Psychosociale begeleiding van kankerpatiënten

Senologie voor de huisarts
26.04.2012
Organogram zorgprogramma
oncologie
Apotheek
Multidisciplinaire
Commisie
Oncologie
Communicatie
Stuurgroep Oncologie
* Voorzitter MCO
* Artsen grote oncol. Domeinen
* Verpleegkundig programma
manager
Psychosociaal
supportteam
Sociale dienst
Psychologische dienst
Palliatief support team
Revalidatie
Lifestyle
IT
MOC
Pneumologische
Oncologie
MOC
Borstkliniek
MOC
Digestieve
oncologie
MOC
Urologische
oncologie
MOC
Medische
Oncologie
...
O ncology.
R esearch
C enter
A alst.
Data
management
Coördinator
Pneumo
Coördinator
Borstkliniek
=
* Medisch
coördinator
* ANP
borstkliniek
Coördinator
Digestief
Coördinator
Uro
Coördinator
Med Onco
Oncologische
zorg
Research & Development
MOC
Pneumo
Klinische paden
MOC
Borstkliniek
Klinische paden
Oncologische
borstpathologie
MOC
Digestief
Klinische paden
MOC
Uro
Klinische paden
MOC
MO
Klinische paden
Werkgroep chemotherapie
Werkgroep oncologische wondzorg
Organogram zorgprogramma
oncologie
Apotheek
Multidisciplinaire
Commisie
Oncologie
Communicatie
Stuurgroep Oncologie
* Voorzitter MCO
* Artsen grote oncol. Domeinen
* Verpleegkundig programma
manager
Psychosociaal
supportteam
Sociale dienst
Psychologische dienst
Palliatief support team
Revalidatie
Lifestyle
IT
MOC
Pneumologische
Oncologie
MOC
Borstkliniek
MOC
Digestieve
oncologie
MOC
Urologische
oncologie
MOC
Medische
Oncologie
...
O ncology.
R esearch
C enter
A alst.
Data
management
Coördinator
Pneumo
Coördinator
Borstkliniek
=
* Medisch
coördinator
* ANP
borstkliniek
Coördinator
Digestief
Coördinator
Uro
Coördinator
Med Onco
Oncologische
zorg
Research & Development
MOC
Pneumo
Klinische paden
MOC
Borstkliniek
Klinische paden
Oncologische
borstpathologie
MOC
Digestief
Klinische paden
MOC
Uro
Klinische paden
MOC
MO
Klinische paden
Werkgroep chemotherapie
Werkgroep oncologische wondzorg
Oncologisch Psychosociaal
Support Team (OPST)
• Een overlegorgaan
• Doel: organiseren en implementeren van optimale en
uniforme psychosociale oncologische zorg
• Campus en MOC-overschrijdend
• Aandacht voor de specifieke noden binnen elke MOC
• Coördinatie: Dr. A. Roelstraete en Tiny Van
Keymeulen
Psychosociale begeleiding: visie
• Continue en actieve begeleiding van alle
kankerpatiënten en hun naaste(n)
• Optimaliseren van lichamelijk,
psychologisch en sociaal functioneren
• Tijdens de ziekte, de behandeling en de
periode daarna
• Een continuüm dat loopt van tamelijk
aspecifieke steun naar gerichte,
gespecialiseerde psychosociale
oncologische hulpverlening
Psychosociale begeleiding:
echelons
Continuïteit van zorg volgens 3 echelons:
Opdrachten en werkdomeinen OPST
Hoofdopdracht
Individuele patiëntenzorg
Groepsgebonden patiëntenzorg
Deelopdrachten
Multi- en interdisciplinaire samenwerking
Zorgpaden
Informatietools
Organisatorische taken
Samenwerkingsverbanden met extramurale partners
Projectwerking
Teamondersteuning
Opleiding/Bijscholing/Educatie
Algemene ziekenhuisbrede opdrachten
Activiteiten
Oncologisch Psychosociaal
Support Team Borstkliniek
Borstverpleegkundige
Annelies De Grauwe
Vrijwilligers
Graziëlle Van den Hel
Diëtist
Lotgenoten
Kinesitherapeut
Haarconsulent
Protheseconsulent
Palliatief Support Team
Klinisch psychologen
Tiny Van Keymeulen
Ellen Troch
Annelies Steurs
Sociaal verpleegkundigen
Nele De Roo
Ann Biebaut
Doelstelling: integrale psychosociale oncologische zorg
Continue, actieve begeleiding die de oncologische patiënten en hun naaste(n) helpt om zo
optimaal mogelijk te functioneren op lichamelijk, sociaal en psychologisch vlak, tijdens de
ziekte en de periode daarna.
Borstverpleegkundige
Coördinerende functie…
• Stroomlijnen zorgtraject
• Preventie en voorlichting
Wanneer…
• Multidisciplinair overleg
• Aansluitend bij consultatie arts
• Ondersteuning bieden bij klinische
studies
• Hospitalisatie-afdeling en dagkliniek
• Telefonisch
• Registratie
• ‘Er zijn’ op cruciale momenten
• Kwaliteitscontrole
• Aanspreekpunt tijdens de behandeling
•…
•…
Informatieve taken…
Signaal- en verwijsfunctie…
Borstverpleegkundige
• Diagnostiek
•
Sociaal verpleegkundigen
•
Psychologen
• Operatie
•
Ziekenhuisarts en/of huisarts
• Chemotherapie
•
(Thuis-)verpleegkundige…
• Radiotherapie
•
Diëtist
Aanspreekpunt voor…
• Voeding
•
Rookstopkliniek
• Patiënt en familie
•…
•
…
• Huisarts
• Thuisverpleegkundigen
• Interne ziekenhuismedewerkers
•…
• Onderzoeken
Sociaal verpleegkundigen
Borstkliniek
Signaal- en verwijsfuncties
• Stichting tegen Kanker
• Vlaamse Liga tegen Kanker
• Psycholoog
• Leven Zoals Voorheen
• Palliatieve eenheid
Psychosociale en
emotionele ondersteuning
• Palliatieve thuiszorg
• CLB
• Crisisopvang
•…
• Begeleiding van patiënten
Sociale
ondersteuning
• Opvang partner en familie
•…
• Financiële informatie
• Uitleenmateriaal
• Organisatie thuiszorg
Sociaal verpleegkundigen
• Plaatsingen
• Thuisverpleging
Organisatorische
en administratieve taken
• Palliatieve thuiszorg
• Werkplanning
• …
• Overdracht- en overlegmomenten
Informatieve taken
• Diagnostiek
• Heelkunde
• Chemotherapie
• Radiotherapie
• Revalidatie en lymfedrainage
• Voeding
• Borst- en haarprothese
•…
• Informatiebrochures
• Internetsites
• Bibliotheek, literatuur, naslagwerken
• Opleidingen en stagebegeleiding
• Interdisciplinair overleg en rapportering
• Symposia
• Organisatie activiteiten voor patiënten:
infosessies, workshops en gespreksgroepen
• Registratie van activiteiten
•…
Klinisch Psychologen
Borstkliniek
Voor wie …
• Kankerpatiënt
Gespreksvorm …
• Hun partner
• Hun kinderen
• Individueel gesprek
• Andere familieleden
• Relatiegesprek
•…
• Gezinsgesprek
•…
Wanneer …
• Bij de diagnose
Ervaren moeilijkheden …
• Tijdens de behandeling
• Na de behandeling
• Angst
•…
• Onzekerheid
Klinisch psychologen
• Verdriet en depressie
• Kwaadheid
• Schaamte
• Schuldgevoelens
Waarom …
• Zorgen rond erfelijkheid
•
Omgaan met het ziek zijn en gepaard
gaande emoties
• Veranderd lichaamsbeeld
•
Om het ziek zijn te verwerken
• Veranderde intimiteit en seksualiteit
•
Om een leefbare balans te vinden
• Relatie- en gezinsproblemen
•
…
•…
OPST
Patiënteninformatie
Informatiemap
OPST
Klinisch pad
Bepalen van de S.O.P. (Standard Operating Procedures)
MOC
Borstkliniek
Wanneer
OPST
Wat
Door wie
Welke info
Patiënteninformatie
Website : www.borstkliniek.be
OPST
Patiënteninformatie
Website : www.borstkliniek.be
OPST
Psychosociale activiteiten
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Oncorevalidatie
Infosessies
Gespreksgroep
Permanentie VLK-vrijwilligers
Praatcafé
Lotgenotencontact via zelfhulpgroepen: ‘Leven zoals
voorheen’
Workshop ‘Look good feel better’
Gelaatsverzorging ‘Goed verzorgd, beter gevoel’
Dag tegen kanker
………
Gespreksgroep voor mensen met kanker
“Samen met de psycholoog ontmoet je er lotgenoten bij wie je
met je eigen verhaal, vragen en emoties terecht kan. Door naar
mekaar te luisteren leer je anders omgaan met je ziek zijn. Je
steunt en begrijpt mekaar. Ik hou er goeie vrienden aan over.
Voor mij was de gespreksgroep een rijke ervaring.”
Lotgenotencontact en
zelfhulpgroep
Permanentie VLK-vrijwilligers
• Maandag 8u30 tot 12u
• Woensdag 13u30 tot 17u
Praatcafé
• Elke laatste ‘even’ donderdag van de maand
• 22 december : kanker en toch genieten (café
Cappucientje)
Zelfhulpgroep
• Leven zoals voorheen
Goed verzorgd, beter gevoel
Gelaatsverzorging voor
mensen met kanker
Schoonheidsconsulenten
i.s.m.
Workshop ‘Look good feel better’
Wat?
Gratis schoonheidsverzorging voor mensen met kanker
Data:
• 23 september 2011
• 2 december 2011
• 3 februari 2012
• 25 mei 2012
Voor meer info zie folder
Gespreksgroep ‘Leren leven en omgaan met kanker’:
start 10 oktober 2011, telkens 14u-17u
Tiny Van Keymeulen, psycholoog OPST OLV Ziekenhuis Aalst
Wat?
• een reeks van 10 bijeenkomsten
• met lotgenoten van gedachten wisselen
• emotionele verwerking van de ziekte
Zorgprogramma
Intimiteit, seksualiteit en kanker
SEKSUALITEIT
Meer informatie
Neen
Ja
E-mail:
[email protected]
Informatie sessie
Brochure
Consultatie met
psycholoog
Intake/
screening door
psycholoog
Intake /
screening door
psycholoog
WIE
MENTAAL
Opwinding,
Verlangen, Orgasme,
Beleving , Zelf en
Lichaamsbeeld,
Angst,
Ontevredenheid, ...
Psycholoog
Sekstherapie
Patiënt
Partner
WAT
WAT
FYSIEK
Erectiestoornissen,
Dyspareunie,
Vaginisme, Pijn,
Droogte
Arts
MENTAAL
FYSIEK
Opwinding,
Verlangen, Orgasme ,
Beleving, Veranderd
uiterlijk van de
partner, Angst,
Ontevredenheid ,...
Erectiestoornissen,
Dyspareunie,
Vaginisme, Pijn ,
Droogte
Psycholoog
Arts
Sekstherapie
Zorgprogramma
Oncorevalidatie
Borstkanker : follow up
Rationale follow up
Snelle detectie locoregionale recidieven, metastering op afstand, contralateraal
borstcarcinoom
Monitoring late toxiciteit heelkunde , radiotherapie en chemotherapie
Compliance en toxiciteit hormonale therapie
Psychosociale begeleiding
Grootste risico eerste jaren . Doch blijvend risico , ook op langere termijn
Nadruk vooral op anamnese, klinisch onderzoek en jaarlijkse mammografie
Betere integratie eerste lijn artsen
Mogelijkheid tot snelle back up
Borstkanker : follow up
Afsluitconsultatie
De behandelende specialist integreert in de eerste brief na het einde van
de behandeling een standaard taakbeschrijving voor follow up met
richtlijnen rond medicatie, technische onderzoeken, follow up frequentie
en bijzondere aandachtspunten .
Patiënte wordt in het bezit gesteld van een ‘Follow-up/Heen en Weer
boekje ‘ . Patiënte krijgt hieromtrent informatie door de borst- of sociaal
verpleegkundige . Het belang van dit boekje wordt hierbij onderstreept .
Inhoud:
Planning opvolging
Afspraken voor huisarts en specialist
Opmerkingen per uitgevoerde consultatie
Borstkanker : follow up
Taken huisarts
Tijdens de follow-up consultatie evalueert de huisarts de status van de
patiënte.
Bij het klinisch onderzoek en de anamnese wordt gefocust op klachten die wijzen op
locoregionale recidieven en/of metastasen op afstand.
Opvolging of detectie van lymfoedeem , overgewicht….. .
Bijzondere aandacht wordt besteed aan de medicatie : toxiciteit en compliance .
De huisarts heeft aandacht voor vermoeidheid, overgewicht, osteoporose,
emotionele welbevinden, seksuele functioneren….. . Bijzonder aandacht voor het
psychosociaal functioneren ( werkhervatting,….)
Administratieve ondersteuning zo nodig : prothese, werkhervatting, medicatie ….
( zie documenten website OLV )
Bloedafname preferentieel bij de huisarts.
Korte schets en nota in ‘ Follow up boekje “ , inclusief adviezen en suggesties voor
doorverwijzing ( psycholoog, borst-, sociaal verpleegkundige . Afspraken kunnen
ook vooraf gemaakt worden . ( zie lijst medewerkers )
Cursus senologie
www.olvz-aalst.be of www.borstkliniek.be
Borstkanker : follow up
Taken behandelend specialist
Naast anamnese en klinisch onderzoek zorgt de specialist voor de
jaarlijkse technische onderzoeken. Hij regelt eventuele medicatie en
hormoontherapie en volgt specifiek aan medicatie gebonden problemen
op. (bv. herceptin en hartfalen)
Bepaalde attesten en registraties zijn de verantwoordelijkheid van de
specialist. Hij is verantwoordelijk voor eventuele klinische en
wetenschappelijke studies.
Borstkanker : follow up
Communicatie
Bij elke vervolgonderzoek uitgevoerd door de behandelend specialist wordt
schriftelijk verslag uitgebracht aan de huisarts over de bevindingen en
over de eventuele uitgevoerde technische onderzoekingen. Bovendien
bevat dit verslag ook adviezen en informatie over de verdere opvolging .
Na elke consultatie wordt een korte nota neergeschreven in het ‘ Follow-up
boekje ‘
Ook de huisarts maakt na elke consultatie een kleine nota .
Borstkanker : follow up
Consult specialist aansluitend aan technische onderzoeken
Jaarlijks mammo +/- echo mammae met labo incl. ca. 15,3
Labo via huisarts !!!
Verder nazicht ifv anamnese, kliniek, tumormarker
Gynaecologisch nazicht:
jaarlijks gedurende tamoxifen inname
tweejaarlijks screening cervix tot 70 jaar
Borstkanker : follow-up low risk
• Jaar 1 en 2 : Drie maandelijkse klinische opvolging afwisselend
specialist en huisarts . Jaarlijkse bloedafname (huisarts) en
beeldvorming.
• Jaar 3 tot 5 : Drie maandelijkse klinische opvolging door de huisarts .
Jaarlijkse controle specialist met bloedafname ( huisarts) en
beeldvorming.
• Jaar 6 en verder : Halfjaarlijkse klinische opvolging door huisarts .
Jaarlijkse controle specialist met bloedafname ( huisarts ) en
beeldvorming.
Borstkanker : follow-up high risk
• Jaar 1 en 2 : Drie maandelijkse klinische opvolging specialist .
Halfjaarlijkse controle huisarts . Halfjaarlijkse bloedafname (huisarts).
Jaarlijkse beeldvorming .
• Jaar 3 tot 5 : Drie maandelijkse klinische opvolging afwisselend
specialist en huisarts . Halfjaarlijkse bloedafname (huisarts) en
jaarlijkse beeldvorming .
• Jaar 6 en verder : Halfjaarlijkse klinische opvolging door huisarts .
Jaarlijkse controle specialist met bloedafname (huisarts) en
beeldvorming .
Borstkanker : follow up
Follow-up interval
low risk
jaar 1
afsluitconsultatie maand 0
maand 1
maand 3
maand 6
maand 9
maand 12
Oncoloog of radiotherapeut
Huisarts
Gynaecoloog of chirurg
Huisarts
Oncoloog of radiotherapeut
Huisarts
jaar 2
Gynaecoloog of chirurg
Huisarts
Oncoloog of radiotherapeut
Huisarts
jaar 3, 4, 5
Specialist *
Huisarts
Huisarts
Huisarts
vanaf jaar 6
Specialist * **
/
Huisarts
/
high risk
jaar 1
jaar 2
jaar 3, 4, 5
vanaf jaar 6
afsluitconsultatie maand 0
maand 1
maand 3
maand 6
maand 9
maand 12
Oncoloog of radiotherapeut
Huisarts
Gynaecoloog of chirurg
Huisarts + oncoloog
Gynaecoloog of chirurg
Huisarts + Oncoloog
Gynaecoloog of chirurg
Huisarts
Oncoloog
Huisarts
Gynaecoloog of chirurg
Huisarts
Oncoloog
Huisarts
Specialist * **
/
Huisarts
/
* gynaecoloog, chirurg, radiotherapeut, oncoloog, eventueel afwisselend
** te bespreken met patiënte
Cursus senologie
Dank
voor jullie aanwezigheid !!!
Dank aan
Janssen-Cilag, Roche Oncology, GlaxoSmithKline, Sanofi Aventis
Save the date
11.09.2012
Dr Vandevoort M
12.10.2012 &20.10.2012
10 jaar OLV Borstkliniek