Urinewegcatheters

Urinewegcatheters
Begrippenverklaring
A. Groepsindeling catheters
Eenmalige catheters
Synoniemen: afnamecatheters, éénwegcatheters, disposable catheters.
Speciale vorm: Catheter met glijmiddel (zie onder B)
Materiaal: PVC
Toepassing: kortdurende catheterisatie, voor eenmalige afvoer van urine uit blaas; na afvoer wordt de
catheter weer verwijderd.
Verblijfscatheters
Synoniemen: balloncatheter, foley catheter, 2- of 3-weg catheter, dauercatheter, catheter à demeure.
Speciale toepassing: suprapubische catheter (zie onder B)
Materiaal: silicolatex (=latex met siliconenlaag), 100% siliconen. Zelden: 100% latex
Toepassing: voortdurende afvoer van urine uit de blaas over langere periode; na aanbrengen wordt de
ballon gevuld met steriel water m.b.v. spuit om de catheter te fixeren; geschikt voor aansluiting op urinezak; catheter kan 3-4 weken (silicolatex) of 6-8 weken (100% siliconen) blijven zitten.
B. Met het gebruik / de toepassing samenhangende begrippen
Transurethraal = via de urethra (plasbuis) aangebracht.
Zowel eenmalige als verblijfscatheters.
Suprapubisch = boven het schaambeen.
Verblijfscatheters kunnen ook via een chirurgisch aangebrachte opening via de buikwand worden
ingebracht. Dit geeft minder irritatie, pijn en kans op complicaties en is gemakkelijker te verzorgen.
Glijmiddel
Bij de meeste catheters wordt de urethra voor inbrengen ingespoten met glijmiddel.
Sommige éénmalige catheters zijn bedekt met een laagje glijmiddel. Voor het aanbrengen laat men water
in de verpakking lopen en na een halve minuut is de catheter gebruiksklaar.
Nelaton cathetertip
Rechte, ronde top van catheter (zowel bij verblijfs- als eenmalige catheters). Is standaard type bij vrouwen
en mannen.
Tiemann cathetertip
Licht gebogen top van catheter met verdikking aan uiteinde. Alleen in gebruik bij mannen, vooral bij
vergrote prostaat (gemakkelijker inbrengen).
Charrière grootte (Ch)
Maat voor diameter van de catheter, loopt van Ch 6 tot 22 (2 tot 10 mm).
Lengte catheter
Standaard: 40 cm; vrouwencatheters zijn korter, nl. 18-20 cm.
Ballongrootte:
- standaard: 5-15 ml
- bij kinderen: 3 ml
- zelden, na prostaatoperaties: 30-45 ml
Aantal kanalen
Bij verblijfscatheter standaard 2 (= 1 kanaal voor het vullen van de ballon, 1 voor afvloeien van urine).
Zelden 3 (= 1 extra spoelkanaal).
Hulp bij afleveren / bestellen
Ga na of er sprake is eenmalige of verblijfscatheters (zie eventueel onder A).
Charrière grootte
- standaard Ch 12/14 voor een eenmalige catheter
- Ch 14/16 voor een urethrale verblijfscatheter
- Ch 16/18 voor een suprapubische verblijfscatheter
- Ch 8/10 bij kinderen
Punttype
- Nelaton: leveren als standaard (vrouwen / mannen)
- Tiemann: alleen mannen, bij prostaatvergroting
Lengte
- standaard: 40 cm
- vrouwen / kinderen: 18-20 cm
Bij verblijfscatheters is tevens van belang:
Materiaal
- gesiliconeerd latex (ook wel: silicolatex), 3-4 weken
- 100% siliconen, 6-8 weken
Inhoud ballon
- standaard 5-15 ml
- kinderen 3-5 ml
- zelden: 30-45 ml (na prostaatoperaties)
Aantal kanalen
- standaard 2
- zelden: 3 (=spoelcatheter)
Extra hulpmiddelen bij inbrengen van catheters
- glijmiddel. Niet nodig bij catheter met glijmiddel.
- desinfectans
- steriele gaasjes of wattenbolletjes voor schoonmaken van de urethra
- steriele handschoenen
- bij verblijfscatheters: flesje steriel water en 10 ml luer spuit voor vullen van ballon
N.B. ook als set verkrijgbaar (diverse merken, diverse samenstellingen).