6137076-08_09 Hartcatheterisatie bij pulmonale

Centrumlocatie
U heeft een afspraak voor een hartcatheterisatie omdat u een te hoge bloeddruk heeft in de
longslagader (pulmonale hypertensie) of daarvan wordt verdacht. Via hartcatheterisatie kan
de bloeddruk in de longslagader worden gemeten. Dit onderzoek wordt op de CCU afdeling of
op de catheterisatiekamer uitgevoerd en verricht door een longarts of een cardioloog in
opdracht van de longarts. Opname in het ziekenhuis is hierbij vaak noodzakelijk.
Wat is een hartcatheterisatie?
Een hartcatheterisatie is een onderzoek waarbij een dunne slang of catheter via een ader
(vene) tot in het hart wordt gevoerd. Om de bloeddruk in de longslagader (arteria
pulmonalis) te meten, wordt de catheter door de rechter harthelft opgevoerd tot in de
longslagader. Deze manier van catheteriseren wordt daarom ook wel rechtscatheterisatie
genoemd.
De techniek van de catheterisatie
Meestal wordt via een ader in de hals (soms in de lies) een catheter opgeschoven tot in het
hart. Via de rechterboezem en rechterkamer kan de longslagader worden bereikt (zie
afbeelding op bladzijde 2).
De holle catheter, die ruim een meter lang is, wordt verbonden met apparatuur waarmee de
bloeddruk kan worden gemeten. Met behulp van röntgenapparatuur is het mogelijk het
verloop van de catheter te volgen en te registreren wat er gebeurt. Dit geeft de cardioloog en
longarts de mogelijkheid ook na afloop de catheterisatiegegevens nog eens te bekijken.
Hartcatheterisatie bij pulmonale hypertensie
Voorbereiding
-
U mag voor het onderzoek gewoon eten en drinken.
-
Voor het onderzoek wordt de hals (of zonodig de lies) geschoren om de huid beter te
kunnen desinfecteren. Na het scheren blijven de pleisters ook beter vastzitten op de huid
en is het verwijderen van de pleisters bovendien minder pijnlijk.
-
Zorg ervoor dat u vlak voor het onderzoek nog naar het toilet gaat. Het is lastig als dit
tijdens het onderzoek nodig zou blijken.
-
Overleg met de longarts welke medicijnen u kunt blijven gebruiken en welke u in
-
Zorg dat de verpleegkundige van de afdeling steeds weet waar u in de uren voor het
-
Vertel aan uw bezoek wanneer het onderzoek zal plaatsvinden en dat de mogelijkheid
verband met het onderzoek tijdelijk moet staken.
onderzoek bent in het geval dat de arts of verpleegkundige u nog nodig heeft.
bestaat dat u door het onderzoek niet bereikbaar bent. Dit bespaart hen ongerustheid als
zij u niet op het vertrouwde plekje vinden.
-
Draag bij het onderzoek geen sieraden die in de weg kunnen zitten of die zoek kunnen
raken. Laat ze achter op uw kamer of geef ze in bewaring aan de verpleegkundige.
Uitvoering van de catheterisatie
U wordt in uw eigen bed naar de
catheterisatiekamer gereden.
Daar stapt u in het algemeen zelf
over op de onderzoektafel. Op de
CCU afdeling blijft u in uw eigen
bed.
U bent omringd door grote en
ingewikkelde apparatuur, waar u
misschien even aan moet wennen.
Er mogen geen infecties optreden.
De huid wordt daarom op de plaats
(in de hals, soms in de lies) waar de
catheter(s) worden ingebracht goed
schoongemaakt met een
desinfecterend middel.
Daarna wordt dit gebied
plaatselijk verdoofd.
Dan wordt via een ader een catheter ingebracht om via de rechter harthelft de longslagader
te kunnen bereiken om daar de bloeddruk te meten (dit heet rechtscatheterisatie).
2
Vrijwel iedere patiënt krijgt deze rechtscatheterisatie. Als de catheter is ingebracht, voelt u
meestal geen pijn omdat de catheter in de bloedvaten vrij kan bewegen. Soms kunt u op de
monitor meekijken wat er gebeurt.
Het onderzoek duurt meestal ruim een uur, maar kan soms uitlopen.
Als het onderzoek klaar is en er volgt geen reversibiliteitsmeting, wordt de catheter
verwijderd op de catheterisatiekamer. Het wondje wordt enkele minuten afgedrukt en
daarna wordt een verband aangelegd. Soms is dit een drukverband.
Soms is het noodzakelijk twee catheters in te brengen; men spreekt dan van een rechts- en
linkscatheterisatie.
Bij een linkscatheterisatie wordt via de slagader in de lies een catheter ingebracht die via de
grote lichaamsslagader (aorta) de linker harthelft bereikt. Op deze manier wordt de bloeddruk in de aorta en linkerkamer van het hart gemeten. Als het onderzoek klaar is en er volgt
geen reversibiliteitsmeting, dan wordt ook deze catheter op de catheterisatiekamer
verwijderd. Het wondje wordt afgedrukt en altijd verbonden met een drukverband.
Reversibiliteitsmeting op de CCU afdeling
Wanneer er bij de rechtscatheterisatie een verhoogde druk is gemeten in de longslagader zal
aansluitend een reversibliteitsmeting worden verricht.
Gedurende deze meting krijgt u via dezelfde catheter waarmee de druk gemeten wordt, het
medicijn epoprostenol (Flolan®) in oplopende sterkte toegediend. U blijft aangesloten op de
monitor zodat na iedere verhoging van de dosis Flolan® het effect op de hartslag, het
zuurstof gehalte en bloeddrukken wordt geregistreerd. De reversibliteitsmeting duurt
ongeveer een uur.
Tijdens de meting wordt voornamelijk gekeken of de bloeddruk in de longslagader reversibel
(dalend) is of niet. Uiteraard wordt naast de reeds genoemde parameters (hartslag, bloeddruk
en zuurstofgehalte) ook aandacht besteed aan hoe u de metingen verdraagt. Sommige
mensen krijgen tijdens deze meting een ’grieperig’ gevoel, hartkloppingen en/of hoofdpijn.
Gezien de korte werkingsduur van het medicijn verdwijnen deze klachten na enkele
minuten na het stoppen van de toediening.
De uitslag informeert de longarts over hoe de bloeddruk in de longslagader reageert. Alle
gegevens worden uitgewerkt en door de longarts beoordeeld. De bevindingen dragen bij tot
het uiteindelijke behandelvoorstel. Alle uitslagen worden een week later op de polikliniek
door uw behandelend longarts met u besproken.
Na alle metingen worden de catheter(s) verwijderd. Het wondje wordt afgedrukt, zonodig
wordt een (druk)verband aangelegd. Dit is afhankelijk van de catheterisatie (zie “De zorg na
catheterisatie” op bladzijde 4).
3
Complicaties van de hartcatheterisatie
De meeste rechts- en linkscatheterisaties verlopen zonder problemen. Een enkele maal
treden bijverschijnselen op, zoals een bloeduitstorting op de plaats waar de catheter werd
Daarnaast treden hoogst zelden echte complicaties op zoals stolselvorming in de bloedbaan.
Het team dat het onderzoek uitvoert, is gespecialiseerd in het voorkomen en het behandelen
van dergelijke problemen. De longarts weegt altijd de (kleine) kans op problemen af tegen de
voordelen van de belangrijke informatie die door de hartcatheterisatie wordt verkregen.
De zorg na de catheterisatie
U gaat in uw eigen bed terug naar de verpleegafdeling.
Indien u alleen een rechtscatheterisatie heeft gehad, zijn er geen speciale maatregelen na
het onderzoek nodig.
Heeft u ook een linkscatheterisatie gehad, dan moet u een aantal uren bedrust houden.
Het been, met drukverband in de lies, moet dan stil blijven liggen. Dit plat liggen kan lastig
zijn als u naar het toilet moet. De verpleegkundige weet dit en zal bij dit ongemak helpen.
Ook voor mensen met rugklachten of met klachten van kortademigheid geeft het plat liggen
soms problemen. Geef dit tijdig aan, het liefst van tevoren.
Aan de inhoud van deze folder kunnen geen rechten worden ontleend
ingebracht, of afwijkingen van het hartritme.
De verpleegkundige controleert regelmatig de bloeddruk, hartslag, eventueel doorlekken van
het verband en de doorbloeding van het been op de plaats waar de catheter was ingebracht.
Mocht u nog vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met de verpleegkundig
consulent Pulmonale Hypertensie, te bereiken op telefoonnummer (010) 703 00 33
of E-mail: [email protected]
Het telefoonnummer van de afdeling longziekten is (010) 703 48 83 / 703 48 75.
Erasmus MC
‘s Gravendijkwal 230
3015 GE Rotterdam
Tel (010) 704 0 704
www.erasmusmc.nl
6137076
Vragen
© Erasmus MC - Patiëntencommunicatie - 08/09
Na de catheterisatie mag u weer gewoon eten en drinken.