film plaats, compleet
met bloemen, discussie en borrel na. Leer
je uit de film wat kwartiermaken is? Ik
denk een klein beetje. Maar zo nu en dan
word je misschien ook wel op het
verkeerde been gezet. Bijvoorbeeld door
de scene waarin Sunny kwartiermaakster
Sabine een toi-toi-toi-vrouw noemt, die
haar helpt haar talenten te ontdekken en
ontwikkelen. Zou niet elke
rehabilitatiewerker zich dat ten doel
moeten stellen? En als Sabine dan
antwoordt dat ze niet de rotdingen centraal
stelt, maar de sterke kanten van Sunny naar
voren haalt, is dat prachtig, maar hoe
verhoudt zich dat met de
kwartiermaakdoelstelling van een
samenleving waarin niet alleen ‘het
kunnen’ (en het zelfredzame) kans krijgt,
maar ook voor het kwetsbare plek is…
Eerder in de film heeft Sabine echter al op
een andere manier uitgelegd wat
kwartiermaken is: de samenleving wat
zachter maken, met meer ruimte voor
mensen die een beetje anders zijn.
Vrij aan het begin van de film krijgt een
aantal buurtbewoners (alias mensen die
door de geestelijk verzorger van Mentrum
zijn uitgenodigd) een maaltijd aangeboden
door bewoners en personeel van De Aak.
Sabine: we proberen gastvrijheid te bieden
en hopen dat we ook een beetje
gastvrijheid terug zullen ontvangen. Het
doet nog een beetje geforceerd aan – een
gearrangeerde gezamenlijke maaltijd -
maar laten we niet vergeten, dat gold ook
voor de Vriendendiensten. Intussen wordt
de werkzaamheid van dat concept nog
nauwelijks door iemand betwijfeld.
Landelijk zijn duizenden burgers in deze
‘diensten’ actief. Waarom niet op
regelmatige basis gezamenlijk eten? Het
gebeurt trouwens al meer en meer.
In bepaalde zin gaat de film voluit
over kwartiermaken: hij maakt kwartier als
we kwartiermaken opvatten als het werken
aan betrokkenheid bij mensen met een
psychiatrische achtergrond - of anderen die
met uitsluiting kampen. Kijkend naar de
film hoop je echt dat het gaat lukken met
de ruilhalte, en dat Sunny haar weg buiten
de psychiatrie gaat vinden.
In Psy werd de laatste scene in de film
gekritiseerd als storend. Een buurtbewoner
verwart de mensen uit de psychiatrie met
mensen van migrantenafkomst. Martine
laat zich in deze scene echter van haar
sterkste kant zien door op het moment dat
de discussie uit de hand dreigt te lopen te
zeggen: ‘Meneer, zullen we weer verder
gaan, zal ik uw wenkbrauwen nog wat
bijwerken?’ Bovendien biedt de scene een
aanknopingspunt om te spreken over de
draagkracht van een wijk, de vreemdheid
die een wijk aankan, de wijze waarop je
medeburgers bij woon- en werkprojecten
betrekt etc.
Het mooiste wat de film laat zien is
hoe goed het Martine en Sunny doet, te
werken aan hun ruilhalte met ook nog
kunst en knipwerk en niet te vergeten
ontmoeting en koffie. En hoe ze daar de
anderen in meenemen, hun medebewoners
en buurtbewoners. En ook de psychiater:
Sunny, jij hebt me laten zien dat meer kan
dan ik voor mogelijk hield.
Als introductie bij een discussie over
urgentie en betekenis van kwartiermaken is
wat mij betreft de film meer dan geslaagd.
Hij is bij Mentrum voor een tientje te
bestellen ([email protected]) Zie ook
www.kenniscentrumrehabilitatie.nl bij
film.
Lid van de wereld
Rutger Post (Inbeelding) en
ondergetekende hebben in opdracht van
Reakt/Radar op de valreep nog een
kleurrijk boekje gemaakt waarin van de
landelijke Manifestatie Kwartiermaken van
vorig jaar in tekst èn beeld verslag wordt
gedaan. Door de stralende vormgeving van
Rutger Post is het een bijzonder mooi
boekje geworden: ‘Lid van de wereld’.
‘Lid van de wereld laat zien wat er
gebeurt als mogelijkheden en
kansen centraal staan. REAKT biedt
u een samenvatting van deze twee
dagen. Lid van de wereld maakt
duidelijk waar de beperkingen en
valkuilen liggen voor mensen met
een psychische handicap. Maar ook
welke kansen de maatschappij laat
liggen als we geen ruimte creëren
voor deze groep. Ons doel met dit
boekje is kwartiermaken. Het laat
zien hoe makkelijk begrip, besef en
een ruime blik zijn.
(uit het slot van de aanbiedingsbrief van de
Raad van bestuur REAKT)
Van dit boekje zijn helaas nog maar enkele
exemplaren beschikbaar. Wie het eerst
komt het eerst maalt
([email protected])
Noteer vast in uw agenda:
Presentiecongres dinsdag 26 september
2006
Kwartiermaken en presentie hebben veel
met elkaar van doen. In professionele
praktijken van hulpverlening tot centra
voor werk en inkomen, van gemeente tot
politie-apparaat, van woningcorporaties tot
sociaal-cultureel werk of de
speeltuinvereniging, op al deze plekken
maken functionarissen door hun presentie
– het aandachtig er zijn voor de betrokkene
- de samenleving meer gastvrij. En daar
zijn kwartiermakers op uit. Dit congres
probeert bij te dragen aan een hoger
presentiegehalte in uiteenlopende
werkvelden en te onderzoeken wat
daarvoor nodig is, ook in politiek opzicht,
in wetenschap en onderwijs. Daarom
beveel ik dit congres van harte bij u aan.
Zie verder: www.presentie.nl
Zie ook: Radicale aansluiting (acht
artikelen over presentie en ggz van Doortje
Kal), te downloaden via www.actioma.nl
kies documenten, kies Actioma Berichten,
2002/3 Radicale aansluiting.
Vriendelijke groet, Doortje Kal
Landelijk Steunpunt Kwartiermaken