KHORDAD SAL 28 maart 2012 Khordad Sal is de geboortedag van

KHORDAD SAL
28 maart 2012
Khordad Sal is de geboortedag van Zoroaster (Grieks voor de oud-Perzische naam Zarathoestra),
de stichter van het zoroastrisme, de oudste Perzische godsdienst. De dag wordt zes dagen na het Iraans
nieuwjaar gevierd en is eerder symbolisch omdat de feitelijke datum niet bekend is. Gelovigen komen
dan samen in Vuurtempels voor gebeden en vasten. Zoroasters zijn echter geen vuuraanbidders, maar
geloven dat vuur – als een van de zuivere natuurelementen – Gods licht en wijsheid het best kan
weergeven. Eredienst is trouwens ondergeschikt aan een ethische levenswandel, samengevat in ‘goede
woorden, goede gedachten en goede daden’.
Gedurende 1.200 jaar was het zoroastrisme de godsdienst van het Perzische Rijk. In de 9de eeuw –
na de verovering door de Arabieren - bleven slechts twee exemplaren van de heilige boeken
onverbrand. Ze werden naar Indië overgebracht en daar door de Parsi’s doorgegeven. De tekst bestaat
uit 17 zangen (de Ghata’s) die uit het hoofd werden geleerd. De taal, verwant aan het Sanskriet,
geraakte in onbruik en niemand kon de tekst nog begrijpen. Pas in de 18de eeuw werd ze ontcijferd
door een Fransman.
Enkele ideeën van Zarathoestra:
a) Ahura ‘Mazda’: God is één, immaterieel en ontwikkelt zich progressief; God is ‘Wijsheid’
met zes kenmerken: de juiste gedachte naar het geluk, rechtschapenheid, zelfbeheersing,
sereniteit, alles evolueert naar volmaaktheid, onsterfelijkheid en eeuwig leven.
b) Er zijn geen verboden: doe alles voor het geluk van de anderen.
c) De schepping van de wereld vertoont ziektes, verlangens en catastrofen, terwijl de
oorspronkelijke ‘Gedachte’ volmaakt was. De schepping is dus onvolmaakt. De mensheid is
op zoek naar het (verloren geraakte) volmaakte.
d) Goed en Kwaad zijn twee noodzakelijke elementen en vormen een dualiteit die aan alles z’n
zin geeft. De mens is vrij om te kiezen, maar Goed en Kwaad zenden krachten uit die bij de
mens een innerlijke strijd veroorzaken. Dat leidt echter niet tot een fundamenteel dualisme,
want het Goede haalt het van het Kwaad (in tegenstelling tot het manicheïsme waarbij er een
eeuwige strijd blijft bestaan tussen de twee). Het Kwaad wordt niet door God geschapen; het
is een schepping van de menselijke geest.
e) Wanneer mensen goed hebben geleefd, gaan ze na de dood naar het paradijs (‘Verblijf van
de Zangen’); wanneer ze slecht hebben geleefd naar het ‘Verblijf van de Leugen’. Het zijn
geen geografische plaatsen, maar innerlijke plekken die onmiddellijk beleefd worden.
f) Zoroasters delen het geluk met alle mensen, planten en dieren; vandaar onderhouden ze
een gedeeltelijk vegetarisme (een keer per week wordt vlees gegeten).
Enkele parallellen met het boeddhisme vallen op. Boeddha preekte eveneens een ethiek van de
juiste weg, het juiste gedrag, de juiste gedachte, enz. en zorgde daarmee als het ware voor de
vervollediging van Zarathoestra. Vanuit de ervaring van het lijden gaat de mens op zoek naar een
remedie, naar het geluk. Terwijl het boeddhisme een innerlijke leer is met meditatie om tot het
geluk te komen, is het zoroastrisme een strijd tegen het Kwaad in jezelf en in de samenleving.
Daarenboven doen zoroasters niet aan proselytisme of missionaire activiteiten.
Rituelen:
-
‘Doop’ als initiatierite op 15 jaar, maar de jongere moet er zelf voor kiezen (niet opgelegd).
‘Overlijden’: dode lichamen worden op een hoogte gelegd en door gieren verslonden (niet
begraven of gecremeerd); alle mensen kleden zich in het wit en zingen (niet noodzakelijk
droevige liederen): de dood is een werkelijkheid en mensen mogen gelukkig zijn in de
‘omgang met de doden’, die ‘leven’.
1
-
De regelmatige gebeden worden niet goed opgevolgd.
Oorspronkelijk werden in de tempels niet-menselijke offers gebracht in het Vuur (met de
hulp van tempelpriesters). Dat gebruik zou nog bestaan in Iran, India, Londen en Parijs.
Vele centra in Iran werden na de islamitische revolutie van 1979 gesloten. In België werd een
secretariaat geopend in 1999, via schenkingen van Iraniërs. Er hebben zich sindsdien 540 leden
gemeld, waarvan 40% Europeanen en 60% Iraniërs; meestal zijn het jongeren tussen 21 en 45
jaar. Adres: Centre d’Etudes Zoroastriennes (European Centre For Zoroastrian Studies), Galerie
de la Reine 7, 1000 Brussel. Website: www.gatha.org
De ‘gevleugelde mens’ beeldt de mens uit op rijpe leeftijd (‘Wijsheid’).
Zijn rechterhand wijst naar het licht; in de linkerhand houdt hij de ring van
de belofte vast. De vleugel heeft drie rijen veren: ‘juiste gedachte, juiste
woord en juiste daad’. Die voeren de mens naar hogere regionen. Dat
symbool kan worden vergeleken met een engelbewaarder en staat voor het
spirituele Zelf in God en in de mens.
Enkele gebeden:

Heer, geef aan ieder wat uw soevereine wil beslist. Geef mij de dorst naar het eeuwig leven
en de drang om u op een perfecte manier te dienen, geef mij de weldaden van de goede geest.

Ik weet, o Wijze Heer, hoe groot uw genade is, want ik merk dat van bij het begin van het
leven woorden en daden hun vruchten voortbrengen en dat bij het laatste oordeel de beloning
van goed en kwaad wordt gegeven. Gij zult komen, o Wijze, aan het eind van de tijden,
wanneer alles voorbij zal zijn.

Gij zult komen met Spenta Mainyu, uw oneindige goedheid, met Xshathra, uw kracht en uw
rijk, met Vohu Mana, de Goede Gedachte, de goede geest. Gij zult komen, o Wijze, en
Armaiti, de liefde van deze aarde, zal de besluiten van uw onfeilbare wijsheid afkondigen.

Ik weet hoe groot uw genade is, wanneer de Goede Gedachte me van overal zegt: “Wat wil jij
kennen? Wat wil jij weten?” Ik antwoord: “Mijn aanbidding richt zich tot uw vuur, tot uw
heilige vlam”. Zolang mij de krachten niet ontbreken zal ik uw waarheid zoeken, o Mazda.

Ik weet, o Wijze Heer, hoe groot uw genade is, wanneer ik van overal uw boodschap hoor
weerklinken en ik begrijp hoeveel leed mij het in praktijk brengen ervan onder de mensen zal
veroorzaken.
2