TRISTERO - TOESTAND

TRISTERO - TOESTAND
Kristien De Proost geeft zich schaamteloos bloot. Noem het een zelfportret of
een representatie, bovenal is ‘Toestand’ een pittige voorstelling waarin De
Proost in een eigen tekst toont hoe moeilijk het is jezelf objectief weer te
geven. Een tot mislukken gedoemde momentopname.
Wanneer we de zaal binnenkomen, loopt Kristien De Proost met stevige tred op een
loopband in het midden van de ruimte. Het decor toont een tentoonstellingsruimte vol
objecten, met De Proost als “pièce de résistance”. Omringd door glazen kasten en
voorwerpen als gouden glitterschoenen, een kettingzaag en een schooluniform,
brengt de actrice haar tekst: ‘Toestand’.
Likes en dislikes
De oranje vloer en het appelblauwzeegroene gordijn waar in gouden letters “Kristien
De Proost 2013” op staat, zijn lelijk retro, heerlijke seventies kitsch. Een suppoost, de
vader van De Proost, zit achter een toonbank waar je hem amper ziet. Alsof hij per
ongeluk in het decor is beland en is blijven zitten. Naast hem staat een wand met
ouderwetse draai- en drukknoppen om muziek, loopband en licht te bedienen. Hij is
een stille aanwezige, die soms meewarig en andere keren geamuseerd naar het
zelfportret kijkt.
De Proost stelt zichzelf tentoon. Meer dan een uur loopt ze op een loopband terwijl
ze kleine en grote details over haar leven en persoonlijkheid uit de doeken doet. Van
wat ze haat tot waar ze van houdt. In cijfers en woorden brengt ze haar leven in
kaart, op het gênante af. Met een weergave van haar lichaam veinst ze een
objectieve blik op zichzelf. Ze weidt uit over haar achteruitstekende kont, kromme
tenen, het haar op haar benen, haar slechte tanden… Muziek zorgt voor korte
intermezzo’s waarop De Proost met smalende glimlach ritmisch begint te wandelen
en te dansen.
Waar of vals?
‘Toestand’ is een ware uitputtingsslag. Al is het niet van De Proosts gezicht af te
lezen. Meer dan een uur loopt en spreekt ze quasi onafgebroken. Alsof lichamelijke
inspanning waarheid in de hand werkt. Te uitputtend om te liegen. In tegenstelling tot
haar manier van spreken zijn haar kostuums helemaal niet naturel. Het maatpak
waarmee ze het stuk begint, wordt midden in het stuk ingewisseld voor een wit, kort
glitterpakje, als was ze een showgirl. Het kan er niet valser en onnatuurlijker uitzien.
De Proost weidt uit over wat haar blij maakt, waar ze zich aan ergert, hoe mensen
haar zien en hoe ze zichzelf ziet. Haar favoriete pornofilm, haar bijnamen, haar liefde
voor wiskunde (want het begint bij tellen en eindigt in oneindigheid). Bij alles wat ze
zegt, vragen we ons af of ze het meent en of het klopt. Zou ze echt zo zijn? Haat ze
vrouwen die hun zinnen beginnen met “ik ben geen feministe, maar…”? Zou ze echt
lijden aan flatulentie, waar ze zo uitvoerig en zonder gêne over vertelt?
Een briljante momentopname
Die drang naar waarheid laten we tegelijkertijd ook graag los, want wat De Proost
tentoonstelt is niet zozeer een objectieve weergave of zelfportret, maar de
onmogelijkheid om jezelf perfect en nauwkeurig te representeren. We worden
geraakt door haar brutale en grappige directheid. De gênante weetjes doen ons, of
ze nu waar zijn of niet, heerlijk en hartelijk lachen. Wat ‘Toestand’ typeert, is de
herkenbaarheid. Het verschil tussen hoe anderen je zien en hoe je jezelf ziet, de
kritiek op jezelf en de aanvaarding van jezelf. De Proosts voorstelling is een pareltje:
in spel, in tekst en in humor. Brutaal, gevat, geestig en herkenbaar, zoals theater
vaker hoort te zijn.
Eline Van de Voorde