Alumni pleegkinderen L. Gypen, J. Vanderfaeillie, S. De Maeyer, L. Belenger, & F. Van Holen Centrum voor Psychologische en Jeugdhulpverlening Faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen 1 Alle kinderen hebben nood aan een veilige, zorgende en ondersteunende omgeving. Sommige ouders kunnen deze basisbehoeften echter niet vervullen. Dit is waar pleegzorg zijn ingang vindt in het leven van een ontwikkelend kind Hebben jongeren ouder dan achttien jaar geen recht meer op, of nood meer aan, een zorgende en ondersteunende omgeving? Recent literatuuronderzoek naar de lange termijn uitkomsten van jongeren die pleegzorg ontgroeien. Pag.2 Pleegkinderen = Probleemkinderen? Eerste plaatsingsreden Frequentie Beperkte opvoedingsvaardigheden van de ouders 29,8 % Verslavingsproblematiek ouder 14,2 % Relatieproblemen tussen ouders 7,8 % Psychische ziekte ouder 7,8 % Verwaarlozing 7,3 % Gedragsproblemen kind 6% Huisvestigingsproblemen 6% Overlijden ouder 5% Mishandeling 2,8 % Lichamelijke ziekte ouder 2,3 % Pag.3 (Vanschoonlandt, Vanderfaeillie, & Van Holen, 2012) Pleegkinderen = Probleemkinderen? Geen probleemgedrag als eerste aanmeldingsreden wil daarom niet zeggen dat er geen probleemgedrag is bij het pleegkind. Cijfers van probleemgedrag bij pleegkinderen • Internationaal onderzoek: 33-85 % (Holtan, Ronning, Handegard, & Sourander, 2005) • Vlaams en Nederlands onderzoek: 20-47 % (Vanschoonlandt, Vanderfaeillie, & Van Holen, 2012) Normale populatie <-> Pleegkinderen <-> Klinische populatie (begeleidingstehuizen) Pag.4 Lange termijn uitkomsten Opleiding Opleiding Sociale contacten Tewerkstelling Gezondheid & Middelenmisbruik Huisvestiging Pag.5 Criminaliteit Lange termijn: Sociale contacten ExPleegkinderen Tevreden over familiale situatie 80% Tevreden over contact met biologische moeder 68% Tevreden over contact met biologische vader 56% Tevreden over contact met anderen (buren, vrienden, …) 95% Hebben van een vaste relatie 40% Wonen samen met partner 65% Vgl. Met populatie Niet alleen de Vlaamse maar ook de Waalse alumni gaven aan dat ze problemen hebben met hun sociaal netwerk. Pag.6 Martens, 2012 Lange termijn: Opleiding High School Degree, foster children compared to general population 100% 91% 90% 87.30% 84.80% 80% 70% 64% 63% 62% 60% 50% 43% 41% 40% 30% 20% 10% 0% Midwest Evaluation (Age=19) CNFCAS Study (Age=29) Foster children Pag.7 Zlotnick et al. 2003 (Age=18-65) Zlotnick et al. 2005 (Age=18-65) General population Lange termijn: Opleiding College Degree, foster children compared to general population 30.0% 24.4% 24.0% 23.5% 25.0% 20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 11.0% 9.8% 4.4% 2.7% 2.5% 0.0% Midwest Evaluation (Age=26) 2year college degree Midwest Evaluation (Age=26) Casey National Study (Age=214year college degree 50) Foster children Pag.8 General population CNFCAS Study (Age=25-33) Bachelor degree Lange termijn: Opleiding Secundair diploma, alumni pleegkinderen vs. vergelijkingsgroep uit de Vlaamse populatie 82 80 80 78 76 74 73 72 70 68 Martens, 2012 Pag.9 Alumni pleegkinderen Vergelijkingsgroep Lange termijn: Opleiding (Ex-)pleegkinderen behalen vaak een lager diploma dan kinderen uit de algemene populatie • Door hun geschiedenis van verwaarlozing en mishandeling • Door hun gedragsproblemen • Door frequente verandering van school Ze staan er vaak alleen voor na het afronden van hun periode in pleegzorg (financieel & emotioneel) Het behalen van een lager diploma heeft ernstige gevolgen op lange termijn Pag.10 Lange termijn: Tewerkstelling Employment rates among former foster children compared to the general population 100% 95% 90% 70% 40% 80% 77% 73% 59% 58% 60% 50% 80% 76% 80% 92% 48% 40% 63% 45% 30% 20% 10% 0% Midwest Evaluation (Age=19) Midwest Evaluation (Age=23-24) Midwest Evaluation (Age=25-26) Northwest Evaluation (Age=20-34) Foster children Pag.11 Martens (Age=18- Casman et al., sd Arkeveld, Drost & 23) (Age=33-38) Neef (Age=22) General population Lange termijn: Tewerkstelling Annual Earnings, foster children compared to general population $20,000 $18,300 $18,300 $18,000 $16,000 $14,148 $14,000 $12,000 $10,000 $8,000 $16,800 $15,600 $9,933 $8,400 $8,000 $5,170 $6,000 $4,000 $2,000 $0 Midwest Evaluation (Age=23-24) Midwest Evaluation (Age=25-26) Naccarato et al. Foster children Pag.12 Stewart et al. (Age=24) General population Dworsky Lange termijn: Tewerkstelling Ex-pleegkinderen hebben meer kans op werkloosheid dan kinderen uit de algemene populatie • Door hun lager diploma • Omdat ze opgroeien & wonen in wijken met minder middelen • Omdat ze beschikken over een beperkter sociaal netwerk Pag.13 Lange termijn: Huisvesting Woonsituatie = weinig stabiel • Alumni verhuizen veel • 12 – 44% geeft aan ooit dakloos te zijn geweest Waar gaan ex-pleegkinderen naar toe na het beëindigen van pleegzorg? • 6% woont nog blij pleegouders Wade & Dixon (2006) • 14 % verhuisde naar familie • 84% woont zelfstandig Arkeveld, Drost & De • 68% had nog contact met pleegouders Neef (2008) • 21% had nog contact met eigen ouders • 51% woont zelfstandig Martens (2012) • 33% woont bij pleegouders • 11% woont bij ouders Pag.14 Lange Termijn: Huisvestiging Percentage of foster care alumni reporting being homelessness at least once since leaving care 40% 35% 35% 30% 29% 25% 25% 22% 22% 20% 17% 15% 12% 14% 11% 10% 5% 0% Barth (1990) Cook, Courtney et al. Pecora et al. Brandford & Pecora et al. Fleishman & (2001) (2003) English (2004) (2005) Grimes (1991) Pag.15 Fowler et al. (2006) Wade & Dixon (2006) Dworsky & Courtney (2009) Lange termijn: Gezondheid Mental health of foster care alumni compared to a general population 30 25.2 25 21.5 Percent 20 15.3 15 11.9 10.6 9.4 8.9 10 5 11.5 11.4 5.1 4.5 3.6 0 Post Traumatic Stress Disorder Major Depressive episode General Population Pag.16 Modified Social Phobia Casey National Study Panic Disorder Northwest Study Generalized Anxiety Disorder Lange termijn: Gezondheid Oorzaken van grotere aantal gezondheids-problemen • Geschiedenis van verwaarlozing en misbruik • Kinderen met meer plaatsingen hebben meer kans op gezondheidsproblemen • Ook hier weer de vicieuze beinvloeding van het tekort aan sociale steun, het lagere diploma, verminderde tewerkstelling en slechte woonomstandigheden Pag.17 Lange termijn: Middelenmisbruik Middelenmisbruik uit de studie van White et al. (2008) Pleegkinderen Algemene populatie Alcohol verslaving 11% 7% Drug verslaving 21% 4% Vlaanderen: Ex-pleegkinderen roken meer en gebruiken vaker cannabis Verlaten pleeggezin & overgang naar zelfstandigheid Pag.18 Weinig sociale steun Hoge druk en verwachting -en Beperkte copingsmechanismen MIDDELENMISBRUIK Lange termijn: Middelenmisbruik Oorzaken van hoger risico op middelenmisbruik • Geschiedenis van verwaarlozing en misbruik • Genetische factoren • 14,2% van de pleegkinderen wordt geplaatst omwille van een verslavingsproblematiek van de ouders Beschermende factoren • • • • Stabiele opvoedingssituatie Positieve relatie met pleegouders Ouderlijke nabijheid Therapie (rond verhogen van zelfbeeld en versterken van copingsmechanismen) Pag.19 Lange termijn: Criminaliteit Groot genderverschil • Mannen: 20-60% • Vrouwen:20-28% MAAR ook hier zijn de risico’s groter voor alumni pleegkinderen dan voor kinderen uit de gemiddelde populatie. Wetenschappelijke bevindingen • Jongeren die geplaatst worden omwille van hun eigen probleemgedrag komen vaker in contact met justitie • Pleegzorg verminderd de kans op crimineel gedrag Pag.20 Besluit: Wat zien we op lange termijn? De internationale resultaten zijn zorgwekkend Ex-pleegkinderen hebben • Een lager diploma • Minder snel werk • Een lager inkomen • Minder goede en/of stabiele woonomstandigheden • Weinig sociale steun • Meer gezondheidsproblemen • Vaker middelenmisbruik • Vooral jongens meer criminaliteit Pag.21 Besluit: Wat zien we op lange termijn? De internationale resultaten zijn alarmwekkend Ex-pleegkinderen hebben • Een lager diploma We mogen natuurlijk niet • Minder snel vergeten werk dat het voor een • Een lager inkomen heel grote groep jongeren wel goed gaat na het • Minder goede en/of stabiele woonomstandigheden beëindigen van de • Weinig sociale steun pleegzorgplaatsing! • Meer gezondheidsproblemen • Vaker middelenmisbruik • Vooral jongens meer criminaliteit Pag.22 Besluit: Wat hebben ex-pleegkinderen nodig? Stabiele opvoedingssituatie • Een pleeggezin waar ze voor langere tijd kunnen verblijven zodanig dat ze geen onnodige veranderingen van school moeten doorgaan • Een warm gezin waarin ze gemotiveerd en ondersteund worden Opvolging na het 18e levensjaar • Ondersteuning bij het behalen van een diploma • Zowel emotionele als financiele ondersteuning • Optimaal: blijvende ondersteuning van het pleeggezin • Sociale steun verminderd de kans op middelenmisbruik en psychische stoornissen • Mentoring? Pag.23 Besluit: Wat hebben ex-pleegkinderen nodig? Pag.24 Bedankt voor uw aandacht Zijn er nog vragen? [email protected] Pag.25