Tospovirussen bij bloemisterijgewassen

Tospovirussen bij bloemisterijgewassen
Status
In de EU heeft Chrysanthemum stem necrosis virus een status IIAI in planten voor opplant van
chrysant en tomaat en Tomato spotted wilt virus (TSWV) een status IIAII in planten voor opplant van
tien met name genoemde soorten. In ‘derde’ landen hebben sommige andere tospovirussen ook een
quarantainestatus.
Systematiek
Tospovirussen zijn virussen die behoren tot het geslacht Tospovirus. Voorbeelden zijn het
tomatenbronsvlekkenvirus (Tomato spotted wilt virus; TSWV), het Impatiens-vlekkenvirus (Impatiens
necrotic spot virus; INSV), het irisgeelvlekvirus (Iris yellow spot virus; IYSV) en het
chrysantenstengelnecrosevirus (Chrysanthemum stem necrosis virus; CSNV). Daarnaast zijn nog ca. 20
andere tospovirussoorten bekend.
Waardplanten
De natuurlijke waardplantreeks van de verschillende tospovirussen varieert van beperkt (CSNV) tot zeer
breed (TSWV). Tot de waardplanten behoren met name veel bloemisterijgewassen, maar ook gewassen
zoals tomaat, paprika, sla, aardappel, ui en diverse onkruiden. In Nederland komen de virussen vooral
voor in kasteelten.
Geografische verspreiding
De verschillende tospovirussen hebben elk hun eigen oorsprongsgebied, bv Europa, Azië of NoordAmerika. Door o.a. handel komen het tomatenbronsvlekkenvirus en Impatiens-vlekkenvirus
tegenwoordig nagenoeg wereldwijd voor. Ook andere tospovirussen worden vaker buiten hun
oorsprongsgebied aangetroffen. Zo is in Polen Tomato yellow ring virus aangetroffen bij tomaat en in
Finland Groundnut ringspot virus bij Begonia.
Biologie
Virussen behorende tot het geslacht Tospovirus worden overgebracht door verschillende tripssoorten
waaronder Frankliniella occidentalis, Thrips palmi en Thrips tabaci. Elk tospovirus heeft vaak slechts één
of enkele tripssoorten die het virus kunnen overbrengen. Als tripslarven een tospovirus hebben opgenomen,
kan het insect het virus in het tweede larvale stadium overdragen en daarna een volwassen insect levenslang. De
meeste overdracht vindt plaats door volwassen insecten. Via de import van geïnfecteerde planten en/of
virusdragende tripsen kunnen nieuwe tospovirussen worden geïntroduceerd.
Symptomen / schade
Symptomen bestaan over het algemeen uit chlorotische tot necrotische vlekken, kringen en strepen op
zowel blad, stengel als bloem. Per gewas kunnen ook andere symptomen voorkomen als weergegeven
op onderstaande foto’s.
© 2016 Wageningen. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit
Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van genoemde dienst op enigerlei wijze worden vermeerderd, openbaar gemaakt of
voor commerciële doeleinden worden gebruikt.
Versie 3
Ingangsdatum: 21-12-2016
Pagina 1 van 3
Waarnemings / bemonsteringsperiode
In de kas kunnen in principe het hele jaar symptomen zichtbaar zijn, maar de beste
waarnemingsperiode ligt van juni tot begin oktober, omdat de vectoren dan het meest actief zijn.
Aangezien het virus soms alleen lokale infecties veroorzaakt moeten in elk geval de delen van de plant
met symptomen worden bemonsterd.
Chlorotische bladvlekken bij Anthurium
scherzerianum
Mozaïek op blad van Curcuma
Necrotische bladvlekken bij Begonia
Mozaïek op blad van Begonia
© 2016 Wageningen. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit
Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van genoemde dienst op enigerlei wijze worden vermeerderd, openbaar gemaakt of
voor commerciële doeleinden worden gebruikt.
Versie 3
Ingangsdatum: 21-12-2016
Pagina 2 van 3
Chlorotische bladvlekken bij Aeschynanthus
Afsterven toppen van scheuten bij Codonanthe
Necrose op blad en stengel van chrysant
Chlorotische vlekkerigheid bij Kalanchoe
© 2016 Wageningen. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit
Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van genoemde dienst op enigerlei wijze worden vermeerderd, openbaar gemaakt of
voor commerciële doeleinden worden gebruikt.
Versie 3
Ingangsdatum: 21-12-2016
Pagina 3 van 3